Nicienie Kolcogłowy Wrotki dla studentów PDF

Preview

Summary

Download Nicienie Kolcogłowy Wrotki dla studentów PDF

Description

Typ: Nematoda (nicienie) Typ: Rotatoria (wrotki) Typ: Acanthocephala (kolcogłowy)

Do niedawna nicienie, kolcogłowy i wrotki zaliczano do typu robaków obłych - Nemathelminthes. Obecnie wszystkie te jednostki uzyskały rangę typów.

Choanoflagellata gąbki Porifer płaskowce parzydełkowce

Echiura Mollusca Annelida Onychophora Arthropoda Tardigrada Plathyhelminth Nemertin Entoprocta Cycliophora Rotatoria

żebropławy

płazińce wstężnice

Acanthocephala Seisonida Micrognathozoa Gnathosomulida Gastrotricha Nematoda nicienie Nemathomorpha Priapulida Kinoryncha Loricifera Ectoprocta Chaetognatha Phoronida Brachiopoda Pterobranchia Echinodermata Enteropneusta Chordata

typ budowy = bauplan

TRIPLOBLASTICA

parenchymowce

DIPLOBLASTIC A

METAZOA

Placozo Cnidar Ctenophor Sipunculata

ACOELOMATApierwotnojamowce

endoderma jelito

gonada endoderma

parenchyma

PARENCHYMOWCE

ektoderma

jelito

mięśnie (mezoderma) pseudoceloma (pochodna blastocelu)

gonada

PSEUDOCOELOMATA

TYP - NEMATODA - NICIENIE nema (łac.) - nitka

Przekrój poprzeczny przez ciało samicy glisty ludzkiej grzbietowy wałek hypodermalny ściana ciała

komórka mięśniowa

grzbietowy pień nerwowy nabłonek jelita

hypoderma

kuticula jajnik

światło jelita

boczny wałek hypodermalny kanał wydalniczy jajowód jajo macica pseudoceloma brzuszny wałek hypodermalny

brzuszny pień nerwowy

•

27 tys. gat. Wolno żyjące i pasożyty (48%), zamieszkują wszystkie środowiska;

•

Ciało wydłużone robakowato, na przekroju okrągłe;

•

Trójwarstwowe, dwubocznie symetryczne, niesegmentowane;

•

Pierwotna jama ciała (pseudocoel) stąd ich nazwa PSEUDOCOELOMATA) wypełniona płynem (nadciśnienie wewnątrz ciała – rodzaj szkieletu hydrostatycznego);

•

Jelito drożne, otwór gębowy z 6 lub 3 wargami;

•

Układ wydalniczy zbudowany z 1-2 komórek olbrzymich, często w postaci długich kanałów;

Charakterystyka typu Nematoda:

Charakterystyka typu Nematoda – cd.: •

Wór skórno-mięśniowy z kutikulą, syncytialną hypodermą i mięśniami podłużnymi;

•

Układ nerwowy złożony z okołogardzielowego pierścienia nerwowego i podłużnych pni nerwowych biegnących w wałkach hypodermalnych;

•

Brak wyodrębnionego układu oddechowego i krwionośnego;

•

Rozdzielnopłciowe, wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy;

•

U samic ujścia układów pokarmowego i rozrodczego są oddzielone, u samców ujście jest wspólne (kloaka)

Ascaris lumbricoides

PRZEGLĄD NICIENI Gatunki pasożytnicze: q Ascaris lumbricoides - glista ludzka q Ascaris suum - glista świńska q Parascaris equorum - glista końska

pasożyty jelit cienkich, podobnie zbudowane, powodują chorobę zwaną a s k a r i d o z ą

Ontogeneza Ascaris: jajo – cztery stadia larwalne (rozwijają się w dwunastnicy żywiciela) – larwy przebijają ściany jelita, z krwią wędrują do wątroby, płuc, tchawicy, gardzieli – powtórnie połknięte rozwijają się w jelicie cienkim w osobniki dorosłe. - wzrost -

larwy przez linienie;

brak żywicieli pośrednich.

PRZEGLĄD NICIENI – c.d. Enterobius vermicularis - owsik ludzki (do 1 cm dł.), pasożytuje w tylnym odcinku jelita cienkiego i przednim odcinku jelita grubego (głównie u dzieci), powoduje chorobę zwaną enterobiozą q Pojedyncza samica składa ok. 4 500-17 000 jaj, po czym ginie q W dwunastnicy larwa opuszcza osłonkę jajową i dalszy rozwój zachodzi w jelicie cienkim

samiec 2-5 mm

samica 8-13 mm

Dracunculus medinensis – riszta (robak medynski) pasożyt tkanek podskórnych człowieka, małp, psów i kotów

Wuchereria bancrofti pasożyt ukł. limfatycznego człowieka - powoduje zniekształcenia ciała, tzw. słoniowatość (elephantiasis) • samica (80-100 mm) żyworodna, samiec 40 mm - żyją w uk ładzie limfatycznym człowieka • larwy zwane mikrofilariami wraz z krwią dostają się do żywiciela pośredniego (komara), gdzie przechodzą dalszy rozwój; uk łucie człowieka powoduje przedostanie się nicienia do krwi i limfy żywiciela ostatecznego (koncentracja larw w gruczołach chłonnych pachwin)

Trichinella spiralis - włosień kręty q pasożyt świni, szczura, człowieka, powoduje chorobę zwaną włośnicą q samce 1,5 mm, samice 3-4 mm długości

Trichinella spiralis – włosień spiralny, trychina; cd. • żywicielami są różne mięsożerne ssaki: szczury, świnie, dziki, niedźwiedzie, psy, koty, człowiek; • w cyklu życiowym jest dwóch żywicieli, z których każdy jest żywicielem ostatecznym (brak żywicieli pośrednich); cykl życiowy: - jelito cienkie żywiciela (dorosłe) – samce giną tuż po kopulacji, samice rodzą ok. 1500 larw - larwy przenikają do krwiobiegu lub układu limfatycznego i wraz z prądem krwi lub limfy dostają się do mięśni poprzecznie prążkowanych (w czasie wędrówki silna gorączka, bóle, obrzęki) - po 4-5 tygodniach wokół larwy tworzy się zbudowana z tkanki łącznej torebka w kształcie cytryny, która po pewnym czasie wapnieje - larwy włośnia mogą w takiej postaci pozostawać w mięśniach do 30 lat

TYP: NEMATOMORPHA - NITNIKOWCE

Choanoflagellata gąbki Porifer płaskowce parzydełkowce żebropławy

Echiura Mollusca Annelida Onychophora Arthropoda Tardigrada Plathyhelminth Nemertin Entoprocta Cycliophora Rotatori

płazińce wstężnice

wrotki Acanthocephal kolcogłowy Seisonida Micrognathozoa Gnathosomulida Gastrotricha Nematoda nicienie nitnikowce Nemathomorph Priapulida Kinoryncha Loricifera Ectoprocta Chaetognatha Phoronida Brachiopoda

typ budowy = bauplan

TRIPLOBLASTICA

parenchymowce

DIPLOBLASTICA

METAZOA

Placozo Cnidar Ctenophor Sipunculata

Pterobranchia Echinodermata Enteropneusta Chordata

TYP (PHYLUM): NEMATOMORPHA - NITNIKOWCE • ciało cienkie, wydłużone, do 1,5 m • gruby oskórek bez kolców i szczecinek • pierwotna jama ciała wypełniona miąższem • prosty przewód pokarmowy o prostej budowie (gardziel, jelito środkowe i końcowe – czasem niedrożne – odżywianie na drodze osmozy) • brak układu krążenia i wydalniczego • ukł. nerwowy – zwój mózgowy i pień nerwowy; narządy zmysłów – brodawki czuciowe • rozdzielnopłciowe – ukł. rozrodczy cewkowaty; dymorfizm płciowy – samce rozwidlone zakończenie ciała • osobniki dorosłe wolnożyjące – larwy pasożytują w owadach (posiadają ryjek z aparatem drążącym) – zarażenie przez zjedzenie jaj • występują w czystych wodach słodkich

Typ: Priapulida - niezmogowce

Choanoflagellata gąbki Porifer

METAZOA

Placozo Cnidar Ctenophor Sipunculata

płaskowce parzydełkowce żebropławy

Acanthocephal Seisonida

kolcoglowy

Micrognathozoa Gnathosomulida Gastrotricha Nematoda nicienie Nemathomorpha nitnikowce Priapulid niezmogowce Kinoryncha Loricifera Ectoprocta Chaetognatha Phoronida Brachiopoda Pterobranchia Echinodermata Enteropneusta Chordata

typ budowy = bauplan

TRIPLOBLASTICA

parenchymowce

DIPLOBLASTICA

Echiura Mollusca Annelida Onychophora Arthropoda Tardigrada Plathyhelminthe płazińce Nemertin wstężnice Entoprocta Cycliophora wrotki Rotatoria

Priapulida – niezmogowce; schemat budowy otwór gębowy

skalidy

zewnetrzne pierścienie + brodawki wyrostki kaudalne

INTROVERT (≠ RYJEK)

TUŁÓW

Priapulida – niezmogowce; schemat budowy otwór gebowy introvert gardziel mięsień retraktor jelito układ urinogenitalny

kanał wyprowadzający

jelito proste wyrostki kaudalne

Charakterystyka typu: 1. Morskie, wolno żyjące, denne (bentosowe); 2. Trójwarstwowe, pierwotna jama ciała (=schizocoel) wypełniony płynem z hemoerytryną i komórki fagocytujące; 3. Ciało zbudowane z introvertu, tulowia i wyrostka kaudalnego; 4. Pseudosegmentacja; 5. Introvert zaopatrzony w rzędy kolców (skalidy); 6. Wór skórno-mięśniowy z mięśniami okrężnymi i podłużnymi; oskórek chitynowy (linienie!); 7.

układ nerwowy – zwój mózgowy, obrączka okołogardzielowa, pień nerwowy (w epidermie), zwój kaudalny; chemoreceptory i mechanoreceptory w postaci brodawek na ciele;

8. układ pokarmowy w postaci prostej, drożnej rury; 9. układ urinogenitalny: wspólne ujście gonad i układu wydalniczego; 10. układ krwionośny nieobecny; 11. wyrostek kaudalny może pełnić rolę w wymianie gazowej; 12. charakterystyczba larwa – lorica 13. drapieżne; znane z kambru (grupa reliktowa);

TYP ROTIFERA (= ROTATORIA) - WROTKI

TYP ROTIFERA (= ROTATORIA) - WROTKI rota (łac.) – koło, fera (łac.)- nosić, dzwigać

Choanoflagellata gąbki Porifer

METAZOA

Placozo Cnidar Ctenophor Sipunculata

płaskowce parzydełkowce żebropławy

Acanthocephal Seisonida

kolcoglowy

Micrognathozoa Gnathosomulida Gastrotricha Nematoda nicienie Nemathomorpha nitnikowce Priapulid niezmogowce Kinoryncha Loricifera Ectoprocta Chaetognatha Phoronida Brachiopoda Pterobranchia Echinodermata Enteropneusta Chordata

typ budowy = bauplan

TRIPLOBLASTICA

parenchymowce

DIPLOBLASTICA

Echiura Mollusca Annelida Onychophora Arthropoda Tardigrada Plathyhelminthe płazińce Nemertin wstężnice Entoprocta Cycliophora wrotki Rotatoria

korona rzęse otwór gębow

Wrotek słodkowodny głowa (= cz. apikalna)

mastax

oskórek może wytwarzać pancerz opatrzny kolcami i wyrostkami

tułów tułów żołądek

jelito

lorica

kloaka gruczoły cementowe stopa palce

noga

TYP (PHYLUM): ROTATORIA - WROTKI • cechą charakterystyczną dla całej grupy jest występowanie APARATU WROTNEGO – składa się z dwóch pasm rzęsek: • zewnętrznego (cingulum) • wewnętrznego (trochus) • rzęski poruszają się w przeciwnych kierunkach APARAT WROTNY

głaszczek

TYP (PHYLUM): ROTATORIA - WROTKI • wolnożyjące – głównie słodkowodne (rzadko morskie); • osiadłe, planktonowe, bentosowe, psammonowe, mcholubne, czasem pasożyty; • symetria dwuboczna; trójwarstwowce, nie segmentowane, z pierwotną jamą ciała (pseudocoel); • najmniejsze tkankowce, do 2 mm; stała liczba komórek budujących ciało (EUTELIA); • brak wora skórno-mięśniowego – ciało pokryte hypodermą i kutykulą (może wytwarzać pancerzk); • aparatu wrotny – składa się z dwóch pasm rzęsek zewnętrznego (cingulum) i wewnętrznego (trochus); • tylna tworzy teleskopowo składającą się nóżkę z 2 palcami; działa jak ster; posiada gruczoł cementowy;

TYP (PHYLUM): ROTATORIA - WROTKI •

jelito drożne, gardziel z wyspecjalizowanym aparatem żującym (mastax);

•

układ wydalniczy typu protonefridialnego, parzyste kanały uchodzące do kloaki;

•

uklad nerwowy: zwoje głowowy, mastaksowy i nożny, połaczone pasmami nerwowymi;

•

rozdzielnopłciowe – występuje dymorfizm płciowy; samice większe od samców) – samce pojawiają się w populacji rzadko

•

heterogonia – kilka pokoleń samic rozmnażających się hermafrodytycznie oraz pokolenia samców i samic (partenogeneza – wiosna, samce – koniec lata)

•

zdolność do ANABIOZY

TYP: ACANTHOCEPHALA KOLCOGŁOWY acanthos [ gr.] – najeżony cephalon [gr.] głowa

Choanoflagellata gąbki Porifer płaskowce parzydełkowce żebropławy

Echiura Mollusca Annelida Onychophora Arthropoda Tardigrada Plathyhelminth Nemertin Entoprocta Cycliophora Rotatori Acanthocephal Seisonida

płazińce wstężnice

wrotki kolcogłowy

typ budowy = bauplan

TRIPLOBLASTICA

parenchymowce

DIPLOBLASTICA

METAZOA

Placozo Cnidar Ctenophor Sipunculata

Micrognathozoa Gnathosomulida Gastrotricha Nematoda nicienie nitnikowce Nemathom niezmogowce Priapulid Kinoryncha Loricifera Ectoprocta Chaetognatha Phoronida Brachiopoda Pterobranchia Echinodermata Enteropneusta Chordata

TYP (PHYLUM): ACANTHOCEPHALA - KOLCOGŁOWY Świat: 1100 gatunków Polska: 31 gatunki • pasożyt jelita kręgowców • żywiciel pośredni bezkręgowiec Acanthocephalus sp. ryjek

TYP (PHYLUM): ACANTHOCEPHALA - KOLCOGŁOWY • ciało obłe; od kilku mm do 60 cm • ciało podzielone na: praesomę (ryjek + szyja) i somę • pierwotna jama ciała (schizocel) • wór skórno-mięśniowy: oskórek, hypoderma, mięśnie podłużne i okrężne) • uchyłki hypodermy wypełnione cieczą (lemniski), wysuwanie ryjka • ryjek zaopatrzony w 12-16 rzędów po 7-9 haków • brak ukł. pokarmowego: odżywianie poprzez osmozę • ukł. nerwowy: zwój mózgowy + dwa pnie nerwowe po bokach; brodawki czuciowe • rozdzielnopłciowe • pasożyty jelita kręgowców: co najmniej jeden żywiciel pośredni: (skorupiaki – woda; owady – ląd)

TYP: ACANTHOCEPHALA - KOLCOGŁOWY

Acanthocephala

rozród w jelicie ryby

postać dojrzała

żywiciel ostateczny - ryba

cyskant jajo

acanthella rozpuszcznie osłon jajowych

żywiciel pośredniskorupiak...