Buikpijn en goedaardige onderbuik tumoren PDF

Preview

Summary

Een aantal hoofdstukken uit vrouw met gezondheidsproblemen....

Description

Buikpijn en goedaardige onderbuik tumoren Buikpijn Acute buikpijn  Ontsteking van de uterus, tubae, ovaria  uitbreiding naar het buikvlies (peritoneum) en naburige organen  peritonitis  sepsis  dood Acute buik  Kan levensbedreigend zijn  urgentie!  Snelle diagnose en behandeling vereist  Ook niet-gynaecologische oorzaken: appendicitis, cholecystitis, darmobstructie.. Voornaamste gynaecologische oorzaken van acute buik  Extra-uteriene zwangerschap  Salpingitis – PID  Ruptuur of torsie van een ovariumtumor of ovariumcyste  Uterusmyomen met circulatiestoornissen Acute buik Differentiële diagnose 1) Anamnese 2) Klinisch onderzoek (+ gynaecologisch) 3) Labo: bloedbeeld, stolling, hCG, kweken 4) Echografie (vrij vocht of bloed in de buik?) 5) Laparoscopie Anamnese • Plaats van de pijn • Begin: acuut (ruptuur of bloeding) of geleidelijk (ontsteking) • Beloop van de pijn: of • Constante pijn of koliekpijn • Verergerende of verlichtende factoren • Menstruatie-gegevens, anticonceptie • Abnormale fluor vaginalis? Extra-uteriene graviditeit (EUG) • Implantatie van een vrucht buiten de uterus • In 95% in een tuba • 1% van alle zwangerschappen (10% igv vorige EUG) • Evolutie: tubaire ruptuur of tubaire abortus • Potentieel levensbedreigend!! • Toegenomen incidentie in de laatste decennia (met salpingitis, IUD, tuba-chirurgie, IVF) Oorzaken • Salpingitis (PID) • Voorgeschiedenis van EUG • Tuba-chirurgie: een vorige EUG (risico verhoogd tot 1/10 zws), herstel van een sterilisatie • Luteale insufficiëntie • Spiraaltje • Fertiliteitsbehandelingen (IVF)

Symptomen • Pijn in de onderbuik: meestal unilateraal • Amenorroe met of zonder vaginaal bloedverlies – of “verstoorde cyclus” • Misselijkheid en braken Diagnose “Elke vrouw is zwanger tot het tegendeel bewezen is. Een zwangerschap is extra-uterien tot het tegendeel bewezen is.” Let wel: heterotopische zwangerschappen! Soms moeilijk te onderscheiden van een corpus luteum in de zwangerschap • Symptomen • Klinisch onderzoek: pijnlijk adnex • Labo: lage hCG-waarden met slechte stijging • Echografie: lege uterus, opklaring naast de uterus, vocht in de buikholte • Laparoscopie geeft definitieve diagnose Behandeling CHIRURGISCH: Laparoscopie: salpingotomie of salpingectomie CONSERVATIEF: Methotrexaat lokaal inspuiten of IM (bij beperkte diameter van de vruchtzak) hCG – daling verder opvolgen! Acute salpingitis • Meestal tgv gonococcen of Chlamydia • Meestal bilateraal, krampende, zeurende pijn • Indien enkel rechts, moeilijk te onderscheiden van appendicitis • Gaat gepaard met een leucocytose en soms abnormale vaginale afscheiding • Laparoscopie brengt de definitieve diagnose Torsie bij ovariumcysten en tumoren Een vergroot adnex kan gemakkelijker rond haar steel draaien (=torsie)  Afsluiting van de bloedtoevoer  ischemie  necrose (absces) Pijn: continu of koliekpijn, nausea en braken, milde leucocytose • • • •

Meestal bij benigne ovarium tumoren: cysten en dermoid tumoren Meestal bij jongere vrouwen Noodzaakt een snelle aanpak Laparoscopie: adnex de-torderen of verwijderen in geval van necrose

Ruptuur van ovariumcysten • Kan ook voorkomen in de zwangerschap • Inhoud van de cyste (bloed of cystevocht) prikkelt het buikvlies • Zeurende pijn of acute krampen Uterusmyomen • Vooral bij grote myomen • Torsie van een gesteeld myoom • Centrale degeneratie door circulatiestoornis • Bloeding in het myoom • Diagnose: echografie en laparoscopie • Behandeling: myomectomie of hysterectomie

Chronische buikpijn = buikpijn die langer dan 6 maanden bestaat Belangrijke reden voor raadpleging Niet enkel fysiologische gevolgen, ook psychische, seksuele en sociale weerslag. • • • • • • • • • • •

Dysmenorroe (primaire en secundaire) Diepe dyspareunie Endometriose Ovariumcystes en –tumoren Adhesies Myomen Retroflexie van de uterus Varices van de bekkenvenen Premenstrueel syndroom (P.M.S.) Uterusprolaps Bekkenbodemsyndroom (uitsluitingsdiagnose!)

Anamnese Meestal weinig specifieke pijn (zeurend, krampend, stekend) Kan uitstralen naar de rug, liezen, bovenbenen. Onderzoek • Klinisch onderzoek: massa, mobiliteit van de organen, pijnlijke drukpunten • Labo: levert meestal weinig informatie • Echografie, CT-scan, MRI • Laparoscopie Goedaardige tumoren in de onderbuik Ovarium: 3 soorten weefsel (zie PP dia 31)  Epitheel  Kiemcellen: onrijpe cellen die zich ontwikkelen tot eicellen  Stroma Kinderleeftijd • Zeer zeldzaam • Meest voorkomende: KIEMCELTUMOR van het ovarium • Bestaat uit huidcellen en zweet- en talgklieren, haarfollikels, haar en tanden • In 10% malign • Pijn door rekking van het ovarieel kapsel • Diagnose: echografisch, MRI • Behandeling: volledig ovarium verwijderen Adolescentie • Kiemceltumor (meestal benign) • Hematocolpos: ophoping van menstrueel bloed in de cervix en uterus tgv hymen imperforatus DIAGNOSE: klinisch, echografisch onderzoek, MRI

Fertiele periode Uterusmyomen • Goedaardige tumoren uitgaande van het gladde spierweefsel • Submucosaal, intramuraal, subsereus, gesteeld • Groeien in de zwangerschap, atrofiëren na de menopauze Myomen Symptomen  Chronische pijn: lage rugpijn, dysmenorroe, dyspareunie  Acute pijn: bloeding of necrose, torsie van gesteeld myoom  Menorragie en metrorragie  Mictieproblemen door druk op de blaas  Fertiliteitsproblemen Diagnose  Anamnese  Klinische gynaecologisch onderzoek  Echografie  Hysterosalpingografie (HSG) – bij kinderwens Behandeling Kleine myomen: geen behandeling nodig Grote myomen: meestal chirurgisch  Myoom-enucleatie: “uitpellen” uit de uteruswand  Hysteroscopie: voor submucosale myomen  Hysterectomie (abdominaal of vaginaal) Tubae  Extra-uteriene zwangerschap (EUG)  Salpingitis met tubo-ovarieel absces Ovaria Functionele cysten  Follikelcysten  Luteïne cysten  PCOS Proliferatieve tumoren  Epitheliale tumoren (75%)  Kiemceltumoren (15%)  Stromaceltumoren (5%)  Mengtumoren (5%) Functionele cysten  Follikelcyste  Corpus luteum cyste  PCOS (polycystische ovaria) Diagnose: – Echografie: uniloculair, met heldere inhoud – Laparoscopie Behandeling: – Foll / Lut : verdwijnen spontaan of na 1 à 2 pilcycli – PCOS: cyclus regelen of ovulatie-inductie i.g.v. kinderwens

Proliferatieve tumoren Epitheliale tumoren (75%) 1. Sereus cystadenoom (60%)  Multiloculair  Maligne in 20% 2. Muscineus cystadenoom (20%)  Te verwijderen zonder spilling 3. Endometroid cystadenoom (10%)  Meestal maligne 4. Brenner tumor (1%)  Vooral na de menopauze Kiemcel tumoren (15%) Goedaardig kysteus teratoom (dermoïdcyste) Stromacel tumoren (5%)  Ovariumfibroom: soms met hydrothorax en ascites  Granulosa-thecaceltumor: produceert oestrogenen (symptomen)  Sertoli-Leydigceltumor: produceert androgenen Mengtumoren (5%)  Fibrokystadenoom  Gonadoblastoom Endometriose Endometriumweefsel aanwezig buiten het cavum uteri Retrograde menstruatie  bloed en endometriumweefsel in de buikholte -Zwakke opruimcapaciteit -Oestrogeen / progesteron      

Meestal beperkt tot de buikholte (vooral ovarium en Douglasholte) Endometrioma: ‘chocolade-cysten’ Adhesies Invasie van de blaas en darm Adenomyose: in het myometrium Zeldzame verspreiding langs de bloed-en lymfevaten naar longen, navel, littekens…

Symptomen 1. Pijn: dysmenorroe, dyspareunie - Adhesies - Lekkende endometrioma - Compressie van andere abdominale structuren - Invasie van de urinewegen - Invasie van de darm en rectum 2. Menorragie 3. In- subfertiliteit - Verstoring van het immuunsysteem - Verstoring van de normale anatomie - Verstoring van het biochemisch milieu 40% is asymptomatisch!

Diagnose endometriose • Symptomen • Klinisch onderzoek: gefixeerde uterus, nodules in de Douglas • Echografie: enkel endometrioma’s en pseudocysten • Laparoscopie (+ APD): definitieve diagnose Behandeling Medicamenteus: ovariële activiteit onderdrukken • Estro-prgestagene anticonceptie • Progesteron continu (per os: Lueva, Lutenyl, Orgametril) • GnRH-analogen (max 6 maanden) Chirurgisch: meestal laparoscopie Chirurgisch én medicamenteus: indien te uitgebreid + GnRH-analogen nabehandeling...