Bazylika św Piotra PDF

Preview

Summary

opis bazyliki sw piotra - renesans...

Description

Historia Architektury Powszechnej 2 REFERAT Prowadzący: dr inż. arch. Hanna Golasz-Szołomicka RZYM:

Bazylika Św. Piotra wg. Projektru Bramantego i Michała Anioła Bazylikę Świętego Piotra zbudowano około 330 roku w miejscu dawnego cyrku Nerona. W XV wieku budynek był już w złym stanie, dlatego już w połowie tego stulecia rozpoczęto gruntowną przebudowę. Projekt Bramantego przedstawiał pięciokopułowy układ centralny na planie krzyża greckiego, z czterema narożnymi ośmiobocznymi kaplicami, na których osadzone miały być wieże. Całość budowli miała być przejrzysta, drobiazgowo rozczłonkowana. Rozpoczętą budowę przerwała śmierć Bramantego. Krótko potem wielu architektów ubiegało się o kontynuację budowy z własnymi koncepcjami. Niektóre z projektów zakładały wydłużenie kościoła, inne zastąpienie układu centralnego: podłużnym, trójnawowym z kopułą na skrzyżowaniu. Ostatecznie 1 stycznia 1547r. papież Paweł III powierzył projekt i realizację świątyni, już 72 letniemu - Michałowi Aniołowi Buonarottiemu. . Twórca zastał na miejscu wybudowane już: cztery filary z łukami mającymi dźwigać kupułę, gzyms pod bębnem oraz częściowo zasklepione ramiona krzyża. Określone były więc średnica bębna oraz wysokość ramion krzyża. Decyzje projektowe dotyczące długości ramion krzyza (formy centalnej czy podłużnej) jak i kształtu kopuły należały do Michała Anioła. Renesansowe terorie estetyczne przemiawiały za centralnym układem, uważając tę formę za najdoskonalszą, natomiast układ podłużny to nawiązanie do tradycji i względów liturgicznych. Pomimo niechęci do Bramantego Michał Anioł zachował pierwotną koncepcję układu centralnego oraz dokonał pewnych uproszczeń. Jego dzieło stało się bardziej monolityczne podkreślając pomnikowy charakter bryły. Aby lepiej zrozumieć ideologię należy zagłębić się bardziej szczegółowo w zmiany jakie wprowadził artysta. Bramante planował półkolistą kopułę z czterema dość wysokimi wieżami po bokach. Michał Anioł wysmuklił kopułę dając jej półeliptyczny przekrój, co ją podwyższyło. Boczne wieże zastąpił małymi półkopułkami, przyporządokawnymi pod główną środkową kopułę. Kształt tej kopuły jest bardziej dynamiczny niż tej w wizji Bramantego - zrównoważonej, statycznej. Wertykazlizm zastosowany przez Michała Anioła sprowadza się do zastosowania gotyckiej konstrukcji kopuły. Żebrowy szkielet wypełniony cieńszymi wysklepkami podparty jest parzystymi kolumienkami działającymi jak łuki oporowe. Dolne partie ukształtowane zostały jako masywny blok podzielony masywnymi pilastrami na których za pomocą belkowania osadzony jest rodzaj attyki. Dolne partie kośćioła są przyporządkowane kopule - tworzą wrażenie cokołu. Bou również silnie skrócić ramiona krzyża oraz znieść kolumnowe obejście. Pomniejszył wieże narożne i

zredukował kaplice w narożnikach, czym ścieśnił całe otoczenie pod kopułą. Prezencja częsci centalrnej została wtedy wyolbrzymiona i podkreślona. Zmiany konstrukcyjne które poruszałem wyżej temu odnoszą się szczegółowo dowzmocnienia czterech filarów na skrzyżowaniu oraz założenie równie potężnych filarów u nasady ramion, które dodatkowo zabezpieczone są pogrubieniem murów okolnych. Działanie to stworzyło jeden ciągły masyw z filarami od strony wewnętrznej kościoła. Wzmocnienie podpór jest świetnie widoczne na zestawieniu rzutów Bramantego i Michała Anioła. Zewnętrze budynku w projekcie Bramantego to zróznicowanie wysokości poszczególnych fragmentów, u Bounartottiego mury są równie wysokie, tworząc jednolitą potężną bryłę. Artysta osiągnął silne kontrasty przez pillastrowy podział ścian oraz wielkie okna z potężnymi nadprożami, na których osadzone są równie potężna tympanony. Na kapitelach leży masywne belkowanie, a na nim attyka rytmizowana pilastrami. Front świątyni z trzema głównymi wejściami ocieniony jest kolumnadą nad którą widnieje attyka. Środkowe wejście podkreślone jest wysuniętym portykiem kolumnowym, zwieńczonym antycznym trójkątem. Wymiary budowli są imponujące, od podstaw do górnej krawędzi gzymsu mury mają wysokość 35 metrów. Powyżej znajduje się jeszcze 12 metrowa attyka co daje łącznie 47 metrów. Nie można zapomnieć jednak o ogromnej kopule której latarnia dosięga aż 133 metrów. Wnętrze kopuły wg modelu Michała Anioła wykazuje że zamierzał on zastosować trzy łupiny: zewnętrzną i dwie wewnętrzne. Dolna z nich miała odpowiadać sklepieniu Bramantego na półkolu o średnicy 42,6 metra. Po śmierci twórcy wykonano tylko dwie łupiny wenętrzna - analogicznie do zwnętrznej ma profil stromy. Konstrukcja wenątrz również odpowiada tej zawnętrznej, gdyż kolumnom zewnętrznym dookoła bębna odpowiadają parzyste pilastry przedzielające okna z naprzemian trójkątnym i segmentowym zwieńczeniem, nad nimi znajduje się attyka odpowiadająca zewnętrznej. Nad attyką ściana zaczyna chylić się ku środkowi, wsparta szesnastona żebrami aż po otwór latarni. Wnętrze świątyni jest analogiczne do zewnętrza: ściany dzielone rytmicznie korynckimi pilastrami ze żłobkowaniem. Na nich osadzone jest pełne belkowanie z silnie wychylonym gzymsem i sklepienie kolebkowe, bogato kasetonowane. Wysokość nawy osiąga 45 metrów natomiast wysokośc mierzona od posadzki do dolnej krawędzi latarni aż 99,5 metra. Pomysł do stworzenia kopuły eliptycznej niewątpliwie wywodzi się z katedry florenckiej Brunelleschiego. Watykańska kopuła Michała Anioła stała się później regułą mimo, iż twórca nie doczekał się jej wybudowania. W czasie jego śmierci w 1564r. prawie ukończony bęben budowli zwieńczył 17 lat kierownictwa Michała Anioła nad budową kościoła Św. Piotra.

Maciej Galew Źródła: Historia architektury dla wszystkich - Tadeusz Broniewski; Architektura włoskiego renesansu - Peter Murray; https://en.wikipedia.org/wiki/Donato_Bramante; https://en.wikipedia.org/wiki/St._Peter%27s_B https://pl.pinterest.com/pin/722827808919028875/...