Probleemstelling voorbeeld uitgetypt 2020 2021 PDF

Preview

Summary

Probleemstelling voorbeeld IPWO uitgetypt 2020 2021...

Description

Bevorderen van academische prestaties door het inzetten van een Sensorische Activiteitenschema-interventie in het reguliere basisonderwijs bij kinderen met een autismespectrumstoornis Leen De Boos Aanleiding Door invoering van het M-decreet kunnen leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, zoals een autismespectrumstoornis (type 9), naar een gewone basisschool gaan mits aangepaste maatregelen. Dit kan er voor zorgen dat deze leerlingen terecht komen in grote klassen waar er veel onvoorspelbare sensorische input is. Leerlingen met ASS ervaren zintuigelijke verwerkingsproblemen, kunnen moeilijk hun aandacht houden, hebben moeilijkheden met emotie en gedragsregulatie en presteren hierdoor onder hun capaciteit. Ook bij de leerkrachten brengt de inclusie van kinderen met ASS binnen het gewone onderwijs heel wat uitdagingen met zich mee vanwege te weinig kennis over deze problematiek. Contextbeschrijving Autismespectrumstoornis (ASS) Een autismespectrumstoornis (ASS) is een pervasieve ontwikkelingsstoornis, m.a.w. een stoornis die het functioneren op verschillende gebieden doordringt en de gehele cognitieve ontwikkeling beïnvloedt (Broekaert et al., 2015). Ongeveer 1 op de 166 personen heeft een vorm van ASS, waarvan hoofdzakelijk jongens. Bij ASS is er een triade van stoornissen aanwezig, namelijk een beperking in sociale interacties, communicatie en verbeelding (Broekaert et al., 2015). Vermeulen en Degrieck (2015) merken op dat autisme veel gezichten heeft, van ernstig verstandelijke beperking tot hoogbegaafdheid en van heel sociale personen tot contact afwerende. Mede door dat er zoveel soorten uitingsvormen zijn, wordt een overkoepelende term gebruikt, namelijk het autismespectrum. Sensorische informatieverwerking Als mens ontvang je de hele dag door prikkels van je eigen lichaam en de buitenwereld (van Berckelaer-Onnes, Degrieck, & Hufen, 2017). Deze prikkels worden in de hersenen verwerkt, verlenen ons informatie en zorgen ervoor dat er een beeld van ons lichaam en de buitenwereld ontwikkeld wordt. Dit gebeurt allemaal heel onbewust, waardoor we er geen hinder van ondervinden en er onze aandacht niet op hoeven te richten. Mensen met ASS hebben problemen met deze prikkelverwerking (=sensorische informatieverwerking), waardoor ze moeilijk kunnen interacteren met anderen en de omgeving. Van BerckelaerOnnes, Degrieck, en Hufen (2017) bespreken in hun handboek het onderscheid tussen hypo- en hyperresponsiviteit. Bij hyporesponsiviteit (ondergevoeligheid) komen de prikkels niet sterk genoeg binnen, met als uiting dat een persoon met ASS minder alert is en traag reageert of juist prikkels actief gaat opzoeken. Bij hyperresponsiviteit (overgevoeligheid) komen de prikkels zeer sterk binnen, waardoor ze als afleidend en storend worden ervaren. Dit kan leiden tot vlucht- of vermijdingsgedrag. ASS en problemen met sensorische informatieverwerking in de klas

Volgens onderzoeken (Ashburner, Ziviani, & Rodger, 2008; Fernández-Andrés et al., 2015) vertonen kinderen met ASS duidelijk meer sensorische verwerkingsproblemen dan hun normaal ontwikkelende leeftijdgenoten. Verschillende studies (Fernández-Andrés et al., 2015; Howe, & Stagg, 2016) tonen ook aan dat sensorische prikkels context-specifieke eigenschappen bevatten, m.a.w. dat ze in de ene situatie meer tot uiting komen dan in de andere. Onderzoekers (Ashburner et.al., 2008; Fernández-Andrés et al., 2015; Howe, & Stagg, 2016) rapporteren dat kinderen met ASS in de klas vooral moeilijkheden ondervonden bij het verwerken van auditieve en tactiele prikkels. Klaslokalen zijn complexe sensorische omgevingen waardoor leerlingen met ASS geconfronteerd worden met veel achtergrondgeluiden en onvoorspelbare tactiele prikkels, doordat leerlingen in dichte nabijheid zitten (Ashburner, Ziviani, & Rodger, 2008). Co-morbiditeit Bij verschillende onderzoeken (Howe, & Stagg, 2016; Mazurek et al., 2013) wordt er een verband opgemerkt tussen sensorische problematiek, angst en fysieke problemen. In het onderzoek van Howe en Stagg (2016) beschrijven deelnemers met ASS dat hun prikkelgevoeligheid angst en lichamelijk ongemak veroorzaakt, gaande van matig ongemak tot fysieke pijn. In een ander onderzoek (Mazurek et al., 2013) wordt een samenhang tussen sensorische gevoeligheid, angst en gastro- intestinale problemen vastgesteld. De studies van Ashburner, Ziviani en Rodger (2008, 2010) linken sensorische gevoeligheid met gedrags-en emotionele problemen. Zo stellen Ashburner, Ziviani, en Rodger (2010) vast dat leerlingen met ASS kenmerkend meer gedrags-en emotionele problemen vertonen op school in vergelijking met normaal ontwikkelende kinderen, gaande van concentratiemoeilijkheden, internaliserend (angst, depressie) en externaliserend (oppositioneel en agressief) gedrag. Gevolgen van sensorische verwerkingsproblemen bij leerlingen met ASS Meerdere studies (Ashburner et al., 2008, 2010; Fernández-Andrés et al., 2015; Howe, & Stagg, 2016; Mills et al., 2016) geven aan dat sensorische verwerkingsproblemen bij leerlingen met ASS een negatieve invloed heeft op hun academisch presteren en sociale participatie. Ashburner en collega’s (2008) stellen in hun studies dat auditieve filterproblemen, zintuiglijke hyporesponsiviteit en zintuiglijk zoeken samenhangen met academisch onderprestaties, omdat stimuli soms een pijnlijk effect veroorzaakt en een invloed heeft op hun concentratie. Deelnemers met ASS in het onderzoek van Howe en Stagg (2016) beschrijven dat de gevoeligheid voor zintuigelijke prikkels hun leerproces beïnvloedde omdat het voortdurend hun aandacht afleidde van de lessen. Volgens Ashburner, Ziviani, en Rodger (2010) presteren leerlingen met ASS in reguliere klassen onder hun inherente capaciteiten en is het een voortdurend ‘gevecht’ om hun aandacht te kunnen houden, emoties en gedrag te reguleren. Daarnaast geven de onderzoekers (Ashburner, Ziviani, & Rodger, 2010) ook aan dat ondermaatse schoolprestaties en frequente berispingen voor oppositioneel gedrag vermoedelijk het gevoel van eigenwaarde en motivatie aantast bij de leerlingen. Sensory Activity Schedule Interventie (SAS)

Uit onderzoek (Mills, Chapparo, & Hinitt, 2016) is aangetoond dat kinderen met ASS, waarvan de atypische sensorische verwerking een sterke invloed heeft op het schoolse functioneren, baat zou hebben bij een gerichte interventie. Mills, Chapparo en Hinitt (2016) rapporteerden dat wanneer Sensory Activity Scheduleinterventie (SAS) gericht toegepast wordt door de klasleerkracht bij het uitvoeren van specifieke taken, kan vastgesteld worden dat deze interventie de betrokkenheid en de taakbeheersing bevordert. Een SAS- interventie binnen de context van een schoolomgeving bestaat uit een set van zorgvuldige geplande sensorische activiteiten en aanpassingen aan de omgeving, ontworpen op maat van het individuele verwerkings- en responsprofiel van leerlingen met ASS (Mills, Chapparo, & Hinitt, 2016). In een ander onderzoek (Mills & Chapparo, 2016) is vastgesteld dat ook het aantal sensorisch gelinkte gedragsincidenten afneemt. Onderzoeksdoelstellingen 1. Nagaan hoe de implementatie van een SAS-interventie een invloed heeft op het probleemgedrag en schoolresultaten van de jongeren. 2. Onderzoeken wat het effect is van een SAS-interventie op hoe leerkrachten omgaan met problematieken (zoals gedragsproblemen en academisch onderpresteren) die tot uiting komen door sensorische verwerkingsproblemen bij kinderen met ASS. Onderzoeksvragen Omdat ik vooral de impact van de SAS-interventie wil meten, zal ik gebruik maken van pre-post design Pre- meting: voor de SAS-interventie  Welke probleemgedragingen stellen jongeren met ASS in het reguliere lager onderwijs?  Wat zijn de schoolresultaten van jongeren met ASS in het lager onderwijs?  Hoe gaan leerkrachten uit het gewoon lager onderwijs om met de sensorische verwerkingsproblematieken bij leerlingen met ASS?  Hoe ervaren leerkrachten uit het gewoon lager onderwijs sensorische verwerkingsproblematieken bij leerlingen met ASS? Post- meting: na de SAS-interventie  Welke probleemgedragingen stellen jongeren met ASS in het reguliere lager onderwijs?  Wat zijn de schoolresultaten van jongeren met ASS in het lager onderwijs?  Hoe gaan leerkrachten uit het gewoon lager onderwijs om met de sensorische verwerkingsproblematieken bij leerlingen met ASS?  Hoe ervaren leerkrachten uit het gewoon lager onderwijs sensorische verwerkingsproblematieken bij leerlingen met ASS? Referentielijst Ashburner, J., Ziviani, J., & Rodger, S. (2008). Sensory processing and classroom emotional, behavioral, and educational outcomes in children with autism spectrum disorder. American Journal of Occupational Therapy, 62(5), 564573.

Ashburner, J., Ziviani, J., & Rodger, S. (2010). Surviving in the mainstream: Capacity of children with autism spectrum disorders to perform academically and regulate their emotions and behavior at school. Research in Autism Spectrum Disorders, 4(1), 18-27. Broekaert, E., Van Hove, G., Vandevelde, S., Soyez, V., & Vanderplasschen, W. (2010). Handboek bijzondere orthopedagogiek. (11de druk). AntwerpenApeldoorn: Garant. Fernández-Andrés, M. I., Pastor-Cerezuela, G., Sanz-Cervera, P., & TárragaMínguez, R. (2015). A comparative study of sensory processing in children with and without autism spectrum disorder in the home and classroom environments. Research in Developmental Disabilities, 38, 202-212. Howe, F.E.J., & Stagg, S.D. (2016). How sensory experiences affect adolescents with an autistic spectrum condition within the classroom. Journal of Autism and Developmental Disorders, 46(5), 1656-1668. Mazurek, M. O., Vasa, R. A., Kalb, L. G., Kanne, S. M., Rosenberg, D., Keefer, A., Murray, D.S., Freedman, B., & Lowery, L. A. (2013). Anxiety, sensory overresponsivity, and gastrointestinal problems in children with autism spectrum disorders. Journal of abnormal child psychology, 41(1), 165-176. Mills, C., & Chapparo, C. (2016). Use of an In-Class Sensory Activity Schedule for a Student with Autism: Critical Case Study. Creative Education, 7, 979-989. Mills, C., Chapparo, C., & Hinitt, J. (2016). The impact of an in-class sensory activity schedule on task performance of children with autism and intellectual disability: A pilot study. British Journal of Occupational Therapy, 79(9), 530-539. Van Berckelaer-Onnes, I., Degrieck, S., & Hufen, M. (2017). Autisme en zintuigelijke problemen. (3de druk). Amsterdam: Boom. Vermeulen, P., & Degrieck, S. (2015). Mijn kind heeft autisme. Tielt: Lannoo....