Anatomia tułów PDF

Preview

Summary

Download Anatomia tułów PDF

Description

Budowa kręgów (vertebrae) → każdy ma kształt zamkniętego pierścienia → pierścień składa się z trzonu oraz łuku kręgu - obie te części są połączone symetrycznymi nasadami łuku, które odchodzą od tylnych części trzonu.  Trzon kręgu – niski walec kostny. Jego powierzchnia górna i dolna jest porowata/chropowata. Obwód kręgu jest nieco wklęsły.  Łuk kręgu - niższy i cieńszy od trzonu. W miejscu nasad, występuje płytkie wcięcie kręgowe górne i dolne. Od łuku kręgu odchodzi 7 wyrostków : - nieparzysty wyrostek kolczysty (od tyłu) - parzyste wyrostku stawowe górne i dolne ( ku górze i dołowi) - parzyste wyrostki poprzeczne (na boki)  Otwór kręgowy – ograniczony jest przez trzon i łuk kręgu → Suma otworów wszystkich kręgów tworzy kanał kręgowy, przeznaczony dla rdzenia kręg. → trzon – stanowi część nośną ( służy do dźwigania ciężaru wyżej położonych cz. ciała) → łuk kręgu – jest ochroną dla rdzenia kręgowego → wyrostki poprzeczne i kolczyste – są mechanizmem dźwigowym ( przyczep mięśni ) → wyrostki stawowe – służą do stawowego połączenia między sobą KRĘGI SZYJNE – vertebrae cervicalis → jest ich 7, są najmniejsze; ich odcinek dźwiga tylko ciężar głowy  trzony – są niskie o nieco siodełkowatej powierzchni górnej i dolnej  otwór kręgowy – duży o kształcie trójkąta z zaokrąglonymi kątami  wyrostki kolczyste – krótkie, rozdwojone, ustawione prawie poziomo → wyrostek kolczysty siódmego kręgu – WYJĄTEK – długi, nierozdwojony, wystający pod skórą na dolnej granicy karku; nosi nazwę kręgu wystającego.  wyrostki poprzeczne – krótkie, rozdwojone na końcu w postaci guzika przedniego i tylnego, zawierają otwory wyrostka poprzecznego ( do tętnic i żył kręgowych )  dwa kręgi ( szczytowy i obrotowy ) łączą się stawowo z czaszką i mają lekko inną budowę niż pozostałe szyjne a) kręg szczytowy (atlas) → dźwiga bezpośrednio głowę → nie ma w budowie trzonu – ma łuk przedni → brak mu też właściwego wyrostka kolczystego – ma guzek tylny → łuk przedni i tylny łączą się w obrębie symetrycznych części bocznych kręgu  dołki stawowe górne - znajdują się na górnej części bocznej, służą do połączenia z kością potyliczną czaszki  dołki stawowe dolne – na stronie dolnej, do połączenia z kręgiem obrotowym - na tylnej powierzchni łuku przedniego leży mała powierzchnia stawowa czyli dołek zębowy, bo połączenia z zębem kręgu obrotowego - na powierzchni przedniej łuku znajduje się mały guzek przedni. b) kręg obrotowy (axis) → posiada wydłużony ku górze trzon, który przekształca się w wyrostek zwany zębem, zakończony tępym wierzchołkiem. → ząb ma 2 powierzchnie stawowe na przedniej i tylej stronie : - przednią – do połączenia z dołkiem zębowym łuku przedniego kręgu szczytowego - tylną – stykającą się z więzadłem poprzecznym kręgu szczytowego → ma również parzyste powierzchnie stawowe górne, służące do połączenia z kręgiem szczytowym i wyrostki stawowe dolne, do połączenia z III kr. szyjnym.

KRĘGI PIERSIOWE – vertebrae thoracicae → jest ich 12 → posiadają dołki żebrowe (w przeciwieństwie do innych kręgów), służą do połączenia z żebrami → trzon – wysoki, powierzchnia górna i dolna ma kształt serca karcianego → otwór kręgowy – okrągły, o dość małej średnicy → wyrostki kolczyste – długie, nierozdwojone na końcu, trójgraniaste w przekroju, pochylone ku dołowi zachodzą na siebie dachówkowato → wyrostki stawowe – ustawione w płaszczyźnie czołowej, jedynie na dolnych kręgach ustawiają się stopniowo w płaszczyźnie strzałkowej KRĘGI LĘDŹWIOWE – vertebrae lumbales → jest ich przeważnie 5 → trzon – masywny o nerkowatym przekroju → wyrostki stawowe – mocne, ustawione w płaszczyźnie strzałkowej; na każdym wyrostku stawowym górnym znajduje się owalny guzek zwany wyrostkiem suteczkowatym → wyrostki kolczyste – mają kształt prostokątnych dość krótkich płytek kostnych, umiejscowionych względem siebie równolegle w płaszczyźnie przyśrodkowej → wyrostki żebrowe – zajmują miejsce wyrostków poprzecznych. Właściwemu wyrostkowi poprzecznemu odpowiada mały guzek wyrostka dodatkowego, leżący z tyłu u nasady wyrostka żebrowego → otwór kręgowy – kształt trójkątny, znacznie mniejszy od trzonu. KOŚĆ KRZYŻOWA – os sacrum → tworzy ją 5 zrośniętych kręgów krzyżowych –> u mężczyzn zazwyczaj jest wąska i długa; u kobiet krótka i szeroka → ma ona kształt klina, leżącego między tylnymi odcinkami obu kości miednicznych, z którymi tworzy silny pierścień kostny zwany miednicą. → część górna kości – podstawa – jest masywna i szeroka → część dolna – wierzchołek – jest wąska i cienka → od tyłu (podstawy?) odchodzi łuk kręgu, który wraz z trzonem ogranicza trójkątny otwór prowadzący do kanału krzyżowego →wyrostki poprzeczne i szczątkowe żebrowe (I kr.) zrastają się ze sobą tworząc części boczne k. krzyżowej → powierzchnia uchowata i guzowatość krzyżowa – znajdują się na częściach bocznych → wierzchołek k. krzyżowej owalną częścią łączy się z k. guziczną  

powierzchnia przednia (miedniczna) jest wklęsła i gładka. 4 kresy poprzeczne są miejscem zaznaczenia zrośnięcia kręgów. Sięgają one bocznie do parzystych otworów krzyżowych. Powierzchnia tylna (grzbietowa) – wupukła w kierunku tylnym, ma szereg nierówności. W linii pośrodkowej biegnie grzebień krzyżowy pośrodkowy; powstały ze zrośnięcia wyrostków kolczystych. Bocznie od niego i po obu stronach znajdujemy grzebień krzyżowy pośredni, powstały z połączenia wyrostków stawowych, który kończy się na wierzchołku rożkami krzyżowymi. Najbardziej bocznie leży grzebień krzyżowy boczny, utworzony przez wyrostki poprzeczne. Między grzebieniami pośrednimi bocznymi znajdują się otwory krzyżowe grzbietowe.

KOŚĆ GUZICZNA – os coccygis → inaczej zwana kością ogonową → powstała na wskutek kościozrostu 4 lub 5 szczątkowych kręgów → ma kształt zbliżony do trójkąta, którego podstawa jest zwrócona w kierunku kości krzyżowej, a wierzchołek stanowi zakończenie kręgosłupa. → poszczególne kręgi mają zachowany tylko trzon → Jedynie I kr. ma uwstecznione wyrostki poprzeczne oraz resztki wyrostków stawowych górnych, określanych mianem różków guzicznych

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KRĘGOSŁUPA → Ma 3 główne zadania : - narząd podpory ciała ( jako osiowa część szkieletu) - narząd ruchów biernych (wyrostki miejscem przyczepu mięśni) - narząd ochraniający rdzeń kręgowych 1. Lordoza szyjna – tworzą ją kręgi szyjne 2. Kifoza piersiowa – kręgi piersiowe 3. Lordoza lędźwiowa – kręgi lędźwiowe 4. Kifoza krzyżowa – kręgi krzyżowe 5. Kręgi guziczne Krzywizny fizjologiczne kręgosłupa: Lordoza – kręgosłup jest skierowany wypukłością do przodu Kifoza – krzywizny skierowane wypukłością do tyłu Dodatkowo u człowieka dorosłego występują również skrzywienia boczne – słabe w płaszczyźnie czołowej, zwane skoliozami. Często mogą osiągnąć znaczny stopień, przechodząc w stan chorobowy POŁĄCZENIA MIĘDZYKRĘGOWE KRĘGOSŁUPA → kręgi ruchomej części kręgosłupa (ponadkrzyżowej) są połączone za pomocą krążków międzykręgowych  krążek międzykręgowy – dysk – jest ich 23; u osobnika dorosłego pierwszy znajduje się między trzonem II i III kręgu szyjnego; ostatni natomiast między V kręgiem lędźwiowym a kością krzyżową  krążek międzykręgowy – zbudowany z chrząstki włóknistej - pierścień włóknisty – jest to część obwodowa krążka, połączona z trzonami kręgów - jądro miażdżyste – część środkowa, bardziej galaretkowata, pełni funkcję hydraulicznego amortyzatora zmniejszającego wszelkie wstrząsy kręgosłupa; pośredniczy też w wymianie płynów między krążkiem a trzonami kręgów w drodze dyfuzji → 23 pary stawów międzykręgowych – znajdują się między łukami kręgów, utworzone przez wyrostki stawowe górne i dolne kręgów. Torebki stawowe w odcinku piersiowym są silnie napięte. → Połączenia trzonów kręgów z krążkami międzykręgowymi wzmacniają więzadła podłużne przed. i tylne - więzadło podłużne przednie – rozpięte na przedniej powierzchni trzonów kręgów od części podstawnej kości potylicznej po powierzchnię miedniczną kości krzyżowej - więzadło podłużne tylne – leży na tylnej powierzchni trzonów kręgów wewnątrz kanału kręgowego; biegnie od przedniego otwory wielkiego kości potylicznej do górnej części kanału krzyżowego → więzadła żółte – wzmacniają stawy międzykręgowe; rozpięte są między łukami sąsiednich kręgów → pozostałe elementy kręgów są połączone więzadłami międzypoprzecznymi, międzykolcowymi, nadkolcowymi ( jego przedłużeniem w odc. szyjnym kręgosłupa jest więzadło karkowe)

POŁĄCZENIE KRĘGOSŁUPA Z GŁOWĄ A) staw głowy górny → składa się z dwóch symetrycznych, anatomicznie odrębnych stawów szczytowo-potylicznych → łączą kłykcie potyliczne z dołkami stawowymi górnymi kręgu szczytowego - powierzchnie stawowe owalne, o podwójnej krzywiźnie i zbieżnym ustawieniu ku przodowi → torebki stawowe – cienkie i krótkie → oba stawy wzmocnione błoną szczytowo-potyliczną przednią i tylną → ruchy - dookoła osi poprzecznej ( zginanie do przodu i tyłu ok 30st.) - dookoła osi strzałkowej (zginanie boczne 10st)

B) staw głowy dolny → składa się z 4 anatomicznie oddzielonych stawów szczytowo-obrotowych  2 x szczytowo-obrotowy boczny → utworzone przez dołki stawowe dolne kręgu szczytowego i powierzchnie stawowe górne kręgu obrotowego  2 x szczytowo-obrotowy pośrodkowy (przedni i tylny) → przedni – powierzchnia stawowa przednia zęba kręgu obrotowego oraz dołek zębowy przedniego łuku kręgu szczytowego → tylny – łączy się powierzchnia stawowa tylna zęba kręgu obrotowego oraz powierzchnia stawowa więzadła poprzecznego kręgu szczytowego → wszystkie 4 stawy mają odrębne, cienkie i luźne torebki stawowe → wspólny mają aparat więzadłowy, które są przykryte błoną pokrywającą: - więzadło krzyżowe kręgu szczytowego (składające się z więzadła poprzecznego oraz 2 pęczków podłużnych) - więzadło wierzchołku zęba - więzadła skrzydłowate → ruchy: ruch obrotowy głowy, oraz nieznaczne ruchy zgięcia głowy do przodu i do tyłu

KLATKA PIERSIOWA Żebra – costae → 12 par - żebra mostkowe (in. prawdziwe) – 7 par górnych żeber łączących się z mostkiem bezpośrednio - żebra rzekome – dalsze 5 żeber, wytwarzających po obu stronach łuk żebrowy - żebra przytwierdzone – od VIII do X, pośrednio odchodzą od mostka, poprzez żebra leżące wyżej - żebra luźne (in. wolne) - 2 ostatnie pary żeber, które wgl nie dochodzą do mostka, ich wole końce luźno tkwią w powłokach brzusznych żebro = część kostna + część chrzęstna kość żebrowa (in. żebro kostne) składa się z głowy, szyjki i trzonu → głowa – stanowi tylny, zgrubiały koniec kości, ma powierzchnię stawową, którą dzieli poprzeczny grzebień na dwie ustawione pod pewnym kątem powierzchnie, przeznaczone dla dwóch sąsiadujących kręgów, z którymi się styka; Głowy I, XI i XII żebra – brak grzebienia → głowa → przechodzi w szyjkę → a ta przechodzi w guzek żebra, zaopatrzony w pow. stawową → kąt żebra – bocznie od guzka następuje zmiana przebiegu trzonu żebra ku przodowi, skutkiem jest wytworzenie kąta → trzon – jest to płaska listewka kostna, posiadająca powierzchnię zewnętrzną i wewnętrzną oraz krawędź górną (zaokrągloną) i dolną (zaostrzoną wskutek biegącej wzdłuż niej po wewnętrznej stronie bruzdy żebra) → chrząstki żebrowe – zbudowane z chrząstki szklistej, tworzą z żebrami kostnymi kostnymi wklęsły ku górze łuk silniej zaznaczony na żebrach od V w dół. Mostek – sternum → kość płaska, położona pośrodku przedniej ściany klatki piersiowej, ukośnie w stosunku do kręgosłupa piersiowego; wyróżnia się 3 części – rękojeść, trzon, wyrostek mieczykowaty → rękojeść – stanowi część górną mostka, ma kształt płaskiej, czworobocznej płytki kostnej. Na jej górnym brzegu znajduje się pośrodku wcięcie szyjne oraz dwa boczne, symetrycznie ułożone wcięcia obojczykowe. Poniżej nich, na bocznych krawędziach leżą wcięcia żebrowe do połączenia z chrząstką pierwszych żeber. → na pograniczu chrząstkozrostu mostkowego, między rękojeścią a trzonem, leżą wcięcia do połączenia z II parą żeber. Rękojeść i trzon tworzą w tym miejscu kąt mostka → trzon – jest cieńszy, węższy, dłuższy od rękojeści. Na brzegach bocznych ma po 5 połówek wcięć żebrowych dla żeber II – VII. Dla żeber VI i VII znajdują się blisko siebie obok połączenia trzonu z wyrostkiem mieczykowatym → wyrostek mieczykowaty – wykazuje dużą zmienność kształtu, często na końcu jest rozdwojony lub ma otwór szczątkowy. STAWY ŻEBROWO-KRĘGOWE – articulationes costovertebrales → są to 2 rodzaje połączeń stawowych żeber z kręgosłupem : - stawy głów żeber - stawy żebrowo-poprzeczne → stawy głów żeber – articulationes capitum costarum - powierzchnie stawowe głów żeber I-VII - dołki żebrowe kręgów (odpowiadające temu wyżej) - staw wzmocniony od wewnątrz przez więzadło śródstawowe głowy żebra - torebka stawowa cienka wzmocniona więzadłem promienistym głowy żebra → stawy żebrowo- poprzeczne – articulationes costrotransversaire (tylko 10 żeber) - torebki stawowe guzków żeber - dołki żebrowe wyrostków poprzecznych kręgów piersiowych - torebki stawowe wzmocnione żebrowo poprzecznymi → Oba rodzaje stawów są ze sobą sprzężone czynnościowo; ruch odbywa się dookoła wspólnej osi; podnoszenie i opuszczanie żeber – związane z oddychaniem...