Skały-Magmowe - opis i zdjęcia wybranych skał magmowych PDF

Preview

Summary

opis i zdjęcia wybranych skał magmowych ...

Description

Skały magmowe –powstałe wskutek krystalizacji lub zakrzepnięcia magmy w głębi skorupy ziemskiej lub lawy na powierzchni Ziemi. 

skały wylewne (wulkaniczne, efuzywne, ekstruzywne) – krystalizują z magmy wydobywającej się na powierzchnię Ziemi w postaci lawy, m.in.: bazalt, andezyt, melafir, trachit, latyt, dacyt, ryolit, porfir, obsydian, spilit;



skały żyłowe - lamprofiry i diabazy, pegmatyty;



skały głębinowe (plutoniczne) – krzepnące głęboko (5-30 km) pod powierzchnią Ziemi, tworzące intruzje o znacznych rozmiarach - perydotyt, gabro, dioryt, noryt, granodioryt, sjenit, monzonit, granit, karbonatyty;

Granit – głębinowa kwaśna skała o budowie jawnokrystalicznej, zbudowana z kwarcu, skalenia potasowego i plagioklazu oraz biotytu. Głównymi minerałami granitu są ortoklaz, plagioklaz, kwarc i biotyt. Struktrura: jawnokrystaliczną, najczęściej średniokrystaliczną, rzadziej grubokrystaliczną lub drobnokrystaliczną, niekiedy porfirowatą, teksturę bezkierunkową (bezładną), niekiedy ukierunkowaną. Barwa: najczęściej szare, jasnoszare, niekiedy prawie białe, białoróżowe, zielone, czerwone, ciemnoszare i inne Występowanie: masyw karkonoski, masyw strzegomski, masyw strzeliński, tatry

Sjenit: Najczęściej barwy ciemnoszarej lub czarnej.  Struktura: średniokrystaliczna.  Skład mineralny: skalenie (głównie ortoklaz oraz plagioklazy), amfibole, pirokseny, biotyt, do 5% kwarcu

Gabro – zasadowa skała głębinowa, średnio lub gruboziarnista. Należy do grupy diorytoidów i gabroidów. Zawiera 90% plagioklazów w stosunku do skaleni potasowych (do 10%), do 5% kwarcu, 25–60% minerałów ciemnych Barwa szarozielona, zielona, zielonoczarna, czarna. Przełam nierówny, ziarnisty. Jawnokrystaliczna, równo-różnokrystaliczna, drobno-, średnio-, grubokrystaliczna, bezładna, rzadko kierunkowa, zbita Wystepowanie: masyw Ślęży k. Sobótki, masyw Nowej Rudy

Dioryt – obojętna skała głębinowa, składająca się głównie z (2/3 objętości) plagioklazów (zwykle andezynu i oligoklazu) i amfiboli (hornblenda), niekiedy z dodatkiem piroksenów (augit, hipersten), biotytu oraz skaleni potasowych (ortoklaz, mikroklin) Występuje w Polsce na Dolnym Śląsku – okolice Kłodzka, Gromnik oraz na Wyżynie KrakowskoWieluńskiej

Perydotyty – ultrazasadowe (melanokratyczne) skały głębinowe. Zawierają mniej niż 45% krzemionki, składają się głównie z mineralnego oliwinu (40–100%), w mniejszym stopniu z piroksenów (0–60%) i innych minerałów, występują na Dolnym Śląsku.

Wylewne: Ryolit, liparyt, riolit – kwaśna skała wylewna albo hipabysalna, o składzie podobnym do granitu (jest to wylewny odpowiednik granitu), Ryolit składa się w największej części z kwarcu i skaleni, zwłaszcza potasowych oraz sodowych. Struktura ryolitu jest częściowo krystaliczna, porfirowa lub afanitowa, tekstura bezładna i masywna lub porowata. Kolor mają jasny – mogą być białe, szare, zielonawe, czerwonawe, brązowawe – jednokolorowe lub w kolorach naprzemiennych. Wystepowanie: (w okolicach Krzeszowic) i w Sudetach.

Trachit – obojętna skała wylewna, leżąca w grupie skał nasyconych krzemionką; W skład trachitu wchodzą minerały jasne: głównie skalenie potasowe, poza tym kwarc, w mniejszej ilości znajdują się tu plagioklazy oraz minerały ciemne, takie jak: biotyt i hornblenda. Barwa szara, różowa, żółta, czerwona, a nawet brunatna (rzadko). Struktura wyraźnie porfirowa z prakryształami skaleni alkalicznych tkwiącymi w cieście skalnym. występuje np. w Górach Kaczawskich.

Andezyt – obojętna skała wulkaniczna lub subwulkaniczna[1] o strukturze porfirowej. W skład andezytu wchodzą: plagioklazy, biotyt, pirokseny i amfibole. Andezyt ma barwę szarą, brunatną, zieloną lub czarną. Wystepowanie w Pieninach.

Bazalt – zasadowa skała lita wylewna (wulkaniczna) o strukturze bardzo drobnoziarnistej (skrytokrystaliczna) lub afanitowej, czasem porfirowej i barwie czarnej, szarej lub zielonej. Głównymi składnikami bazaltu są: plagioklazy i pirokseny ponadto występują: amfibole biotyt. Wyroby wykonane z przetopionego bazaltu mają twardość ok. 8,5 w skali Mohsa.

Wystepowanie: w południowej części kraju, na Łużycach, Śląsku (Sudety, Przedgórze Sudeckie, Śląsk Opolski) ,Góra Świętej Anny.

Plagioklazy – szereg minerałów skałotwórczych o składzie mieszanym z grupy skaleni (skalenie sodowo-wapniowe). Układ krystalograficzny – trójskośny Twardość w skali Mohsa – 6 do 6,5 Łupliwość – doskonała Rysa – biała Barwa – przezroczysty lub różne barwy Połysk – szklisty lub perłowy

Oliwiny – grupa minerałów zaliczana do krzemianów. Mają zazwyczaj barwę zieloną w odcieniach, ale też brązową, czarną a wyjątkowo są białe lub bezbarwne.

Pirokseny – grupa bardzo rozpowszechnionych minerałów skałotwórczych o strukturze wewnętrznej odpowiadającej krzemianom łańcuchowym. Najczęściej mają barwę żółtawą, zielonawą, białoszarą, brunatną lub czarną, w zależności od zawartości żelaza i tytanu oraz domieszek. Do najbardziej rozpowszechnionych piroksenów należą: 

augit, diallag, enstatyt, hedenbergit, diopsyd, bronzyt.

Amfibole:      

Twardość – 5-6. Barwa: przeważnie zielona, brunatna lub czarna Rysa: biała, szara, jasnobrunatna Przełam: najczęściej nierówny lub muszlowy Połysk: najczęściej szklisty, tłusty bądź perłowy Łupliwość: doskonała, dwukierunkowa, krzyżująca się pod kątem 124° (ta cecha pozwala je odróżnić od podobnych piroksenów)

Biotyt – minerał z gromady krzemianów, należący do grupy mik (łyszczyków). Połysk: szklisty, perłowy.Przełam: nierówny, blaszkowy Łupliwość:doskonała, jednokierunkowa Twardośc: 2.5-3, Wystepowanie: na Dolnym Śląsku, w Tatrach, na Suwalszczyźnie

Muskowit – minerał z gromady krzemianów należący do grupy mik (łyszczyków). Muskowit tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym, płytkowym lub krótkosłupowym. Jest miękki. Barwa: bezbarwny, różne zabarwienia. Łupliwość:doskonała, jednokierunkowa. Przełam: blaszkowy. Twardosc: 2-2.5....