Arbeidsongevallen en beroepsziekten PDF

Preview

Summary

Download Arbeidsongevallen en beroepsziekten PDF

Description

Arbeidsongevallen en beroepsziekten (professionele risico’s) Inleiding professionele risico’s Arbeidsongevallen en beroepsziekten –

Vallen allebei onder de noemer “beroepsrisico’s”

–

Arbeidsongevallenwet

Eerste wetgeving: 1903 (vrijwillige aansluiting) Huidige wetgeving: wet van 10 april 1971 (verplichte arbeidsongevallenverzekering) –

Beroepsziektewet

Wet van 3 juni 1970 is geïnspireerd en ook in grote mate afgestemd op de arbeidsongevallenwet –

Toezicht voor beide sectoren gebeurt vanaf 1 januari 2017 door FEDRIS, het Federaal agentschap voor Beroepsrisico’s

Historiek: van platteland naar steden (eind 19de  eeuw) Slachtoffers hadden geen regeling, alleen art. 1382 uit het BW, was de enige manier Aantonen: -

Fout Schade Oorzakelijk verband

Daarom: professionele aansprakelijkheid-> risicoaansprakelijkheid-> WG is altijd aansprakelijk, zonder sprake van schuld van WN = van openbare orde, is verplicht moet nageleefd worden anders volgen er sancties Loon waarop arbeidsongevallenverzekering wordt afgesloten is begrensd Aanvullende verzekeringen zijn mogelijk, zodat de uitkering bij arbeidsongeschiktheid als gevolg van een arbeidsongeval wordt berekend op het volledige loon ipv het begrensde loon Organogram WG

erkende arbeidsongevallenverzekering Contract afsluiten/premie betalen

Verplichte bijdrage RSZ

betalen slachtoffer FEDRIS financieert

Arbeidsongevallen Verplichte verzekering van WG naar WN vanaf de 1ste  dag dat hij in dienst is Automatische aansluiting bij FEDRIS (betaalt vergoedingen, sancties bij niet navolgen, premies tijdig betalen) Schuldeiser= verzekeraar

Toepassingsgebied •

Alle werknemers die onder de toepassing van de sociale zekerheid vallen zijn gedekt tegen

Arbeidsongevallen Ongevallen op weg naar en van het werk •

Toepassingsgebied is bij KB uitgebreid tot o.m.

Occasionele arbeid Studenten Bepaalde seizoensarbeiders •

Uitgesloten zijn:

Zelfstandigen •

Risico wordt hier gedekt door de ziekte- en invaliditeitsverzekering en eventuele privéverzekeringen

•

Hebben een eigen (bijna identieke) arbeidsongevallenregeling

•

Idem voor militairen en personeel van de NMBS

Ambtenaren

•

Nietigheid van de arbeidsovereenkomst kan niet ingeroepen worden om de toepassing van de arbeidsongevallenwet uit te sluiten (bv. vreemdelingen laten werken in’t zwart-> je wordt beschouwd als werkgever, je hebt bepaalde verplichtingen zoals de DIMONA-aangifte, arbeidsongevallenverzekering)

Gedekte risico’s •

De arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 dekt:

Arbeidsongevallen •

Op de arbeidsplaats zelf

Arbeidswegongevallen (sinds 1941 (oorlogsjaren)) •

Ongevallen op de weg van en naar het werk

Wat is een arbeidsongeval? •

Een arbeidsongeval veronderstelt:

Een plotse gebeurtenis Een letsel met arbeidsongeschiktheid of de dood tot gevolg Een causaal verband tussen de plotse gebeurtenis en het letsel Ongeval is gebeurd tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst Ongeval is gebeurd door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst (causaal verband met de arbeid) ฀

Er is geen wachttijd voorzien voor arbeidsongevallen

฀

Rechtspraak: ruim kader om rekening te houden met bepaalde factoren

plotse gebeurtenis=  oorzaak o

Een in tijd en ruimte lokaliseerbare gebeurtenis, inspanning of handeling

o

Soepele invulling in de praktijk ▪

Plots ≠ ogenblikkelijk (bv. zonnesteek) ●

o

Toestand die enkele uren aanhoudt kan ook “plots” zijn (snel, onverwacht, binnen een betrekkelijk korte tijdsspanne)

▪

Plotse gebeurtenis moet wel zeker en precies zijn (gebaseerd op weerstandsvermogen v/d persoon) (bv. steek van een wesp)

▪

Gebeurtenis moet uitwendig zijn, externe oorzaak, vreemd a/h organisme v/d betrokkene.

Kan ook gewone en normale uitoefening van de dagtaak zijn-> aanwijsbaar element dat het letsel veroorzaakt heeft (bv. stress)

! oorzaak moet plots zijn, niet het letsel ! Banale gebeurtenissen (bv. zich mistrappen) = geen arbeidsongeval ! Repetitieve handelingen= geen plotse gebeurtenis Letsel= gevolg v/d plotse gebeurtenis (bv. prik v/e naald-> hepatitis verpleegster= psychisch letsel) Zowel fysieke als psychische letsels Arbeidsongeschiktheid is niet vereist: ook enkel medische verzorging wordt gedekt Uitbreiding tot beschadiging van protheses of medische hulpmiddelen schade aan een prothese= letsel (bv. bril= alleen als hij opstaat!) = verlengstuk v/h lichaam •

Causaal verband tussen plotse gebeurtenis en letsel

! belangrijk: beperkt in wat je wil doen in opdracht v/d baas, onder gezag van de WG (moment of plaats), tijdens rustpauzes, voorbereiding op het werk, pauze (op een normale manier gebruiken), personeelsfeest= morele verplichting Wet voert een vermoeden van ongeval in •

Als het slachtoffer het bewijs levert van een plotse gebeurtenis en een letsel

•

Slachtoffer moet geen externe oorzaak bewijzen

Bewijs mag door slachtoffer met alle middelen van recht geleverd worden Is een weerlegbaar wettelijk vermoeden •

Arbeidsongevallenverzekeraar mag bewijzen dat het letsel een inwendige oorzaak heeft

•

Toepassing van de “equivalentieleer” (elk letsel heeft ≠ oorzaken, deze zijn evenwaardig-> zwak hart, veel stress= vreemde oorzaak)

•

Voorbeschiktheid slachtoffer speelt hierbij geen rol (1 oorzaak, bv. stress= voldoende)

•

Ongeval overkomen tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst

•

Werknemer moet zich onder het gezag van de werkgever bevinden op het ogenblik van het ongeval

•

Juridische mogelijkheid voor de werkgever om toezicht uit te oefenen volstaat hierbij

•

Kan eventueel ook voor of na de aanvang van de arbeid, buiten de onderneming en/of de normale arbeidsuren zijn indien het gaat om activiteiten met een zekere morele of professionele verplichting voor de werknemer om er aan deel te nemen

•

Zal een feitenkwestie zijn waar de rechter autonoom over oordeelt

•

Ongeval door het feit van de uitvoering van de overeenkomst: vermoeden van band met de arbeid

•

Ongeval moet het gevolg zijn van een risico waaraan het slachtoffer als werknemer is blootgesteld

•

De arbeid zelf of het technische, natuurlijke of menselijke milieu waarin gearbeid wordt (bv. lopen over het glazen dak)

•

Weerlegbaar wettelijk vermoeden

•

Verzekeraar moet tegenbewijs proberen te leveren

•

Equivalentieleer bemoeilijkt deze bewijslast

Arbeidsongevallen omwille van het werk (wraakacties) Sinds 2014 i.v.m. de uitvoering v/d overeenkomst (bv. aanval na de uren maar die iets te maken hebben met de job) ook een arbeidsongeval hoe bewijzen dat het gaat om een arbeidsongeval? 1. plotse gebeurtenis

wettelijk vermoeden

2. letsel

weerlegbaar vermoeden

3. tijdens de uitvoering van de arbeid = arbeidsongeval in de strikte zin Medisch bewijs/getuigen noodzakelijk

wat is een arbeidswegongeval?

•

Een ongeval (= een plotse gebeurtenis die een letsel veroorzaakt) dat zich voordoet op de normale weg tussen de verblijfplaats en de arbeidsplaats van de werknemer wordt met arbeidsongeval gelijkgesteld

wat is de arbeidsweg? Weg van en naar het werk veronderstelt het normale traject tussen de drempel van de verblijfplaats van de werknemer naar zijn arbeidsplaats en omgekeerd (hoeft niet de wettelijke verblijfplaats te zijn, maar moet wel gekend zijn bij de werkgever waar hij woont)= de meest aangewezen weg chronologisch en georgrafisch Onder bepaalde voorwaarden zijn onderbrekingen en omwegen hierbij mogelijk wat valt binnen een normaal traject: - onbeduidende zaken, kleine omwegen: snel even ergens binnen springen om iets te doen (bv. een brood bij de bakker, nieuwjaar gaan wensen) - vergadering erkend door WG, restaurantbezoek met WG, personeelsfeest, vormingen van het werk - op vrijdagavond iets gaan drinken met de collega’s (een uurtje= ook kort oponthoud). Bij tante iets gaan drinken= geen kort oponthoud! wat niet valt binnen arbeidsweg: zuiver persoonlijk motief (bv. kleed gaan kopen, uitgebreid gaan winkelen) grote omweg/lang oponthoud= overmacht (bv. file omzeilen) hoe bewijzen? 1. Plotse gebeurtenis wettelijk vermoeden 2. Letsel 3. Op de normale abeidsweg-> tegendeel bewijsbaar

Worden uitdrukkelijk in de wet gerechtvaardigd als omweg: 1. Een omweg als gevolg van carpooling 2. Een omweg om kinderen af te zetten of op te halen aan de school of opvang Worden in de rechtspraak gerechtvaardigd als omweg 3. Een onbeduidende omweg 4. Een gewettigde reden voor een niet-onbeduidende omweg 5. Overmacht Arbeidsongeval en eigen fout –

Zelfs een zware fout speelt hierbij geen rol

–

Enkel bij het opzettelijk aan zichzelf letsels toebrengen zal er geen sprake kunnen zijn van een arbeidsongeval

Eigen fout: recht op arbeidsongevallenverzekering is geen foutaansprakelijkheid maar risicoaansprakelijkheid, opzettelijk= moeilijk bewijsbaar Sluiten van een verzekeringsovereenkomst De WG is verplicht een arbeidsongevallenverzekering te sluiten bij een verzekeringsonderneming die: -

Toegelaten is tot de arbeidsongevallenverzekering Voldoet aan alle regels en voorwaarden gesteld door de wet

De stageplaats/WG- en niet langer de school- is verplicht een arbeidsongevallenverzekering af te sluiten voor stagairs die stage doen bij de betreffende WG. (Aanvullende verzekering mogelijk om de uitkering voor arbeidsongeschiktheid te laten berekenen op het volledig loon i.p.v. het begrensd loon).

-

Termijn van aangifte van een arbeidsongeval: 8 dagen volgend op de dag v/h ongeval (door de WG), verstrijken is geen reden om geen aangifte meer te doen. Aangifte bij FEDRIS met een medisch attest. Kosten zijn levenslang, betaalt door de arbeidsongevallenverzekeraar (op voorwaarde dat het slachtoffer dit kan blijven aantonen)

Vergoede schade •

Medische en aanverwante kosten –

Geneeskundige, heelkundige, farmaceutische en verplegingskosten

–

Ook de kosten van prothesen en orthopedische apparaten alsmede de herstellings- en vervangingskosten

–

Keuze van behandelende arts of ziekenhuis is vrij

– •

•

Behalve als de verzekeraar of de werkgever over een erkende medische, farmaceutische of verplegingsdienst beschikt

•

Deze dienst moet dan kosteloos ter beschikking gesteld worden, en het slachtoffer is dan verplicht om zich bij deze dienst aan te melden tenzij er sprake is van een dringende noodzaak

Ook een aantal verplaatsingen worden vergoed

Uitkeringen wegens arbeidsongeschiktheid

1. Medische kosten 2. Uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid –

Wat is arbeidsongeschiktheid? •

Vermindering v/h verdienvermogen op de arbeidsmarkt, je economische waarde is verminderd= arbeidsongeschiktheid

•

Vergoeding voor vermindering v/h verdienvermogen, er wordt een begroting opgemaakt. (hoeveel % aangetast)

•

Letsels & evolutie: genezeing of consolidatie

•

Onderscheid tussen tijdelijke en blijvende arbeidsongeschiktheid: •

–

Volledig: het slachtoffer is totaal ongeschikt om zijn beroep verder uit te oefenen

•

Gedeeltelijk: het slachtoffer kan zijn beroep hernemen maar met een verminderde capaciteit, of kan worden tewerkgesteld in een voorlopig (ander) beroep bij dezelfde werkgever

•

Eindigt ofwel door een genezenverklaring, of een verklaring van blijvende arbeidsongeschiktheid (consolidatie tss. arbeider & verzekeraar (FEDRIS), niet akkoord= rechtsspraak)

Begint vanaf de “consolidatie” •

•

Is de vaststelling dat de toestand van het slachtoffer stabiel is en er medisch gezien geen verdere evolutie meer wordt verwacht (homologatie = bekrachtiging) door FEDRIS, bij betwisting gebeurt dit door de arbeidsrechtbank)

De blijvende arbeidsongeschiktheid wordt uitgedrukt in %

Grondslag voor de uitkeringen: het basisloon –

Vergoedingen worden berekend op grond van het basisloon •

Gemiddeld dagloon = basisloon: 365

–

Basisloon = alle loon en vergoedingen waarop de werknemer recht heeft op grond van zijn prestaties tijdens het jaar dat het ongeval voorafgaat (= dezelfde dag, 1 jaar eerder)

–

Begrenzingen: (forfaitair)

o

-

•

Blijvende arbeidsongeschiktheid •

•

Tijdelijke arbeidsongeschiktheid

•

Maximum basisloon = 43.460,34 euro

•

Minimum basisloon = 6.699,73 euro

! Enkel voor functionele lichamelijk schade (niet psychisch, esthetisch (tenzij bij een model) of schade aan goederen) ▪ Deze schade is niet vergoedbaar, je kunt het wel verhalen op de dader van het ongeval (niet iemand v/h werk)

Volledige tijdelijke arbeidsongeschiktheid o

Normale loon voor de dag waarop het arbeidsongeval is gebeurd

o

Eerste periode na het ongeval

o

▪

Gewaarborgd loon betaald door de werkgever

▪

Wordt door de verzekeraar terugbetaald aan de werkgever

Na de periode van gewaarborgd loon

▪

Een dagelijkse vergoeding per kalenderdag (dus inbegrepen zaterdagen, zondagen en feestdagen) van 90% van het gemiddeld dagloon

▪

Wordt aan het slachtoffer betaald door de verzekeraar

Vergoedingen op de eerste dag v/h ongeval -

Op weg naar het werk= arbeidswegongeval= gewaarborgd dagloon Op de arbeidsplaats= bij de WG= gewaarborgd dagloon Op weg naar huis= gewoon verdiend loon

De eerste dag gewaarborgd loon door WG Daarna uitkering door de arbeidsongevallenverzekeraar Tijdelijke arbeidsongeschiktheid: -

Volledig Gedeeltelijk (hangt ervanaf of hij er nog kan werken (wedertewerkstelling), zorgen voor geen loonverlies)

•

Gedeeltelijke tijdelijke arbeidsongeschiktheid –

Vergoeding is afhankelijk van de wedertewerkstelling

–

Geen voorstel tot wedertewerkstelling •

–

Uitkeringen identiek als tijdens volledige tijdelijke arbeidsongeschiktheid

Voorstel tot wedertewerkstelling wordt aanvaard door slachtoffer •

Uitkering gelijk aan het verschil tussen het vroegere loon en het loon dat hij ontvangt tijdens de wedertewerkstelling –

–

Geen uitkering als er geen loonverlies is

Voorstel tot wedertewerkstelling wordt om een geldige reden geweigerd door het slachtoffer

• –

Voorstel tot wedertewerkstelling wordt zonder geldige reden geweigerd door het slachtoffer •

•

•

•

Uitkeringen overeenkomstig het % van arbeidsongeschiktheid

Volledige blijvende arbeidsongeschiktheid –

Na de consolidatie ontvangt het slachtoffer een jaarlijkse vergoeding van 100% van het basisloon

–

Na drie jaar wordt deze jaarlijkse vergoeding omgezet in een lijfrente

Gedeeltelijke blijvende arbeidsongeschiktheid –

Vergoeding wordt vastgesteld op basis van de graad (%) van de blijvende ongeschiktheid

–

Bij minimale % wordt de vergoeding echter verlaagd •

Graad  5% en 1/3de  als kapitaalsuitkering niet onbeperkt cumuleerbaar tss. pensioen & arbeidsongevallenverzekering o

Vergoeding voor de kosten van transport van de overledene (kosten voor de verzekeraar)

o

Renten aan de rechthebbenden ▪

▪

▪

Echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende: lijfrente van 30% (v/h basisloon= levenslang, jaarlijks) ●

Huwelijk minstens 1 jaar voor het ongeval

●

= niet van tafel & bed gescheiden, feitelijk samenwonenden

●

Wettelijk samenwonenden moeten een  akte die voorziet in wederzijdse hulp laten opmaken bij de notaris, moet in het bevolkingsregister staan

Kinderen: tijdelijke rente naargelang het halve of volle wezen zijn ●

Halve wezen: elk 15% met een maximum van 45%

●

krijgen een tijdelijke rente tot ze 18 zijn

●

Volle wezen: elk 20% met een maximum van 60% (maximum 4 kinderen dus)

Ouders, grootouders, kleinkinderen of broers & zussen kunnen onder bepaalde voorwaarden ook een tijdelijke rente krijgen (= bloedverwanten 1ste  lijn) ●

Max. 2 echtgenoten (getrouwde + ex (bij allimentatie))

●

Lijfrente van 20% , ENKEL indien geen rechthebbende kinderen, geen partners-> dan naar ouders

●

Wel echtgenoot, geen kinderen= 15%

●

Ouders moeten bewijzen dat ze rechtstreeks voordeel halen uit het overlijden, tenzij ze samenwoonden (onderhoudsgelden in natura of geld), zelfde regeling voor kleinkinderen, grootouders o

●

-

Tot zoon of dochter 25 j zou zijn geworden, levenslang indien het kind de belangrijkste kostwinner was

Geen partner, kinderen, ouders, grootouders-> broer of zus, tijdelijke rente tot 18

Pensioen= beperkte arbeidsongevallenrente

Burgerlijke aansprakelijkheid •

! Voorrang van de arbeidsongevallenwet op gemeen recht

•

Burgerlijke immuniteit= uitzondering •

Bij burgerlijke immuniteit is geen invordering voor burgerlijke aansprakelijkheid mogelijk (het gaat hier enkel om een arbeidsongevallenverzekering)

•

De rest v/d onderneming (WG’s en collega’s) hebben burgerlijke immuniteit (tenzij:

•

•

•

WG: voor opzettelijk, schade aan goederen, arbeidswegongeval, veiligheidsverplichting niet nageleefd)

•

collega’s: opzettelijk, arbeidswegongeval

Ook het slachtoffer, echtgenoot, wettelijk samenwonenden & kinderen hebben de burgerlijke immuniteit en kunnen niet invorderen (bv. man heeft een dodelijk arbeidsongeval gehad door een collega op het werk). -> Zij hebben recht op een vergoeding (enkel van de arbeidsongevallenverzekering) > Feitelijk samenwonenden wel!

Subrogatie (= wettelijke indeplaatsstelling) door de verzekeraar= terugvorderen van wat betaald is, treedt in de rechten v/h slachtoffer

Op 2 manieren vergoedingen (eerst  arbeidsongevallenwet, daarna burgerlijke aansprakelijkheid) -

Zich wenden tot het arbeidsongevallenreglement Burgerlijke ordening (art. 1382 BW, verantwoordelijk voor eigen daden) o Fout o Schade o Oorzakelijk verband

Schade die niet vergoed wordt via de arbeidsongevallenreglementering (esthetisch, moreel,…) = andere verzekering via diegene die het ongeval veroorzaakt heeft = gemeen recht, burgerlijke aansprakelijkheid

Procedure •

Verzekeringsplicht –

Elke werkgever dient ...