Genogram - Moduł \"Bliskie związki\" z dr. Bartosz Zalewski. PDF

Preview

Summary

Moduł "Bliskie związki" z dr. Bartosz Zalewski....

Description

Genogram Narzędzie / metoda zapisywania informacji o rodzinie      

Porządkuje informacje o rodzinie Umożliwia zapis wielu różnych informacji (struktur rodziny, połączeń emocjonalnych, niezwykłych wydarzeń rodzinnych) Ułatwia poszukiwanie podobieństw między różnymi wydarzeniami w rodzinie Ułatwia zauważenie złożonego kompleksu czynników wpływających na każdą osobę w rodzinie Ułatwia odróżnianie faktów w rodzinie od rodzinnych sposobów ich interpretowania Umożliwia poszukiwanie podobieństw doświadczenia rodzinnego w kolejnych pokoleniach

Można prosić o zebranie szerszych informacji o rodzinie przed sesją genogramową (Paul i Paul, 1982) lub narysowanie genogramu samodzielnie w domu i analiza na sesji (Woolf, 1993) – powstały odpowiednie wskazówki samodzielnego budowania genogramu dla rodziny (Erlanger, 1987; Coupland, 1998).

Genogram seksualny (sexual genogram; Belous i in, 2012) Pierwotnie był to klasyczny genogram z podkreśleniem zbierania i analizowania informacji dotyczących seksualności w rodzinie (Hof i Berman, 1986) Aktualnie: analiza genogramu z punktu widzenia krytycznej teorii feministycznej oraz teorii queer. Możliwość śledzenia socjalizacji seksualnej osoby – procesu nabywania wartości, wierzeń, zasad zachowania wyznaczających seksualność jednostki (Izdebski, 2012) To jakim mężczyzną lub jaką kobietą stanie się osobą zależy od prawidłowej socjalizacji seksualnej w dzieciństwie:   

jak przeżywać będzie seksualność swoją i innych swoje ciało czy będzie szanować granice psychoseksualne swoje oraz swoich partnerów

Od najmłodszych lat dzieci otrzymują od opiekunów informacje nt. nagości, intymności, prywatności czy zachować zarezerwowanych dla danej płci (Izdebski, 2012).

Założenie: w dzisiejszym świecie istnieje wiele możliwości identyfikacji „Transgender” jako termin ogólny na opis różnorodnych innych określeń własnej tożsamości płciowej:   

cross-dressing - okazjonalne ubieranie się jak druga płeć cross-gender - stałe ubieranie się jak druga płeć lecz bez zmiany płci pangender - identyfikowanie się jednocześnie jako mężczyzna oraz kobieta

   

nogender - nie identyfikowanie się ani jako jedno ani jako drugie genderfluid - bycie raz jednym raz drugim transseksual androgyne

Orientacja seksualna opisywana może być poprzez trójkąt z wpisanym symbolem:       

H – osoba heteroseksualna L - kobieta identyfikująca się jako lesbijka G - mężczyzna identyfikując się jako gej B – osoba biseksualna T – osoba transgenderowa Q - queer lub questioning P - pansexual, czyli erotyczne zainteresowanie osobą (Person), a nie jej płcią.

Symbole graficznie zrównujące relacje, aby nie dyskryminować stałych związków nie małżeńskich:  

wszystkie relacje stałe (formalne i nieformalne) rysowane stałą linią linią przerywaną zaznaczane jedynie romanse.

Omawianie stylów komunikacyjnych w rodzinach pochodzenia obu osób – z kim i jak mógł każdy rozmawiać o sprawach erotyki, od kogo otrzymywał jakie przekazy, zachęty, zakazy, nakazy, etc. Rysowanie siły takiej relacji (ilość kresek) oraz określanie jej jako:   

„Sex +” na określenie wspierającej relacji, rozmów, wzmacniających przekazów w tym obszarze; „Sex -” na określenie negatywnych przekazów, treści i relacji w tym obszarze; oraz „Sex 0” na neutralne – treści się nie pojawiały w takiej relacji.

Trzy etapy tworzenia genogramu seksualnego: 1. Narysowanie genogramu zawierającego osoby z rodziny pochodzenia i ich formalne połączenia 2. Dodanie informacji o seksualności 3. Analiza genogramu i wpływu rodziny na jednostkę Dodatkowo: linia rozwoju seksualnego (sexual history timeline) – linia życia z zaznaczonymi ważnymi wydarzeniami związanymi z rozwojem seksualnym - lista 38 pytań z podpunktami. Wybierane są te wydarzenia, które uformowały seksualność osoby.

Genogram skonstruowany społecznie

(Milewski-Hertlein, 2001)

Praca z klientem indywidualnym - konstrukcjonizm społeczny (por. Chrząstowski i de Barbaro, 2011) Na środku karty rysuje się jednostkę, wokół niej rysowane są kolejne kręgi, a na nich zaznaczane różne ważne osoby dla klienta. Klinicysta wyjaśnia klientowi, że ludzie mają rodzinę biologiczną, ale także inne ważne osoby, które czują się, że są rodziną dla niej, choć nie są rodziną biologiczną. Osoby te zaznacza się na kolejnych okręgach, zgodnie z zasadą, że okręgi blisko środka są dla osób subiektywnie bliskich, a okręgi dlatego dla osób subiektywnie odległych. Klient może narysować tyle linii ile chce, nie musi też umieszczać teraz na nich wszystkich osób, może dodać osoby później. Kartę można położyć na podłodze, osoba staje na środku i wskazuje miejsce dla innych ważnych osób.

Kolorowy genogram (colour-coded genogram; Lewis, 1989) Rodzina rysuje genogram przy użyciu kolorowych pisaków i określa co oznaczać będą dane kolory; •

np. zielony może oznaczać, że ktoś ma nad kimś kontrolę,

•

pomarańczowy problem alkoholowy danej osoby.

Następnie razem z rodziną analizuje się wybór kolorów, przebieg tego wyboru w rodzinie oraz co oznaczają dane kolorowe informacje.

Postmodernistyczny genogram dla dzieci (Taylor, Clement i Ledet, 2013) Opracowywanie genogramu z dziećmi jako zabawa – rysowanie różnych znaków, opisujących relacje z innymi w rodzinie. Symbole wymyśla się z dzieckiem na bieżąco. Znaki mogą też opisywać osoby.

Genogram z fotografiami (Cook i Poulsen, 2011)

Założenie: nośność genogramu w dużej części opiera się na jego wizualnej naturze, a kolejnym krokiem jest dołączenie do niego zdjęć rodzinnych. Zdjęcia to bogate w treści bodźce, które uruchamiają chęć opowiadania historii rodzinnych i indywidualnych, kontekstu rozwoju rodziny oraz konkretnych, często codziennych wydarzeń. Wizerunki bliskich osób, w przeciwieństwie do ogólnych symboli, mają większą moc wydobywania głębokich emocji. Fotografie używane były już wcześniej w psychoterapii, głównie jako antyteza i uzupełnienie terapii werbalnych, poprzez wprowadzanie fotografii jako obrazów bezpośrednio wywołujących emocje i pozwalających do nich docierać. (Główna postać: Mark Weiser, twórca „fototerapii” (phototherapy).) Podzielił fotografie na cztery typy: zdjęcia zrobione klientowi, zdjęcia zrobione przez klienta, autoportrety oraz zdjęcia biograficzne. 

Fotografie często robione są w ważnych momentach życia rodziny – np. w momencie przechodzenia z jednego etapu życia rodziny do innego (ślub, narodziny, rocznice).



Fotografie dają podstawę do omawiania relacji osób ze zdjęć – np. kto był najbliższej kogo podczas ceremonii, kto się najbardziej cieszył, a kto mniej, kto był obecny, kogo brakowało, kto się wyróżniał, kto niknie w tłumie, jakie jest otoczenie kulturowe jednostki.



Zdjęcia pobudzają wiele pytań – kto robił zdjęcie, czego nie ma na zdjęciu a się wydarzyło, czemu ktoś się uśmiecha, inny ma smutną minę, kto ma jaką relację z kim, kto kim miał konflikt, co w rodzinie nie było fotografowane.



Pytania dotyczące wyboru zdjęć na sesję: o

jakie zdjęcia nie zostały wybrane, co ilustrują, jakie przeżycia rodzinne osoba chciała pokazać, wydarzenia i relacje w rodzinie,

o

czy para wybierała zdjęcia razem, czy każdy osobno, jak je wybierali, co brali pod uwagę, czego woleliby nie pokazywać lub nie pamiętać,

o

co jest uwydatniane na fotografiach, a co chowane.

Inne typy genogramów genogram oparty o linę czasu (time-line genogram; Friedman i in, 1988) kulturowy genogram rodziny (White i Tyson-Rawson, 1995) genogram duchowy (spiritual genogram; Frame, 2000)

genogrid (Burke i Farber, 1993) socjogram (Leung i Silberling, 2006) ecomapa (Marchetti-Mercer i Cleaver, 2000)

INFORMACJE PRZYDATNE W RYSOWANIU...