2016 - Khoá luận - ĐH Mở Tp.HCM - Lê Đình Dạ Thi - QUY Trình ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN Trong GIAI ĐOẠN LẬP KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN PDF

Preview

Summary

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TPKHOA ĐÀO TẠO ĐẶC BIỆTKHÓA LUẬN TỐT NGHIỆPĐề tàiQUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁNTRONG GIAI ĐOẠN LẬP KẾ HOẠCH KIỂM TOÁNGiảng viên hướng dẫn : Ths. Đinh Thị Thu Hiền Sinh viên thực hiện : Lê Đình Dạ Thi Lớp : KT12DB MSSV : 1254040413Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 10 tháng 3 năm 2016...

Description

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM KHOA ĐÀO TẠO ĐẶC BIỆT

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN TRONG GIAI ĐOẠN LẬP KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN

Giảng viên hướng dẫn

:

Ths. Đinh Thị Thu Hiền

Sinh viên thực hiện

:

Lê Đình Dạ Thi

Lớp

:

KT12DB02

MSSV

:

1254040413

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 10 tháng 3 năm 2016

LỜI CẢM ƠN Người viết cũng xin chân thành cảm ơn cô Đinh Thị Thu Hiền, giáo viên đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình giúp đỡ người viết hoàn thành báo cáo tốt nghiệp này. Đồng thời, người viết cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc và các anh, chị tại Công ty TNHH Kiểm toán AS đã tạo mọi điều kiện cũng như chia sẻ những kinh nghiệm nghề nghiệp thực tế để người viết có thể hoàn thành khóa luận của mình một cách tốt nhất. Tuy nhiên, do sự hạn chế về kiến thức chuyên môn cũng như thời gian thực hiện, báo cáo thực tập không thể tránh khỏi có những thi ếu sót. Vì vậy, người viết rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của Quý thầy cô và các anh chị trong công ty TNHH Kiểm toán AS để khóa luận này càng được hoàn thiện. Một lần nữa xin chân thành cảm ơn! TP. Hồ Chí Minh, ngày 10 tháng 03 năm 2015 Sinh viên thực hiện

Lê Đình Dạ Thi

i

DANH SÁCH CÁC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH SỬ DỤNG TRONG BÀI BÁO CÁO

Sơ đồ 2.1 Tổ chức bộ máy công ty AS ........................................................................... 15 Sơ đồ 2.2 Biểu đồ khách hàng của công ty kiểm toán AS ............................................ 17 Sơ đồ 2.3 Cơ cấu khách hàng của công ty AS trong các dịch vụ cung cấp ................. 18 Sơ đồ 3.1 Ma trận xác định rủi ro phát hiện ................................................................. 23 Bảng 3.2 Bảng đánh giá rủi ro hợp đồng thực tế tại khách hàng ABC ........................ 24 Bảng 3.3 Bảng phân tích biến động các chỉ tiêu trên BCTC ........................................ 38 Bảng 3.4 Bảng mô tả hệ thống KSNB của công ty TNHH ABC .................................... 41 Bảng 3.5 Bảng kết luận của KTV về hệ thống KSNB cấp độ toàn doanh nghiệp ......... 47 Bảng 3.6 Bảng rà soát các yếu tố dẫn đến gian lận thực tế tại công ty ABC ............... 54 Sơ đồ 3.7 Bảng phân công nhân sự của công ty AS ...................................................... 59 Bảng 3.8: Khái quát về khách hàng khảo sát. ............................................................... 60

iv

CÁC TỪ VIẾT TẮT SỬ DỤNG ASCO

Công ty TNHH Kiểm toán AS

BCTC

Báo cáo tài chính

CSDL

Cơ sở dẫn liệu

KSNB

Kiểm soát nội bộ

KTV

Kiểm toán viên

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

VSA

Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam

SSTY

Sai sót trọng yếu

CSDL

Cơ sở dẫn liệu

BCĐKT

Bảng cân đối kế toán

KQKD

Kết quả kinh doanh

BQT

Ban quản trị

BGĐ

Ban giám đốc

HTK

Hàng tồn kho

DGRR

Đánh giá rủi ro

v

MỤC LỤC

CHƯƠNG M ĐU ....................................................................................................... 1 Lý do chọn đề tài .......................................................................................................... 1 Mục tiêu ....................................................................................................................... 1 Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................. 1 Phạm vi giới hạn .......................................................................................................... 2 Kết cấu của báo cáo thực tập ........................................................................................ 2 CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ RỦI RO TRONG GIAI ĐOẠN LẬP KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ..................................................... 3 1.1

KHÁI QUÁT VỀ KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ............................ 3

1.2

MỤC TIÊU KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ..................................... 3

1.3

QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH................................... 4

1.3.1

Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán...................................................................... 4

1.3.2

Giai đoạn thực hiện kiểm toán .................................................................... 4

1.3.3

Giai đoạn hoàn thành kiểm toán.................................................................. 5

1.4 TỔNG QUAN VỀ ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ............................................................................... 5 1.4.1

Rủi ro kiểm toán và đánh giá rủi ro ............................................................ 5

1.4.2

Các rủi ro dẫn đến r ủi ro kiểm toán ............................................................ 6

1.5

MÔ HÌNH RỦI RO KIỂM TOÁN ................................................................. 8

1.6

TM QUAN TRỌNG CỦA RỦI RO KIỂM TOÁN ................................... 10

1.7 THỦ TỤC ĐÁNH GIÁ RỦI RO THEO CHU ẨN MỰC KIỂM TOÁN VIỆT NAM (VSA 315) .......................................................................................... 11 1.7.1

Thủ tục đánh giá rủi ro và các hoạt động liên quan .................................. 11

1.7.2 Những hiểu biết cần có về đơn vị được kiểm toán và môi trường của đơn vị, trong đó có kiểm soát nội bộ ............................................................................. 12 1.7.3

Xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu ....................................... 13

CHƯƠNG 2:GIỚI THIỆU CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN AS. ............................... 14 vi

2.1

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH............................................................................. 14

2.2

MỤC TIÊU VÀ NGUYÊN TẮC HO ẠT ĐỘNG......................................... 14

2.2.1

Mục tiêu hoạt động: .................................................................................. 14

2.2.2

Nguyên tắc hoạt động. ............................................................................... 15

2.3

CƠ CẤU TỔ CHỨC..................................................................................... 15

2.3.1

Sơ đồ bộ máy tổ chức của công ty ............................................................ 15

2.3.2

Bộ máy tổ chức ......................................................................................... 15

2.4

CÁC DỊCH VỤ CUNG CẤP ....................................................................... 16

2.5

KHÁCH HÀNG CHÍNH CỦA ASCO......................................................... 17

2.6

KHÁI QUÁT QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CHUNG TẠI ASCO ............... 18

2.6.1

Chuẩn bị kiểm toán ................................................................................... 18

2.6.2

Thực hiện kiểm toán .................................................................................. 19

2.6.3

Hoàn thành kiểm toán ............................................................................... 19

CHƯƠNG 3:QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ RỦI RO TRONG GIAI ĐOẠN LẬP KẾ HOẠCH TẠI CÔNG TY TNHH AS ............................................................................ 20 3.1 QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN BCTC T ẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN AS ........................................................................................ 20 3.1.1

Thủ tục đánh giá rủi ro kiểm toán trong giai đoạn lập kế hoạch .............. 20

3.1.2

Đánh giá rủi ro và chấp nhận hợp đồng .................................................... 20

3.1.3

Đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu trên BCTC và cơ sở dẫn liệu ........... 21

3.1.4

Đánh giá rủi ro phát hiện ........................................................................... 23

3.1.5

Tổng hợp, kết luận .................................................................................... 24

3.2 HỒ SƠ KIỂM TOÁN THỰC TẾ T ẠI KHÁCH HÀNG ABC DO CÔNG TY AS ..................................................................................................................... 24 3.2.1

Đánh giá rủi ro hợp đồng tại công ty ABC ............................................... 24

3.2.2

Đánh giá rủi ro có SSTY trên BCTC và CSDL của khách hàng ABC ..... 29

3.2.3

Đánh giá rủi ro phát hiện của khách hàng ABC ....................................... 57

3.2.4

Tổng hợp kế hoạch kiểm toán ................................................................... 57

vii

3.3 KẾT QUẢ KHẢO SÁT TÍNH TUÂN THỦ CÁC THỦ TỤC ĐÁNH GIÁ RỦI RO TRÊN MỘT SỐ HỢP ĐỒNG KIỂM TOÁN DO CÔNG TY AS THỰC HIỆN ……………………………………………………………………………..59 CHƯƠNG 4:NHẬ N XÉT VÀ KIẾN NGHỊ VỀ QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ RỦ I RO KIỂM TOÁN TRONG GIAI ĐOẠN CHUẨN BỊ KIỂM TOÁN. ............................... 65 4.1

ƯU ĐIỂM ..................................................................................................... 65

4.2

NHƯỢC ĐIỂM ............................................................................................. 65

4.3

KẾT LUẬN .................................................................................................. 66

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 67

viii

Đánh giá rủi ro trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán BCTC

CHƯƠNG MỞ ĐU Lý do chọn đề tài Rủi ro tồn tại trong bất cứ ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh nào và kiểm toán cũng không ngoại lệ. Rủi ro trong kiểm toán lại còn đặc biệt hơn khi đối tượng phục vụ chủ yếu là người sử dụng báo cáo tài chính. Kỹ thuật đánh giá rủi ro kiểm toán là một kỹ thuật hiệu quả vừa giúp đảm bảo chất lượng kiểm toán vừa tiết kiệm thời gian và chi phí. Cùng với sự sụp đổ của công ty kiểm toán Arthur Andersen trong sự kiện Enron và Worldcom tuyên bố phá sản với số nợ khổng lồ đã nâng mức độ quan trọng của rủi ro kiểm toán lên một tầm mới và đòi hỏi nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán. Do đó trong công tác kiểm toán, nhằm góp phần đưa ra ý kiến đảm bảo ở mức độ hợp lý cho độ tin cậy của báo cáo tài chính và đạt được tính hiệu quả của cuộc kiểm toán, các kiểm toán viên và công ty kiểm toán đã không ngừng phát triển những kỹ năng cần thiết cho việc đánh giá rủi ro kiểm toán trong giai đoạn lập kế hoạch. Chính vì vậy, quy trình đánh giá rủi ro kiểm toán trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán là một trong những công việc quan trọng nhất của một cuộc kiểm toán, liên quan đến toàn bộ quy trình kiểm toán. Nhận thấy tầm quan trọng của việc đánh giá rủi ro kiểm toán trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán kết hợp với quá trình thực tập tại công ty TNHH Kiểm toán AS nên trong báo cáo thực tập của mình, người viết đã quyết định chọn đề tài: “Quy trình đánh giá rủi ro kiểm toán trong giai đoạn lập kế hoạch BCTC kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán AS”.

Mục tiêu  Nhận xét, đánh giá về quy trình đán giá rủi ro tại AS Mô tả qui trình kiểm toán BCTC tại công ty ABC.  Minh họa đánh giá rủi ro kiểm toán giai đoạn lập kế hoạch.  Nhận xét và kiến nghị nhằm hoàn thiện hơn nữa quy trình đánh giá rủi ro kiểm toán trong giai đoạn lập kế hoạch tại công ty TNHH Kiểm toán AS.

Phương pháp nghiên cứu  Nghiên cứu hồ sơ kiểm toán và chương trình kiểm toán tại công ty TNHH Kiểm toán AS.  Tìm hiểu qui trình thực tế thông qua việc phỏng vấn một số kiểm toán viên trong công ty.  Thu thập số liệu từ kiểm toán viên trực tiếp tại công ty khách hàng. SVTH: Lê Đình Dạ Thi

Trang 1

Đánh giá rủi ro trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán BCTC

Phạm vi giới hạn  Để đảm bảo tính bảo mật số liệu công ty nên báo cáo đã được làm tròn số  Thời gian thực tập có hạn nên không thể nói hết được tất cả các trường hợp có thể xảy ra tại công ty.  Đánh giá rủi ro kiểm toán trong giai đoạn lập kế hoạch thường ở các công ty có quy mô vừa và lớn còn các công ty nhỏ thường không có công đoạn này hoặc có mà không chi tiết.

Kết cấu của báo cáo thực tập Chương 1: Cơ sở lý luận về đánh giá rủi ro trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán BCTC Chương 2: Giới thiệu công ty TNHH Kiểm toán AS. Chương 3: Quy trình đánh giá rủi ro kiểm toán trong giai đoạn lập kế hoạch tại công ty ABC Chương 4: Nhận xét và kiến nghị

SVTH: Lê Đình Dạ Thi

Trang 2

Đánh giá rủi ro trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán BCTC

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ RỦI RO TRONG GIAI ĐOẠN LẬP KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 1.1 KHÁI QUÁT VỀ KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH “Kiểm toán báo cáo tài chính là cuộc kiểm tra để đưa ra ý kiến nhận xét về sự trình bày trung thực và hợp lý của báo cáo tài chính của một đơn vị. Do báo cáo tài chính bắt buộc phải được lập theo các chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán hiện hành, nên chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán được sử dụng làm thước đo để nhận xét báo cáo tài chính.”1 Ngoài ra, có thể hiểu kiểm toán báo cáo tài chính là các giai đoạn, các bước lần lượt được thực hiện trong quá trình kiểm toán để thu thập các bằng chứng kiểm toán đầy đủ và có giá trị làm căn cứ cho kết luận của kiểm toán viên về tính trung thực và hợp lý của số liệu trên Báo cáo tài chính, t ừ đó nâng cao chất lượng, bảo đảm tính hữu hiệu của từng cuộc kiểm toán. Như vậy về thực tế, kiểm toán báo cáo tài chính của kiểm toán độc lập là loại hình hoạt động dịch vụ kiểm toán và tư vấn do các kiểm toán viên chuyên nghiệp thuộc các tổ chức kiểm toán độc lập thực hiện theo yêu cầu của khách hàng. Kết quả kiểm toán báo cáo tài chính dùng để phục vụ cho đơn vị Nhà nước và các bên thứ ba như nhà quản lý, ngân hàng và nhà đầu tư, cho người bán, người mua, nhưng chủ yếu là phục vụ cho những bên thứ ba như các cổ đông, nhà đầu tư, ngân hàng… để họ đưa ra những quyết định kinh tế như đầu tư, cho vay...

1.2 MỤC TIÊU KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200: “Mục đích của kiểm toán báo cáo tài chính là làm tăng độ tin cậy của người sử dụng đối với báo cáo tài chính, thông qua việc kiểm toán viên đưa ra ý kiến về việc liệu báo cáo tài chính có đượ c lập, trên các khía cạnh trọng yếu, phù hợp với khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng hay không. Đối với hầu hết các khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính cho mục đích chung, kiểm toán viên phải đưa ra ý kiến về việc liệu báo cáo tài chính có được lập và trình bày trung thực và hợp lý, trên các khía cạnh trọng yếu, phù hợp với khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng hay không. Một cuộc kiểm toán được thực hiện theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, chuẩn mực và các quy định về đạo đức nghề nghiệp có liên quan sẽ giúp kiểm toán viên hình thành ý kiến kiểm toán đó”. 1

Theo sách Kiểm toán, Khoa Kế toán – Kiểm toán, Trường Đại học Kinh tế TP.HCM

SVTH: Lê Đình Dạ Thi

Trang 3

Đánh giá rủi ro trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán BCTC Như vậy, để có thể đưa ra ý kiến trên báo cáo kiểm toán, kiểm toán viên cần thực hiện các thủ tục kiểm toán phù hợp và cần thiết để đảm bảo một cách hợp lý r ằng báo cáo tài chính không còn chứa đựng các sai sót trọng yếu do gian lận hoặc nhầm lẫn gây ra, đây chính là mục tiêu đầu tiên của kiểm toán báo cáo tài chính. Ngoài ra, mục tiêu kiểm toán còn là việc kiểm toán viên phải cung cấp thông tin về các phát hiện của mình cho Ban giám đốc, Ban quản trị của đơn vị được kiểm toán.

1.3 QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 1.3.1 Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán bao gồm 2 quá trình tiền kế hoạch và lập kế hoạch: Tiền kế hoạch là quá trình kiểm toán viên tiếp cận khách hàng để thu thập những thông tin cần thiết nhằm giúp cho họ hiểu về các nhu cầu của khách hàng, đánh giá khả năng phục vụ khách hàng… Trên cơ sở đó, hai bên sẽ ký hợp đồng kiểm toán. Lập kế hoạch kiểm toán bao gồm việc thu thập thông tin về đặc điểm hoạt động kinh doanh, tìm hiểu về hệ thống kiểm soát nội bộ, xác lập mức trọng yếu, đánh giá rủi ro có sai sót tr ọng yếu trên báo cáo tài chính để lập chiến lược và kế hoạch kiểm toán, nhờ đó sẽ nâng cao tính hữu hiệu và hiệu quả của cuộc kiểm toán.

1.3.2 Giai đoạn thực hiện kiểm toán Giai đoạn thực hiện kiểm toán là thực hiện kế hoạch kiểm toán để thu thập những bằng chứng kiểm toán đầy đủ và thích hợp nhằm làm cơ sở cho ý kiến nhận xét của kiểm toán viên. Trong giai đoạn này, kiểm toán viên sẽ thực hiện thủ tục đánh giá rủi ro và các thủ tục kiểm toán tiếp theo (thủ tục bổ sung). Thủ t ục kiểm toán tiếp theo bao gồm: Thử nghiệm kiểm soát (kiểm tra hệ thống ki ểm soát nội bộ) là loại thử nghiệm để thu thập bằng chứng về tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ. Thử nghiệm cơ bản bao gồm các thủ tục để thu thập bằng chứng nhằm phát hiện các sai sót trọng yếu trong báo cáo tài chính. Có hai lo ại thử nghiệm cơ bản là thủ t ục phân tích cơ bản và thử nghiệm chi tiết. Trong thủ tục phân tích cơ bản, kiểm toán viên so sánh các thông tin và nghiên cứu các xu hướng để phát hiện các biến động bất thường, thí dụ việc so sánh số dư đầu kỳ và cuối k ỳ của các khoản phải thu, hoặc tính s ố vòng quay nợ phải thu có thể tiết lộ cho kiểm toán viên biết về khả năng có sai sót trọng yếu trong s ố dư nợ phải thu cuối kỳ.

SVTH: Lê Đình Dạ Thi

Trang 4

Đánh giá rủi ro trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán BCTC Thực hiện thử nghiệm chi tiết (kiểm tra chi tiết), kiểm toán viên đi sâu vào việc kiểm tra các số dư hoặc nghiệp vụ bằng các phương pháp thích hợp, chẳng hạn gửi thư xác nhận các khoản phải thu, chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho, kiểm tra tài liệu…

1.3.3 Giai đoạn hoàn thành kiểm toán Hoàn thành kiểm toán là giai đoạn t ổng hợp và rà soát lại về những bằng chứng đã thu thập được để kiểm toán viên hình thành ý kiến nhận xét trên báo cáo kiểm toán. Tùy theo sự đánh giá về mức độ trung thực và hợp lý của báo cáo tài chính mà kiểm toán viên sẽ phát hành loại báo cáo kiểm toán tương ứng. Khi nhận thấy báo cáo tài chính đã trình bày trung thực và hợp lý về tình hình tài chính và kết quả hoạt động kinh doanh của đơn vị, kiểm toán viên s ẽ phát hành báo cáo kiểm toán chấp nhận toàn phần. Nếu báo cáo tài chính còn sai sót trọng yếu, hay khi kiểm toán viên bị giới hạn phạm vi kiểm toán, lúc này tùy theo mức độ trọng yếu và ảnh hưởng lan tỏa của các sai sót đến báo cáo tài chính mà kiểm toán viên có thể sẽ phát hành báo cáo loại ý kiến ngoại trừ, hoặc ý kiến trái ngược, hay từ chối đưa ra ý kiến. Trong các giai đoạn trên, kiểm toán viên còn phải tập hợp và lưu trữ tất cả tài liệu về quá trình làm việc và những bằng chứng thu thập được trong hồ sơ kiểm toán. Hồ sơ kiểm toán giúp cho việc tổ chức, kiểm tra, giám sát toàn bộ cuộc kiểm toán, và khi có tranh chấp đó là tài liệu rất có giá trị để chứng minh ý kiến của kiểm toán viên là đúng đắn.

1.4 TỔNG QUAN VỀ ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 1.4.1 Rủi ro kiểm toán và đánh giá rủi ro Khái niệm: Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 400 - đoạn 07 (VSA 400Đoạn 7) có nêu: “Rủi ro kiểm toán là rủi ro mà kiểm toán viên và công ty kiểm toán đưa ra ý kiến nhận xét không thích hợp khi BCTC đã được kiểm toán còn có những sai sót trọng yếu”. Rủi ro kiểm toán xuất phát từ những s...