Samenvatting Janusz K PDF

Preview

Summary

Download Samenvatting Janusz K PDF

Description

1898: deelname aan schrijfwedstrijd Henryk Goldszmit wordt Janusz Korczak 1907: begeleider van arbeiderskinderen op zomerkamp vanaf 1912: directeur van een joods weeshuis, samen met ‘juf Stefa’ 1939: bezetting van Polen door nazi-Duitsland; leven in een getto 1942: deportatie van alle kinderen en begeleiders van het weeshuis naar het vernietigingskamp Treblinka

Een beginnend opvoeder eerste pedagogische ervaringen op zomerkamp begint enthousiast en idealistisch,met theorieën over vrijheid en gelijkheid maar: de eerste praktijkervaring wordt een teleurstelling ommezwaai: opvoeden is: niet ‘tegen’ maar ‘met’ kinderen praten opvoeden is: als volwassene leren van kinderen de kern van opvoeden is: kinderen respecteren

Een nieuwe aanpak: ‘de pedagogiek van het respect’ 

structuur aanbrengen (‘geen slappe sentimentaliteit’)



met respect naar de groep én de individuele kinderen kijken en luisteren



praten met de kinderen over wat hén bezighoudt



de kinderen leren kennen én leren van de kinderen

Korczak stelt 2 vragen 1 Hoe kan ik van een kind (dit kind) houden en het begrijpen? 2 Hoe kan ik een kind (dit kind) respecteren en vertrouwen? directe, praktische consequenties voor zichzelf, voor opvoeders, kinderen en voor de samenleving “Alle tranen smaken zoutig, wie dat begrijpt, kan kinderen opvoeden, wie dat niet begrijpt, kan kinderen niet opvoeden.”

Korczaks omgang met het kind wordt niet bepaald door theorieën, maar door zijn eigen observaties, reflecties, gevoelens en reacties  elke opvoeder heeft een theorie over experimenteren

opvoeden en kinderen, waarmee hij

 “kijk wat er met jezelf en de kinderen

moet durven

gebeurt”

•

“opvoeder: ken jezelf, ontdek je eigen talenten”

•

“elk kind is een geheim”

Advocaat van het kind   

Hartstochtelijk strijder voor de rechten van het kind, vanuit groot vertrouwen in kinderen Kinderen hebben behoefte aan ruimte, vrijheid en een plek voor zichzelf Kinderen hebben rechten •

recht op leven

•

recht om te zijn wie ze willen zijn

•

recht op respect

•

recht op privacy

•

recht op participatie

•

…

De rechten v/h kind volgens Janusz Korczak Magna Charta Libertatis’: de grondwet van de rechten van het kind  drie grondrechten 1 Het recht van het kind op zijn eigen dood 

ervaringen als arts bij gegoede, burgerlijke gezinnen: ‘steriele’ kamers, ‘salonkinderen’, ‘zedelijkheid’, ziekelijk achterdochtige opvoeders  beklemming



‘oppassen, geen moment uit het oog verliezen’- opvoeders willen ‘het beste’ voor het kind; ze willen het kind behoeden en beschermen  wantrouwen



omdat opvoeders bang zijn voor de dood, ontnemen ze kinderen het recht op leven



opvoeders willen het leven van het kind bepalen, omdat zij het ter wereld brachten en het verzorgen



Korczak pleit voor

het bieden van kansen, ‘experimenteren’ en verantwoorde risico’s 2 Het recht van het kind op de dag van vandaag 

Opvoeders richten zich steeds op de toekomst en willen kinderen daarop voorbereiden



Kinderen hebben ‘nu’ behoefte aan leven, spel, ruimte, zonlicht, …



De ‘absoluutheid’ van de kindertijd:  de kindertijd is geen voorbereiding op de volwassenheid / het ‘echte’ leven;  kind-zijn heeft een eigen betekenis: we moeten respect hebben voor de zware arbeid van het opgroeien



We moeten af van de illusie dat wij de toekomst voor onze kinderen kunnen maken. Opvoeden speelt zich geheel in het nu af.



Opvoeders dragen verantwoordelijkheid voor de dag van vandaag en niet voor een verre, onbestemde toekomst

“als je het kind alleen op z’n toekomst wijst,

roof je het de dag van vandaag”

3 Het recht van het kind zo te zijn, als het is 

Kinderen ontwikkelen zich lichamelijk en geestelijk en hebben dus steeds nieuwe behoeften en wensen, waarmee de samenleving moet rekening houden.



De opvoeder moet de voorwaarden scheppen voor die ontwikkeling.



Kinderen zijn ‘groeiende organismen’: om te weten wat ze nodig hebben, moet je naar hen kijken en naar hen luisteren.

Klein zijn , niet hoog genoeg kunnen reiken een glas glijdt uit je handen, onhandig en moeizaam in een voertuig klimmen nergens aankunnen in de massa opzij geduwd, over het hoofd gezien… het is ongemakkelijk om klein te zijn. 

We moeten het kind aanvaarden zoals het is, met al zijn talenten en gebreken  geen ‘ideale’ kinderen, geen overspannen verwachtingen  het kind vertrouwen, het de tijd gunnen zelf iets uit te zoeken of op te lossen “kinderen kunnen zich op eigen kracht beteren”  het kind als maatstaf: vertrouw op wat het kind zelf aangeeft en experimenteer.  het kind is niet ‘maakbaar’: het geeft zelf de grenzen van de opvoeding aan

 kinderen vragen van hun opvoedingsomgeving niet teveel ‘opvoeding’, maar respect voor hun eigen kunnen, durven en willen én beschikbaarheid van volwassenen. “Het kind is een vreemdeling die de wereld moet leren kennen. Het kind gaat zelf op onderzoek en heeft nood aan een gids, die zijn vragen beleefd beantwoordt.

Van de ideeën naar de praktijk DIRECTEUR VAN EEN WEESHUIS Dom Sierot  zijn levenswerk 

100 kinderen tussen 5 en 18 jaar

onder één dak: leren samenleven en samenwerken in groep, op basis van individuele verschillen 

nog steeds een voorbeeld voor anderen

Samenleven met kinderen 

de opvoeder heeft een houding van respect, begrip, liefde en vertrouwen



de opvoeder organiseert de omgeving, brengt orde en structuur aan

 Kinderen leiden vanuit geborgenheid naar groei.

Het belangrijkste opvoedingsmiddel: de dialoog echte communicatie en ontmoeting; opvoeders en kinderen leren van mekaar 

zowel opvoeders als kinderen moeten zich hierin oefenen



naast kinderen gaan staan, i.p.v. ‘wij zijn groot’ en ‘zij zijn klein’

“Janusz Korczak luisterde geduldig, was echt in jou geïnteresseerd.”

jouw’ en ‘mijn’ rechten 

opvoeden  alles goed vinden



het afbakenen van elkaars rechten, is een voortdurend proces, met conflicten



elkaar begrijpen en vergeven

“Een opvoeder mag fouten maken, maar pedanterie en despotisme: nooit!” “Er is geen liefde zonder vergeving.”

Het samenleven van kinderen 

kinderen leren van elkaar



kinderen kunnen onderling veel regelen, maar hebben ook orde en structuur nodig



kinderen moeten elkaars recht op respect respecteren: ze moeten zich oefenen in het ontdekken van elkaars grenzen



de opvoeder moet kinderen begrijpen, wil hij hen respecteren en vertrouwen; daartoe moet hij de individuele kinderen én het groepsproces observeren

Respect organiseren 

Samenleven vergt organisatie. Kinderen kunnen zelf voor een groot deel voor die organisatie zorgen.



Dit zelfbestuur heeft zes uitgangspunten.

1 Rechtvaardigheid  

regels en afspraken voor de kinderen én de opvoeders het wetboek en de rechtbank: opvoedingsmiddelen in dienst van de rechtvaardigheid  doel: de zwakkere beschermen t.o. de sterkere; ruzies en uitbarstingen veranderen in ‘pedagogische arbeid’  ‘straf’ leidt tot inzicht, ander gedrag en herstel van de relaties  overtredingen vergeven

2

Invloed van kinderen  

3.

samenleven met kinderen = de kinderen erbij betrekken en laten participeren. informatie en communicatie over de dagelijkse gang van zaken: prikbord, boekenplank, vragenbus, krant, parlement

Rituelen, fantasie en humor 

genieten



extra feestdagen

4. Werken 

samen taken opnemen



maandelijkse taakverdeling



opvoedende waarde



respect en beloning voor arbeid

5. Respect voor privacy



recht op alleen zijn



recht op eigen spullen  ‘symbolen’: herinneringen aan het verleden,

verlangen naar de toekomst  ‘broekzakrijkdom’

6. Zorg voor elkaar Wederzijdse, respectvolle zorg, het goede met elkaar delen = de kern van Korczaks leven met kinderen...