Literatuur Samenvatting Sem 2 PDF

Preview

Summary

Samenvatting alle geziene literatuur en bijhorende theorie van het 5e jaar ASO in het tweede semester. ...

Description

2de Semester 2017 - 2018

Paulien Kosynsky

Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

Nederlands: Literatuur Deel 4: Les 22: Mensenstreken en vossenverhalen Bundel, Werkboek, Tekst- en Werkboek, Powerpoint

Inleiding: Tegendraadse dwarsliggers  

Vb: Markies De Sade, Virginia Woolf, Gerard Reve, Nirvana, Banksy, … Conclusie o Altijd mensen geweest die radicaal tegen maatschappij ingingen o Tot 1900: kunst = bevestiging van maatschappelijke orde o Sinds 1900: radicale breuk ==> Tegendraadsheid is inherent aan moderne kunst



Vos dankt zijn reputatie aan Van Den Vos Reynaerde o Vormde een ware bedreiging in ME1 o Vos gezien als verpersoonlijking van Duivel

Identificatiefiche (TB 29) Auteur

Willem die Madocke maecte

Data

Ca. 1250

Thema/ Genre

Dierenepiek

  

1100: eerste grote verzameling met fabels: Ysengrimus Gebaseerd op Le Plaid ==> grotere verzameling vossenverhalen o Le Roman de Renart – Perrout de Saint Cloude VDVR2 wel degelijk een origineel werk De Fabel of het Dierenverhaal:  Bestaat in de meeste culturen  Dieren nemen menselijke rollen in ==> mens kan makkelijker bekritiseerd worden  Aesopus ==> bekendste fabeldichter

Gelezen/ Beluisterde Fragmenten 1 Middeleeuwen 2 Van Den Vos Reynaerde

1

2de Semester 2017 - 2018

Paulien Kosynsky

Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

1. De introductie van Courtois 

Courtois: bewaker van zijn woning; schoothondje Koning  voorgesteld als verwijfde hoveling (zingen, dansen, gesticuleren, ..)  Functie van het Frans  Het imago van de bourgeois als volksvreemd element  "Reynaert blaft in het Frans" 2. Wapenbroeders – Louis Paul Boon 

Conclusie:  Spot drijven met adel en gewoontes aan het koninklijke hof  Nobel is een gedesillusioneerde koning die niet bekwaam is  Niet de ideale hoofse samenleving zoals de ridderroman  Cirkelstructuur: Koning die situatie niet onder controle heeft 3. De Lekenbiecht3  

Grimbeert neemt Reynaert zijn biecht af Reynaert gedraagt zich hypocriet en Grimbeert heel nieuwsgierig  De praktijk wordt belachelijk gemaakt  De Kerk als instituut en de biecht als sacrament bekritiseerd

Cirkelstructuur Ordo rustige hofdag afwezigheid R valt op

Ordo

Manque

Reynaert wordt vogelvrij verklaard Bruun en Ysegrin worden in ere hersteld

klachten over afwezigheid Reynaert

Queeste Bruun en Tybeert gaan R halen Grimbeert haalt hem terug Staatsgreep Laatste wapenfeit: haas doden

Inhoudelijke elementen uit ridderepiek Geloof

Pelgrimstocht, lekenbiecht, …

Feodaal Stelsel

Hofdag, Koning, leenheren, …

Getallensymboliek

3 pogingen om Reynaert te dagvaarden

Personages: Waarom dieren?  

Parodie op mensen  veiliger om mensen niet rechtstreeks te beldigen Toch sympathie met Reynaert  Underdog: gaat in tegen gevestigde waarden

De proloog: topoï4    

Causa scribendi: reden wrm men schrijft Inspanning: die het gekost heeft om het verhaal te schrijven Bronvermelding: ondersteunt waarachtigheid van het verhaal Gebed om hulp: verchristelijking van oproepen van de muzen

Doelpubliek 

Hoofse mensen  snappen de dubbele bodems

3 biecht spreken tot iemand die geen geestelijke functie bekleedt 4 vaste ingrediënten of motieven

2

2de Semester 2017 - 2018

Paulien Kosynsky



Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

Overgoten met ironisch/ sarcastisch toontje

Slot    



Voorgestelde vrede is zijn naam niet waardig Dieren noch mensen zijn tot beschaafd samenleven in staat Schijnheilig en leugenachtig Uit aantal moderne bewerkingen verdwenen o Slot verzacht het karakter van de parodie o Satire behoudt zijn volle kracht Acrostichon o Bevestiging van het auteurschap

Satire en Parodie 



Namen van vrouwen o Hersinde: haar zint het o Ogheme: oh graag o Julocke: jou lok ik  Orale traditie Conclusie: o Reynaert = Humoristische persiflage van de hoofse ridderroman o Bevat scherpe maatschappelijke kritiek o Drijfveer: geldgewin en eigen belang  Boodschap van Willem

Deel 4: Les 28: Dichters in vorm Zelfstandige taak, tekstboek, werkboek

Lyriek – Egidiuslied Auteur

Jan Moritoen

Tijd

ca. 1355 - 1416

Kernbegrip

klaaglied of eligie

Situering

 bekendste middeleeuwse lied uit Nederlandse literatuur  klaagzang over een overleden vriend

Inhoud  ik persoon verliest zijn goede vriend Egidius  hadden goede band  bedroefde/ wanhopige sfeer

Analyse Kerngedachte

 Verlangen en gemis

Tegenstellingen

 mi ↔ di  doot ↔ leven  geluk van Egidius ↔ ongeluk van achtergebleven “ik”  opening = retorische vraag  zet lezer aan tot nadenken  afwisseling: refrein van 3 verzen en strofe van 5 verzen (wij, jij, wij, ik ,wij)  slechts twee rijmklanken: (-aat & -even)  veel gerekte klinkers  symboliseren gemis

Stijlfiguur Strofebouw

Klank/ Rijm

3

2de Semester 2017 - 2018

Paulien Kosynsky

Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

De Rondeel  Kort gedicht gebouwd op slechts 2 rijmklanken  Driemaal terugkeren van dezelfde versregels

Van der mollenfeeste

Auteur

Anthonis De Roovere

Tijd

ca. 1430 – 1482; Brugge

Kernbegrip

rederijkerspoëzie; refrein

Situering

 dodendansgedicht  symbolische voorstelling van de macht van de dood

Analyse en Inhoud Epiek: verhalend karakter; roept standen op om naar feest te komen mollenfeest = de dood die voor iedereen nakend is Metafoor strofen van telkens 8 versregels Rijm- en strofebouw rijmschema: ababbcbc Herhalingen en opsommingen dwarsdoorsnede door de bruisende samnleving verbijsterend optreden van de dood telkens hetzelfde, maar in andere formulering Laatste 2 versregels  Iedereen moet naar het Mollenfeest komen  dood maakt geen onderscheid tussen rang of stand

Genre

De Dodendans of Danse Macabre  

Voorstelling van de macht van de dood over de mens Herinnering aan de sterfelijkheid van elke mens

Auteur

Pieter Corneliszoon Hooft

Tijd

tussen 1600 - 1620

Kernbegrip

liefdespoëzie, sonnet

Situering

 Nederlandse renaissancedichter bij uitstek  Volmaakte sonetten

Geswinde Grijsaert

Analyse en inhoud Rijmschema

abba abba ccd eed

Metrum

Alexandrijn  zesvoetige jambe (even onderbroken in laatste strofe)

Stijlfiguren

alliteratie, assonantie, anjambement, parallellisme, oxymoron & personificatie

Ik – figuur

octaaf  spreekt de tijd aan // sextet  spreekt zijn geliefde aan

4

2de Semester 2017 - 2018

Paulien Kosynsky

centraal symbool

tijd als grote verslinder

octaaf ↔

contrasteert: snelle & dynamische (8) ↔

sextet

woordspeling slotvers

Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

rust & traagheid (6)

verlangen  zowel verlangen, als verlengen

Petrarca – sonnet Sonnet    

2 strofen van 4 verzen & 2 strofen van 3 verzen na het octaaf: volta, chute, wending, … abba abba ccd eed alexandrijn: jambe

Shakespereaans sonnet  drie kwatrijen en 1 couplet: abba cdcd efef gg (volta na 3de kwartijn)

Abba abba cdc dcd (of cde cde) Ronsard – type Abba abba ccd ede (of ccd eed)

Pieter Corneliszoon Hoof

Grand tour5 gemaakt welgestelde familie schrijft voornamelijk liefdespoëzie in sonnetvorm inspitratie: Dante & Petrarca woonde als Drost op het Muiderslot Muiderkring  Nodigde vaak vrienden (kunstenaars & geleerden) uit op de burcht  Joost Van Den Vondel, Bredero, Visscher P.C. Hoof-prijs  Belangrijke hedendaagse literatuurprijs  Proza, essayistiek en poëzie  Sinds 1947  € 60 000      

Bredero  °1585, Amsterdam   

behoorlijk onderwijs lid van succesvolle rederijkerskamer kernspreuk: ’t kan verkeren o toegepast op veel van zijn gedichten  sterft vroeg: 1618 Boeren – geselschap  bekendste gedicht  begint vrolijk, maar eindigt met een vechtpartij o boerengezelschap trekt naar Vinkenveen o wedstrijdje ganzentrekken o in de herberg onstaat een gevecht  boodschap o nette stadsbewoner kan maar beter ver weg blijven van het geweldadige platteland

5 belangrijk in opvoeding: een reis als stap naar het volwassen leven

5

Paulien Kosynsky

2de Semester 2017 - 2018

Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

Joost Van Den Vondel    



Schreef religieuze poëzie en hekeldichten Bekendst voor zijn klaagzangen °Keulen, Antwerpse ouders actief op verschillende vlakken o persoonlijk  autodidact: leerde nog Grieks op 80ste  geukkig huwelijk, maar kindersterfte o politiek  Amsterdam politieke en godsdienstige twisten  Laat zich horen als onrecht plaatsvindt  Felle hekeldichten o Godsdienstig  Eerst Calvinistisch  Bekeerde zich omwille van strengheid WERK o Hekeldichten o Lijkdichten o Treurspeeldichter  Lucifer: strijd tussen opstandige en trouwe engelen

Beroemde werkenlijst uit de Renaissance in de Nederlanden 1. G.A. Bredero a. De klucht van de koe b. De klucht van de meulenaer c. Spaanschen Brabander 2. Jacob Cats a. Het Spans heldinnetje 3. Erasmus a. Lof Der Zotheid 4. P.C.Hooft a. Granida b. Warenar 5. Joost van den Vondel a. Gysbreght van Aemstel b. Lucifer (toneel tragedie) 6. Wilhelmus a. Het wilhelmus (lied)

Bundel: De renaissance ( Justien Anckaert) Inleiding       

Kunstenaars streefden naar een wedergeboorte van de klassieke oudheid. Gemeenschapskunst —> individuele kunst kunstenaar bleef niet langer anoniem. Renaissance + humanise —> hand in hand Ideaal = homo universalis Realisme = schoonheid te creëren (estheticisme) Classicisme = laten inspireren door oudheid.

6

2de Semester 2017 - 2018

Paulien Kosynsky

Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

middeleeuwen

renaissance

Anoniem

Individualisme

Kunst is een onderdeel van systeem

Kunst wordt autonoom, schoonheid is het ideaal

Geen kritiek, aanvaarden, dogmatisch

Zin voor kritiek, zelfonderzoek, experimenteren

Theocentrisme

Antropocentrische

Plaats van de vrouw = ondergeschikt

Vrouw wint aan belang

Literaire vormen: eerder eenvoudig, volks, kort en onregelmatige verzen

Literaire vormen: vernieuwing naar vorm én inhoud, verfijnder, langere verzen met vaste versvoeten

Literatuur in de renaissance 2 tendensen 



literaire teksten warden steeds meer als het gedrukte werk van een individuele auteur door een drukker/uitgever op de markt gebracht



Opkomen van de renaissanceliteratuur in de Nederlandstalige literatuur.

geen geleidelijke verandering van traditioneel naar meer geleerde en humanistische literatuur

Tendensliteratuur Schrijvers => pedagogische functie Geuzenliederen =literaire uitingen van verzet tegen het Spaanse bestuur 

Willem van oranje: houdt urenlange rede over de godsdienstpolitiek op 31/12/1564



Strijdliederen verspreidt op losse blaadjes = vliegende blaadjes  schrijven, drukken en verspreiden ervan = galg  Spanjaarden kregen distributie niet onder controle

 Vele teksten werden gebundeld in liedboeken.

Gentsch Vader-Onze: voordeel geuzenlied = parodie op Onzevader, dit gebruikt omdat het het bekendste gebed is en zo meer aangrijpend.  Moderne geuzenliederen = geëngageerde kunst

Vertegenwoordigers van de literaire renaissance in de Nederlanden.

7

2de Semester 2017 - 2018

Paulien Kosynsky

Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

Desiderius Erasmus  1466/1467/1469-1536  Rotterdam  Vader = priester, moeder = huishoudster —> uitstekende opvoeding en opleiden (vader voor betaald) °Parochieschool Gouda °Deventer Latijnse school  priesterwijding in 1492  1506 —> 3 jaar naar Italië, op terugweg “Lof der Zotheid” geschreven  Lof der Zotheid = alle menselijke dwaasheden aan de kaak gesteld  zorgde voor de stichting van het Drietallencollege = universiteit Leuven.

Bundel: De Verlichting (Justien Anckaert)

Introductie  dynamiek, beweging en vooruitgang  optimistisch  POSITIVISME  Mensheid evolueert in richting van een positieve op praktijk gerichte wereldbeschouwing  niet God, maar de mens was zelf verantwoordelijk voor zijn (on)geluk  zelf kritisch nadenken  Politiek = radicaler —> idealen als vrijheid, gelijkheid en broederschap  nieuwe verspreidingskanalen: encyclopedieën + tijdschrijften Gevolgen: 1. opvoeding wordt een enorm belangrijk thema — Jean-Jacques Rousseau: “Emile ou de l’éducation” = kind moet op natuurlijk wijze geïnteresseerd raken in kennis = opvoeding zonder dwang of straf = in verbondenheid leven met de natuur en leren ervaringen op te doen, door doen.  MAAR: meisjes moesten gehoorzamen, wel gestraft worden en enkel als huisvrouw opgevoed worden. 2. “oefening baart kunst”  Wie voldoende oefende, kon per definitie een uitstekend kunstenaar worden Literatuurbewijs:  18de-eeuwer vertrouwde op de rede en op zijn intelligentie  hoogtepunt = burgerlijk drama en sentimentele romans  Poëzie = regels en rijm van regelmaat

8

2de Semester 2017 - 2018

Paulien Kosynsky

Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

—> ruimdenkende van de verlichting vooral in proza Kenmerk  literatuur is didactisch encyclopedische teksten - Diderot - Justus van Effen = ‘De Hollandse Spectator”  meer genres: — imaginair reisverhaal — robinsonade  avonturenroman die gaat over persoon in afzondering voor lange tijd moet leven —> Robin Crusoë van Daniël Defoe — brievenroman  meer vrouwelijke auteurs, GEEN burgerrechten De brievenroman  gaf aanleiding tot polemiek = pennenstrijd op papier, twistgesprek.  

Theoretische: gloednieuw genre, geen herkansing bestaand concept. Praktische: vroeger: ‘wij’ centraal, brievenroman: ‘ik’ centraal = baanbrekend + vrees voor moreel vervaal.  Achterdocht ging weg na dat de focus op het eigen ik een maatschappelijke visie niet in de weg stond. Via Persoonlijke emotie lezers ook opvoeden.  voorbeeld van goed en voorbeeldig gedrag Psychologische romans = karakter, ontwikkelingsromans = ontwikkeling Briefroman

Avonturenroman

gedachten en gevoelens centraal = psychologie van personages

Anekdotes, spannende avontuurlijke verhalen

Meestal ging het om jonge ongetrouwde burgers die worstelen met volwassen worden en verantwoordelijkheid

Geschreven voor en door mannen

Vrouwen kregen meer aandacht

Mannelijke hoofdpersonages

Thema: problemen vd moderne vrouw in de 18de eeuw

Thema: avontuur

Korte biografie Wolff en Deken  Elisabeth Bekker o Liet zich schaken door Matthijs Gargon (liep mis) o Moet met ouder dominee Adriaan Wolff trouwen  sterft vroeg o Had al een reputatie in schrijfwereld  Aagje Deken o Groeide op in Amsterdams weeshuis o Verdiende geld als gezelschapsdame  1776: Ontmoeting o kwamen meteen overeen en gingen samen wonen o schreven samen

9

2de Semester 2017 - 2018

Paulien Kosynsky

  

Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

1781: buitenhuis Lommerlust o schrijfplek lieten lezers nadenken over opvoeding, vaderlandsliefde, nut of onnut van religie… Sara Burgerhart 1782: bekendste werk

Korte inhoud Sara Burgerhart  Netwerk van correspondenties  Opvallende namen  Geschiedenis van Sara o gaat alleen wonen (weg van vrome tante) o valt voor R. (enkel uit op seks) o trouwt dan met Hendrik Edeling  beeld van het dagelijks leven  pleidooi voor goede opvoeding, huiselijkheid en huiselijk geluk CONCLUSIE:

• •

pedagogische zedenroman in briefvorm met autobiografische en sentimentele trekjes Antifeministische roman, GEEN streven naar absolute vrijheid en zelfstandigheid vd vrouw

Deel 5: Les 31: De Werkelijkheid door drie brillen I. Romantiek Kenmerken van de Romantiek 1. Gevoel en verbeelding  belangrijke rol 2. Kunstenaar voelt zich niet thuis in wereld en werkelijkheid  Weltschmertz 3. Verheerlijking van de natuur 4. Vlucht in de natuur 5. Verleden wordt geïdealiseerd 6. Aandacht voor: folklore, sage, legende, sprookje, het primitieve 7. Opstand tegen het burgerlijke, het vastgeroeste in de maatschappij 8. Onvervulbaar verlangen naar het onbereikbare, onvatbare, exotische 9. Fascinatie voor het wrede, angstaanjagende, de dood 10. Verlangen naar het bovenmenselijke, het mystiek – ongrijpbare 11. Gevoelsgeladen en bombastische taal Lyriek: Een Bonke keerzen kind & Dien avond en dien roze Auteur Guido Gezelle Tijd

1830 - 1899

Kernbegrip

romantiek

Situering

 1854 priesterwijding  carrière in het onderwijs  combineert verheerlijking van de natur met zijn geloof in God

Epiek:  Nederland a. Multatuli (=Edward Douwes Dekker); Max Havelaar  België: Hendrik Conscience ; De Leeuw Van Vlaanderen & Piet Paaltjens  Duitsland: Goethe: Die Leiden des jungen Werthers De Keuze van de romanticus  Voelen boven denken

10

2de Semester 2017 - 2018

Paulien Kosynsky

     

Samenvatting: Tekstboek, Werkboek, Handouts & Powerpoints

Subjectief boven objectief Spiritueel boven materieel Synthese & holisme boven analyse Ambiguïteit6 en ironie boven ondubbelzinnigheid en helderheid Creativiteit boven regels & nabootsing Mens als deel van de natuur boven mens die boven de natuur staat

II. Impressionisme Definiëring  Geeft de indruk weer die de werkelijkheid maakt  Stemming en sfeer zijn hoofdzaak  Vervaging treedt op  Beschrijvende adjectieven, neologismen en synesthesie7

III. Naturalisme en Realisme Epiek: De Biezenstekker Auteur Cyriel Buysse Tijd

1859 - 1932

Kernbegrip

naturalisme

Situering

   

Oprichter literair tijdschrift Voorbeeld: Emile Zola Choqueerde katholieke Vlaanderen en negatief onthaald Op latere leeftij erkenning

Definiëring  Milieuschildering en karakterisering staan centraal Realisme  Beschrijft de werkelijkheid objectief en fotografisch Naturalisme  Werkelijkheid door een donkere bril  Vrije wil van de mens is uitgeschakeld  Zoek inspiratie in laagste kringen en afwijkende karakters  Toont het lelijke: ellende, ziekte, afwijking, perversiteit,… Schrijvers Realisme  Virginie Loveling  Nicolaas Beets Naturalisme  Ceriel Buysse  Stijn Streuvels

6 dubbelzinnigheid 7 combinatie van zintuigen ( schreeuwende kleuren)

11...