Sklepy cynamonowe - Notatki z obowiązkowych opowiadań. Mogą posłużyć jako streszczenie lektury lub PDF

Preview

Summary

Notatki z obowiązkowych opowiadań. Mogą posłużyć jako streszczenie lektury lub powtórzenie materiału. ...

Description

Sklepy cynamonowe - Bruno Schulz Geneza

Kompozycja, styl, język

1

Zbiór opowiadań ukazał się w 1933 roku. • kreacjonizm epicki - poetyka z pogranicza jawy i snu, świat przedstawiony nie jest odbiciem rzeczywistości, ale jej przetworzeniem, zgodnie z wyobraźnią autora, faluje, rozpływa się, zmienia kształty; charakteryzuje się wieloma środkami stylistycznymi (synestezja, wyliczenia, epitety, porównania homeryckie, metafory), które kreują opisywaną rzeczywistość tworząc „żywe” opisy, które się zmieniają (miasto rozgałęziło się coraz głębiej w labirynty zimowych nocy) • mityzacja świata przedstawionego - świat jest wytworem wyobraźni, pełnym zjawisk, których nie można uchwycić racjonalnie ani empirycznie; występują nawiązania do motywów mitologicznych i biblijnych (kult słońca, samarytanin w „Sierpniu”) • subiektywizm narracji - narrator wrażliwy, wyobcowany, pełen kompleksów, prezentujący podświadome i irracjonalne przeżycia • mieszanie stylów i kategorii estetycznych (groteska, fantazja, absurd) • język opowiadań jest bogaty, wyszukany, poetycki, ekscentryczny, pojawiają się terminy naukowe, często występuje dehumanizacja lub animalizacja ludzi, a ożywienie rzeczy nieożywionych • narrator czasami wychodzi poza fabułę - mówi „my, ludzkość” albo zwraca się do czytelnika bezpośrednio • obrazy Schulza odwołują się do mechaniki marzeń sennych i mają charakter oniryczny - opis wydarzeń przypomina sen, tj. w „Sklepach cynamonowych” bohater nagle znajduje się w innych miejscach, przemieszcza się niewiedząc jak się gdzieś dostał, rozmawia z koniem, sam sklep jest nierealny; to wszystko przypomina wizje senne, w których „coś” się po prostu dzieje bez żadnego wyjaśnienia, brak motywacji przyczynowo-skutkowej; oniryzm służy ukazaniu świata wizji dziecięcej, który jest pełen nieracjonalnych zjawisk i wydarzeń ze świata wyobraźni, ma wprowadzić swoisty klimat opowiadania

Czas i miejsce akcji

2

• achronologiczność wydarzeń • mitologizacja czasu i przestrzeni - czas jest odrębny, subiektywny, dziwny, nie ma charakteru linearnego, ale można się w nim poruszać wzdłuż i wszerz; przestrzeń przyjmuje kształt labiryntu, a wędrówka po nim jest odzwierciedleniem dziecięcych marzeń i wspomnień • czas nie jest istotny, ponieważ jest mityczny; pory roku mają swoje znaczenie (zima = oniryzm) • powrót do czasów przeszłości i mitologizacja przeszłości • prawie we wszystkich opowiadaniach miejscem akcji jest Drohobycz - rodzinne miasto Brunona Schulza

Bohaterowie

• głównym bohaterem jest Józef - alter-ego autora, jednocześnie narrator całości; jest nadwrażliwym artystą, filozofem; niektóre prozaiczne zjawiska i rzeczy są dla niego podniosłe; • drugi ważnym bohaterem jest Jakub - ojciec bohatera, bojarz, demiurg, cudotwórca; Józef jest zafascynowany ojcem, więc to na nim skupia się wiele opowiadań (np. „Traktat o manekinach”) • kobiety - matka, Adela, szwaczki, służące

Problematyka

• motyw labiryntu - przestrzenie w opowiadaniach nakładają się na siebie nawzajem, może być określony hierarchią opiekuńczości; labirynt obejmuje również przestrzeń kosmiczną, jest „tworzony” przez myśli i psychikę, może być symbolem dochodzenia do prawdy, która znajduje się w jego środku, a także może być symbolem zła i będąc labiryntem chroni tych, którzy są na zewnątrz; labirynt zewnętrzny (niebo) jest piękny, a przestrzeń na dole jest mroczna; motyw labiryntu u Schulza zmusza zadawania pytań ontologicznych; motyw jest widoczny w opowiadaniach „Nawiedzenie” (rodzinny dom) czy „Sklepy cynamonowe” (miasto) • koncepcja sztuki i artysty („Traktat o manekinach”) artysta uważa Boga za kreatora, ale sam jest niezależny; sztuka dla niego to przede wszystkim proces tworzenia, a nie same dzieło, jego sferą działania jest materia

Problematyka

3

• motyw podróży inicjacyjnej - opowiadania Schulza, których często narratorem jest dziecko (konwencja wspomnienia lat dziecięcych) mają charakter inicjacyjny, wprowadzają dziecko w świat dorosłych, pokazują nowe, inne doświadczenia (opowiadanie „Sierpień” wprowadzenie w świat erotyczny) • metamorfozy Jakuba - w opowiadaniach narrator często skupia się na chorobie swojego ojca, jest zafascynowany samą postacią ojca, a jego popadanie w chorobę psychiczną wywiera wpływ na syna; Jakub jest porównywany do proroka czy filozofa; wraz z postępującą chorobą ojciec Józefa zmienia się często metaforycznie (w opowiadaniu „Karakony” w karalucha; porównywany do lisa w „Sklepach cynamonowych”) • motywy biblijne i mitologiczne - przemiany ludzi w zwierzęta, rajski ogród, Samarytanin (na rynku w „Sierpniu”), kult Słońca nawiązujący do starożytnych Egipcjan („Sierpień”) służą nadaniu opowiadaniom fantastycznej i magicznej koncepcji • obraz krainy dzieciństwa - dzieciństwo jest uznane za bardzo ważny okres w życiu człowieka - czas inicjacji i szczęśliwej beztroski; Schulz zdaje się mówić, że żeby poznać siebie należy wrócić do dzieciństwa • obraz szczęśliwej prowincji - rodzinne miasto Schulza, czyli Drohobycz, to przestrzeń najbliższa narratorowi; jest dla niego całym światem, miejscem bezpiecznym nawet wtedy, kiedy zmienia się w krainę ze snu, przenika je magia; prowincja jest mitologizowana i sakralizowana, w oczach dziecka jest to miejsce najlepsze na świecie; Bruno Schulz również zdaje się mówić, że granice są tworzone przez wyobraźnię, a nie geografię - wielkim można być wszędzie...