Filozofia wyklady prof dr hab janusz majcherek PDF

Preview

Summary

Download Filozofia wyklady prof dr hab janusz majcherek PDF

Description

FILOZOFIA WYKŁAD  – 4.10.2010 Filozofia – sposó ozuieia śiata. Skąd się ziął złoiek? Co ędzie pote? Ku zeu zieza śiat? Co się stało z złoiekie? Woażeie koa śiata? Dwa wymiary filozofii – antropogeneza pohodzeie, doga ozojoa i poes iologize, któe dopoadził do postaia złoieka ozuego. a) Ontogeneza – ozój osoiz, od postaia aż do śiei. b) Filogeneza – droga rozwoju rodowego, pochodzenia i zmian ewolucyjnych, dotyczy gatunku. Odpoiedzi a ptaia oża zaleź teoetze odpoiedzi: 

mity – piesze ahaize fo udzielaia odpoiedzi t koa śiata, losu ludzkiego,

 religia – jaśieia  zakesie geez i pzeiegu,  magia – ozęd, zośi, szstkie eh uiejętośi paktzej. Filozofia- jest pzełaaie itó, eligii i agii. Ma Wee: „odzaoaie śiata”. Pzejśie od luźh itepetaji itologizh, eligijh do adziej upoządkoah aaliz etap, poes. Filozofia sięga ahaizu staożta Geja, zasó Hoea ale opoiadaia hoeze jeszze ie. Hezjod – eleet kosologii, kosogoii, postaie i pzeia śiata. Konfucjanizm – pzus pzestzegaia ooiązkó ikająh z hieahii społezej  elu osiągięia idealego społezesta i pokoju a śieie. dilia jako opis geologii złoieka, ale też jako pea pzeiaa sojologiza Żdó z pleieia do narodu). Pojaieie się  ędrów (listy) -> pzełoo oet, zapiski peh uag, fo auzaia, piesi auzają, pojaia się jedo spóle azisko: Tales z Miletu (pierwszy filozof). Filozofia: fileo – koha, iłoa; sophia – ądoś -> uiłowaie ądrośi (metafora) Pieotie: iedza, auka, ogół zaiteesoa aukoh. Dzisiaj filozofia ie jest: iedzą, auką, aają faulaie, sztuką, eligią, liteatuą. Jest: aają jeśli to foa opoieśi o śieie, efleksja o śieie. Dziedziny filozofii: 

ontologia – to, o jest; taktuje o śieie; skąd?, o?, dlazego?, z jest iez?,  jaki sposó?,



epistemologia – skąd pohodzi iedza?; auka o pozaiu, teoia pozaia, zagadieia teoiopoznawcze,



etyka – jak ż?,

 

estetyka – dotz dzieł sztuki, pa tózh, istieia fo, złowiek – efleksja ad sa soą -> antropologia filozofii,



logika – teoia popah ozuoa, pzetazaie dah, iągaie ioskó

WYKŁAD  – 11.10.2010 a)

Pozątek filozofii – pojaieie się szkoł joska filozofia pzod Talesa z Miletu (Azja Mniejsza) Poszukiaie istot głęszej, kjąej się pod poiezhią, któą idzi. arche – zasada, istota, źódło, pzza. Coś z zego oś iego pła. Najstasze, pieote. Pojęie postało  szkole Talesa oaz padł piesze ptaia i odpoiedzi. wg Talesa -> arche to woda szstko ailżoe to żie, italoś.

Strona 1

FILOZOFIA b) Anaksymander – uze Talesa i kotuato jego auk, podjął dskusję z Talese, stiedzają, że oda to żioł. Woda ie oże  istotą zezistoi. wg Anaksymandera -> arche to apeiron ezkes, ezia, oś iezepalego. c) Anaksymendes -> arche to neuma thieie, duh śiata, duho pieiastek  śieie, pzeikająa siła itala. d) Heraklit z Efezu – „pataei” Wszstko płie. wg Heraklita -> arhe to zieoś jako jed stał eleet „Moz filozof” – posługiał się etafoą ogia, pzetazaie się jedego  dugie -> zachowana iągłoś. dialektyka – pzeiiesta apięie iędz stałi składikai; „eegeja” – wynika ze spzezośi; paadoks. Eegia apędza śiat. e) Demokryt z Abdery – zezistoś usi się składa z pieoth składikó. „atmoi” – dojdzie do tego, o iepodziele. Odoła się do atooej udo, to tłuaz śiat. Nie óżią się jakośią, ale ilośią, ielkośią, itp. wg Demokryta -> arche to atomy (proste, niepodzielne, niezmiene. Rzezistoś się zieia, o kofiguaje atoó się zieiają. f) Szkoła Eleatów – szkoła założoa pzez Parmenidesa, któ poadził pojęie bytu od „”, tz. „istie”. dt to szstko, o istieje. zasada tożsaośi – oś te t, z jest, a oś iego t ie jest. ontologia – nauka o bycie. dt jest: jede, odie, iez, iezie, iepodziel. )ieoś to iluzje, oażeia, złudzeia, fikja. Otologize tez t tu: jedoś, iepodzieloś, odiezoś, tałoś. g) Pitagoras -> Szkoła Pitagoejska Uzał, że śiat jest ateatz – da się opisa za pooą jęzka ateatzego. wg Pitagorasa -> arche to liczby ateatz opis śiata. Twierdzenie Pitagorasa -> tiedzeie daało się szokująe, o liz ieiee ie ogł opisa śiata. Pitagoejz postaoili zatai tę teoię h) Platon – uzał, że oś o staoi istotę zezistośi ie oże  zezistośią. Istota każdego pzediotu usi  poza t pzediote i poza t śiate. Co spaia, że jedo jest zś, a inne nie jest drugim? idee – są ieze, ieateiale, tozą i paalel śiat, dzięki iej oś jest takie jakie jest. Idee spaiał, że ezkształte ateiał aieał kształtu, odzieiedlał się. Prawda jako taka. Konkretyzacja idei to degradacja. demiurg – duh, któ spaia, że idee odzieiedlają się  śieie, zezistośi. dóg, któ tworzy. i)

Arystoteles – uze Platoa. Podażał teoię Platoa. Istota śiata ależ jedak do iego, jest eątz iego tzea poią, odzui, astahoa to, o ieistote dla tego złoieka. przypadłośi – akcydensy (ła.; to, o tzea odzui. substancja - uzja; przedmiot bez konkretnych cech (ryba jako ryba, drzewo jako drzewo). Jakaś zęś tej sustaji spaiła, że oś istieje:  materia – z czego powstaje,  forma – to czym jest (grec. morfe). Wszstko o istieje jest kokete. Sustaja jest z zegoś i jest zś, złożoa z ateii i fo. Jaka siła spaia, że z jedego toza postaje oś iego? To dóg -> piesz pouszie. Łauh sustaji usi ie sój ipuls, swojego poruszyciela. dezkształta ateia uzskuje soją foę. Otologia okazuje się teologią potze jest dóg.

Strona 2

FILOZOFIA Plotyn z Aleksandrii – shłek staożtośi. Wszystkie dokoaia da się zstetzoa, ie pzjuje oga osooego. jednia – jede t. A  doskoałą usi toz. emanacja – poes łaiaia się koketej hipostazy (np. neuma, idea, substancja, materia). Póuje szstko łąz, ziea koepje i daje i posta jedej ateii. k) Aurelius Augustynian Hipoa, Pł. Afka j)

Pzehodzi a hześijasto – itepetuje teoię Plota. To dóg jest pierwotnym bytem, tworzy śiat, idee to teśi oskiego itelektu. l)

uUx nihil – dóg szstko stozł, a pote adał posta. Św. Tomasz z Akwinu (XIIIw.) Waa do Astotelizu, g iego to paidłoa aaliza. Może ozaża istotę zegoś, zego ie ma. Podział a istotę i istnienie. Odołaia do oskiego stozeia.

WYKŁAD  -25.10.2010 Śiat jest zie, zóżioa, podlega pzekształeiu.  Teizm – Teos – dóg; koepja, gdzie dóg jest zikie igeują  zezistośi, jest Stóą, spaą tóa i stóa g Augusta. 

Deizm – deus; Astoteles ói, że dóg ie działa stale a zezistoś, adał jej tlko ipet, a dalej toz się saa. W 1750 roku – tzęsieie ziei  Lizoie, Walte stiedził, że jeżeli dóg stale igeuje  śiat to, to jego ia, a jeżeli ie jego, to o ie igeuje  śiat. Filozofia ta uposzehiła się  ośieeiu.



Panteizm – Pan, z grec. wszystko; stoicy stworzyli koepję, któa ie odóżia doga od śiata. Uażali, że dóg jest zęśią śiata, śiat jest oski. Nie Rozdziela doga od śiata. Plotyn – stozł stezę utó filozofizh. Uażał, że śiat jest aate doga. Na pozątku jest jedia, łaiają się óże postaie zahoują łązoś z dogie. Głosił teoię jedośi doga i śiata. Spinoza – głosił, że istieje jede t. dóg jest tą saą atuą. To, o oskie i atuale jest zespojone. Rozdzielaie jest opeają śloą.



 

Einstein – uażał, że śiat a ia oski, że jest doskoała, zakiętą zezistośią. Pateiz ie ozdziela doga od śiata.



Piesi ateiśi pojaili się  staożtośi -> Euchener.



Jean Pierre Pelaclass – uażał, że szstkie zjaiska ają haakte ehaiz, działają stale prawa przyrody.



La place – uażał, że śiat oża tłuaz ez potze odołaia się do doga. dóg jest osobno, a nauka i wiedza osobno.



Ludwik Feuerbach – stozł tezę sojo-kultuoą. Stiedził, że dóg to idealizoa złoiek. Ludzie sai tozą ideał społezesta, dóg jest słe. To złoiek ślił doga, któ zazął fukjooa jako osoa zezistoś. Pzjoaie doga jest połką, a iaa  doga jest źódłe tagedii, ieszzęś, zła. Repezetoał to Friedrich Nietzche. Jean Paul Sartre - to, że ie a doga ludzie aii taktują jako zoleie. O uaża, że to tagedia, zaie dla złoieka. To, że dóg istieje jest padzi tiedzeie zezistośi, o dóg ozaza t ajdoskoalsz. Św. Anzelm – jest autorem dowodu ontologicznego.



 

Św. Tomasz – uaża, że śiat jest  uhu. Składa się z tó pzgodh szstko jest takie, że ogło ie istie. Pzgodoś śiata doodzi koiezośi istieia, i ie jest

Strona 3

FILOZOFIA



saoiste. istota doga zaiea jego istieie, usi istie yt najdoskonalszy. Wszystko zieza ku zeuś, istieje el szstkiego – dóg. Kartezjusz – uaża, że e szstkih usłah ludzkih jest pojęie doga. Istota iej doskoała, ie oże stoz doga. Idea doga  uśle pohodzi od doga.



Leibniz – doód fizyko-teologiz. Śiat jest kostukją doskoałą, ię usi ie doskoałego kostuktoa tóę.



Immanuel Kant – pojaia się pod koie XVIII ieki. ) idei ika z oś oże istie z też ie. Istieia doga ie da się doieś i go kluz. Tertulian – iezę  to, o iedozeze. Wiaa kłói się z ozue. Rozu pzez podstawowym dogmatom wiary.



fideizm – prymat wiary nad poznaniem rozumowym i teoriami naukowymi.   

Pascal – poządek ozuu tzea oddzieli od poządku sea. Uzasadieie pzez rozum i pzez iaę – zakład Pasala. Kierkegaard – iaa ie jest oziązaie, jest iepieie, polee, ale tzea u stai zoła. Teodycea – jeżeli dóg istieje, to dlazego ie istieje zło  śieie? Jeśli dóg jest doskoał, to dlaczego jest uło? Ś. August stiedził, że zło, któe jest  śieie ie pohodzi od doga, ię oalą poosi złoiek, dóg jest osoo te. Człoiek a olą olę ułoą. Katezjusz uaża, że a oaźię, olę, ozu.

WYKŁAD  – 8.11.2010 Wiedza ateatza poaga a szstko zaalizoa. desygnat – eal pzediot ędą odpoiedikie pojęia. Nauka zajuje się złoiekie jako taki. Ogół ludzi połązoh spóli iązai toz społezesto. Porfiriusz – ślał, z istieją uiesalia – desgat poję spólh. Platon tiedził, że złoiezesto istieje jako idea skaj idealiz pojęio. Pzjuje ższe istieie ogólh poję ad koket. Istieją eale desgat poję ogólh idee, ealia. Uażał, że śiat składa się z sustaji złożoh. Istieją haaktestze eh każdego złoieka. Uiesalia są eątz poszzególh pzediotó. Społezesto, to ludzie z peego puktu idzeia. Arystoteles uażał, że złoiek jest istotą iezdolą do żia poza społezeste. Toz pee odzaje elaji, iędz soą, a ii ludźi. Św. Toasz uażał, że ądoś jest ehą koketh ludzi. nominalizm – głó pzedstaiiele jest Willia Okha. Mói o t, że uiesalia ie istieją. To są pee oia az, któe i adaje. Istieją astakt ezpae. Łoazewski stiedził, że geoetia Euklidesa jest aitala. Uażał, że pzestze jest zakrzywiona.

WYKŁAD  – 15.11.2010 Kopernik – kied ogłosił soją teoię, ięło iele teoii. Descartes (Dekart) -> Kartezjusz Filozof, ateatk. Jeżeli he zudoa peą iedzę, tzea odzui to, o iepee i ątplie, o z tego i ie ędzie. Nieątplie jest to, że istieje oś ątpiąe. Podiot ątpią -> podiot ślą. „Mślę ię jeste” ie jest óozaze z „ie a ie” – jest to teza absurdalna „Cogito ergo su” – ieątplia teza, pukt jśia do udoaia iedz. To podmiot jest ieątpli, podiot ślą, duhoa sustaja, podiot zsto duho. Skoo pojęie doga pohodzi od złoieka, to dóg istieje – pshologiz doód a istieie doga. wg Kartezjusza -> dóg as ie oże oszukia; oziie szehśiata:

Strona 4

FILOZOFIA 

ves coitans – istieją sustaje śląe,

 ves exteusa – substancje materialne -> „oziągłe”. Napadę ieątplie jest istieie podiotu, a ie pzediot. Gaia iepzekazala iędz sustajai śląi, a sustajai ateiali. John Locke – o t z istieje oś a zeątz usłu ie oże stiedzi tlko hodzą poza usł. )sł pepują śiat i tak je azają. Tlko az a asze ażeie. Wszstko, o ie a teat aszh doza, to asze dozaia. Loke ói, że istieją zez, któh istieie i eh spaiają, że ja ih dozaję. „Ogie ie jest goą, ale taki, że spaia ażeie goąa”. Berkeley – uze Loke’a. Tlko duhoe sustaje. Tlko ja i oje ażeie. Pzjij tlko to, o jest pee. )espoł aże azae pzediotai, eszta to doieaia. Istieję ja, odiea soje ażeia dzięki zsło – tylko tyle. David Hume – skąd dekele ie, że tlko duhoe sustaje. ) aże eętzh o haakteze duho ie ika doód o istieiu sustaji duhoh. Tlko pokazał, że pojęie sustaji jako podłoża peh eh jest łęde. Jesteś ądzejsi o iedzę egatą. O dogu ie da się ói  foie dowodu. Immanuel Kant – ói, że tak ie oże . Jeżeli he iedzie jaki jest śiat, to usi go pozaa. Śiat sa  soie a zasze zostaie iepozaal. Rzez sae  soie zostaą iepozaale. Po t zasie filozofia ozdziela się a da ut: a)

poznajemy rzeczy same w sobie,

b) pozaje śiat zjaisk, feoe, odie, hipotetze zeczy,

WYKŁAD  – 22.11.2010 Św. Toasz zodfikoał sustajale pojęie Astotelesa. Kartezjusz – ptał, o jest ieątplie i ątplie. Istieje a peo to, o ątpi, zli podiot. Stiedzeie łasego ieistieia pzez podiot jest iedozeze. John Locke – o t, że oś istieje oże as pzekoa sao dośiadzeie tego. solipsyzm – istieję tlko ja sa. Cała eszta, to postzeżeie zsłó. Berkeley – esse = percipi -> idealizm subiektywny istie =  pzediote postzeże jakiegoś pzediotu. Pzediot to zespół aszh aże. Wszstko, o istieje, jest zioe spostzeże doga. Immanuel Kant – istieie ie podlega a iu postzega. )ależ od podiotu. Musi dośiadz,  poiedzie, że istieje, ie oże po postu pzją istieia zegoś. Stosoaie azędzi poza daje a poza śiat tak jak te azędzia go idzą -> formy aprioryczne (poznawcze). Nie ie jaki jest śiat sa  soie. Uaża, że są die fo apioze: a)

czas,

b) przestrze. Tlko  zasie i pzestzei oża uhi śiat. Podiot ieuikio kostatate istieia śiata. Istnienie jest stwierdzone przez podmiot. Pogląd trasedetaly – istieie iezależe od pzediotu, ale stiedzoe jedie pzez podiot. Istieia izego ie da się tak stiedzi ez podiotu, któ te podiot stiedza. Jest pięko, któe się odzieiedla  óżh pzediotah, ale i istnieje sam w sobie -> idealizm obiektywny uzależia istieie ih oiektó. Św. Augusty – dóg stozł i tle. Śiat istieje dzięki dogu i istieiu jakie podejuje.

Strona 5

FILOZOFIA INNI TWIERD)Ą: Katezjusz popełił łąd stiedzają peoś istieia podiotu. Sa podiot ślą został stozo pzez kogoś. Mślą podiot – pzediot koują fukje żioe, ateiale pzedmioty. teoria realizmu – istieją pzediot, ale ie podiot. Istieją eale pzediotu ieśląe. Fizka a da iedzę o śieie ateial. Fizka katoa – iedza o katah jest jedie pzliżoa. Śiat kató jest dzi, ale złożo z kató już jest oal. Podiot ozażają deduje o paaetah pozaah pzez iego pzediotó. Cząstka pzjuje paramet, a któh uagę zói podiot. Że fakt zaistiał usi  itepetaja. Naód jest suą oaże ziooh, ie a aodu, gd ie a th, o soie oażają -> to, o óił dekele. Nie istieje aód ez ludzi. Istieje tlko aód oażo. R. Ingarden – o ajiej tz odzaje istie: eale, itejoale, ideale. Istnienie koniecznie -> to, o istie usi. Istnienie przygodne -> to, o istie ie usi, ez zego oża oazi soie śiat. Nie-istieie: pzgoda, ają przygodne. Istnienie potencjalne -> eale istieie żołędzia śiadz o potejal istieiu dęu. Kultua istieje jako  oażo.

WYKŁAD , – 29.11, 6.12.2010 Leibniz uażał, że śiat składa się z ielu oad. Jeżeli oś jest ajpostsze i iepodziele jest ie oziągłe. Jeżeli oś ie jest oziągłe, ie jest ateiale, jest zate duhoe. monady – ajpostsze składiki zezistośi o duho haakteze. Nie zaglądają do sieie, soih teśi duhoh. Nie oża sięgą do udzh uz, ozpaz, koha udzą iłośią. Moada postzega oadę jako fizzoś, istota oad jest pshiza. Karl Popper – podzielił śiat a tz zęśi: a) materialne przedmioty, b) psychiczne przedmioty, c) iedza ie jest zależa od jakiegoś śląego pzediotu. Everett – sfoułoał iedzę o ielośi śiató. Wszehśiat,  któ żje jest jed z szehśiató. Śiat jest jede, jedood lu jedolit, p. Paeides, Spioza: uaża, że śiat jest jede, któ jest atuą lu dogie. Jest jede, a tlko  go oże iazej ujoa. śiat a jedoodą geealogię. hipostaza – szstkie jedoode t ają jede status. Erugena – pohodził z Iladii. Istieje  śieie zik tozą i tozo, p. złoiek jest stozo pzez doga, a toz ałe zez. Natua szstkih podiotó jest jedooda. monizm materialistyczny – śiat jest jedolit, szstkie podiot są ideale, o ateiale. Śiat jako zespół ateialh ząstek, p. Deokt ato óżią się ilośioo, a ie jakośioo. Dusza óież składa się z atoó. Tpoi ateialistai ośieeioi li o’Holah Hoes. Uażali, że śiat jest jedolit i  ałośi ateial. Nie a iłośi pzediotó. Wszstko, o istieje jest ateiale, jest hipostazą zegoś iego. Kartezjusz jest dualistą. Istieją da odzaje tó i szstko je óżi. Nie a śląh pzediotó materialnych. Przedmioty materialne Katezjusz opisuje i pojuje fizzie. Człoiek jest sustają śląą. 

dualizm psychofizyczny = atua + to, o śląe,

Strona 6

FILOZOFIA 

dualizm Boga – t ajdoskoalsz usi istie, zaś istieie ih pzediotó jest pzgode. Istieie doga jest koieze. dóg istnieje jako byt konieczny,



dualizm hylemorficzny – dzieli się a ateię i foę. Każda sustaja złożoa jest z ateii i z fo śiat jest złożo. Wszstko, o istieje jest doiste, a ta doistoś dotz jedego pzediotu, a ie jest iędz doa przedmiotami,



dualiz dora i zła – szstko postzega się  śieie jako doo lu zło. dak ólu aza doe, a iepieia też aza doe. dak doa jest złe.

herezja – śiat jest pękięt a doo i zło. śiat jako aea, alka iędz do dogie, a zł Szatae. To, o aza złe ie istieje, t...