WO I - geschiedenis samenvatting PDF

Preview

Summary

Don Bosco Haacht...

Description

GESCHIEDENIS De eerste wereldoorlog 1914 - 1918 1. Oorzaken Duitse eenmaking wijzigt machtsverhouding Duitsland • groot grondgebied • militair sterk (goede wapens) • goede economie

=> sterke macht

Frankrijk • vernedering • grondgebied afstaan (Elzas Lotharingen)

=> wraak + spanning

Bondgenootschappen Triple Alliantie (centralen) 1882 • Duitsland • Italië • Oostenrijk-Hongarije => verhoogt risico dat klein conflict kan escaleren Triple Entente 1894 • Frankrijk • GB • Rusland 1890: Otto von Bismarck wordt afgezet door Wilhelm II (oorlogszuchtig + minderwaardigheidscomplex) Sterk nationalisme • sterk nationalisme in de Balkan (Bosnië) • Bosnië wil niet bij bij OH horen —> Servië steunt hen Wapenwedloop • Britse spionnen geven info aan GB over Duitse bewapening • Franse spionnen zien dat GB aan het bewapenen is • Duitse spionnen zien dat FR aan het bewapenen is Conflicten in de Balkan Bosnië wil niet bij OH horen —> Servië steunt hen • Servië heeft een verdrag gesloten met Rusland - Rusland wilt warmwaterhavens in Balkan (Servië weet dat niet) - Rusland wilt zich uitbreiden - Servië denkt dat ze een grote sterke bondgenoot hebben OH weet dat zij een verdrag hebben —> spanning

2. Sarajevo en de julicrisis Escalatie van het conflict • kroonprins van OH (Franz Ferdinand) wordt neergeschoten door Bosniër (had banden met Servische terreurgroep + Servisch wapen) in koets in Sarajevo (Bosnië) voor machtsvertoon • OH vindt dat FF vermoord is door Servië • OH verklaart oorlog aan Servië —> Duitsland belooft steun (triple alliantie) 28/06/1914 OH valt Servië binnen + Tsaar Nicholas II begint leger te mobiliseren Schlieffenplan • Alfred Von Schliefen (duitser) • 6 weken nodig om leger te mobiliseren • volledige legers 2x inzetten (tweefrontenoorlog vermeden) 1) Frankrijk aanpakken • schijn om aan franse grens aan te vallen • marcheren door Luxemburg + België —> franse leger langs achter omsingelen 2) Leger inzetten tegen Russen • van FR naar Rusland met de trein 1/08/1914: Duitsland verklaart oorlog aan Rusland 3/08/1914: Duitsland verklaart oorlog aan Frankrijk (triple alliantie) Duitsers mogen Luxemburg door Duitsers mogen België niet door (steunen Frankrijk, half aanhangsel) 4/08/1914: GB verklaart oorlog aan Duitsland 3. De bewegingsoorlog —> loopgraven oorlog Stemming en verwachtingen aan begin van oorlog • patriotisme: jongeren willen vechten voor vaderland • propaganda: oorlog wordt geromantiseerd Schlieffenplan mislukt • Duitsland veroveren Belgische forten (Dicke Bertha: kanon waarmee ze forten veroverden) • Luikse forten kunnen geen weerstand meer bieden —> Duitsland kan doorgaan (veel tijd verloren) • Inwoners bieden weerstand —> Duitsers vermoorden burgers (spel van 3) • steden bombarderen + huizen bezetten + bibliotheek Leuven verbranden (schade + gruweldaden) Door vertraging in België moeten ze 60km per dag wandelen ipv 20 • Duitsers komen uitgeput aan • Fransen zijn in form • Duitsers verliezen veldslag (500 000 doden) —> plan mislukt Race naar zee • Willen noordzeehavens innemen (willen bevoorrading afsnijden + common wealth komt toe) Common Wealth: leger van koloniale soldaten Inundatie van de Ijzervlakte • Antwerpen + Leuven + Brussel worden bezet • Belgische leger + Albert I verschuilen zich achter de Ijzer Inundatie: onderwaterzetting van Ijzer (zetten sluizen open en ijzervlakte overstroomt —> Duitsland zit vast)

Loopgravenoorlog • Ieper —> Zwitserland • Bloedige veldslagen kunnen patstelling niet doorbreken 1. Slag bij Paschendaele 1917 • 450 000 doden • 8 km tereinwinst • begraven op Brits militair kerkhof: Tyne Cot 2. Slag bij Somme 1916 • 1 miljoen doden • met veel manschappen ineens aanvallen (GB + FR) —> haalt niks uit 3. Slag bij Verdun 1916 • nieuwe tactiek: leegbloedingstactiek (DU) —> franse leger volledig uitroeien • 780 000 doden FR + DU —> 1/6 GB —> 1/4 wapengebruik 1. beslissende en moorddadige wapens • granaten (obussen: werden afgevuurd door kanonnen) • machinegeweren: automatisch geschut 2. nieuwe moderne wapens • gifgas 1915 - eerste keer gebruikt door Duitsland - kan niet worden gebruikt als wind tegenzit - zat in granaten - chloorgas: longen verbranden • mosterdgas 1917 - verbranden van ogen, huid, longen - 1) urine op zakdoek en tegen mond - 2) gasmaskers • vlammenwerper - loopgraven uitroken • zeppelin - bommen droppen - Britse steden bombarderen - met wind mee + traag + met 1 kogel neer • gevechtsvliegtuigen - veel doden met opleiding - geen parachutes - bom tussen benen en zelf uitgooien - beperkte bombardementen

4. Een wereldoorlog 1) Op zee • Duitse onderzeeërs vallen Britse bevooradingschepen aan • Lusitana zinkt —> veel amerikanen sterven 1915 • Woodrow Wilson reageert niet (Amerikaanse president) • Amerikaanse schepen worden aangevallen 1917 • Amerika wordt betrokken 06/04/1917 2) Oostfront • Rusland valt Duitsland binnen • Duitsland wint! (moderner leger) • Russische revolutie breekt uit (communisme) 1917 • Rusland staakt tegen de oorlog REVOLUTIE - willen Tsaar afzetten - Lenin was verbannen uit Rusland - Duitsers sponseren Lenin en wil dat hij revolutie leid - Tsaar wordt afgezet Vrede van Brest-Litovsk 1918 - oorlog met oost-front is voorbij - Duitsland + OH sluiten vrede met Rusland - ALLIANTIE WORDT VERBROKEN!!! • • • • • •

Bulgarije en Ottomaanse rijk steunen Duitsland GB valt ottomaanse rijk aan (Gallipoli) GB verliest! GB neemt wraak —> valt Palestina en Irak aan Armeniërs in ottomaanse tijk hadden orthodox geloof GB had angst voor collaboratie met Rusland —> genocide van Armeniërs

1915 Italië loopt over naar Triple Entente en vallen Oostenrijk Hongarije aan 3) Afrika + Midden Oosten Duitse kolonies worden veroverd door FR en GB • Tanzania • Togo • Namibie • Kameroen

5. Frontleven 1) Hygiene • Schurft, luizen, … • 2/3e linie: ontspanning 2) Vreselijke slachtingen • Paschendaele, Verdun, Somme, … 3) Zinloosheid • zelfverminking = naar huis/doodstraf 4) Vlaamse soldaten • leiders + generaals spraken frans • door verkeerd verstaan van bevelen stierven er veel • frontbeweging: vereniging —ze eisen dat NL 2e taal werd — ze eisen NL graven —> radicaliseert in WOII = mee met Hitler 6. Beslissing valt in 1918 na vrede met oostfront gaan ze naar West-front (GB en FR leken verloren) Inbreng VS 1918: mobiliseren van leger en verplaatst naar Europa Val van het Duitse Keizerrijk • economie ontwricht (GB legt toevoer plat) • hongersnood • opstand Duitse marine • leger wil niet verder —> Wilhelm II wil verder • regering wil niet verder —> Wilhelm II vlucht naar Holland WEIMAR-REPUBLIEK = vraagt wapenstilstand 11/11/1918 einde WO I PANDEMIE!! • Spaanse griep • griep uit Amerika • seks met Amerikaanse jongens • verzwakte bevolking • Spaanse krant —> Spaanse griep

GESCHIEDENIS nieuwe wereld na grote oorlog 1. De Parijse vredesonderhandelingen 1919: vredesconferentie in Parijs • vredesverdragen met centrale machten van Europa • verliezende partijen, Rusland, staatloze volkeren en koloniale gebieden worden niet uitgenodigd + communisme niet herkend FR: wilt nog steeds wraak op Duitsland + Elzas Lotharingen GB: willen Duitsers niet te hard straffen (wraakangst) wilt niet dat FR te machtig is wilt evenwicht tussen Duitsland en Frankrijk USA: wilt evenwicht maar 1) 14-puntenprogramma 2) volkssoevereiniteit (GB + FR zijn er tegen —> zou ook voor kolonies gelden) => allerlei geheime en tegenstrijdige beloften, kaart wordt getekend 2. De vredesverdragen 28/06/1919: verdrag van Versailles • Duitsers worden verplicht te tekenen • 28/06/1914 Franz Ferdinand vermoord + Duitse eenmaking ook in Versailles 1) Duitsland is hoofdschuldige • 13% van grondgebied afgenomen (kaart 10) • België krijgt Eupen-Malmedy • kolonies weg • Frankrijk neemt Elzas Lotharingen terug • Sleeswijk wordt teruggegeven aan Denemarken • Polen krijgt eigen land (Danzig = belangrijke haven) • Memel naar Litouwen 2) Militaire beperkingen • mogen geen wapens produceren • mogen niet meer trainen 3) Herstelbelastingen • heropbouwing van steden met Duits geld • vernedering + te veel straf —> wortel voor WO II 3. Geen wereldvrede Ontevredenheid • Duitsland + bondgenoten • nationale minderheden (Bosnië, Tsjechië, Servië,…) • kolonialen hebben geen beloning gekregen beloning voor vaderlandsliefde: enkelvoudig stemrecht voor mannen Volkenbond faalt • boven de regering • ze wilden conflicten op een wreedzaam initiatief oplossen nu: VN —> verenigde naties

KAART 11 Europa na WO I • • • • • • • • •

Oostenrijk en Hongarije gesplitst delen van OH naar Joegoslavië Bulgarije moet zuidkust + havens afgeven aan Griekenland Syrië wordt mandaatgebied van FR Ottomaanse rijk wordt verkleind (Turkije) Palestina en Irak worden mandaatgebieden van GB nieuw land: Tsjecho-Slowakije! (mix van volkeren) polen krijgen eigen land Groot Duitsland en Klein Duitsland gescheiden door Danzig

Rusland hebben bondgenoten verlaten (USSR) • Estland, Letland, Litouwen • stuk naar Polen • Finland krijgt eigen land...