ontwikkelingspsychologie inleiding PDF

Preview

Summary

Download ontwikkelingspsychologie inleiding PDF

Description

7 Ontwikkelingspsychologie

7.1 Wat is ontwikkelingspsychologie? Heb je je ooit verbaasd over de manier waarop een baby je vinger vastgrijpt of hoe het komt dat een peuter heel anders tekent dan een kleuter? Als je vragen hebt over deze thema’s, dan stel je vragen waar de ontwikkelingspsychologie zich mee bezig houdt. Ontwikkelingspsychologie is de wetenschappelijke studie naar groei, verandering en stabiliteit van conceptie tot de adolescentie. - Bij het bestuderen naar groei, verandering en stabiliteit kiest de ontwikkelingspsycholoog voor een wetenschappelijke benadering. - Ontwikkelingspsychologie richt zich op de menselijke ontwikkeling. Wel kan er een verschil zijn. Sommige ontwikkelingspsychologen richten zich op universele ontwikkelingsprincipes terwijl anderen eerder cultureel gebonden ontwikkeling gaan bekijken en nog anderen gaan zich eerder op de verschillen van mens tot mens richten.

7.2 Wat bestudeert de ontwikkelingspsychologie? Binnen een bepaalde periode van de ontwikkeling, verandert er van alles op verschillende gebieden. - Psychomotorische ontwikkeling : Ontwikkeling die gaat over de fysieke opbouw van het lichaam, zoals de hersenen, het zenuwstelsel, de spieren, de zintuigen, en de behoefte aan eten, drinken en slaap. Ook coördinatie, evenwicht, fijne en grove motoriek behoren tot dit ontwikkelingsdomein. - Perceptueel-cognitieve ontwikkeling : Ontwikkeling die gaat over de manier waarop het gedrag van de mens wordt bepaald door de groei en verandering van de intellectuele vermogens. - Emotioneel-motivationele ontwikkeling : Ontwikkeling die gaat over de stabiliteit en verandering in de affectieve (= gevoels-)ontwikkeling die de ene mens van de andere onderscheidt : basisstemmingen over angsten,tot agressieregulatie, … . Ook motivatie en “drive” verschillen van mens tot mens; welke doelen, welke wensen en aspiraties, competitie en concurrentie, doorgedrevenheid en uithoudingsvermogen, “koppigheid en halsstarrigheid krijgen hun kader.

Beroepsgerichte psychologie

58

- Psychosociale ontwikkeling : Ontwikkeling die gaat over de manier waarop mensen met elkaar omgaan en hoe dit verandert gedurende de loop van het leven. Deze onderverdeling zal steeds terug komen per leeftijdscategorie (om zo de “ontwikkelingsmatrix” te vormen …). Zoals eerder gezegd handelt de ontwikkelingspsychologie over de verschillende de periodes van een mens. In het 5 bekijken we achtereenvolgens de prenatale fase de (van conceptie tot geboorte), de baby-, peuter en kleuterperiode. In het 6 komt de rest van het leven van een mens aan bod. - Het is ook zo dat deze periodes niet altijd even duidelijk afgebakend zijn en dat de leeftijdsgrens meestal gemiddelden zijn. Wat wil dit nu zeggen. Dit wordt duidelijk aan de hand van een vb. Niet alle kinderen zullen op 12 jaar aan de puberteit beginnen. De ene zal wat vroeger zijn, de andere wat later. Maar gemiddeld kan men spreken dat die op 12-jarige leeftijd start. Sommige periodes zijn wel gelijk voor iedereen. Bv De babyperiode start altijd en kan moeilijk anders bij de geboorte. De lagerschoolleeftijd start …. Inderdaad bij de overgang van kleuterschool naar lagere school. De leeftijd kan dan misschien een beetje variëren maar voor, iedereen is dit een duidelijk vast moment. - Ook is het zo dat hoe ouder mensen worden, hoe minder duidelijk de scheidingslijnen tussen verschillende periodes worden. In het begin zijn er weinig onderlinge verschillen. De ontwikkeling van een baby bv ligt grotendeels genetisch vast en voltrekt automatisch. Hoe ouder men wordt, hoe meer de omgevingsfactoren een rol spelen.

7.3 Wat beinvloedt onze ontwikkeling? Naast onze aanleg worden we ook sterk beïnvloed door onze omgeving. Het blijft wel onduidelijk wat de grootste invloed uitoefent. Is het onze aanleg of onze omgeving die onze ontwikkeling bepaalt of is het eerder een mengeling van de 2 waarbij de ene keer aanleg de ander keer de omgeving primeert? Wel is het zo dat bepaalde zaken zeker een rol spelen. - Levensomstandigheden. Het is duidelijk dat als bepaalde voorwaarden niet voldaan wordt, onze ontwikkeling op zijn minst achterstand zal oplopen. Een kind dat ondervoedt, mishandelt, … zal een andere ontwikkeling kennen dan een doorsnee kind - Cohort: Een groep mensen die op rond dezelfde tijd op dezelfde plaats geboren zijn. Belangrijke sociale gebeurtenissen zoals oorlog, economische oplevingen en depressies, hongersnoden, … hebben hun invloed op alle leden van een cohort.

Beroepsgerichte psychologie

59

- Normatieve gebeurtenissen: Dit zijn gebeurtenissen die zich voor de meeste mensen binnen een groep op dezelfde manier voltrekken. Deze kunnen biologisch, sociaal of cultureel bepaald zijn. Bv het bereiken van de puberteit, de terroristische aanslag in New York. - Niet-normatieve gebeurtenissen: Gebeurtenissen die enkel van toepassing zijn op één persoon maar die wel een duidelijke invloed gehad heeft. Vb Het winnen van een landelijke wedstrijd of de dood van een ouder. - Maatschappelijke beelden. Het is zo dat een maatschappij een bepaald beeld heeft over een leeftijdsperiode en dat dit beeld heel wat invloed kan hebben. Zo zie je doorheen de geschiedenis de manier waarop naar kinderen gekeken wordt grondig veranderen. In de middeleeuwen was een kind een miniatuurvolwassene, een volwassene die nog niet perfect was. In de jaren ’60 daverde de maatschappij op zijn grondvesten door de rebelse houding die de tieners kregen. Dit paste niet binnen het beeld van de brave, volgzame jongere. - Momenteel liggen er nog een aantal vraagstukken open. We vatten deze kort samen in onderstaande tabel.

Continue tegen over discontinue

Bij continue verandering verloopt de ontwikkeling geleidelijk. Bij discontinue verandering verloopt alles in aparte stappen die los van elkaar staan. Momenteel neemt men aan dat bepaalde veranderingen continue zijn en andere discontinue

Kritische en gevoelige perioden

Kritieke periode: een specifieke tijd in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis de grootste gevolgen heeft. Gevoelige periode Een periode waarin men extra gevoelig is voor omgevingsfactoren die invloed uitoefenen op een bepaald deel van de ontwikkeling

Beroepsgerichte psychologie

60

Levensloopmodel tegen over focus op specifieke perioden

Vroeger keek men enkel naar de babyen de adolescentieperiode. Dit was het vakgebied van de ontwikkelingspsycholoog. Nu bekijkt men alle periodes omdat iedere periode zijn belang heeft. Ook wordt er meer naar de invloed van de omgeving gekeken. Bv zal de ontwikkeling van een baby met een moeder van 15 anders kunnen verlopen dan die met een moeder van 37

Nature-Nurturediscussie

Dit is de discussie of een mens bepaald wordt door zijn aanleg (Nature) of omgeving (Nurture) Dit is een zeer gevoelige discussie.

7.4 Wat is de toekomst van de ontwikkelingspsychologie? - Gezien de loop van de ontwikkelingspsychologie zal er meer en meer onderzoek komen naar de ontwikkeling en zal er meer specialisatie komen. - Er komt meer informatie door het onderzoek naar genen en de genetische basis van gedrag. Dit zal ook zijn invloed hebben op de inzichten van de ontwikkelingspsycholoog. - De groeiende raciale, etnische, taalkundige en culturele verschillen van de bevolking zal ook vragen dat hieraan aandacht besteed wordt in de ontwikkelingspsychologie. - Meer en meer wordt ontwikkelingspsychologie gebruikt in verschillende vakgebieden. Kijk maar naar de invloed die het krijgt in de welzijnssector. Bv Vergrijzing van de maatschappij: hoe gaan we met oudere mensen om? - Ontwikkelingspsychologen zullen meer invloed krijgen op kwesties van algemeen belang. Discussie over geweld, discriminatie, armoede, kinderopvang, scholing en zelfs terrorisme kunnen gevoed worden door onderzoek op dit gebied.

Een voorbeeld:

Beroepsgerichte psychologie

61

Beroepsgerichte psychologie

62...