Title | Skelettmuskeln des menschlichen Körpers |
---|---|
Course | Anatomie des Bewegungsapparates |
Institution | Universität Basel |
Pages | 19 |
File Size | 502.2 KB |
File Type | |
Total Downloads | 51 |
Total Views | 116 |
Sammlung der wichtigsten Skelettmuskeln des Körpers, geeignet für Sportstudenten 1. Jahr...
Themenblock Bewegungsapparat
Skelettmuskeln: Tabellarische Übersicht
Muskeln der oberen Extremität Schultergürtelmuskeln (U: Rumpf Æ A: Schultergürtel) Muskel M. trapezius:
Ursprung Os occipitale (Linea nuchae superior, Protuberantia occipitalis ext.), über das Lig nuchae an den Processus spinosi aller Halswirbel (1.-7.)
Ansatz Akromiales Drittel der Clavicula
Funktion Pars descendens und ascendens: Drehung der Scapula nach lateralkranial für Elevation des Armes Pars transversa: Verschiebung der Scapula nach medial
Pars transversa
Processus spinosi 1.-4. Brustwirbel
Akromion
Pars ascendens
Processus spinosi 5.-12. Brustwirbel
Spina scapulae
Gesamter Muskel: bei beidseitiger Aktivität: Extension der Halswirbelsäule bei einseitiger Aktivität: Drehung von Kopf und HWS zur Gegenseite
M. levator scapulae
Tubercula dorsalia der Procc. transversi der 1.-4. Halswirbel
Angulus superior scapulae
Hebung und Drehung der Scapula nach medial-kranial
N. dorsalis scapulae
M. rhomboideus minor
Procc. spinosi der 6. und 7. Halswirbel
Margo medialis der Scapula (Oberhalb der Spina scapulae)
Verschiebung der Scapula nach dorsal, Drehung der Scapula nach medialkranial
N. dorsalis scapulae
M. rhomboideus major
Procc. spinosi der 1.-4. Brustwirbel
Margo medialis der Scapula (Unterhalb der Spina scapulae)
Verschiebung der Scapula nach dorsal, Drehung der Scapula nach dorsalmedial
N. dorsalis scapulae
Pars descendens
Anatomisches Institut Uni Basel
Innervation N. accesorius, Plexus cervicalis
1
Themenblock Bewegungsapparat
Skelettmuskeln: Tabellarische Übersicht
Schultergürtelmuskeln (Forts.) M. sternocleidomastoideus
Manubrium sterni, mediales Drittel der Clavicula
Processus mastoideus des Os tmporale; Os occipitale: Linea nuchalis superior
Einseitig: Lateralflexion des Kopfes zur ipsilateralen Seite, Rotation des Kopfes zur kontralateralen Seite.
N. accessorius, Plexus cervicalis
Beidseitig: (Dorsal)extension des Kopfes M. subclavius
1. Rippe: Knochen-KnorpelGrenze (nahe Sternum !)
M. serratus anterior Pars superior
Pars intermedia
1.-9. Rippe,10 Zacken
M. omohyoideus
Anatomisches Institut Uni Basel
Senken der Clavicula, Fixieren der Clavicula im Sternoclaviculargelenk Spannen der Fascia clavipectoralis
Angulus superior scapulae
Drehung der Scapula nach lateralkranial; dabei wandert der Angulus inferior nach ventrolateral, Cavitas glenoidalis nach kranial (ermöglicht die Elevation des Armes) Fixierung des medialen Scalularrandes am Brustkorb Hilfsmuskel der Inspiration (Rippenheber)
Margo medialis scapulae Angulus inferior und Margo medialis scapulae
Pars inferior
M. pectoralis minor
Unterseite der Clavicula (laterales Drittel)
3.-5. Rippe
Margo superior scapulae (nahe Incisura scapulae)
Processus coracoideus scapulae
Os hyoideum (Zungenbein)
Senken und Drehung der Scapula; dabei wandert der Angulus inferior nach dorsomedial und die Cavitas glenoidalis nach kaudal (Rückführung des elevierten Armes) Verlagerung des Kehlkopfs und des Zungenbeins nach kaudal (Endphase des Schluckaktes), Faszienspanner (hält die Vena jugularis interna offen)
N. subclavius
N. thoracicus longus
Nn. pectorales
Ansa cervicalis "profunda"
2
Themenblock Bewegungsapparat
Skelettmuskeln: Tabellarische Übersicht
Schultergelenkmuskeln (U: Rumpf oder Schultergürtel Æ A: Humerus) Muskel M. subscapularis*
Ursprung Fossa subscapularis der Scapula
Ansatz Tuberculum minus humeri, Crista tuberculi minoris
M. supraspinatus*
Fossa supraspinata der Scapula
Tuberculum majus humeri, Gelenkkapsel
M. infraspinatus*
Fossa infraspinata
Tuberculum majus humeri, Gelenkkapsel
M. teres minor*
Margo lateralis der Scapula Angulus inferior, Margo lateralis der Scapula
Tuberculum majus humeri, Crista tuberculi minoris
M. teres major M. latissimus dorsi: Pars vertebralis Pars costalis Pars iliaca M. deltoideus: Pars clavicularis
Dornfortsätze untere BWS (7.12.) und LWS (über Fascia thoracolumbalis) 10.-12. Rippe Crista iliaca (hinteres Drittel) Akromiales Drittel der Clavicula
Pars acromialis
Akromion
Pars spinalis
Spina scapulae
M. pectoralis major: Pars clavicularis
Tuberositas deltoidea des Humerus
Innenrotation, Adduktion, Retroversion, Senken des elevierten Armes Extension der LWS Bei Punctum fixum am Oberarm: Anheben des Rumpfes Pars acromialis: Abduktion Pars clavicularis: Anteversion, Innenrotation, Adduktion aus Neutral0-Stellung, Unterstützung der Abduktion bei ca. 60 grad Pars spinalis: Retroversion, Aussenrotation, Adduktion aus Neutral-0-Stellung, Unterstützung der Abduktion bei ca. 60 Grad
Innervation N. subscapularis N. suprascapularis N. suprascapularis N. axillaris N. subscapularis u./o N. thoracodorsalis N. thoracodorsalis
N. axillaris
Nn. pectorales mediale Hälfte der Clavicula
Pars sternocostalis
Sternum, 2.-7. Rippenknorpel
Pars abdominalis
vorderes Blatt d.Rektusscheide
Anatomisches Institut Uni Basel
Crista tuberculi minoris
Funktion Innenrotation, Unterstützung der Abduktion (kranialer Teil) und Adduktion bei eleviertem Arm Abduktion, Zentrieren des Humeruskopfes in der Gelenkpfanne, Kapselspanner, Innen/Aussenrotation Aussenrotation, Unterstützung der Abduktion (kranialer Teil) und Adduktion (kaudaler Teil) Aussenrotation, schwache Adduktion Innenrotation, Adduktion, Retroversion (führt den Arm auf den Rücken)
Crista tuberculi majoris des Humerus
Anteversion, Innenrotation, Adduktion, Senkung des elevierten Arms
3
Themenblock Bewegungsapparat
Skelettmuskeln: Tabellarische Übersicht
M. coracobrachialis Processus coracoideus * Muskeln der sog. Rotatorenmanschette
Corpus humeri
Anteversion, schwach Adduktion
N. musculocutaneus
Oberarmmuskeln (U: Schultergürtel oder Humerus Æ A: Vorderarmskelett) Muskel M. biceps brachii: Caput longum Caput breve M. brachialis
M. triceps brachii: Caput longum
Ursprung
Ansatz
Tuberculum supraglenoidale
Tuberositas radii; (UnterarmFlexorenfaszie via Lacertus fibrosus)
Processus coracoideus Vorderfläche des Humerus distale Hälfte, Septum intermusculare mediale und laterale
Funktion Schultergelenk: Abduktion Innenrotation, Anteversion
Innervation N. musculocutaneus
Anteversion Ellbogengelenk: Supination, Flexion Flexion im Ellbogengelenk
N. musculocutaneus
Schultergelenk (Caput longum): Retroversion, Adduktion
N. radialis
Tuberositas ulnae
Tuberculum infraglenoidale Ulna:Olecranon
Caput laterale
Caput mediale M. anconaeus
Anatomisches Institut Uni Basel
Humerus: Rückseite, zwischen Tuberculum majus und Sulcus nervi radialis Humerus: Rückseite, distal des Sulcus nervi radialis, beide Septa intermuscularia Humerus: Rückseite: Epicondylus lateralis, Lig. collaterale radiale
Ellbogengelenk: Extension
Ulna: Rückseite, proximales Viertel
Extension im Ellenbogengelenk, Kapselspanner
N. radialis
4
Themenblock Bewegungsapparat
Skelettmuskeln: Tabellarische Übersicht
Unterarmmuskeln Oberflächliche Schicht der ventralen Unterarm-Muskeln/-Flexoren (U: Epicondylus medialis humeri) Muskel M. pronator teres Caput humerale
Caput ulnare M. flexor carpi radialis
M. palmaris longus (inkonstant) M. flexor digitorum superficialis Caput humerale Caput ulnare Caput radiale M. flexor carpi ulnaris Caput humerale
Caput ulnare
Ursprung
Ansatz
Funktion
Epicondylus medialis humeri, (Septum intermusculare brachii mediale) Proc. coronoideus ulnae Epicondylus medialis des Humerus, (+Fascia antebrachii)
Facies lateralis radii (distal vom Ansatz des M. supinator)
Radioulnargelenke: Pronation Ellbogengelenk: Flexion (Caput humerale)
Palmar an der Basis des Os metacarpale II
Ellbogengelenk: Flexion Radioulnargelenke: Pronation Handgelenke: Palmarflexion, Radialabduktion Handgelenke: Palmarflexion, spannt Palmaraponeurose
Epicondylus medialis des Humerus, (+Fascia antebrachii)
Aponeurosis palmaris
Innervation N. medianus
N. medianus
N. medianus N. medianus
Epicondylus medialis des Humerus Proc. coronoideus der Ulna Radius (distal der Tuberositas radii) Epicondylus medialis humeri, Fascia antebrachii Olecranon, Margo dorsalis ulnae
Mittelphalangen II-V; „Musculus perforatus „ (seine Sehnen werden von Sehnen des M. flexor digitorum profundus durchbohrt) Os pisiforme: (via Lig. pisohamatum zum Os hamatum; via Lig. pisometacarpeum zumOs metacarpale V)
Ellenbogengelenk: Flexion Handgelenke: Palmarflexion MCP-Gelenke und PIP-Gelenke des 2.-5. Fingers: Flexion Ellenbogengelenk: Flexion Handgelenke: Palmarflexion, Ulnarduktion
N. ulnaris
MCP-Gelenke = Fingergrundgelenke, PIP = proximale Interphalangealgelenke
Anatomisches Institut Uni Basel
5
Themenblock Bewegungsapparat
Skelettmuskeln: Tabellarische Übersicht
Tiefe Schicht der ventralen Unterarm-Muskeln/-Flexoren (U: Palmarseite des Vorderarmskeletts) Muskel M. flexor digitorum profundus M. pronator quadratus
M. flexor pollicis longus
Ursprung Palmarfläche der Ulna (proximale zwei Drittel) Membrana interossea Palmarfläche der Ulna (distales Viertel)
Ansatz Basis der Endphalangen des 2.-5. Fingers “Musculus perforans” Palmarfläche des Radius (distales Viertel)
Funktion Handgelenke: Palmarflexion, Ulnarabduktion alle Fingergelenke: Flexion Radioulnargelenke: Pronation
Palmarfläche des Radius; Membrana interossea
Basis der Endphalanx I
Handgelenke: Palmarflexion, Radialabduktion Daumengelenke: Flexion
Innervation N. medianus N. ulnaris N. medianus (N. interosseus antebrachii anterior) N. medianus (N. interosseus antebrachii anterior)
Ulnare Gruppe der oberflächlichen Schicht der dorsalen Unterarm-Muskeln/-Extensoren (U: Epicondylus lateralis humeri) Muskel M. extensor digitorum
Ursprung Epicondylus lateralis humeri, Fascia antebrachii
Ansatz Dorsalaponeurose der Finger 2-5
M. extensor digiti minimi
Epicondylus lateralis humeri, Fascia antebrachii
Dorsalaponeurose des 5. Fingers
M. extensor carpi ulnaris
Epicondylus lateralis humeri, Margo dorsalis ulnae Fascia antebrachii
Basis ossis metacarpi V
Anatomisches Institut Uni Basel
Funktion Handgelenke: Dorsalextension, ulnare Abduktion Alle Fingergelenke: Extension, Spreizung der Finger Grund-, Mittel- und Endgelenk des 5. Fingers: Extension, Abduktion Handgelenke: Dorsalextension, Ulnarduktion Handgelenke: Ulnarabduktion, Dorsalextension,
Innervation N. radialis (R. profundus) N. radialis (R. profundus) N. radialis (R. profundus)
6
Themenblock Bewegungsapparat
Skelettmuskeln: Tabellarische Übersicht
Radiale Gruppe der oberflächlichen Schicht der dorsalen Unterarm-Muskeln/-Extensoren (U: Crista supracondylaris lateralis humeri) Muskel M. brachioradialis
M. extensor carpi radialis longus M. extensor carpi radialis brevis
Ursprung Margo lateralis humeri (oberhalb der Crista supracondylaris lateralis), Septum intermusculare laterale Crista supracondylaris lateralis, Septum intermusculare laterale Epicondylus lateralis humeri, (Lig. collaterale radiale, Lig. anulare radiale)
Ansatz Processus styloideus radii
Funktion Ellbogengelenk: Flexion Radioulnargelenke: führt in die Mittelstellung zwischen Supination – Pronation
Innervation N. radialis
Dorsal an der Basis des Os metacarpale II
Ellbogengelenk: Flexion Handgelenke: Dorsalextension, , Radialabduktion Ellbogengelenk: Flexion Handgelenke: Dorsalextension
N. radialis
Funktion Radioulnargelenke: Supination
Innervation N. radialis (R. profundus)
Dorsal an der Basis des Os metacarpale III
N. radialis (R. profundus)
Tiefe Schicht der dorsalen Unterarm-Muskeln/-Extensoren (U: Dorsalseite Vorderarmskelett) Muskel M. supinator
M. abductor pollicis longus
M. extensor pollicis brevis M. extensor pollicis longus
M. extensor indicis
Anatomisches Institut Uni Basel
Ursprung Humerus: Epicondylus lateralis, Ulna (Crista m. supinatoris) Dorsalseite von Ulna, Membrana interossea und Dorsalseite Radius
Ansatz Radius (zwischen Tuberositas radii und Ansatz M. pronator teres) Basis des Os metacarpale I
Dorsalseite Radius, Membrana interossea Dorsalseite Ulna, Membrana interossea
Basis der Grundphalanx 1
Dorsalseite Ulna
Dorsalaponeurose 2
Basis der Endphalanx 1
Handgelenke: Palmarflexion, radiale Abduktion Daumensattelgelenk: Abduktion, Reposition Handgelenke: Radiale Abduktion Daumengelenke: Extension Handgelenke: Radiale Abduktion Daumengelenke: Extension, Reposition Handgelenke: Dorsalextension Zeigefingergelenke: Extension
7
Themenblock Bewegungsapparat
Skelettmuskeln: Tabellarische Übersicht
Kurze Handmuskeln Muskeln des Thenar (Daumenballenmuskeln) (U: Retinaculum flexorum, Palmarseite der Handwurzelknochen) Muskel M. abductor pollicis brevis
M. flexor pollicis brevis Caput superficiale M. flexor pollicis brevis Caput profundum M. opponens pollicis M. adductor pollicis Caput transversum M. adductor pollicis Caput obliquum
Ursprung Os scaphoideum (Tuberculum), Retinaculum flexorum Retinaculum flexorum Os trapezium, Os trapezoideum, Os capitatum
Ansatz Basis der Grundphalanx 1 (radiales Sesambein)
Funktion Daumensattelgelenk: Abduktion Daumengrundgelenk: Flexion
Basis der Grundphalanx 1 (radiales Sesambein) Basis der Grundphalanx 1 (radiales Sesambein)
Daumensattelgelenk: Opposition , Flexion Daumengrundgelenk: Flexion
Retinaculum flexorum, Os trapezium (Tuberculum) Os metacarpale III
Os metacarpale I (medialer Rand) Basis der Grundphalanx 1 (ulnares Sesambein)
Os capitatum, (Lig. carpi radiatum), Ossa metacarpi 2 und 3 (Basis)
Basis der Grundphalanx 1 (ulnares Sesambein)
Innervation N. medianus
N. ulnaris R. profundus)
Daumensattelgelenk: Opposition, Adduktion Daumensattelgelenk: Adduktion, Opposition. Daumengrundgelenk: Flexion Daumen: Adduktion, Opposition, Flexion
N. medianus
Innervation N. ulnaris (R. profundus)
Os metacarpale 5
Funktion 5. Finger: Abduktion, Flexion in Grundgelenk, Extension in Mittel- und Endgelenk 5. Finger: Opposition
Basis der Grundphalanx 5
5. Finger: Flexion im Grundgelenk
N. ulnaris (R. profundus)
Muskeln des Hypothernar (Kleinflingerballenmuskeln) (U: Retinaculum flexorum, Palmarseite der ulnaren Handwurzelknochen) Muskel M. abductor digiti minimi
Ursprung Os pisiforme, (Lig. pisohamatum,) Retinaculum flexorum, Hamulus ossis hamati
M. opponens digiti minimi M. flexor digiti minimi brevis
Anatomisches Institut Uni Basel
Hamulus ossis hamati, Retinaculum flexorum
Ansatz Basis der Grundphalanx 5, Dorsalaponeurose
N. ulnaris (R. profundus) N. ulnaris
8
Themenblock Bewegungsapparat
Skelettmuskeln: Tabellarische Übersicht
Mittlere Gruppe der kurzen Handmuskeln (A: Dorsalaponeurose) Muskel Mm. lumbricales I-IV
Ursprung radiale Seite der Sehnen des M. flexor digitorum profundus
Ansatz Dorsalaponeurosen II-V
Funktion MCP-Gelenke: Flexion PIP, DIP: Extension
Mm. interossei palmares IIII
Ossa metacarpalia II, IV, V
Dorsalaponeurosen II, IV und V
Mm. interossei dorsales I-IV
Finger: einander zugekehrte Seiten der Metacarpalknochen I-V
Dorsalaponeurosen I-IV
MCP-Gelenke: Flexion, Adduktion zum Mittelfinger hin PIP, DIP: Extension MCP-Gelenke: Flexion und Abduktion vom Mittelfinger weg PIP, DIP: Extension Daumensattelgelenk: Adduktion
Innervation N. medianus (I und II) N. ulnaris (R. profundus, III und IV) N. ulnaris (R. profundus)
MCP-Gelenke = Fingergrundgelenke, PIP = proximale Interphalangealgelenke, DIP = distale Interphalangealgelenke
Anatomisches Institut Uni Basel
9
Themenblock Bewegungsapparat
Skelettmuskeln: Tabellarische Übersicht
Muskeln der unteren Extremität Muskeln des Hüftgelenks (U: Becken Æ A: Femur, z.T. auch am Unterschenkelskelett) Muskel M. psoas major: Pars superficialis Pars profunda M. iliacus
M. gluteus maximus:
Ursprung
Ansatz
WirbelkörperTh12-L4 (und die zugehörigen Disci intervertebrales) Procc. costales L1-L5
Æ M. iliopsoas Æ Trochanter minor
Fossa iliaca Crista iliaca, Fascia thoracolumbalis, Os sacrum, Lig. sacrotuberale, (Faszie des M. gluteus medius = Aponeurosis glutea)
Kraniale Fasern: Tractus iliotibialis Kaudale Fasern: Tuberositas glutaea
M. gluteus medius Facies glutea des Os ilium
Trochanter major (Spitze und Aussenfläche)
M. glutaeus minimus M. tensor fasciae latae
Spina iliaca anterior superior
M. piriformis
Facies pelvina (Os sacrum)
M. gemellus superior
Spina ischiadica
M. obturatorius internus
Innenfläche des Os coxae um das Foramen obturatum, Membrana obturatoria
M. gemellus inferior
Tuber ischiadicum
Anatomisches Institut Uni Basel
via Tractus iliotibialis zum Condylus lateralis tibiae (Tuberculum Gerdy) Æ Foramen ischiadicum majus Æ Spitze des Trochanter major Einstrahlung in Ansatzsehne des M. obturatorius internus Æ Foramen ischiadicum minus Æ Fossa trochanterica
Funktion Hüftgelenk: Flexion des Oberschenkels bzw. des Beckens (kräftigste Beuger im Hüftgelenk), Adduktion, Aussenrotation Beteiligt an Aufrichtung des Rumpfes aus der Rückenlage Verstärkung der Lendenlordose Gesamter Muskel: Extension und Aussenrotation Kraniale Fasern: Abduktion Kaudale Fasern: Adduktion
Innervation Plexus lumbalis, direkte Äste
Gesamte Muskeln: Abduktion ventraler Teil: Innenrotation, Flexion, hinterer Teil: Aussenrotation, Extension (bei Ausfall Trendelenburg-Hinken!) Hüftgelen...