Przedsiebiorczosc wykłady prowadzone przez dr Magdalenę Kaczmarek i prof dr hab Joannę Sokołowska PDF

Preview

Summary

Pierwsze 3 wykłady to notatki z wykładów u prof dr hab Joanna Sokołowska a druga połowa to u dr Magdalena Kaczmarek....

Description

PSYCHOLOGIA EKONOMICZNA I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI (wykłady) - Z.S.$ E-learningi nieważne/ ważne wykłady !!!!!!!!!!$ Decoy effect - asymetryczna dominacja - jak idziesz kupić auto z skórzanymi siedzeniam i zobaczysz 1 za 30tys (nie ma skórzanych) 2. za 40tys (ma skórzane) to masz problem z wybraniem, ale jak się dorzuci 3 opcję za 50tys (nie ma skórzanych) to już 2. auto nie wygląda na takie drogie.$ Budowa autostrady a (środki państwowe)

galerii??$ (środki z własnej kieszeni)$

Lobbing - wpływanie na polityków, branie udziału w konsultacjach społecznych. Strategie wewnętrzne (bezpośredni wpływ na polityków / poprzez sądy) oraz zewnętrzne (protesty, demonstracje, kampanie, reklamowe/ społeczne, wysyłanie listów/ petycji / poczt komputerowych).$ LOBBING ≠ KORUPCJA$

Rynek to podsystem systemu społecznego.$ Siła systemu społecznego zależy od prawomocności i morale rządzących (moral legitimacy): siły więzi społecznych między konkurentami / władzy rządu w porównaniu z siłą innych uczestników rynku).$ Więź społeczna a konkurencja:$ - Słabe więzi - silny konflikt$ - Średnie więzi - uczciwa konkurencja$ - Silne więzi - silne ograniczenie konkurencji$ Rząd a konkurencja:$ - Rząd popiera konkurencję, jeśli broni podstawowych zasad i zapobiega bezprawiu$ - Rząd niszczy konkurencje, jeśli chce determinować jej wynik.$ Struktura społeczna - nie ma transakcji między równymi sobie, władza jest źródłem struktury, cena = koszt + władza, efektywności struktury społecznej (zapobieganie koncentracji władzy ekonomicznej, rozdzielania władzy ekonomicznej i politycznej).$ Paradygmat socjoekonomiczny - rynek zależy od struktur socjoekonomiczny, wg tego paradygmatu ekonomia jest częścią systemu społecznego, nie można jej rozpatrywać w oderwaniu od niego ponieważ wiele zjawisk ekonomicznych wynika z szerszych uwarunkowań, najlepszy przykład to badanie Maxa Webera. Rolnicy nie są tylko uczestnikami rynku ale również struktury politycznej. Lobby -> parlament -> ustawy /zarządzenia -> ceny zboża.$ Paradygmat neoklasyczny - rynek wyznacza wybory jednostki, rynek = urna do której dostawcy i kupujący wrzucają swoje zakłady, pojedynczy rolnik nie może wyznaczyć ceny za zboże. $ Cele grup interesów: korzyści materialne / ubezpieczenia / informacja / poczucie identyfikacji / relacje społeczne. Definicja Shumpetera - przedsiębiorca jest odkrywcą - dostrzega unikalne szanse - oraz twrórzyczym destruktorem równowagi rynkowej - podejmuje decyzje o otwarciu nowego bytu gospodarczego, który oferuje rynkowi nowe usługi lub produkty. $ Decyzja to konflikt między egoizmem a obowiązkiem moralnym.$ Franczyza - ten kto jest biorcą to dostaje plan na firmę i tylko ją wykonuje, nic nie musi kombinować$ Przedsiębiorca to osoby które posiadają firmę.$ Przedsiębiorca: - inwestor i założyciel firmy, właściciel przedsiębiorstwa (Smith, Cantillon)$ - „twórczy destruktor”, który wprowadzając na rynek innowacje, zaburza dotychczasową równowagę sił i w ten sposób staje się motorem zmiany i rozwoju gospodarczego (Schumpeter)$ - przedsiębiorca to ten kto podejmuje się działania w sytuacji niepewności a jego zarobek jest premią za dodatkowe ryzyko.$ - To firmy tradycyjne$ - Przedsiębiorca w modelu franczyzowym.$ Motywacja przedsiębiorcza - ogólna / specyficzna dla zadania. $

• Przedsiębiorczość to proces, przez który możliwości produkowania nowych dóbr i usług zostają odkryte ocenione i wykorzystane przez konkretną osobę. Ma charakter działania. „Najpierw chcę założyć potem działam”. Jest to jako przejaw kreatywnego działania/ przejaw indywidualizmu, zorientowania na cele i ambitnego działania/ przykład efektywności w działaniu/ przykład sytuacji związanej z dużą dom samodzielności.$ Przedsiębiorczość jako samodzielna dyscyplina naukowa. $ • Przedsiębiorczość społeczna - przedsiębiorczość niezorientowana na zysk finansowy.$ • Intraprzedsiębiorczość - „Szukamy talentów a nie wykonawców” przedsiębiorcze działania w ramach organizacji$ Duże znaczenie w gospodarce:$ - Innowacje$ - Nowe miejsca pracy$ - Wyrównywanie szans osób z grupy dyskryminowanych na tradycyjnym rynku pracy (dyskryminowane są osoby na podstawie płci/ wieku/ pochodzenia)$ Przedsiębiorca hybrydowy - pracuje zarówno u siebie jak i u kogoś $ Szara strefa - nieoznaczona strefa, w której ktoś pracuje $ Wzrost zjawiska - liczba nowo otwieranych przedsiębiorstw$ Uberyzacja - większą liczba prac o niskiej jakości $ „Born to-be-global” - na starcie zaczyna się sprzedawać do innych krajów$ Psychologia przedsiębiorczości - dociekanie w jaki sposób przez kogo oraz z jakim skutkiem możliwości produkowania nowych dóbr i usług zostają odkryte, ocenione i wykorzystane. $ 2009 - super ekstra kryzys gospodarczy (doczytaj)$ Aspekt moralny - człowiek ma dwie strony: przyjemność vs obowiązek moralny.$ Wybory które mają silny komponent moralny są trudno odwracalne i ekstremalne. Jeśli komponent moralny jest dominujący może to prowadzić do: likwidacji wolnego rynku np prawa konstytucyjne / ograniczonego rynku np adopcja. Im więcej ludzi działa z względu na obligacje moralne, tym bardziej będą oni skłonni tak postępować nawet przy zmianie warunków.$ Zachowanie niezgodne z obligacjami moralnymi —> mechanizmy obronne$ Niewypełnianie obowiązków moralnych —> poczucie winy —> kompensacyjne zachowanie prospołeczne$ Gra ultimatum - bierzesz 2 ludzi i dajesz jednemu 10zł, każesz mu rozdzielić pieniądze między te 2 osoby, druga osoba może się zgodzić i bierze swoją część lub się nie zgodzi i wtedy nikt nie dostaje pieniędzy.$ Zachowanie ludzi nie jest determinowane tylko przez maksymalizowanie egoistycznego zysku, jest ono także wyznaczane przez dominujące reakcje ekonomiczne i normy społeczne i moralne. Wg koncepcji homo economicus najlepiej NIE ZACZYNAĆ GRY.$ Im wyższa płaca tym wyższy wysiłek (nawet wykraczający poza obowiązki).$ Wprowadzenie kar i nagród zwiększa wysiłek u pracowników, wyniki wskazują na silne skrzywienie motywacyjne zgodne z zasadą wzajemności.$ Homo economicus - racjonalna teoria podejmowania decyzji - trzy założenia to wolność jednostki/ max przyjemności i min przykrości/ racjonalność. Koncepcja jednostki zakładająca, że człowiek jako istota działająca racjonalnie dąży zawsze do maksymalizacji osiąganych zysków i dokonywania wyborów ze względu na wartość rezultatów tych wyborów. $ W wyniku modelu w którym praca zależy od wysiłku kierownik ma wybór między dwoma rodzajami wpłat:$ - Stała płaca i nagroda (Bonus Contract - BC)$ - Pobudki (Incentive Contract - IC) - stosujemy kontrole, jeśli pracownik wkłada wysiłek niższy niż w kontrakcie może być ukarany.$ Rynek pracy - jeśli zarobki są wysokie to pracownik ma coś do stracenia w przypadku zwolnienia i to podnosi wydajność, wyjaśnienie bezrobocia -> zbyt wysokie płace co powoduje zbyt wysoką podaż.$ Rodzaje przedsiębiorczości:$ GOSPODARKA$

-

Ekspansywna $ Oparte na wiedzy i zaawansowanych technologiach$ Duże korporacje$ Drobna działalność gospodarcza (small business)$ INNE DZIEDZINY$ - Akademicka$ - W kulturze i sztuce$ - Społeczna$ - W sferze publicznej$

Różne wymiary small biznesu: 1. Przedsiębiorczość rodzinna - połączenie własności, zarządzania i wartości/ biznes rodzinny a small business/ zagrożenia i mankamenty firm rodzinnych/ dylematy sukcesji$ 2. Przedsiębiorczość stylu życia - biznes w cieniu innych celów i wartości/ zróżnicowanie przedsiębiorców stylu życia/ styl życia a rozwój firmy/ efekty ekonomiczne i społeczne/ czy wspierać przedsiębiorców stylu życia.$ 3. Przedsiębiorczość hybrydowa - łączenie własnego biznesu z etatem/ motyw dodatkowych dochodów i/ lub prestiżu/ motyw łagodnego przejścia do biznesu w pełnym wymiarze/ konflikt interesu między rolą pracownika a przedsiębiorcy.$ 4. Przedsiębiorczość solo - niepracodawcy - skala zjawiska/ quasi-przedsiębiorczość/ nowy wymiar gospodarki opartej na wiedzy/ próg pierwszego pracownika $ 5. Przedsiębiorczość kobiet - 1/3 przedsiębiorców to kobiety/ koncentracja w handlu i usługach/ mało wśród większych innowacyjnych, kapitałochłonnych firm/ specyfika cech przedsiębiorczych kobiet/ uwarunkowania społeczno-kulturowe/ obowiązki rodzinne a własny biznes/ polityka wyrównywania szans.$ 6. Przedsiębiorczość imigrantów - amerykański model sukcesu/ enklawy etnicznego small businessu/ przedsiębiorczość transnarodowa imigrantów/ imigranci i re-emigranci high-tech.$ 7. Przedsiębiorczość bezrobotnych - model: bezrobotny - samozatrudniony - pracodawca/ programy wspierania przedsiębiorczości bezrobotnych - efekty$ 8. Przedsiębiorczość drugiej szansy - upadłość - przegrana czy szansa na sukces/ społeczna percepcja bankructwa/ problemy emocjonalne i psychologiczne upadłości/ czy i jak wspierać drugą szansę. Dopiero 4. upadek mówi że ktoś ma pecha a 3 pierwsze dają większą szanse na sukces, upadki na początku są normą.$ 9. Przedsiębiorczość Trzeciego Wieku - długość życia i poprawa zdrowotności a przedsiębiorczość/ trudności w sukcesji w firmach rodzinnych/ preferowane rodzaje aktywności przedsiębiorczej seniorów/ odbiór społeczny przedsiębiorców Trzeciego Wieku$ 10. Przedsiębiorczość osób niepełnosprawnych - znacznie niższy poziom aktywności zawodowej niż u osób zdrowotnych/ jeśli są aktywni to częściej niż zdrowi prowadzą działalność gospodarczą/ większa elastyczność, przerwy w pracy/ szanse dla niepełnosprawnych przedsiębiorców w dobie internetu.$ 11. Przedsiębiorczość zależna - usługi dla jednego pracodawcy/ wymuszona przez pracodawcę/ zgodna z intencją obydwu stron w celu uelastycznienia relacji pracowniczych/ dylematy regulowania przedsiębiorczości zależnej.$ 12. Przedsiębiorczość w szarej strefie - skala i skutki szarej strefy w gospodarce/ mechanizm wchodzenia i wychodzenia z szarej strefy/ jak ograniczyć szarą strefę.$ 13. Przedsiębiorczość kryminalna -$ Zróżnicowanie wartości = 1,2,3$ Przedsiębiorczość słabszych = 4,5,6,7,8,9,10$ Ciemniejsza strona przedsiębiorczości = 11, 12, 13$ ————————————————————————————————————————————————$ Funkcje podatków:$ - Funkcja fiskalna - podatki są istotnym źródłem dochodów państwa, z dochodów podatkowych finansowane są inwestycje (drogi, szpitale itp) i organizacje państwowe (wojsko itp).$ - Funkcje pozafiskalne -> funkcja ekonomiczna zmniejszanie i zwiększanie podatków jest instrumentem wpływu na funkcjonowanie firm $ \> funkcja społeczna - przekazywanie pieniędzy od podatników bogatych do biedniejszych$ Zasady sprawiedliwości podatków:$ • Wymiana państwo-obywatele (sprawiedliwość pionowa) - podatki za duże w stosunku do usług od państwa w zamian. Ile mają płacić osoby o różnych dochodach.$

• Rozkład podatków między podatnikami (sprawiedliwość pozioma) - podatek powinien być progresywny. Ludzi, którzy są równi powinni płacić tyle samo.$ Rodzaje podatku dochodowego:$ • Liniowy - np. W Rosji, krajach Bałtyckich. Polska dla działalności gospodarczych, ale bez zwolnień przedmiotowych.$ • Progresywny $ Im podatek bardziej skomplikowany tym uważany jest za mniej sprawiedliwy.$ Wraz z wiedzą o podatkach rośnie poczucie ich sprawiedliwości.$ Podatki a motywacja do pracy - brak wpływu podatków na motywację widać to na Krzywej Lauffera $ Efektem wysokich podatków jest ucieczka w szarą strefę.$ Wg Alana Lewisa im wyższy dochód tym bardziej negatywna postawa wobec płacenia podatków.$ Czynniki wpływające na zachowania podatnika:$ - wiedza o podatkach$ - Postawy wobec podatków$ - Normy osobiste, społeczne i narodowe$ - Spostrzeganie sprawiedliwości podatków.$ Negocjacje płacowe:$ - Kooperacja - akceptujemy ofertę żeby dostać pracę$ - „Zdrada” - (negocjacje) możemy uzyskać wyższa pensję, ale pracodawca może zaproponować jeszcze niższą płacę niż wyjściowa.$ Skala dyferencjału semantycznego - jedna z technik która służy do badania np. Stereotypu na temat podatnika. Wyróżniamy bieguny z antonimami np. na jednym DOBRY na drugim ZŁY.$ Jedna firma pod jedną nazwą może realizować różne branże (?)$ Platforma - pomaga różnym stronom dokonać różnych interakcji np. Biuro matrymonialne$ 9 elementarnych fundamentów:$ 1. Segmenty klientów (do kogo)$ 2. Propozycja wartości (po co)$ 3. Kanały (gdzie i jak)$ 4. Relacje z klientami (w zamian za co)$ 5. Strumienie przychodów (za ile)$ 6. Kluczowe zasoby (przy pomocy czego) |$ 7. Kluczowe działania (w jaki sposób). | - utrzymanie kosztów$ 8. Kluczowi partnerzy (z kim) |$ 9. Struktura kosztów (z jakim kosztem)$ Outsourcing - (np. Księgowe i kadrowe) polega na przekazywaniu zadań, funkcji, projektów i procesów do realizacji firmie zewnętrznej. np. Ty jako osoba skupiasz się na tym na czym zarabiasz a podatki zostawiasz księgowej.$ Zanim założę firma musze wiedzieć z kim/ za ile itp.$ Model „przemysłowy” (push)$ Zasoby ——> potrzeby$ Analiza swoich zasobów (mają charakter materialny / ludzki / finansowy). $ Model biznesowy jest prosty, odwołuje się do twórczego myślenia.$ Biznes to aktywność polegająca na zaspokajaniu potrzeb życiowych innych ludzi.$

$ Rozwój technologiczny doprowadził do sformułowania tezy o celu biznesu jakim jest zaspokajanie zróżnicowanych oczekiwań klientów (Druckcer). Skupienie na powiększaniu postrzeganej wartości produktu dla użytkownika.$ Rodzaje rynku:$ Towar / dobro —> opłata to koszty + marża, dopasowany do ogólnych potrzeb klientów Usługa — > opłata to wartość dopasowania, zaspokojenie potrzeb Doznanie —> wrażenia / emocje, opłata to wartość odczuć klienta$ Przemiana —> opłata to wartość zmiany. Wiedza też wchodzi w ten rynek.$ Usługi są droższe. $ Handel fair trade - z poszanowaniem praw ludzkich. Ten kto kupuje kawę ma pewność że pracownikom zapłacono minimalne wynagrodzenie, traktowani z poszanowaniem. $ Ludziom wzrastają dochody (w różnym stopniu ale wzrastają).$ Model „usługowy” (pull)$ Zasoby $ Efekt zgodności semantycznej by Coulter i Coulter spójna prezentacja atrakcyjniejsza, ponieważ mniejsza czcionka = mniejsza cena = atrakcyjniejsza cena. Produkt wydaje się tańszy gdy ceny idą malejąco i wielkość czcionki ważna.$ Prawo Webera Fechnera Ograniczona racjonalność— jak jest głośno to trudno określić co jest głośniejsze a co cichsze, jak bardzo ciemno to co trochę ciemniejsze a trochę jaśniejsze. Less is getter effect.$ Efekt odległości/ wielkości by Thomas i Morwitz - łatwiej jest porównać dwie rzeczy które są daleko od siebie (np. 2 i 9) niż te które są blisko (np. 2 i 4)$ Efekt SNARC – orientacja liczebności na osi liczbowej jest skierowana od lewej od prawej$ Wrażliwość cenowa - zdolność do rozróżniania cen, relacja między zmianami ceny a zmianami popytu, to relacja między subiektywną oceną wielkości ceny a tendencją do podjęcia działania by kupić produkt w niższej cenie. (niewielkie zmiany ceny mogą mieć wpływ na zachowanie kupującego).$ Wrażliwość cenowa (ułamek Webera [k]) = SD/ średnią arytmetyczną -> wyższy ułamek = produkty rzadko kupowane| niski ułamek = produkty często kupowane.$

Rozrzut przypominanych cen powinien być mały, gdy ceny są niskie, i duży, gdy są wysokie. Ułamek Webera określa o ile musi sie podnieść cena aby ludzie pomyśleli „DROGO” i o ile musi opaść by powiedzieli „OKAZJA”.$ Im wyższa wrażliwość cenowa tym mniejszy rozrzut cen$ Efekt kontrastu - złudzenie Ebbinghausa $ Efekt podobieństwa - obiekt podobny do jednego z branych pod uwagę sprawia, że tamten staje się mniej atrakcyjny. Efekt kontekstu - asymetryczna dominacja, unikanie opcji skrajnych, wybieramy tę opcję która jest w zbiorze lepsza od innych, o wyborze nie decydują tylko oczekiwana użyteczność porównywanych opcji, ale także użyteczność innych obiektów, których wybór nie jest brany pod uwagę.$ Efekt kompromisu - staramy się wybrać obiekt, który nie jest najgorszy pod żadnym względem $ Dominacja proporcji - $ Efekt łatwości ewaluacji by Hsee - gdy brak nam punktów odniesienia znaczenie trudnych do ewaluacji cech jest zaniżanie. Np mamy 2 kubki (1. wysoki i cienki i 3/4 poziom wody 2. niski i gruby i pełny kubek) w takiej sytuacji osobno oceniano 2. kubek drożej a razem oceniano 1. kubek drożej.$ Ekonomia - makroekonomia - modele i teorie funkcjonowania rynku/ całego systemu ekonomicznego.$ \ mikroekonomia - zachowanie ekonomiczne jednostek np decyzje konsumenckie.$ Psychologia ekonomiczna skupia się na MIKROEKONOMII. Wyjaśnia jej podstawowe założenia: wolność jednostki (jednostka to podmiot działania/ decydent, ma wolność wyboru i działania), własny interes oraz racjonalność. Nasze sądy nie są absolutne, ale porównawcze$ ———————————————————————————————————————————————$ Franczyza to umowa między dwoma firmami - jedna kupuje a druga sprzedaje. Wyróżniamy franczyzę:$ - dystrybucyjna - ktoś bierze od kogoś towar - wyłączne prawo do sprzedaży określonego produktu na danym terenie$ - pełna - całościowy model biznesu (business format) - prawo do znaku towarowego, szczegółowe procedury wykonawcze, standardowy plan marketingowy, program szkoleń, pomoc w zakupie sprzętu/ materiałów i usług.$ - Business format = 3/4 franchisingu na świecie.$ Wybór systemu musi być zgodny z własnymi predyspozycjami, potencjał franczyzodawcy i jakość pakietu wpływa na wybór, warunki finansowe (opłata wstępna / bieżąca - 3-6% od wartości sprzedaży). Inne kluczowe warunki umowy to zakres i warunki świadczeń oraz kwestia wyłączności terytorialnej.$ System franczyzowy musi być zgodny z własnymi predyspozycjami, szansa na sukces danego systemu (efekty funkcjonowania istniejących jednostek), potencjał franczyzodawcy i jakość pakietu (opracowanie procedury, szkolenie, plan marketingowy, pomoc w zakupie sprzętu, materiałów i usług), warunki finansowe (opłata wstępna / bieżąca - ok 3/6% od wartości sprzedaży), inne kluczowe warunki umowy (zakres i warunki świadczeń, kwestia wyłączności terytorialnej).$ Etyka protestancka a duch kapitalizmu by Max Weber - doszedł do wniosku, że rozwój gospodarki dużo zależy od religii. Kraje chrześcijańskie są mniej uprzemysłowione, bo wiernym nie zależy na pieniądzach/ bogaceniu się a kraje protestanckie są bardziej, bo człowiek musi szukać swojego powołania i jak najlepiej je wykonywać np. pracować. $ Wielka Piątka (NESUO) mówi o wymiarach w ludziach.$ Neurotyczność - cecha odpowiedzialna za poziom negatywnej emocjonalności (m.in. podatna na stres)$ Dla przedsiębiorców najważniejsze są w tej kolejności: sumienność, ugodowość, otwartość na doświadczenie, neurotyczność, ekstrawersja. Poznawcze mechanizmy przedsiębiorczości:$ - Analiza procesu dostrzegania okazji na rynku$ - Tworzenie intencji i podejmowanie decyzji o założeniu firmy$ Potrzeby:$ - Rola potrzeby niezależności (nAut) $ - Rola potrzeby dominacji (nDom).$ Ważne metaanalizy: potrzeby osiągnięć, poczucie skuteczności.$

Motywy do uruchamiania nowych przedsięwzięć by Jerzy Cieślik - konieczność zabezpieczenia bytu sobie i rodzinie, dążenie do niezależności (autonomii) na niwie zawodowej, chęć wzbogacenia się, spełnienie własnych marzeń i ideałów, dążenie do zaspokojeni zidentyfikowanej potrzeby na rynku, prestiż, udowodnienie kompetencji.$ Raport GEM -zabezpieczenie podstawowych potrzeb, wykorzystanie szansy, dążenie do poprawy (zorientowanie na siebie/ na rynek i firmę).$ Przedsiębiorcza czujność by Katz i Gaglio - to umiejetność dostrzegania bez specjalnych poszukiwań możliwości które inni pomijają / to motywowana skłonność do wyobrażania sobie tego jak w danym obszarze może wyglądać przyszłość.$ Przedsiębiorczość jako twórcze działanie.$ Heurystyki to myślenie na skróty, uproszczone schematy myślenia. Przedsiębiorcy rzadziej korzystają z heurystyki „topienia kosztów” (jeśli coś zacząłeś i wycofanie się z tego wymagałoby poniesienie kosztów to nie wycofuj się z tego).$ Menadżer - pracuje dla kogoś, częściej wpada w pułapkę heurystyki „topienia kosztów”.$ Przedsiębiorca - ma własny biznes, silnie ufa intuicji i ulega Iluzji kontroli (wydaje nam się że mamy większą niż w rzeczywistości). Mniej chętnie angażują się w myślenie kontrfaktyczne (gdybanie, „co by było gdyby”) najczęściej do przeszłości. Nie ma wielkiego powiązania z chęcią podejmowania ryzyka, robią to bo muszą a nie chcą. Najsilniejszym osobowościowym predyktorem przedsiębiorczości wg Raucha i Frese jest większe poczucie skuteczności własnego działania. $ Teoria planowanego zachowania by Ajzen - intencja jest funkcją: oceny zachowania jako prowadzącego do osiągnięcia korzyści (postawa wobec działania) / postrzegania przychylności otoczenia wobec zachowania (normy społeczne) / postrzegania zachowania jako wykonalnego przez jednostkę (postrzegana behawioralna kontrola). $ Wg Raucha i Frese emocje pozytywn...