Essay presidentialisering taak PDF

Preview

Summary

verplichte taak voor het vak app over presidentialisering...

Description

PRESIDENTIALISERING Aantal woorden: 995

Jade Hoogendijk 02005197

Prof dr. Nikcolas Bouteca, Lorenzo Terrière Essay voorgelegd voor het behalen van het vak actuele politieke problemen, nationale politiek 1ste bachelor politieke wetenschappen Academiejaar: 2020 – 2021

Presidentialisering is een woord dat vooral wordt gebruikt in sociaalwetenschappelijke context en op veel verschillende manieren kan worden toegepast en geïnterpreteerd. Er is de laatste decennia tal van onderzoek gedaan in verband met presidentialisering en dit is ook niet verwonderlijk omdat het fenomeen over heel de wereld plaatsvindt. Laten we eerst kijken naar een algemeen aanvaarde definiëring van presidentialisering of presidentialization naar het Engels vertaald. ‘In our view, presidentialization denominates a process by which regimes are becoming more presidential in their actual practice without, in most cases, changing their formal structure, that is, their regime-type. [ CITATION Pog05 \l 2067 ] Deze definitie van Poguntke en Webb vertelt ons dus dat bestuursvormen meer gaan lijken op presidentiële systemen maar vaak nog steeds hun institutionele vorm behouden, vaak gaat dit over liberale democratieën. Het gaat dus over het toenemen van individuele macht en autonomie binnen het politieke systeem. Dit laat ons met een hele brede invulling van het begrip dat je pas kunt bestuderen in een meer specifieke context. Gaat het over de presidentialisering binnen een partij? Kijken we naar het begrip op lokaal of juist transnationaal niveau? Bestuderen we het tijdens de verkiezingen of doorheen heel de legislatuur? Deze vragen veranderen elk voor zich de vorm maar ook de lading van het begrip. In dit essay zal de nadruk gelegd worden op presidentialisering in België, meer specifiek over de toenemende macht van de premier en partijvoorzitters. De geschiedenis van het premierschap is hier het duidelijkste voorbeeld van. Wanneer mensen op dit moment de machtigste persoon

in België zouden moeten aanduiden zullen er veel niet twijfelen bij hun keuze voor Alexander de Croo, de huidige premier. De premier is een figuur die we niet meer kunnen wegdenken van ons politiek theater maar bestaat eigenlijk nog niet zo lang. De rol van een premier werd pas voor het eerst vervuld in 1918 en is pas officieel erkend in de grondwet in 1970. Daarvoor zouden heel veel mensen de koning hebben aangeduid als machtigste persoon. Léon Delacoix, de eerste premier van België (toen nog niet officieel erkend in de Grondwet) nam vooral de taak als voorzitter bij de ministerraad over van de koning. Sindsdien zijn de bevoegdheden van een premier alleen nog maar vermeerderd [CITATION Pir20 \p 59 \l 2067 ]. De politieke functie van de koning is op dit moment bijna volledig overgenomen door de premier. Zijn macht is te zien aan zijn bevoegdheden maar ook aan de grote en professionaliteit van zijn persoonlijk kabinet en de duur van premierschap ten opzichte van andere ministers, verteld Jef Artois ons in zijn scriptie: De functie van de Eerste Minister. Artois duidt er wel op dat de toegang tot succes als premier pas verkregen kan worden door een goede vertrouwensrelatie met de partijvoorzitters. Artois schreef het als volgt ‘We zien dat presidentialisering hand in hand gaat met particratisering’ [ CITATION Jef14 \l 2067 ]. Dit brengt ons bij de partijvoorzitters. Bij een algemene presidentialisering zou je veronderstellen dat er tijdens de verkiezingen ook meer voorkeurstemmen zouden uitgebracht worden. Want voorkeurstemmen schrijven één persoon meer vertrouwen toe. Dit wordt echter ontkracht door een onderzoek van de universiteit van Antwerpen. Uit het onderzoek blijkt dat het gaat over gecentraliseerde personalisatie, wat wil zeggen dat men wil stemmen op centrale gepersonaliseerde personen binnen een partij. Dit is vaak de

partijvoorzitter. De partijvoorzitter is het boegbeeld van een partij geworden maar mag niet op de lijst van de federale verkiezingen staan. Dit heeft als gevolg dat de aantal voorkeurstemmen daalt. Men stemt vaker op de hele lijst omdat deze meer geïdentificeerd wordt met de partijleider/voorzitter. Ze doen dit in plaats van hun stem te geven aan een vertegenwoordiger die minder centraal staat in de partij (een decentrale figuur). Er is dus een verschil tussen centrale en decentrale personalisatie. Het onderzoek concludeert dat centrale personalisatie onder dezelfde noemer valt als presidentialisering. [CITATION Wau18 \l 2067 ] [CITATION Des14 \l 2067 ] Een laatste onderzoek van dit essay heeft presidentialisering op een lokaal niveau bestudeerd en vooral met de focus op de burgemeesters in Vlaanderen. Het onderzoek belicht twee besluiten die in lijn lopen met eerder onderzoek over zowel presidentialisering als personalisering. Namelijk dat burgemeesters die meer media-aandacht hebben gekregen tijdens de verkiezingsperiode meer voorkeurstemmen binnenhalen. En ten tweede hoe kleiner de gemeente is hoe beter de score van de burgemeester is. We kunnen dus vaststellen dat de burgemeester in ons politiek systeem wel degelijk ook een presidentialisering doormaakt. [CITATION Rod15 \l 2067 ] Veel onderzoek naar presidentialisering in België is nog niet beschikbaar toch hebben we hierboven de drie grootste bevindingen samengevat. Het is wel duidelijk dat presidentialisering geen tijdelijk fenomeen is en dat er vast nog tal van onderzoek naar gedaan zal worden.

Bibliografie Artois, J. (2014). De functie van de Eerste Minister. Een analyse aan de hand van de memoires van Tindemans, Martens en Dehaene (1974-1999). Opgehaald van scriptiebank: https://www.scriptiebank.be/scriptie/2014/de-functie-van-de-eerste-minister-een-analyse-aan-dehand-van-de-memoires-van Ewald, P. (2020, september 9). Het premierprobleem. Knack, p. 59. Pogunteke , T., & Webb , P. (2005). The Presidentialization of Politics: A Comparative Study of Modern Democracies. Oxford: Oxford University press. Rodenbach, J., Wauters, B., Steyvers, K., Van Aelst, P., & Aarts, K. (2015). Van goudwaarde in verkiezingstijden? Electorale presidentialisering van het burgemeesterschap in Vlaanderen. Res Publica, 33-55, 57 (1). Wauters , B., Thijssen, P., Van Aelst, P., & Pilet , J.-B. (2018). Centralized personalization at the expense of decentralized personalization. The decline of preferential voting in Belgium (2003-2014). Party Politics, 24 (5), 511-523. Wauters, B., Van Aelst, P., Thijssen, P., Rodenbach, J., Smulders, J., & Pilet, J.-B. (2014). Presidentalisering versus personalisering? De daling van het gebruik van de voorkeurstem verklaard. In K. Deschouwer, P. Delwit , M. Hooghe, P. Baudewyns , & S. Walgrave , De kiezer ontcijferd : het stemgedrag en de stemmotivaties (pp. 76-95). Leuven: Lannoo campus....