Wykład 2 - kalkulacja kosztów PDF

Preview

Summary

Second part of the semester...

Description

Kalkulacja kosztów - działanie zmierzające do ustalenia kosztu obiektu kalkulacji, wraz ze wskazaniem struktury jego komponentów. Finalne obiekty kalkulacji w sprawozdawczym rachunku kosztów, to jednoznacznie określone i dające się wyrazić liczbowo produkty pracy. Rodzaje jednostek kalkulacyjnych 1) Naturalne- kg, metry, sztuki 2) Umowne - tonokilometry, kWh Wybór metody kalkulacji uzależniony jest od: • formy organizacji produkcji, • typu produkcji, • dostępności informacji w przedsiębiorstwie, • potrzeb informacyjnych kierownictwa. Typy produkcji: 1) Produkcja masowa- w dużych ilościach i w sposób ciągły, wąska specjalizacja pracowników bezpośrednio produkcyjnych, zazwyczaj chrakrter potokowy, np.: prod. Cementu, energii itp. 2) Produkcja jednostkowa- wytwarzanie pojedynczych powtarzalnych lub niepowtarzalnych wyrobów, uniwersalne stanowiska robocze, do wykonywania wszystkich części lub operacji w danej fazie, np.:prod. Mebli na zamówienie, statków. 3) Produkcja seryjna- w ilościowo ograniczonych i z góry ustalonych seriach produkcyjnych, ograniczone możliwości przezbrojeń stanowisk pracy, produkcja samochodów, komputerów, ubrań. Metody kalkulacji W zależności od zróżnicowania procesu wytwarzania oraz zużywanych zasobów produkcyjnych wyróżnia się kalkulację podziałową i doliczeniową. * Kalkulacja podziałowa  przeciętny koszt wytworzenia • podobny sposób wytwarzania, te same materiały, • te same maszyny, pracownicy, pomieszczenia • produkcja masowa, wielkoseryjna * Kalkulacja doliczeniowa  indywidualny koszt wytworzenia • zróżnicowany sposób wytwarzania • zróżnicowane zasoby • produkcja krótkoseryjna, jednostkowa Odmiany kalkulacji podziałowej 1.Kalkulacja podziałowa prosta – stosowana przy produkcji masowej jednego rodzaju wyrobów.

2.Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami – wykorzystywana przy produkcji masowej, gdy z tego samego surowca, przy zastosowaniu tych samych urządzeń i zabiegów technologicznych, produkowane są bardzo podobne wyroby (różnice między wyrobami - kształt, waga, objętość). 3.Kalkulacja fazowa (procesowa) - gdy proces produkcji podzielony jest na fazy.

Wycena produkcji niezakończonej na koniec okresu według UoR może być prowadzona: •z uwzględnieniem wszystkich poniesionych kosztów produkcyjnych, •z uwzględnieniem wyłącznie kosztów bezpośrednich, •z uwzględnieniem wyłącznie kosztów materiałów bezpośrednich, •produkcja w toku może nie być wyceniana w ogóle. W zależności od momentu wydawania materiałów bezp. stosuje się dwa podejścia do wyceny produkcji w toku. Wariant I Materiały są wydawane sukcesywnie, w miarę stopnia zaawansowania prac Należy uwzględnić stopień zaawansowania produkcji w stosunku do wszystkich kosztów produkcyjnych Wariant II Materiały są wydawane na początku procesu produkcyjnego Należy uwzględnić stopień zaawansowania tylko w stosunku do kosztów przerobu. Materiały obciążają produkcję w toku w 100% Metody uwzględniania remanentu początkowego produkcji w toku w procesie kalkulacji Metoda średniej ważonej - koszty produkcji w toku z okresu poprzedniego dodawane są do kosztów produkcji okresu bieżącego i dzielone przez łączną liczbę jednostek ekwiwalentnych - koszt wytworzenia jednostki ekwiwalentnej kończonej w bieżącym okresie i robionej w nim w całości jest kosztem średnim ( na takim samym poziomie). Metoda FIFO – first in, first out - zakłada, że najpierw dokończona zostaje produkcja z okresu poprzedniego i jej koszt liczony jest osobno. Pozostała część kosztów produkcji bieżącego okresu obciąża wyroby rozpoczęte w bieżącym okresie.

Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami • ustalenie ekwiwalentnej wielkości produkcji, • ustalenie współczynników, •ustalenie liczby umownych jednostek współczynnikowych, • ustalenie kosztu umownej jednostki współczynnikowej, • ustalenie jednostkowych kosztów wytworzenia produktów (obiektu kalkulacji). Współczynniki mogą być oparte o wagę, powierzchnię, kubaturę itp. Przykład: 1.Cegielnia produkuje dwa rodzaje cegieł małe (1 kg) i duże (3 kg). 2.Proces produkcyjny odbywa się przy zastosowaniu tych samych urządzeń i zabiegów technologicznych 3.W ostatnim okresie poniesiono koszty wytworzenia w łącznej wysokości 2.500.000 zł. 4.Wyprodukowano 2.000.000 cegieł małych i 1.000.000 cegieł dużych. Ile wyniósł jednostkowy koszt wytworzenia każdego rodzaju cegły? Ilość umownych jednostek współczynnikowych: Cegły małe: 2.000.000 x 1 = 2.000.000 j.w. Cegły duże: 1.000.000 x 3 = 3.000.000 j.w. Razem = 5.000.000 j.w. Przeciętny koszt jednostki współczynnikowej: 2.500.000 zł / 5.000.000 j.w. = 0,50 zł / j.w. Koszt wytworzenia cegły małej = 1 x 0,50 = 0,50 Koszt wytworzenia cegły dużej = 3 x 0,50 = 1,50

Kalkulacja fazowa bezpółfabrykatowa •zalecana, gdy nie ma magazynowania międzyfazowego półfabrykatów i możliwości ich odsprzedaży na zewnątrz, •koszt wytworzenia wyrobu finalnego jest sumą udziałów poszczególnych faz. Kalkulacja fazowa półfabrykatowa • stosowana przy produkcji fazowej równoległej, gdy proces produkcyjny nie jest ciągły i występuje magazynowanie międzyfazowe, bądź sprzedaż półfabrykatów, •koszt półfabrykatu liczony jest narastająco, •metoda ta zapewnia kontrolę ruchu półfabrykatów (zalecana, gdy półfabrykaty są cenne).

Kalkulacja doliczeniowa Zasady kalkulacji doliczeniowej •dla każdego finalnego obiektu kalkulacji ( pojedynczego produktu, serii, asortymentu) otwierane są karty kalkulacyjne, • koszty bezpośrednie rejestruje się na karcie kalkulacyjnej na podstawie dokumentów źródłowych, • koszty pośrednie są alokowane na obiekty kalkulacji (rejestrowane na kartach kalkulacyjnych) na podstawie odpowiednich kluczy rozliczeniowych. Stosowane w praktyce klucze rozliczeniowe kosztów pośrednich produkcji • płace bezpośrednie, • roboczogodziny pracy bezpośredniej, • czas pracy maszyn i urządzeń (maszynogodziny), • wartość kosztów bezpośrednich produkcji, • wartość kosztów materiałów bezpośrednich, Najprostszy sposób, to rozliczenie kosztów pośrednich produkcji jednym kluczem rozliczeniowym, czasem stosowane są klucze indywidualne dla poszczególnych wydziałów produkcyjnych. Przykład: 1. Przedsiębiorstwo wyprodukowało na specjalne zamówienie klientów dwie partie wyrobów A i B. Wyroby produkowane są w tych samych wydziałach produkcyjnych, ale zrobione są z różnych materiałów, w różniącym się procesie produkcyjnym. 2. Dane są następujące informacje o produktach i poniesionych kosztach:

Produkt A Koszty bezpośrednie 14,0 na szt. Produkcja (szt.) 1.000 Ilość r/h na 200 podstawie kart pracy Ilość m/h na 200 podstawie kart pracy

Produkt B 14,0 1.000 400 100

3. Koszty pośrednie wyniosły 18.000 i dotyczyły obydwu zleceń. 4. Przy kalkulacji kosztów księgowość stosuje kalkulację doliczeniową. Koszty pośrednie rozliczane są przy wykorzystaniu klucza opartego o ilość roboczogodzin. Z kalkulacją księgowości nie zgadzają się inżynierowie. Uważają oni, że kluczem rozliczeniowym powinny być maszynogodziny. Polecenie: Sporządzić kalkulację kosztu produktu. Jakie jeszcze tradycyjne klucze rozliczeniowe może zastosować przedsiębiorstwo i jakie otrzyma wyniki? Rozliczenie w stosunku do roboczogodzin (r/h)

Suma roboczogodzin: 200A + 400B = 600 r/h Przeciętny koszt 1 r/h: 18.000 zł / 600 r/h = 30 zł Rozliczenie w stosunku do maszynogodzin (m/h)

Suma maszynogodzin: 200A + 100B = 300 m/h Przeciętny koszt 1 m/h: 18.000 zł / 300 m/h = 60 zł Ograniczenia w stosowaniu sprawozdawczego rachunku kosztów - podsumowanie • zasady grupowania i rozliczania kosztów w sprawozdawczym rachunku kosztów opierają się w wielu przypadkach na uproszczeniach i subiektywnej ocenie księgowych; • możliwość przyjęcia przez przedsiębiorstwa usługowe, czy produkcyjne wersji porównawczej RZis powoduje znaczną ograniczoność analizy kosztów. Koszty rodzajowe w RZiS nie są wiązane z różnymi obszarami działalności przedsiębiorstwa, nie informują o kierunkach działalności. Ta wersja nie mówi o kosztach realizowanych zleceń, o kosztach działalności marketingowej, utrzymania infrastruktury, kosztach niewykorzystanych zasobów; • trudno wykorzystać tego typu informacje o kosztach do efektywnej kontroli działalności przedsiębiorstwa....