Emigracja na Nową Zelandie od końca Xviii wieku a Maorysi PDF

Preview

Summary

Esej o migracji na Nową Zelandię i poruszenie tematu Maorysów. Najlepsza praca na wydziale....

Description

Tytuł: Emigracja na Nową Zelandie od końca XVIII wieku a Maorysi plus współczesny system imigracyjny

Emigracja na Nową Zelandie od końca XVIII wieku a Maorysi plus współczesny system imigracyjny

Historia emigracji na Nową Zelandię jest trudna oraz zawiera wiele kontrowersyjnych faktów. Sama Nowa Zelandia została zasiedlona w XIII wieku przez Maorysów i aż do odkrycia wysp przez holenderskiego żeglarza Abela Tasmana, żyli tam w izolacji. Pierwszy kontakt Maorysa z białym człowiekiem zakończył się śmiercią kilku członków załogi admirała Tasmana. Stało się to w grudniu roku 16421 przez co właściwa kolonizacja Nowej Zelandii zaczęła się 127 lat później, gdy wyspy odkrył ponownie James Cook. W 1769 roku rozpoczęła się emigracja Brytyjskich osadników, głównie z Australii. Byli to poławiacze fok czy wielorybów. Pierwszym zamieszkanym terenem były okolice fiordu Dusk Sound na Wyspie Południowej. Jest to część wyspy wysunięta najdalej na zachód2.

Migracja a nauka Pierwotnie migracja na Nową Zelandie nie była zbyt popularna, jednak brak zainteresowania Nową Zelandią nie trwał długo. Głównymi osadnikami byli brytyjscy mieszkańcy Australii, zsyłani tam w ramach kary za popełnione zbrodnie. Byli to głównie mordercy, gwałciciele oraz inni skazańcy odbywający już karę albo uciekający przed Brytyjskim Wymiarem Sprawiedliwości3. W 1769 roku, gdy The Royal Society of London for the Improvement of Natural Knowledge (pol. Londyńskie Towarzystwo Królewskie na rzecz Rozwoju Wiedzy Przyrodniczej) zorganizowało ekspedycje badawczą na Tahiti. Wybitny astronom Charles Green dostał zadanie obserwowania przejścia Wenus. Wyprawa ta była bardzo kosztowna oraz trudna w realizacje, lecz jednak The Royal Society of London for the Improvement of Natural Knowledge nie żałowało pieniędzy. Zauważono również okazję zbadania fauny i flory innych wysp Pacyfiku – takich jak Tuvalu, Fidżi, Polinezja Francuska czy właśnie Nowa Zelandia (podałem nazwy współczesne ponieważ nie udało mi się dotrzeć do źródeł zawierających nazwy ówczesne). Przez co razem z Greenem wysłano uczonych reprezentujących różne dyscypliny naukowe. Razem z Greenem na czele ekspedycji stali botanicy Joseph Banks oraz Daniel Solander. W grupie nie zabrakło artystów, którzy mieli 1 https://teara.govt.nz/en/artwork/1407/conflict-at-murderers-bay - 06.01.2018r 2 https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/nz.html - 06.01.2018r 3 https://www.travelplanet.pl/przewodnik/nowa-zelandia/historia.html - 06.01. 2018r

Tytuł: Emigracja na Nową Zelandie od końca XVIII wieku a Maorysi plus współczesny system imigracyjny

uwiecznić to, co znajdą naukowcy4. Brytyjczycy wyposażyli ekspedycje w najdokładniejsze przyrządy, dostępne w tamtych czasach. Od razu można zauważyć, że przykładali wielką wagę do metodologii. Większą niż do etyki prowadzenia badań, nawet jak na tamte czasy. Ekspedycja naukowa Cooka i Greena zakończyła się w 1771 roku. Przyniosła ona nie tylko ogromną ilość informacji astrologicznych czy geograficznych, ale również dane przydatne naukom antropologicznym, zoologicznym, botanicznym jak i meteorologicznym. Ogromna ilość nowej wiedzy rozpaliła ciekawość Europejczyków. Ciekawość ta dotyczyła kontrolowanego przez Wielką Brytanie obszaru Pacyfiku jak i również wyżej wymienionych dziedzin wiedzy. Ludzie chcieli zostać naukowcami i tak jak Green czy Solander badać i szukać tego, co nie zostało jeszcze odkryte. Żeby mogli to osiągnąć potrzebna była wiedza z dziedziny najbardziej podstawowej – medycyny. Tak się złożyło, że ekspedycja Cooka i Greena dołożyła swoje 3 grosze również do rozwoju tej nauki. Nie przez samo badanie medycyny ale przez popularyzację jednego pomysłu, który praktycznie wyeliminował plagę dziesiątkującą marynarzy. Mowa tutaj o szkorbucie. Szkorbut jest brakiem witaminy C, lecz w czasach kolonialnych, myślano, że objawy choroby powodują bakterie. W 1747 roku brytyjski lekarz James Lind przeprowadzał eksperymenty na marynarzach dotkniętych szkorbutem. Podzielił ich na grupy i jednej z nich kazał jeść owoce cytrusowe. Objawy szybko ustąpiły, lecz Królewska Marynarka Wojenna nie uwierzyła jego badaniom. Zrobił to James Cook. Na swoich okrętach kazał podawać marynarzom kiszoną kapustę z sokiem z cytrusów oraz owoce do innych posiłków. Podczas podróży na Nową Zelandie oraz inne wyspy Pacyfiku, szkorbut nie zabrał Cookowi ani jednego marynarza. Dopiero wtedy Marynarka Brytyjska zaakceptowała badania Linda. Co otworzyło drogę dla masowej emigracji na Nową Zelandię jak i w inne rejony Pacyfiku5.

Masowa emigracja a Maorysi Ekspedycje Cooka były początkiem katastrofy dla rdzennych mieszkańców Australii, Nowej Zelandii jak i innych wysp Pacyfiku. Tu zajmę się głównie Maorysami – mieszkańcami Nowej Zelandii. Razem z Cookiem i białymi migrantami z Australii pojawiły się choroby oraz formy przemocy nieznane Maorysom. A przez metodę zapobiegania i leczeniu szkorbutu Wielka Brytania mogła przejąć militarną kontrolę nad południowo-zachodnią częścią Pacyfiku a Cook w imieniu Króla Jerzego III wysunął roszczenia do odkrytych przez siebie 4 Sapiens: Od zwierząt do bogów. Autor Harari Yuval Noah. Wydawnictwo: Dom Wydawniczy PWN. Rozdział 15 5 Sapiens: Od zwierząt do bogów. Autor Harari Yuval Noah. Wydawnictwo: Dom Wydawniczy PWN. Rozdział 15

Tytuł: Emigracja na Nową Zelandie od końca XVIII wieku a Maorysi plus współczesny system imigracyjny

ziem. Pozwoliło to na sprawowanie kontroli nad Australią i Nową Zelandią nie tylko de iure6 ale również de facto7. Nowe kolonie oraz tysiące kolonistów z Europy spowodowały eksterminacje rdzennych kultur. Maorysi uchodzili za lud, który stawiał najzacieklejszy opór europejskim kolonizatorom8. Walczyli z Europejczykami oraz między sobą9 w tak zwanych „Wojnach Muszkietowych” 10. Przez brak wspólnej polityki plemion Maoryskich występowały one często przeciw sobie, ponieważ niektóre plemiona akceptowały zwierzchność Brytyjską. Ten fakt wykorzystali Brytyjczycy dzięki czemu sami Maorysi pomogli im zdobyć swoją ziemie. Maorysom nie chodziło tylko o zależność bądź niezależność od Londynu. Kierowały nimi osobiste konflikty wodzów plemion. Głównie dlatego, Morysi występowali po obu stronach konfliktu. Często dochodziło do zmiany stron, gdy stare sojusze między plemionami wygasały, bądź po prostu jednemu z plemion przestała się opłacać walka przeciw Brytyjczykom lub po ich stronie. Maoryscy wodzowie kierowali się pragmatyzmem. Lecz odkrycie złóż złota nie pomogło Maorysom. New Zeland Company11 zaczęła sprzedawać ziemie po ogromnych cenach, co miało na celu przyciągniecie bogatych osadników. Sama kompania finansowała przybycie ludzi z klasy robotniczej. Chęć szybkiego zysku New Zeland Company spowodowała zaognienie konfliktu Maorysów z imigrantami. Przykładem może być rzekome wykupienie ziemi, przez New Zeland Company, na której znajduje się obecna stolica Nowej Zelandii – Wellington. Edward G. Wakefield twierdził, że wykupił 40 hektarów ziemi od rządzących tam wodzów Maoryskich za towary typu broń, garnki, mydło czy ubrania.12 Jednak okazało się, że z Maorysami zamieszkującymi te rejony nikt nie rozmawiał, a tym bardziej im nie zapłacił. W lipcu 1846 roku miało tam miejsce jedno z największych starć rdzennej ludności z imigrantami13. Wojna Brytyjczyków z Maorysami była inna niż reszta wojen z rdzenną ludnością ziem poddanych kolonizacji. Armii Brytyjskiej nie utrzymywali koloniści a sam rząd. Wielka Brytania miała do dyspozycji, przez cały konflikt, od 14 do 18 tysięcy żołnierzy wyposażonych w działa i karabiny a Maorysi mieli do dyspozycji około 4-5 tysięcy wojowników, lecz przez to, że ich gospodarka opierała się na rolnictwie, nigdy nie mogli wystawić pełnej liczby wojowników. Pomimo to Maorysi przetrwali. Armia Brytyjska była wtedy najnowocześniejszą i najbardziej doświadczoną armią 6 Pol. W prawie/ według prawa/ oficjalnie 7 Pol. W rzeczywistości/ w stanie faktycznym 8 https://www.polskieradio.pl/39/246/Artykul/1371320,Maorysi-%E2%80%93-gospodarze-Nowej-Zelandii – 06.01 2018r 9 https://teara.govt.nz/en/mau-rakau-maori-use-of-weaponry - 06.01.2018r 10 https://teara.govt.nz/en/new-zealand-wars - 06.01.2018r 11 Fatal Success: A History of the New Zealand Company. Autor Patricia Burns 12 The Interpreter: The Biography of Richard „Dicky” Barret. Autor: Angela Caughey. Wydanie: 1998. 13 https://teara.govt.nz/en/new-zealand-wars/page-3 - 06.01.2018r

Tytuł: Emigracja na Nową Zelandie od końca XVIII wieku a Maorysi plus współczesny system imigracyjny

na świecie, więc nie widzieli w Maorysach wielkiego zagrożenia, przez co walczyli systemem europejskim, którego nie znały prymitywne ludy Nowej Zelandii. Maorysi prowadzili wojnę partyzancką, tak zostałaby nazwana w naszych czasach. Walczyli oni o zdobycze gospodarcze – kradli jedzenie, narzędzia jak i też porywali ludzi a Brytyjczycy parli na przód i oblegali wioski. Wszystkie konflikty miały zakończyć się traktatem z Waitangi. W 1840 roku plemiona Maoryskie uznały zwierzchność Londynu. Teraz jest to święto narodowe Nowej Zelandii. Jednak dalej trwały walki z osadnikami przybyłymi dzięki, na przykład, New Zeland Company, którzy nielegalnie zajmowali ziemie należącą do Maorysów. Ostatnią walką Maorysów z białymi osadnikami, gdzie obie armie stanęły naprzeciw siebie, była Tītokowaru’s war14. Trwała ona od 1868 do 1869 roku. Później odnotowywano tylko incydenty, których nie można zaliczyć jako regularne walki zbrojne.

Maorysi we współczesnym, imigranckim społeczeństwie Nowej Zelandii i współczesny system migracyjny Na początku XIX Nowa Zelandia prowadziła politykę otwartych granic. Jednak w 1881 roku postawiono pierwsze obostrzenia, które miały na celu zahamowanie migracji z Chin. Po roku 1920 wszyscy ludzie, którzy nie byli obywatelami Wielkiej Brytanii lub nie byli biali, musieli uzyskać specjalne pozwolenie na wjazd na terytorium Nowej Zelandii. Rozpoczął się okres „białej Nowej Zelandii”. Miało to zniwelować emigrację z azjatyckich części Rosji, Afryki oraz Ameryki Południowej do niezbędnego minimum15. Obecnie obywatele Unii Europejskiej, USA czy Kanady nie potrzebują wizy aby dostać się na Nową Zelandie na okres do trzech miesięcy (pobyt turystyczny), lecz aby ubiegać się o inny rodzaj pobytu (inną wizę) trzeba spełnić określone warunki. Na przykład aby otrzymać wizę pracowniczą, petent powinien mieć poniżej 30 lat, wykonywać jeden z zawodów potrzebnych na Nowej Zelandii lub dostać zaproszenie od pracodawcy16. Nowa Zelandia oferuje również inne rodzaje wiz – biznesową, na pobyt stały, studencką17 czy specjalną wizę dla artystów. Warunki są restrykcyjne oraz ceny wysokie. Lecz ludzie bardzo chętnie osiedlają się na Nowej Zelandii. Auckland – największe miasto Nowej Zelandii jest trzecim najlepszym miejscem do życia na

14 https://teara.govt.nz/en/new-zealand-wars/page-9 - 06.01.2018r 15 https://teara.govt.nz/en/immigration-regulation - 06.01.2018r 16 https://www.immigration.govt.nz/new-zealand-visas - 06.01.2018r 17 http://studiowac.pl/13929/studia-w-nowej-zelandii/ - 06.01.2018r

Tytuł: Emigracja na Nową Zelandie od końca XVIII wieku a Maorysi plus współczesny system imigracyjny

świecie18 19 a sama Nowa Zelandia jest jednym z najlepszych krajów do życia 20 oraz jednym z niewielu państw, w którym przestrzegana jest wolność prasy, druku i słowa21. Te warunki rekompensują trudności w dostaniu się do tego pięknego miejsca. Sami Nowozelandczycy często emigrują do Australii w poszukiwaniu bardziej stabilnego i powolnego życia. Nie jest to w żaden sposób utrudniane przez Australię ani Nową Zelandię22. Obecnie Maorysi to około 10% populacji Nowej Zelandii, która wynosi ponad 4 miliony ludzi. Żyją oni głównie w rezerwatach ale również integrują się z innymi ludźmi i mieszkają w miastach23 24. Mają oni własną telewizję (jedyną stacje niekomercyjną)25. Rząd bardzo dba o kulturę Maorysów i chroni ją na wiele sposobów.

Podsumowanie Pomimo wielu przeciwności kultura Maoryska przetrwała zmorzoną emigrację od XVIII wieku aż do czasów współczesnych. Przez stulecia pokazali, że sami potrafią o siebie zadbać. Dzięki polityce rządu nowozelandzkiego ich kultura przetrwa jeszcze dłużej. Obecnie Nowa Zelandia może wydawać się rajem dla emigrantów z całego świata, potwierdzają to różne badania oraz relację przebywających tam migrantów26. Jednak rzeczywistość pokazuje, że sami mieszkańcy Nowej Zelandii emigrują w poszukiwaniu lepszego życia.

18 https://www.mercer.com/newsroom/2017-quality-of-living-survey.html - 06.01.2018r 19 https://www.forbes.pl/przywodztwo/ranking-najlepszych-miast-do-zycia-mercer/qvgscgt - 06.01.2018r 20 https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/najlepsze-kraje-do-zycia-rankingpolska,149,9,2161045.html – 06.01.2018r 21 https://freedomhouse.org/report/freedom-press/2017/new-zealand - 06.01.2018r 22 https://www.tvnz.co.nz/one-news/world - 06.01.2018r 23 https://www.globalfirepower.com/country-military-strength-detail.asp?country_id=New-Zealand – 06.01.2018r 24 https://www.polskieradio.pl/39/246/Artykul/1371320,Maorysi-%E2%80%93-gospodarze-Nowej-Zelandii – 06.01.2018r 25 http://www.maoritelevision.com/ - 06.01.2018r 26 https://www.bankier.pl/wiadomosc/Tam-mieszkam-Nowa-Zelandia-2283732.html - 06.01.2018r...