Motywy literackie PDF

Preview

Summary

SPIS TRźĝCI MOTYW MIŁOŚCI MOTYW POLSKI MOTYW DOMU MOTYW KOBIETY MOTYW MŁODOŚCI MOTYW BUNTU MOTYW PRZEMIJANIA MOTYW SAMOTNOŚCI MOTYW WŁADZY MOTYW PATRIOTYZMU MOTYW SYNA MOTYW WSI MOTYW MIASTA MOTYW OGRODU....................................................................................................

Description

SPIS TREŚCI MOTYW MIŁOŚCI ..................................................................................................................................... 3 MOTYW POLSKI ....................................................................................................................................... 8 MOTYW DOMU ..................................................................................................................................... 10 MOTYW KOBIETY................................................................................................................................... 12 MOTYW MŁODOŚCI............................................................................................................................... 15 MOTYW BUNTU..................................................................................................................................... 17 MOTYW PRZEMIJANIA........................................................................................................................... 20 MOTYW SAMOTNOŚCI .......................................................................................................................... 21 MOTYW WŁADZY................................................................................................................................... 22 MOTYW PATRIOTYZMU......................................................................................................................... 24 MOTYW SYNA........................................................................................................................................ 25 MOTYW WSI .......................................................................................................................................... 27 MOTYW MIASTA.................................................................................................................................... 28 MOTYW OGRODU.................................................................................................................................. 30 MOTYW OJCZYZNY ................................................................................................................................ 31 MOTYW REWOLUCJI.............................................................................................................................. 32 MOTYW MARZEŃ .................................................................................................................................. 35 MOTYW DZIECIŃSTWA .......................................................................................................................... 37 MOTYW MATKI ...................................................................................................................................... 38 MOTYW UTOPII ..................................................................................................................................... 39 MOTYW WĘDROWCA, PODRÓŻNIKA .................................................................................................... 40 MOTYW WOLNOŚCI .............................................................................................................................. 42 MOTYW ŻONY ....................................................................................................................................... 44 MOTYW RYCERZA .................................................................................................................................. 47 MOTYW SZATANA ................................................................................................................................. 49 MOTYW ANTYUTOPII............................................................................................................................. 51 MOTYW DWORU ................................................................................................................................... 52 MOTYW SZALEŃSTWA........................................................................................................................... 53 MOTYW WOJNY..................................................................................................................................... 56 MOTYW ŻYDÓW .................................................................................................................................... 57 MOTYW SNU.......................................................................................................................................... 60 MOTYW ZJAW, DUCHÓW ...................................................................................................................... 63 MOTYW ZBRODNI.................................................................................................................................. 65 MOTYW PODRÓŻY................................................................................................................................. 67 1

MOTYW ŚMIERCI ................................................................................................................................... 68 MOTYW RAJU, ARKADII ......................................................................................................................... 71 MOTYW CIERPIENIA .............................................................................................................................. 72 MOTYW RODZINY .................................................................................................................................. 74 MOTYW TAŃCA ..................................................................................................................................... 76 MOTYW BOHATERA ROMANTYCZNEGO ............................................................................................... 78 MOTYW KONFLIKTU .............................................................................................................................. 79

2

MOTYW MIŁOŚCI Antyk Biblia: „Pieśń nad pieśniami” Król Salomon - jak twierdzą niektórzy, najwspanialsza i najdoskonalsza pieśń miłości. Można ją odczytywać dosłownie - jako poemat liryczny o tematyce miłosnej lub weselnej oraz alegorycznie – jako pieśń o miłości Boga do narodu wybranego. Utwór ten ukazuje wielką miłość Oblubienica i Oblubienicy, co może być interpretowane jako przedstawienie Boga i ludzi we wzajemnym prag nieniu osiągnięcia jedności w miłości. Miłość w Nowym Testamencie często związana z wiarą i nadzieją: Tak więc trwają wiara, nadzieja, miłość - te trzy: z nich zaś największa jest miłość - nauczał św. Paweł. Mitologia: Eros w mitologii greckiej bóg miłości, syn Aresa i Afrodyty, według dawniejszej tradycji greckiej wyłoniona z Chaosu siła spajająca świat. Amor to odpowiednik Erosa w mitologii rzymskiej. Mit o Orfeuszu i Eurydyce - Orfeusz i Eurydyka to pierwsi kochankowie, których nie rozłączyła nawet śmierć. Genialny muzyk, śpiewak i poeta Orfeusz bardzo kochał swoją żonę Eurydykę. Gdy ukochana zmarła od ukąszenia żmii, powędrował za nią aż do Hadesu. Tam swoją grą oczarował cały świat podziemny. Władca krainy zmarłych zgodził się oddać mu żonę. Postawił jednak warunek – Orfeuszowi aż do wyjścia z Hadesu nie wolno było się obejrzeć. Niestety, tuż przed wyjściem ze świata podziemnego obejrzał się za siebie, by spojrzeć na Eurydykę, i na zawsze ją utracił.

„Odyseja” Homer - Homer przedstawia Penelopę - żonę Odysa, króla Itaki, jako wzór, ideał i odwieczny symbol najtrwalszej małżeńskiej miłości oraz bezwzględnej wierności. Przez dwadzieścia lat, pomimo natarczywości licznych zalotników była niezmiennie wierna tułającemu się Odysowi. „Antygona” Sofokles - Miłość siostry do brata została ukazana w ,,Antygonie" Sofoklesa. Antygona pomimo grożącej jej karze decyduje się pochować ciało swojego brata Polinejka. Sprzeciwia się decyzji władcy Kreona, który uznaje jej brata za zdrajcę i zabrania pochówku. Antygona kieruje się miłością, nie może pozwolić, aby jej ukochany brat został tak niegodnie potraktowany Mówi do Kreona: "Współkochać przyszłam, nie współnienawidzić" . Kieruje się głosem serca, odrzuca prawo ludzkie na rzecz prawa boskiego. Jej losy są tragiczne, gdyż wybierając drogę honoru jest świadoma, że czeka ja kara śmierci, a tym samym nie zazna już miłości swojego ukochanego Hajmona.

Średniowiecze „Dzieje Tristana i Izoldy” Joseph Bedier - to średniowieczny romans rycerski. Zasadniczym tematem utworu jest niezwykle silna miłość, pełna zarówno w wymiarze duchowym, jak i fizycznym. Chociaż jej źródła tkwią w świecie nadprzyrodzonym, nawet w drobnych szczegółach wpływa ona na życie bohaterów. Miłość Tristana – średniowiecznego rycerza i Izoldy - królowej Kornwalii, żony króla Marka łamie wszystkie bariery. Nie może jej przeszkodzić różna pozycja społeczna kochanków, zasady moralne, obyczajowe, nakazy religijne, nawet rozłączenie, oddalenie kobiety od mężczyzny. Ta miłość to pot ężna ludzka namiętność, której Tristan i Izolda 3

doświadczają początkowo wbrew swej woli. Nie może się nigdy wypalić, ostatecznie spełnić, trwa wiecznie - nawet po śmierci, o czym świadczy drzewo wyrosłe na wspólnym grobie kochanków. To opowieść o kochankach połączonych uczuciem przeklętym, nie mogącym dać im szczęścia. Tristan okazał się siostrzeńcem króla Kornwalii Marka. Marek poprosił swojego siostrzeńca, którego darzył zaufaniem, aby popłynął do Irlandii po córkę władcy tego kraju, Izoldę o jasnych włosach. W czasie podróży statek się rozbija, wtedy wypijają nieopatrznie napój miłosny, który matka Izoldy przygotowała dla nowożeńców, aby zagwarantować im wieczną, namiętna miłość. Od tej pory Tristan i Izolda nie potrafią bez siebie żyć. Mimo to decydują, ze Izolda wyjdzie za króla Marka. Tristan spotykał się potajemnie z Izoldą, która zdradzała w ten sposób nie podejrzewającego niczego męża. Baronowie przeciwni Tristanowi wykrywają zdradę i donoszą o wszystkim królowi, ten na początku nie chce wierzyć, w końcu dostaje ewidentne dowody, wobec których musi skazać kochanków na śmierć. Tristan ucieka i ratuje ukochaną z rąk chorych na trąd ludzi, którym wydał ją Marek. Przez długi czas mieszkają w lesie, Tristan nie może znieść cierpienia Izoldy, wie że nie mogą się wiecznie ukrywać, dla tego postanawiają oddać się pod sąd Marka, maja nadzieje, ze ostygły w nim emocje i będzie dla nich litościwy. Król Marek postanawia przyjąć wiarołomna żonę, siostrzeńcowi nakazuje opuścić kraj. Tristan opuszcza Kornwalię i do Bretanii, gdzie za pomoc królowi otrzymuje rękę jego córki- Izoldy o Białych Dłoniach. Tristan nie mógł przemóc swego uczucia do Izoldy o jasnych włosach, dlatego wyrusza na spotkanie z nią. Izolda na początku nie ufa Tristanowi, ma wrażenie, że już jej nie kocha. Tristan przebiera się w żebracze szaty, w ten sposób może przebywać blisko ukochanej, przekonuje ja o trwałości swych uczuć. Jednak i ten spisek jest bliski wykrycia, dlatego Tristan musi uciekać z Kornwalii. W podróży zostaje groźnie raniony. Wie, ze jest bliski śmierci, dlatego prosi swojego przyjaciela, o pomoc. Ma on sprowadzić jego ukochaną z Kornwalii, tylko ona bowiem może go uzdrowić. Mówi, że jeśli będzie wracał z Izoldą, niech łódź ma biały żagiel, jeśli bez niej czarny. Kahedryn nie musiał namawiać Izoldy, czym prędzej wypłynęli do konającego Tristana, zgodnie z umową łódź miała biały żagiel. Izolda o Białych Dłoniach podsłuchała rozmowę Tristana z Kahedrynem, chcąc udaremnić spotkanie dawnych kochanków okłamała Tristana, mówiąc mu , że żagiel ma czarny kolor. Zrozpaczony Tristan umiera, Izolda przybywa już gdy jest za późno , z żałości kończy życie przy ciele kochanka. Król Marek przybywa z Kornwalii, aby zabrać ich ciała. W miejscu , którym ich pochował wyrósł krzak głogu, który łączył obydwa groby, symbolizując tym samy miłość, której nie jest w stanie pokonać nawet śmierć.

Renesans „Romeo i Julia” William Szekspir - Są potomkami dwóch skłóconych ze sobą rodów Kapulettich i Montekich. Poznają się na balu w domu Kapulettich, na który w przebraniu dostaje się Romeo Monteki. Romeo udał się na bal w nadziei, że spotka tam kobietę w której wydawał się być zakochany. Jednakże, gdy ujrzał Julię zrozumiał, że to jest kobieta, która może naprawdę pokochać. Julia także zakochuje się w nim, ale przyprawia ją o rozpacz świadomość, ze przez spory rodowe nigdy nie będą mogli być razem. Postanawiają w końcu uczynić wszystko, aby tylko być razem, nawet kosztem wyrzeczenia się rodowego nazwiska. Romeo udaje się do ojca Laurentego, ma nadzieje, ze udzieli jemu i Julii potajemnego ślubu. Laurenty zgadza się pomóc kochankom, ma nadzieje, że ślub ten pogodzi zwaśnione od lat rody. Romeo chcąc pomścić śmierć swojego przyjaciela Merkucja, dlatego zabija Tybalta. Za ten czyn zostaje skazany na wygnanie. Rodzice postanawiają wydać Julie za Parysa , na co ta pozornie się zgadza. W rzeczywistości chce przechytrzyć Parysa i rodziców przy pomocy płynu, który otrzymała od Laurentego. Płyn ten miał po wypiciu go wywoływać efekt udający śmierć człowieka. Julia miała zostać pochowana, a wtedy zabrałby ja Romeo, aby razem z nią opuścić wroga Weronę. Romeo przebywał w tym czasie w Mantui, Laurenty wysłał do niego list, w którym wyjawiał mu cały plan. Julia zgodnie z planem została przez rodzinę uznana za zmarłą i pochowano ja w rodzinnym grobowcu. Ta wiadomość natychmiast dotarła do Romeo, który nie zdążył jeszcze 4

otrzymać wiadomości od Laurentego. W drodze na grób ukochanej zaopatrzył się w truciznę, która miał wypić po uprzednim ujrzeniu po raz ostatni Julii. Na miejscu spotyka Parysa, zabija go w pojedynku. Wypija truciznę przy grobie Julii i tam też umiera. Kiedy Julia budzi się z letargu widzi obok grobowca martwe ciało ukochanego, wtedy zrozpaczona przebija się sztyletem. Swoją śmiercią łączą zwaśnione rody. Ich miłość czysta i wierna nie mogła się spełnić przez głupią zawiść ich rodziców. To najbardziej znana para kochanków w historii literatury, ich losy symbolizują wierne oddane uczucie, którego nic nie może zniszczyć.

Romantyzm „Romantyczność” Adam Mickiewicz – Miłość obłąkana: taką miłością darzyła swego ukochanego. Jasio umarł, a mimo to dziewczyna cały czas zachowuje się tak, jakby narzeczony był przy niej: „tak się dziewczyna z kochankiem pieści, bieży za nim, krzyczy, pada”. Obserwujący tę scenkę gapie uznają Karusię za szaloną. Jeden z mędrców trzeźwo patrzących na świat mówi: „Dziewczyna duby smalone bredzi”. Bo to niemożliwe, by Karusia widziała żywego Jasia, żeby z nim rozmawiała. A ona jednak porozumiewa się z Jasiem. W jej kontakt ze zmarłym wierzą prości ludzie. Ale są i niedowiarkowie.

„Cierpienia młodego Wertera” Johann Wolfgang von Goethe - Werter jest młodym, utalentowanym i wrażliwym mężczyzną. Na wieś przybywa, aby załatwić sprawy spadkowe matki, a także uciec od codziennych problemów. Choć wreszcie może w spokoju rozmyślać, czytać i rysować dalej czuje się rozbity i niezrozumiany przez innych. Jego życie nabiera sensu dopiero, gdy podczas wyjazdu na bal spotyka Charlotte, która robi na nim ogromne wrażenie. Niestety podczas balu dowiaduje się, że ta zjawiskowo piękna istota jest już zaręczona. Mimo tej informacji Werter spędza z nią dużo czasu i coraz bardziej angażuje się uczuciowo. Poznaje też jej narzeczonego, do którego nie czuje jednak nienawiści, tylko zazdrość. Aby uciec od niszczącego uczucia przyjmuje nawet posadę na placówce dyplomatycznej, gdzie jest poniżany ze względu na mieszczańskie pochodzenie. Tam też otrzymuje wiadomość o ślubie ukochanej, która go pogrąża. Składa dymisje i wbrew zdrowemu rozsądkowi wraca do Wahlheim. Chociaż wie, że Lotta jest szczęśliwa z innym wciąż ma nadzieje, że wybierze jego. Staje się tak częstym gościem w domu młodego małżeństwa, że burzy ich spokój i w końcu Lotta prosi go, by wyjechał i leczył się z melancholii. Gdy Werter próbuje ja pocałować buntuje się i odchodzi na zawsze. Dla bohatera jest to cios ostateczny. Punktualnie o północy strzela do siebie i kona w męczarniach. Decyzja o samobójstwie wynika z jego wyrzutów sumienia. Werter choć wiedział, że Lotta jest szczęśliwa i chciał dla niej jak najlepiej nie umiał przestać ingerować w jej życie. Jego miłość była tak silna, że uniemożliwiała dokonywanie racjonalnych wyborów i trzeźwe patrzenie na świat. Skoro każdy dzień przynosił kolejne rozczarowania postanowił to skończyć. Także Lotta stała się ofiarą tej nieszczęśliwej miłości i po jego samobójstwie zapadła na ciężką chorobę, zapewne obwiniając się o śmierć przyjaciela.

„Dziady” cz. IV Adam Mickiewicz - A. Mickiewicz wspomina godzinę miłości, godzinę rozpaczy godzinę przestrogi. Podczas godziny miłości Gustaw wspomina szczęśliwe dni, spędzone z ukochaną. Godzina rozpaczy poświęcona jest rozpamiętywaniu przeżyć Gustawa po rozstaniu z ukochaną. Gustaw buntuje się przeciw bogactwu, dzięki któremu jego rywal zdobył ukochaną. Pod wpływem obłąkania i rozpaczy popełnia samobójstwo.

„Pan Tadeusz” Adam Mickiewicz - Adam Mickiewicz wspomina życiową tragedię Jacka Soplicy - miłość do córki Stolnika Horeszki, Ewy, której ręki ojciec -magnat odmówił pewnemu siebie szlachcicowi, podając mu czarną polewkę. Jacek zabił Stolnika i opuścił kraj. Nigdy nie pokochał innej kobiet y, został zakonnikiem oddanym 5

sprawie narodowej. Przykładem szczęśliwej miłości jest związek Tadeusza i Zosi. Ich małżeństwo definitywnie kończy waśnie pomiędzy Soplicami i Horeszkami.

„Kordian” Juliusz Słowacki - Nieszczęśliwym kochankiem jest tytułowy bohater. Jego pierwsza nieszczęśliwą miłością jest uczucie, którym darzy Laurę, dużo starsza od siebie kobietę, która bawi się jego uczuciem. Kordian wie, ze nigdy nie będą mogli być razem, to doprowadza go do rozpaczliwej próby samobójstwa. Później podczas swoich podróży po Europie, poznał we Włoszech Wiolettę. Kobieta ta darzy go łaskami tyko dlatego, że Kordian jest majętnym mężczyzną. Kordian, który poznał naturę tej kobiety, postanowił poddać ja próbie. Powiedział Wioletcie, że jest bankrutem, wtedy zgodnie z jego przewidywaniami Wioletta odchodzi. Odrzucona miłość boli i trudno się pogodzić z tym, że niemożliwy jest związek z osobą, której oddaliśmy swoje serce.

Pozytywizm „Lalka” Bolesław Prus - nieszczęśliwą miłość Stanisława Wokulskiego do Izabeli Łęckiej. Pisarz, dzięki wnikliwym obserwacjom, sięgnął do sfery psychiki bohaterów. Choć ukochana Wokulskiego gardzi nim z powodu jego pochodzenia, jego uczucie potrafi pokonać wszelkie granice. Była to wielka romantyczna miłość o ogromnej sile destrukcyjnej. Wokulski, trzeźwy racjonalista w interesach, prezentuje romantyczną uczuciowość, stałą zmienność nastrojów, idealizuje zarówno uczu cie, jak i obdarzaną nim kobietę. Bohater „Lalki” przeciwstawia się nawet panującym ówcześnie konwenansom i obyczajom. Cierpienie doprowadza go jednak do ostateczności – kupiec porywa się na swoje życie. Miłość do Łęckiej motywuje wszystkie jego poczynania, tylko dlatego chce zdobyć jak największy majątek, stać się godnym tej zubożałej arystokratki. Kiedy na własne oczy widzi, jak Izabela romansuje ze swoim kuzynem rzuca się pod pociąg , niczym romantyczny kochanek. „Zbrodnia i kara” Fiodor Dostojewski - Dostojewski ukazuje, jak wielką rolę może odegrać miłość w życiu zbrodniarza. Raskolnikow przyznaje się Soni do popełnionej zbrodni, pragnąc odpokutować za winy i zacząć nowe życie. Sonia jest mu niezwykle oddana i cierpliwa, dlatego Rodion nie pozostaje o bojętny na jej uczucie.

Dwudziestolecie międzywojenne „Mistrz i Małgorzata” Michaił Bułhakow - M. Bułhakow przedstawia narodziny i rozwój uczucia mistrza i Małgorzaty. Ich miłość wyrasta ponad konwencje, ponad rzeczywistość i realia istnienia, bowiem posiada siłę ocalającą wartości, mogącą przeciwstawić się złu i śmierci. Nie ma jednak miejsca na ich uczucie w socjalistycznych realiach Moskwy lat 20. XX wieku. Muszą oboje umrzeć, by wreszcie być razem. Umożliwia im to Szatan – Woland.

6

Współczesność „Rok 1984” George Orwell - Główny bohater powieści George'a Orwella ,,Rok1984" Winston Smith , pracuje w Ministerstwie Prawdy, jego zadaniem jest fałszowanie na mowopisie artykułów prasowych. Zmieniał na przykład obietnice zawarte w dawnych artykułach, tak aby przystosować je do nowych decyzji partii. Natomiast jego ukochana Julia, pracująca w Mini...