- Filozofia - wyklady PDF

Preview

Summary

wykłady...

Description

05.10.2016r. – Filozofia – wykłady – Artur Jocz 1. Filozofia – z gr. Fileosophia – umiłowanie mądrości, uprawianie nauk szczegółowych; nauka (np. fizyka) - mądrość to cos więcej niż uprawianie nauki - człowiek miał miłować mądrość żeby wiedzieć jak żyć • Tales – matematyk, znal się na astronomii • Eufides • Arystoteles - ,,Fizyka’’ , był lekarzem - etyka – nauka filozoficzna ( jak godnie i uczciwie żyć) *filozofowie naucza ludzi dobrze żyć, żyć szczęśliwie; każdy chce obcować z pięknymi przedmiotami. PIEKNO! - estetyka - > nauka o pięknie • Grecy nie rozróżniali rzemiosła i sztuk pięknych (piękne – wykonane zgodnie z regułami, np. okręt może być piękny np. różnica miedzy kamieniem, zwierzęciem a człowiekiem. Człowiek rozumie, istniej, czuje; zwierze czuje, istniej; kamień: istnieje). Klucz do poznania świata – rozum (racjonalnie zgłębić istotę bytu) - byty ożywione - byty nieożywione - byty niefizyczne ( bez charakteru materialnego i fizycznego np. myśli) np. Bogowie, istnienie Boga, skąd wziął się świat 2. Filozofowie:

- Heraklit – 6, przełom 5 w. p.n.e.- lata dojrzałości (40lat), pochodził z Efez, piękne miasto – podziwiał budynki, podziwiał pięknie ubranych ludzi, zastanawiał się jak to jest być raz szczęśliwym, bogatym a innym razem biednym i smutnym bogowie na nasz obraz podobieństwa; (filozofia religii – struktura wyobrażeń ludzkich o religii). - nie był ateista, doszedł do wniosku, ze istniej jeden Bóg, tylko ze jest inny niż nasze wyobrażenia Bóg – cale myślenie, słyszenie, zarządza światem za pomocą rozumu i myśli; byt doskonały; jest nieruchomy, bo to co ruchome jest zmienne, a to co doskonale nie jest zmienne; inny niż człowiek; Chrystus pantokratorem. - teologia negatywna – jaki Bóg nie jest, a nie jaki jest. - Parmenides – uczeń Ksenofanesa, pochodził z Elei, żył na przełomie 6/5w. p.n.e. - poznajemy świat rozumem, a zmysły nie daje prawdziwego obrazu poznania - zmysły sa wewnętrznie sprzeczne – według Greków to, co sprzeczne jest nieprawdziwe, trzeba się odwoływać do rozumu - BRAK RUCHU = NIERUCHOME = DOSKONALE - NIETRWALE = ZMIENNE = RUCHOME - Zenon – uczeń Parmenidesa -> bronił poglądów nauczyciela - sprowadził świat do geometrii – potrafimy przewidzieć pewne zachowanie w świecie (np. z punktu A do pkt. C, wcześniej jest jeszcze C’ itd. Az do pkt. B – na prostej jest nieskończenie wiele punktów. ATOMISCI: - Demokryt z Abdery – 460r. p.n.e. – 360r. p.n.e. (żył 100 lat) - atomy wielkie jak świat i takie male, ze az niewidzialne - nieskończona ilość atomów, nieograniczona ilość rodzajów atomów - próżnia, potem się zderzają i powstaje wielkie przedmioty

- Epikur – 340r. p.n.e. – 270r. p.n.e. - ograniczona ilość rodzajów atomów, nieskończona ilość - mechanizm łączenia się atomów: z próżni atomy spadają tak samo - parenkliza – zjawiska niczym nie wywołanej zmiany kierunku atomu (usytuowana u podstaw mechanizmu ludzkiej woli – zjawisko duchowe wyjaśnił w sposób materialny). - GRECKI ATOMIZM:

Epikur i Demokryt (atomy różnią się położeniem, kolejnością wiązań).

12.10.2016r. – Wykłady – Artur Jocz – Filozofia - Dusza tak jak ciało zbudowana jest z atomów. - Etyka epikurejska – Zycie pozbawione strachu - Epikur: Człowiek boi się śmierci, Bogów, cierpienia - nie ma sensu bać się śmierci bo kiedy żyje nie doświadczam śmierci, a jak umieram to moja dusza nie doświadcza śmierci - bogowie istnieją ale w doskonalszym świecie i się nami nie interesują dlatego nie ma sensu się ich bać, żyją w lepszym świecie. - cierpienie mocne jest krótkotrwale, nie doświadcza się go bo albo traci się przytomność albo się umiera, jeżeli ból jest długotrwały to mniej ostry, człowiek powinien siłą własnej woli powściągnąć się by odczuwać strach przed tym cierpieniem. KIEDY UPORAMI SIĘ Z TYMI STRACHAMI BĘDZIEMY SZCZESLIWI! - To, co najlepsze jest już za gatunkiem ludzkim – greckie powiedzenie. - Jutro będzie lepiej niż dzisiaj – koniec XVIII w. (wiara w postęp) NAJWAZNIEJSI GRECCY FILOZOFOWIE: Platon i Arystoteles - Sokrates – nauczyciel Platona i Arystotelesa, urodził się w Atenach, ojciec – garncarz, matka – położna, (489 – 399r. p.n.e.) nie był zbyt przystojny, kiedy był młody służył u rycerzy. Nie pozostawił po sobie żadnego tekstu. Jest akuszerem – pomaga dojść ludziom do prawdy. Uważał, ze naśladuje matkę, która pomagała przychodzić na świat. Chodził po Atenach i zadawał trudne pytania, np. pytał sędziego czym jest sprawiedliwość? Pokazywał mu, ze jednak nie wie co to. - Metoda rozmowy – metoda położnicza -> udowadnia ludziom, ze nie wiedza, co mówią: 1. obala błędne poglądy 2. pomaga dojść do prawdy - Był popularna postacią, był dobrym kompanem - Osadzono go o ateizm i degradacje młodzieży -> kara śmierci ( wypija truciznę i umiera) - Był bardzo odważnym człowiekiem - Intelektualizm etyczny – jeśli ktoś jest mądry to jest dobry, jeśli ktoś czyni źle jest głupi, wiec można go nauczać (mądrość nie tylko w kontekście umiejętności ale również potrafi mądrze żyć – mądrość życiowa). -Platon – przystojny, rodzice byli przekonani, ze powinien zrobić karierę, nie pozwolili towarzyszyć synowi w śmierci Sokrates, miał wyrzuty sumienia, ze nie towarzyszył Sokratesowi . W swoich dziełach opisał Sokratesa jako dobrego myśliciela; (427 – 347r. p.n.e.) - zwolennik reinkarnacji

- Dialog ontologiczny – Timajos ( o postawach kosmosu, swiata) - 3 rodzaje bytów: - idee (niezmienne, doskonale, wieczne, niepodzielne, trwale) byt doskonały – byt najważniejszy, wzór, plan budowy - Demiurg – byt doskonały (budowniczy, konstruktor) - materia bez kształtu ( materia pierwsza) – budulec - byt zmysłowy – zmienny, nietrwały, przemijający, niedoskonały - idee sa wzorem, sa wieczne, niezmienne – PLATON - skrajny realizm pojęciowy: świat zmysłowy jest kopia swiata rzeczywistości; świat pozaświatowy jest światem poza śmiertelnym; odkrywamy to, co znajduje się w swiecie doskonałym - Dialog Fedon - dusza jest nieśmiertelna (dotyczy tego problemu) - filozof nie powinien bać się śmierci – śmierć zbliża do prawdy - nasze zycie = ,,podroż w autobusie’’ – szyby sa brudne i nic nie widać, uwalniając się od ciała możemy zrozumieć prawdę - 1) Dusza jest nieśmiertelna przed wejściem w ciało: - Czy człowiek posiada jakąś wiedze? Każdy z nas posiada, zdobyliśmy ja poprzez zmysły, wiedza nie jest precyzyjna, musieliśmy obcować z prawda aby ja poznać - dusza nie wie co zrobić z ciałem, uczy się jego obsługi - anamneza – przypominanie sobie wiedzy, tego co nasze dusze widziały w swiecie doskonałym - zmysły nie dają prawdziwego obrazu rzeczywistości - 2) Dusza nieśmiertelna po wejściu - Co powoduje, ze ciało żyje? Ciało żyje bo dusza uczestniczy w idei życia i nie może uczestniczyć w idei śmierci wiec dusza jest nieśmiertelna, tylko ciało ulega śmierci - Sokrates mówi o dowodzie w istnienie dusz a nie o wiedzy - Dialog – Kratylos - filozofia języka ( Jak to jest, ze rozumiemy?) - na jakiej zasadzie nazwy zostały przyporządkowane przedmiotom? - charakter konwencjonalny (kwestia umowy) – stół stolem, krzesło krzesłem - > nazwaliśmy - nazwy opisują przedmioty, opisują ich naturę - Platon mówi, ze nazwa opisuje idee przedmiotu ( krzesło – >nazwa -> idea krzesła) -> nazwy nie maja charakteru przypadkowego - Arystoteles – 384 – 322r. p.n.e. na Stagirze na Półwyspie Trackim, pochodził z rodziny lekarskiej, sam był lekarzem - 367r. p.n.e. – w Atenach wstąpił do Akademii Platońskiej - PLATON ZAPATRZONY W SWIAT IDEI/ ARYSTOTELES PATRZY NA RZECZYWISTOSC ZMYSLOWA! - Arystoteles – metafizyka (to, co po fizyce)– filozofia pierwsza – zajmuje się bytami przed fizycznymi

26.10.2016r. – Filozofia – Artur Jocz – Wykłady c.d. - Arystoteles – celowościowość -> kamień spada na ziemie, bo tam jest jego miejsce, taki jest jego cel - fizyka – nauka o rzeczywistości nas otaczającej - człowiek ma się dostosować do swiata rzeczywistości (Arystoteles) - skrajny realizm pojęciowy – PLATON

- umiarkowany realizm pojęciowy – Arystoteles; punktem wyjścia jest konkretny przedmiot, by t a nie idea jak u Platona - Arystoteles pragnie poznać mechanizm rzeczywistości - filozofia pierwsza -> metafizyka (pewne podstawy bytu, to co najbardziej ważne, podstawowe) - Geneza ruchu: Parmenides interesuje się tym, co jest doskonale czyli interesuje się sam sobą - Arystoteles: świat istniał od zawsze, pierwszy poruszyciel wprawił go w ruch - fenomen istnienia bytu substancjalnego: wszystko to, co nas otacza, każdy z nas - materia + forma = byt substancjalny = jedność formy i materii - materia – nie posiada żadnych cech (materia pierwsza), budulec swiata, fundament - forma – osadza się w materii, wraz z forma przychodzą cechy (kształt, kolory, waga) - osadzanie formy w materie -> dokonuje się w sposób teleologiczny - przemiana przedmiotów jeden w drugi: materia może przybierać nowe formy -> charakter teleologiczny (celowościowy) – z desek może powstać ławka ale nie z granitowej rzezby - jeden określony kierunek -> drzewo – deski – ławka ( ale z ławki nie da się wrócić do rosnącego drzewa) - prawo zachowania energii – ludzie starzeją się ale nie odmładzają - aktualność – realizacja (forma) – to, co się zrealizowało - potencjonalność – fundament (materia) to co ma się zdarzyć, w pewien sposób jest nieskończona - Augustyn Aureliusz (św. Augustyn) – ur. 354r. – 430r. - na początku nie jest chrześcijaninem, ojciec poganin, matka – chrześcijanka - stworzył podstawy chrześcijaństwa na 1000 lat - urodził się w Afryce Północnej - ojciec filozofii - 3 tradycje : judaizm ( Stary Testament) tradycja greckiej filozofii chrześcijaństwo – Nowy Testament - Orygenes – filozofia jest potrzebna chrześcijaństwu bo musi rozmawiać ze wszystkimi wokół - Tertulian – chrześcijaństwo powinno zerwać z filozofia - Orygenes i Tertulian -> II / III w. n.e. - Augustyn – będąc chrześcijaninem jest filozofem bo zwyciężyła opcja Orygenesa - Unde malum? – SKAD ZLO? -> Augustyn zadaje takie pytanie - nowa koncepcja religijna: manicheizm (konkurencja chrześcijańska) - manicheizm - > Persja, autor: Manes, Mani, Manicheusz, ur. III w. n.e. umiera 297r. - zoroastryzm – religia w Persji przed manicheizmem

- Manicheizm- > skrajny dualizm Dobro Zło Światło Ciemność Ciepło Zimno Suchość Wilgoć

- Dwóch bogów: Dobro Zło Ormuzd Aryman - część dobra zamknięta w wiezieniu przez Arymana -> zbudował świat by zamknąć cząstkę dobra, zbudował ludzi by zamknąć w duszy cząstkę dobra - 18-letniego Augustyna zainteresował manicheizm, bo tłumaczy dlaczego w swiecie jest dobro i zło, bo świat jest dziełem Arymana (złego boga) - manicheizm zbyt teologiczny, za malo filozofii - 28 lat – zerwanie z manicheizmem, przejscie na strone chrzescijanstwa - SKAD ZLO? -> polemika z manicheizmem -> odpowiada -> zlo jest brakiem dobra; dobro jest bytem a zlo nie jest bytem -> przeciwstawienie się manicheizmowi -> nie istnieje zlo totalne takie jak Aryman -> zlo jest zepsuciem dobra, grzech jest zepsuciem dobra - W tradycji chrzescijanskiej nie ma zla, jest tylko dobro, możemy odchodzic od dobra = zlo, a nie byt do którego idziemy - Szatan nie jest konkurentem dla Boga, jest upadłym aniolem – posiada czastke dobra; nie ma czlowieka absolutnie złego; zło nie jest dla Boga konkurencja, nie walczy z tym - Jeżeli czlowiek odszedł od Boga stracił wolna wole, Bog może mu udzielić laski (predestynacja – może udzielić laski lub nie – potępienie) bo o własnych silach nie może wrócić z grzechu - Laska – za darmo, wola Boga, jedni dostaja i powstają z grzechu a inni nie – nie można zasłużyć na łaskę, wybór Boga - grzech - wolny wybór czlowieka - kwestia wolnej woli -> odejście od Boga -> dobro i zło - Czy Bog panuje nad złem na swiecie? Augustyn: TAK, panuje nad złem bo dopuszcza określone zło by nie wydarzyło się zło jeszcze gorsze, steruje złem - Tekst biblijny można czytac na kilka sposobów: 1. literalna lektura – doslowna 2. lektura alegoryczna – istota tekstu, glebsza widza 3. lektura analogiczna – pomiędzy Starym a Nowym Testamentem 4. lektura calosciowa – musimy znać kontekst.

09.11.2016r. – Wykłady – Filozofia – Artur Jocz c.d - Augustyn rozważa Księgę Rodzaju -> Co robił Bog zanim stworzył świat? Czas pojawił się wraz ze stworzeniem swiata; Bog jest poza czasem, my żyjemy w czasie; Bog widzi to co się wydarzy, a my to kreujemy - św. Tomasz – z Akwinu, 1225r. – 1274r. - myśliciel zaczyna być popularny w XVIII wieku, zafascynowany Arystotelesem - Dusza jest forma ciala, jest związana z cielesnoscia; czlowiek – cialo i dusza jednocześnie - relacja pomiędzy rozumem a cialem: porządek rozumu i porządek wiary, rozum i wiara powinny ze sobą współpracować - Czy istnienie Boga jest sprawa oczywista? Nie jest, bo można sobie wyobrazić jego nieistnienie - Drogi, które wiodą do uznania istnienia Boga: 1.Droga z ruchu ( to samo mówił Arystoteles) – szukamy przyczyny ruchu, pierwsza przyczyna wszelkiego ruchu jest Bog 2. Droga zniesamowitosci swiata – wszystko co istnieje w swiecie ma swoja przyczynę, świat nie jest samoistny wiec musi istnieć przyczyna samo sprawcza, samoistna która jest przyczyna wszelkich istnień 3. Droga zprzypadkowosci rzeczy – wszystko to, co istnieje ma charakter przypadkowy, musi istnieć byt społeczny, który stabilizuje świat, nasze istnienie jest przypadkowe, tak samo cały świat – czynnikiem stabilizującym jest Bóg 4. Droga z hierarchii doskonałości – byty rożnej doskonałości, które istnieją w otaczającym nas swiecie, byt doskonalszy od człowieka -> Bóg 5. Droga zcelowosci swiata – człowieka działa w sposób celowy bo ma rozum, istnieje byt doskonały, rozumny, powstaly celosciowo - Bóg jest bytem prostym, wszystko co istnieje w swiecie jest zlozone (człowiek sklada się z duszy i ciała, materia i forma, istota i istnienie – każdy z nas ma potencjalnosc do aktualizacji np. żeby być dobrym człowiekiem) - W Bogu nie ma nic potencjalnego, bo Bóg jest dynamiczny, jest czystym aktem - W Bogu nie ma duszy i ciała, nie ma Twerii i formy, tylko zwykla forma

NOWOZYTNOSC! - Franciszek Bacon – 1561r. – 1626r. - odcina się od metafizyki, filozofia musi służyć określonym celom, nauka ma stworzyć wynalazki, zawezyl rozumienie nauki, ograniczył naukę do przyrodoznawstwa, człowieka ma zapanować w przyrodzie -> tylko za pomocą techniki, nauka musi mieć konkretny cel – ułatwianie życia człowiekowi - człowiek może zdobywać świat światem przyrody -przekształcenie myślenia filozoficznego – metoda poznania swiata: metoda indukcyjna -> zbieramy fakty obserwacyjne i dokonujemy podsumowania w postaci wniosków, fakty, które się uogólnia w postaci wniosków - nauka podlega masie złudzeń, 4 złudzenia powodują, ze nasze poznanie naukowe podlega złudzeniom:

1.Zludzenie plemienne – jesteśmy ludźmi, widzimy świat jak ludzie, antropomorficzne postrzeganie rzeczywistości 2. Złudzenia jaskini – wychowanie, lektura, otoczenie najistotniejsza jest metoda oparta o rozum, wiedza jasna, wyraźna i prosta (matematyka tylko i wyłącznie) - współtwórca geometrii analitycznej, wskazał punkt odniesienia dla filozofii -> matematyka - metoda uprawiania nauki oparta na analizie rzeczywistości -> to, co jest skomplikowane można rozłożyć na proste - wszystko to, co nas otacza to mechanizm - ciało ludzkie jest mechanizmem, jest zdeterminowane, dusza jest wolna ale musi posługiwać się ciałem - szyszynka – miejsce, gdzie dusza łączy się z ciałem - uprościł żywy organizm.

16.11.2016r. – Filozofia – Wykłady – Artur Jocz - Człowiek może zwątpić we wszystko, w istnienie swiata materialnego. - Nie da się zwątpić w to, ze wątpimy – Myślę, wiec jestem - Kartezjusz – dowodzi istnieniu Boga, ciała -Bóg osobiście wpisał mi w rozum informacje o swoim istnieniu - Bóg jest doskonały, nie może mnie oszukiwać; mój rozum nie da się oszukać, wszystko to co wiem od Boga jest prawda - rozum w ujęciu Kartezjańskim jest potężny, rozum nie boi się oszukiwania przez Boga -> racjonalizm - Błażej Pascal – 1623 – 1662r. - racjonalista, matematyk, twórca rachunku prawdopodobieństwa - inny stosunek do racjonalizmu – uważa, ze to co Kartezjusz naucza jest pycha wpisana w rozum - Bóg jest tajemnica, rozum nie daje poczucia bezpieczeństwa egzystencjonalnego, nasze zycie jest kruche, nietrwale, przemijające - rozum, myślenie = nie dają poczucia bezpieczeństwa – Pascal - Kartezjusz mówi, ze rozum daje poczucie bezpieczeństwa, jesteśmy pewni - Pascal : człowiek nie może dowieść istnienia Boga - Zakład Pascala -> Wierzyc w Boga i żyć jakby on był lub nie Wierzyc w Boga i żyć jakby go nie było; umieramy i Bóg jest = sukces = niebo; jeśli żyliśmy dobrze ludzie nas dobrze zapamiętają; umieramy a jeśli Boga nie ma – nie ma życia wiecznego ale zyskujemy dobra pamięć o nas jeśli żyliśmy dobrze; zawsze cos zyskujemy; piekło -> żyliśmy jakby go nie było a Bóg jest, przegraliśmy dwa razy = zła pamięć i brak życia wiecznego; żyliśmy jakby go nie było a jeśli Boga nie ma – przegrywamy pamięć o nas - Jeśli ktoś nie wierzy w Boga to źle postępuje -> manipulacja Pascala

- To ja mam zdecydować jak żyć - > Pascal - George Berkeley – angielski filozof – 1685 – 1753r. - twórca empirycznej metody - idealizm subiektywny - > człowiek pełnie wiedzy uzyskuje poprzez zmysły, sensualnie - jeśli zamkniemy oczy to świat, który nas otacza znika – nie znikamy dlatego, ze na świat patrzy Bóg - esse est percipi – istnieje o ile jest postrzegana - portery pamięciowe – widzimy kilka szczegółów, reszte dopowiadamy sobie sami - kolory – widzimy obraz koloru (wytwor naszego mozgu) - subiektywne poznanie -> my współtworzymy przedmiot, który poznajemy - Immanuel Kant – ur. sie w Królewcu – dzisiejszy Kaliningrad, 1724r.-1804r. - jeden z najważniejszych filozofów nowożytnych obok Hegla - tworzy podstawy kultury nowożytnej - Dzieła -> 2 wymiary : 1. okres przedkrytyczny -> klasyczna filozofia 2. okres krytyczny -> weryfikacja klasycznej filozofii -> krytyka czystego rozumu (mechanizm poznania naukowego) krytyka praktycznego rozumu (mechanizm praktycznej strony poznania rzeczywistego) uzasadnienie metafizyki moralności - zdania analityczne -> doprecyzowujemy zdanie ( poprzednik/następnik) Zdania analityczne – a priori -> przyjmowane sa bez doświadczenia (np. Trójkąt równoboczny to taki trójkąt, który ma wszystkie boki równe) - zdania syntetyczne (poszerzają nasza wiedze) poprzednik/następnik; maja charakter a posteriori -> zostało przyjęte w oparciu o doświadczenie - Czy istnieją naukowe zdania metafizyki? Dotychczasowo metafizyka nie ma charakteru naukowego, ona tylko dopracowuje pojęcia, mogłaby zaistnieć jako nauka gdyby budowała zdania syntetyczne (rozszerzające nasza wiedze) ale a priori – czyli przyjmowane bez doświadczenia. - teoria poznania – świat poznajemy za pomocą zmysłów i rozumu jednocześnie - rozum to my budujemy przedmiot naszego poznania - czas -> ustawia informacje w kolejności czasowe (wcześniej, później) - przestrzeń -> ustawia informacje w kolejności przestrzeni (bliżej, dalej) - rzeczywistość transcendentna – jest poza mną, do mnie dociera fragment informacji o swiecie; Bóg jest ta rzeczywistością, nie zdobędę o niej żadnej informacji - materia jest bytem konkretnym -nauka – konstruowanie praw, przedmiotów - Kant doszedł do wniosku, ze trzeba zbudować etykę, która można uniezależnić od religii, należy ja uwolnić bo taki był duch czasu (myśliciel oświeceniowy), chciał stworzyć etykę która jest przeznaczona dla wszystkich, bez względu na to, jaka religie wyznają. - imperatyw kategoryczny – każdy człowiek może sprawdzić czy jego działanie jest etyczne czy tez nie jest etyczne

- G.W.F.Hegel – 1770r. – 1831 r. -twórca nowe dziedziny filozoficznej refleksji – historiozofia - historiozofia – filozofia historii -> próba analizy dziejów -> Czy dzieje rozwijają się w sposób przypadkowy czy według określonych praw - historia to ograniczanie indywidualnej wolności jednostki i powiększanie ilości wolnych ludzi. ZAGADNIENIA NA ZALICZENIE: - Heraklit - Ksenofanes - Parmenides - Atomiści : Demokryt i Epikur - Sokrates - Platon - Arystoteles - Tertulian - Klemens Aleksandryjski - Orygenes ( sporo o miejsce filozofii w chrześcijaństwie) - manicheizm - św. Augustyn - św. Tomasz z Akwinu - Franciszek Bacon - Kartezjusz - Pascal - George Berkeley - Immanuel Kant - Hegel (historiozofia)...