De Rechtvaardige Rechters -Een nieuwe denkpiste Inleiding PDF

Preview

Summary

De Rechtvaardige Rechters - Een nieuwe denkpiste Inleiding In de nacht van 10 op 11 april 1934 verdwenen uit de Sint-Baafskathedraal 2 panelen van het Lam Gods: de grisaille van St-Jan de Doper en het paneel met de Rechtvaardige Rechters. Hoewel de Sint-Jan later werd teruggevonden, bleven de Rechtv...

Description

De Rechtvaardige Rechters - Een nieuwe denkpiste

Inleiding In de nacht van 10 op 11 april 1934 verdwenen uit de Sint-Baafskathedraal 2 panelen van het Lam Gods: de grisaille van St-Jan de Doper en het paneel met de Rechtvaardige Rechters. Hoewel de Sint-Jan later werd teruggevonden, bleven de Rechtvaardige Rechters onvindbaar. Deze misdaad heeft ons land al meer dan 80 jaar in zijn ban en blijft tot op de dag van vandaag onopgelost. Ik denk met deze uiteenzetting vanuit een logische benadering een nieuw hoofdstuk toe te voegen aan dit verhaal. Ik heb namelijk een nieuw spoor ontdekt in de historische data die voorhanden is online, in de literatuur en in de archieven van de stad Gent. Ik nodig u graag uit om mee te gaan in mijn verhaal en zelf uw conclusies te trekken.

Het verhaal van de verdwijning Op 30 april 1934 - twintig dagen na de ontvreemding - ontvangt het bisdom een eerste getypte afpersingsbrief waarin een zekere D.U.A. zegt de panelen in zijn bezit te hebben en een vergoeding eist van 1.000.000 frank. Hij vraagt het bisdom een antwoord te sturen door een annonce te plaatsen in het dagblad: La Dernière Heure. Het bisdom besluit vrijwel meteen de politie in te schakelen en vanaf dan spreekt de politie in naam van het bisdom. D.U.A. is echter van mening dat hij nog steeds met de bisschop persoonlijk communiceert. Deze manier van brieven en antwoorden in La Dernière Heure gaat verder en er wordt zo overeengekomen dat de Sint-Jan zal worden teruggeven als bewijs dat D.U.A. de effectieve bezitter is van de panelen. En inderdaad: op aanwijzing van de mysterieuze D.U.A. wordt in het bagagedepot van Brussel Noord het paneel met St-Jan de Doper teruggevonden. D.U.A. zegt daarna de Rechtvaardige Rechters te hebben verstopt en eist dat het losgeld wordt overhandigd aan priester Meulepas te Antwerpen. D.U.A stuurt ook een gescheurde krantenpagina mee in de enveloppe. De persoon die het losgeld zou komen ophalen zou de andere helft van de pagina meebrengen en de scheur zou moeten overeenkomen wanneer de twee stukken naast elkaar worden gelegd. De politie beslist om slechts 25.000 frank in het pakketje te steken met de boodschap dat de bisschop niet op zulke korte tijd het geld bijeen had gekregen. Het pakket wordt inderdaad afgehaald bij Meulepas en de politie laat dit gebeuren, waarschijnlijk in de hoop de dief gretiger te maken naar de rest van het geld en zo fouten uit te lokken. D.U.A. ontdekt natuurlijk dat er te weinig werd betaald en dreigt ermee het paneel te vernietigen, maar desondanks blijft hij toch proberen tot een oplossing te komen. De communicatie verloopt vanaf dan heel stroef. Soms wordt er niet geantwoord op een brief van D.U.A. of wordt een annonce geplaatst waarin staat dat het voorstel niet kan worden nagekomen. Op 1 oktober 1934, na 13 afpersingsbrieven stopt de communicatie tussen politie en D.U.A.

Het verhaal van Goedertier Op 25 november 1934 houdt Arsène Goedertier een politieke toespraak in Dendermonde. Na felicitaties van zijn vrienden over zijn prestatie in ontvangst te hebben genomen, wordt hij plots onwel. Hij wordt naar het huis van zijn schoonbroer gebracht die in Dendermonde een juwelierszaak heeft op de Vlasmarkt. Het gaat duidelijk niet goed met de man en een priester wordt erbij geroepen. De advocaat van Arsène Goedertier - Georges De Vos - die ook aanwezig was op de redevoering, staat Arsène bij. Het is aan deze advocaat De Vos dat Arsène Goedertier met horten en stoten zou hebben gezegd: “Ik alleen weet waar het Lam Gods zich bevindt… in mijn bureau… schuifken… kast… omslag mutualiteit…” Daarop geeft hij de geest. Advocaat De vos gaat met deze informatie niet naar de politie. Hij brengt wèl een bezoek aan de weduwe, maar zou nog vier dagen hebben gewacht – tot de dag na de begrafenis – om mevrouw Goedertier op de hoogte te brengen van de verklaringen van haar man in het uur van zijn dood. Samen vinden zij dan in een lade van het bureau van Goedertier een envelop, met daarop in inkt de vermelding: “comiteit-mutualiteit”. In die envelop bevinden zich alle doorslagen van de door D.U.A. aan de bisschop verzonden brieven, ​plus een veertiende, niet verzonden, onvoltooide en met de hand geschreven brief! Omdat De Vos niet meteen naar de politie is gestapt, konden er pas na aanzienlijke tijd huiszoekingen gedaan worden in de woning van Arsène Goedertier. Tijdens deze huiszoekingen bleek de boekenkast van Goedertier een heel aantal detective-verhalen te bevatten zoals de reeks ‘Le Masque’, ‘Rick Carter’ en “Arsène Lupin” door Maurice LeBlanc. Dit laatste personage is gekend als “The Gentleman Thief:” een gewiekst hoofdpersonage die de meest opzienbarende diefstallen kon plegen en er altijd op zeer elegante wijze mee weg wist te komen. Er werd al vaker opgemerkt in de boeken en in de online fora dat Goedertier dit personage fantastisch moet hebben gevonden. Ze dragen zelfs dezelfde voornaam! Arsène blijkt zelfs bepaalde zinnen in zijn afpersingsbrieven uit zijn collectie boeken te hebben geplukt. Maar laat ons eerst terugkeren naar die veertiende brief...

Het verhaal van de veertiende brief In deze veertiende, niet verzonden brief doet D.U.A. - Arsène Goedertier - een laatste poging om toch tot een overeenkomst te komen met het bisdom. In een brief die bij het losgeld pakketje zat, hadden ze hem namelijk beloofd het geld te geven wanneer hij het paneel zou komen overhandigen. Goedertier hekelt de bisschop op dit punt en zegt dat dit voorstel gewoonweg niet te realiseren is. Hier volgt een kort stukje uit de brief (vertaald vanuit het Frans:) “Het derde feit dat me persoonlijk meer treft dan de andere, en waarop ik in mijn persoonlijke brieven reeds verscheidene keren de aandacht heb gevestigd, is dat uw tegenvoorstel- 'te nemen of te laten' - zelfs niet realiseerbaar is. De ... rusten op een plaats waar noch ik noch iemand anders ze kan wegnemen zonder de publieke aandacht te trekken. Het is ons dus onmogelijk dat p ... af te leveren zonder de overeengekomen commissie in handen te hebben met al de veiligheid die wij eisen.” Hij zegt ook dat hij verplicht wordt een rustkuur te volgen voor zijn gezondheid en dat hij zo kalm kan nadenken over de zaak. Aangezien hij niet veel later is gestorven, is het niet onmogelijk dat Goedertier op dit moment zelfs overweegt om zijn vreselijke geheim toch op een of andere manier te onthullen uit vrees dat de waarheid met zijn dood zou sterven. Goedertier vraagt het bisdom een laatste tegenvoorstel te doen, rekening houdend met het feit dat hij het paneel niet zelf zal komen overhandigen. Hij zegt dat ze dit bericht in zes delen dienen te splitsen en deze delen in een bepaalde volgorde te publiceren in La Dernière Heure. Op die manier kunnen lezers van de annonces in de krant de oorspronkelijke boodschap toch niet achterhalen. In de brief is ook een tabel terug te vinden met de volgorde van publicatie die Arsène voorstelt: De eerste dag het derde deel, de tweede dag het eerste deel, enzoverder... Opvallend hier is het feit dat hij achter deze tabel ook vijf woorden en een getal heeft geschreven: - Nina - oiseau - 152 - een moeilijk leesbaar woord - arte - Jean Hieronder volgen enkele afbeeldingen van deze brief met de tabel.

Deze brief met de woorden is terug te vinden op pagina 86 en 87 van het boek ‘De Rechtvaardige Rechters gestolen’ door K. Mortier en N. Kerckhaert.

De oplossing Het zijn deze op het eerste zicht onsamenhangende groep van woorden van de hand van Arsène Goedertier zelf waarvan ik heb ontdekt dat ze een oplossing bieden voor het grote mysterie van de locatie van de Rechtvaardige Rechters. Zij vormen samen immers een fantastisch raadsel. Een raadsel met de flair van Arsène Lupin. Een raadsel waarvan de oplossing een locatie aanduidt: de locatie van de vermiste paneel! Deze locatie moet tenminste aan een aantal voorwaarden voldoen: -

-

de afmetingen van het paneel (149cm op 55cm) het feit dat zelfs Goedertier zelf het paneel niet kon terugnemen zonder gezien te worden zoals hij zelf zegt in zijn 14e brief (dat zou kunnen wijzen op een publieke plaats) het verslag van commissaris Luysterborgh van de ondervraging van mevrouw Goedertier bevat deze vermelding: Ze herinnert zich dat haar man, toen ze het met hem over de diefstal van het Lam Gods had, beweerde: “Indien ik het moest zoeken, zou ik niet zo ver (als Duitsland) gaan… Je chercherais autour de la cathédrale…” pagina 154 van het boek ‘De Rechtvaardige Rechters gestolen’ door K. Mortier en N. Kerckhaert.

Ook het verhoor van Valeer Goedertier door Oberleutnant Koehn leunt hierbij aan: “Op 11 april 1934, daags na de diefstal, was ik in Wetteren bij mijn broer. Over de diefstal van het schilderij zei hij toen: “Men moet het gestolen schilderij niet in Duitsland zoeken, maar bij de St-Baafskerk zelf. Ik zou het binnen de acht dagen gevonden hebben…” pagina 154 van het boek ‘De Rechtvaardige Rechters gestolen’ door K. Mortier en N. Kerckhaert.

Hoog tijd om de woorden te ontcijferen! Nina, oiseau, 152, een onduidelijk woord, arte en Jean. Laat ons eerst de aandacht richten naar het onduidelijke woord of beter gezegd: de onduidelijke woorden, want het is er meer dan één. Trix - de nickname van een mede-speurder op het online forum - deed reeds in 2005 een poging om deze woorden te ontcijferen en zijn conclusie was de volgende woorden te kunnen onderscheiden: Erpe, 43, où, 21 en Ferrure. Op volgende afbeelding wordt zijn analyse duidelijk:

http://www.rechtvaardige-rechters.be/Theorieen/Ferrues%20Brief%2014.htm Wanneer we de schrijfwijze van de letters vergelijken met de letters die Goedertier eerder gebruikt in zijn brief dan is het voor mij duidelijk dat het eerste woord wel degelijk Erpe is. Dus momenteel hebben we de woorden: Nina, oiseau, 152, Erpe XXX, arte en Jean. Dit zijn dus de puzzelstukken waarmee we moeten werken om het raadsel te doorgronden. Volgens mij ben ik hierin geslaagd en ik zal uitleggen hoe ik dat deed: ik denk dat Goedertier ons locaties geeft en een afstand: 152 meter. Of anders gezegd: meet 152 meter vertrekkende van de genoemde locaties en zoek één gemeenschappelijk punt dat bijgevolg op exact 152 meter ligt van alle andere locaties. Goedertier heeft dus volgens mij een puzzel verstopt in zijn laatste brief. Ik ben zelf fan van puzzels en vooral geocaching. Voor wie het niet kent: het is een spel waarbij je aan de hand van geografische coördinaten op zoek moet gaan naar een klein doosje dat daar verstopt is. In het tijdperk van de smartphone zijn er tegenwoordig zeer handige apps die de speurtocht aanzienlijk kunnen vergemakkelijken. Meestal moeten deze coördinaten worden berekend of komen ze tevoorschijn door het oplossen van een raadsel. Waarschijnlijk is het vanuit deze interesse dat ik erachter kwam dat die set van woorden kunnen geïnterpreteerd worden als een puzzel die een locatie aanduidt. https://www.geocaching.com Maar waarom zou Goedertier zoveel moeite doen om een puzzel op te stellen? En dan nog een waarvan de oplossing de locatie van de RR zou aanduiden? De meest simpele oplossing is vaak de makkelijkste en dat is dat het nooit zijn bedoeling was om de Rechtvaardige Rechters voor altijd te laten verdwijnen. Ze zouden teruggeleverd worden wanneer het losgeld was betaald. Maar de manier waarop ze zouden teruggeleverd worden… Dat zou speciaal zijn.. bombastisch… episch… Zoals we wel konden verwachten

van hem. Mortier beschrijft in de panorama documentaire de persoon Goedertier: “... maar hij wou vooral dat anderen hem als een uitzonderlijk man beschouwden. Iedereen heeft graag een schouderklopje… Wel Goedertier die moest een fanfare hebben. Dat was typisch Goedertier.” De locatie zou meegedeeld worden als een puzzel, een raadsel.. ongetwijfeld geïnspireerd door de helden in de misdaadromans die hij graag las. Het moet gezegd worden dat “La Comtesse de Cagliostro” uit de reeks Arsène Lupin een zeer gelijkaardig raadsel bevat. En het zou moeilijk genoeg moeten zijn zodat men het niet meteen zou kunnen oplossen. En de oplossing… de locatie waar ze zouden moeten gaan zoeken: dat was even bombastisch als de puzzel zelf! Wanneer hij niet zo heel lang voor zijn dood zijn laatste brief schrijft en zijn plan volledig in het honderd gelopen lijkt, wanneer zelfs zijn gezondheid hem parten begint te spelen, schrijft hij de puzzel die hij al zolang in gedachten heeft eindelijk op papier. De zes woorden.. Elk apart onbeduidend, maar samen… De puzzel was speciaal uitgekozen voor deze gelegenheid, een puzzel die tegelijk moeilijk was, maar ook duidelijk zodra hij juist werd opgelost. Een puzzel die een glimp liet zien van het intellect van de dief. Die misschien wel een mogelijke hint bevat naar wie hij juist wou viseren met deze hele actie? Dat liet zien dat D.U.A. heel goed op de hoogte was van de geschiedenis van het kunstwerk waarvan hij een paneel had verborgen. Daarom gebruikt Goedertier een schatkaart. Een sleutel, zeg maar, die nodig is om het raadsel op te lossen dat hij zo vernuftig heeft verborgen. Deze schatkaart is daarom héél bewust gekozen: Arsène wist namelijk dat er een boek bestond over de ontstaansgeschiedenis van het Lam Gods. Een zeer speciaal boek: eentje waar maar een handvol van exemplaren werden gedrukt: 250 gewone exemplaren om exact te zijn en dan nog 15 speciale edities, voorbestemd voor de leden en bestuursleden van een exclusief clubje uit het Gent van rond de eeuwwisseling: De Maatschappij voor Geschied- en Oudheidkunde. Dit clubje bestond uit enkele personen die van belang zijn. Eentje springt er meteen tussenuit: namelijk de voorzitter van dit elite clubje: kanunnik Gabriël Vanden Gheyn! (Hij werd in de volksmond ook wel eens de beschermengel van het Lam Gods genoemd vanwege zijn rol in het vrijwaren van het schilderij van allerlei onheil tijdens de eerste wereldoorlog. De kanunnik noemde het vaak ook “zijn” Lam.)

Goedertier had een bijzondere voorliefde voor het Lam Gods. Hij was zelfs goed bevriend met kanunnik Vanden Gheyn. Het kan niet anders dan dat er op een bepaald moment werd gesproken over dit belangrijke boek. De kanunnik bezat namelijk als voorzitter van het clubje 1 van de 15 speciale luxe edities. (Ik heb ook een van deze 15 edities in mijn bezit: het exemplaar van de secretaris van het clubje: Paul Bergmans (10/15.))

Het doel van de Maatschappij van Geschied en Oudheidkunde van Gent was het bestuderen van allerlei thema’s in het belang van de geschiedenis, de correctheid van de interpretaties van de archieven, archeologische vondsten en hoe deze allemaal aan elkaar hingen om vanuit een wetenschappelijke benadering en portie liefde voor kunst en geschiedenis een zo correct mogelijke weergave van deze geschiedenis te reconstrueren. Het is op de vergadering van zondag 11 februari 1906 dat er een zeer belangrijk punt op de agenda staat. Er zal gesproken worden over het venster dat geschilderd staat op het Lam Gods. Er was namelijk discussie ontstaan over waar het Lam Gods zou zijn geschilderd. Was het in Gent? Of in Kortrijk? Of Brugge? Zoals enkele kwatongen beweerden? van Eyck heeft in meerdere steden verbleven en uiteraard moest het clubje nu zijn kennis gebruiken om te bewijzen dat het Lam Gods puur Gents is. Armand Heins is degene die een nieuwe theorie ten berde komt brengen. Enkele jaren geleden had hij namelijk wat opgemerkt

tijdens afbraakwerken op de hoek van de Gouvernementstraat en de Borreputsteeg. Daar stond een huis waarvan de gevel nog een gedeelte bevatte van een middeleeuws steen. Armand Heins wou deze historische gevel tekenen alvorens hij werd afgebroken zodat deze kennis niet verloren zou gaan. Tijdens deze afbraakwerken kwam een venster bloot dat een enorme gelijkenis vertoonde met het venster dat geschilderd was op het Lam Gods. Hij wou nagaan of dit steen de plaats kon zijn waar van Eyck het Lam Gods had geschilderd. Dit steen werd het Steen van Erpe genoemd.

Een jaar later, in 1907, brengt Armand Heins dan het boek uit waar we het over hadden: “Une vue de Gand peinte par Hubert Van Eyck.”

Het is in dit boek dat de sleutel tot het raadsel kan gevonden worden. Het bevat namelijk een kaart die is samengesteld door Armand Heins, stadsarchivaris F. Vanden Bemden en Victor Fris. ​De kaart is een plan van Gent zoals het er moet uitgezien hebben ten tijde dat het Lam Gods werd geschilderd.​.

Zoals gezegd is deze kaart de sleutel tot het mysterie. Op deze kaart kunnen we namelijk enkele punten terugvinden die Goedertier ons heeft meegedeeld: -

Jean: Eglise de St-Jean - de Sint-Janskerk, die momenteel beter bekend is als de Sint-Baafskathedraal, thuishaven van het Lam Gods

-

Erpe: het steen van Erpe

-

oiseau: de vogelmarkt

-

arte: het huis van Artevelde gelegen op de Kalandeberg.

Opmerking: Jacob werd vermoord toen hij zijn huis langs de achterkant wou ontvluchten. Vandaar dat er een pijl getekend is op de kaart die wijst naar de Paddenhoek. We nemen voor Arte daarom het punt waar hij gestorven is. -

Enkel Nina kon ik niet terugvinden op deze kaart. Zij kan echter ook verklaard worden, zoals ik later zal aantonen

We hebben dus de meeste geheime locaties die Goedertier vernuftig heeft verstopt, weten terug te vinden! (​behalve Nina​) Met behulp van de gegeven punten gaan we nu op zoek naar een gemeenschappelijk punt dat op 152 meter afstand moet liggen. Ik noem dit vanaf nu: locatie X. De makkelijkste manier om bij benadering het punt te vinden is de afstand te meten van het beginpunt tot aan de Kalandeberg en dan op dat punt een cirkel te tekenen met een straal die gelijk is aan 152 meter min de eerder gemeten afstand. De volgende figuur is het resultaat van deze gedachtegang. De gebruikte software liet echter niet toe om heel exact te werken. Desondanks komt er toch een locatie duidelijk naar voren.

De locatie ligt op de Kalandeberg net ten zuiden van de fontein “De eendenjacht.” Deze fontein was echter nog niet aanwezig in 1934 toen het paneel werd gestolen. Belangrijk is op te merken hoe de afstand bepaald wordt. Goedertier gebruikt hiervoor enkele zeer logische regels: -

meet van hoekpunt tot gemeenschappelijk punt (locatie X) volg het midden van de straat

U zal zien dat dit geldt voor elk! van de locaties. Verder wil ik al even inpikken op mogelijke kritiek: een afwijking van 1 of 2 meter is toch al gauw gemaakt? Dat klopt! Een afwijking is zeker mogelijk, maar men mag niet vergeten met welke schaal we werken: 152 meter. Een afwijking van 1 meter op 152 meter komt overeen met een fout van 0,6%!! Met andere woorden: in plaats van te zeggen dat de afstand verkeerd is, is het beter te zeggen dat de afstand 99,4% juist is. In de volgende figuren zal ik de punten nog eens herhalen en ook meteen de gevolgde weg tot locatie X. Merk op dat de afstand telkens 152 meter is!

Arte

Jean

Erpe XXX

Oiseau 1:

Oiseau 2:

Merk op dat er voor oiseau 2 mogelijke oplossingen zijn. De Vogelmarkt is ook niet 1 punt te noemen maar het is een plein en er zijn effectief 2 manieren op vandaar naar locatie X te lopen: via de Koestraat en via de Kouterdreef. Op het eerste zicht lijkt de afstand via de Koestraat niet te kloppen, maar men mag niet vergeten dat de Vogelmarkt niet 2 kruispunten heeft, maar 4! Wanneer je de route via de Koestraat meet tot aan het kruispunt Korte Dagsteeg / Vogelmarkt, dan zien we dat dit opnieuw 152 meter is. Voor de duidelijkheid is hier een kaart met de alle punten tegelijk weergegeven:

Dus… We vinden effectief een locatie die op 152 meter ligt van de gegeven punten… Ons raadsel lijkt steek te houden. Maar er zijn nog enkele puzzelstukken over: -

Nina: Waar is zij? Waarom vinden we haar niet terug op de kaart? Erpe XXX: Niet alle woorden op deze regel zijn reeds verklaard

Laat ons eerst locatie X bekijken. Ik heb de plannen van de werken aan dit plein mogen inkijken op de dienst wegen, bruggen en waterlopen. Ik moet toegeven dat het geluk ons enorm goed gezind is want er is wel degelijk iets terug te vinden op deze plannen! Er wordt namelijk melding...