Paulo Freire - Ezilenlerin Pedagojisi PDF

Preview

Summary

DÜŞÜNEN ŞEHİR EYLÜL 2017 SAYI: 3 Ücretsizdir Yerel Süreli Yayın ISSN: 2564-6354 E-ISSN: 2564-7121 İMTIYAZ SAHIBI HAKEM VE DANIŞMA KURULU Kayseri Büyükşehir Belediyesi adına Prof. Dr. Muharrem Akoğlu Fikret Karakaya Kayseri Büyükşehir Belediyesi Genel Prof. Dr. Köksal Alver Aydın Karakimseli Sekrete...

Description

DÜŞÜNEN ŞEHİR EYLÜL 2017 SAYI: 3 Ücretsizdir Yerel Süreli Yayın ISSN: 2564-6354 E-ISSN: 2564-7121

İMTİYAZ SAHİBİ Kayseri Büyükşehir Belediyesi adına Kayseri Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Hüseyin Beyhan GENEL KOORDİNATÖR VE SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Yusuf Yerli GENEL YAYIN YÖNETMENİ Dursun Çiçek YAYIN KURULU Prof. Dr. Köksal Alver Prof. Dr. Celalettin Çelik Dursun Çiçek Yard. Doç. Dr. M. Fazıl Himmetoğlu Dr. Faruk Karaaslan Prof. Dr. Atabey Kılıç Salih Özgöncü Osman Yalçın Yusuf Yerli

HAKEM VE DANIŞMA KURULU Prof. Dr. Muharrem Akoğlu Prof. Dr. Köksal Alver Prof. Dr. Yunus Apaydın Prof. Dr. Hakkı Büyükbaş Yard. Doç. Dr. Aynur Erdoğan Coşkun Mehmet Çayırdağ Prof. Dr. Celalettin Çelik Dursun Çiçek Dr. Abdulkadir Dağlar Can Deveci Prof Dr. Muhittin Eliaçık Doç. Dr. Alev Erkilet Yard. Doç. Dr. Fatih Ertugay Yard. Doç. Dr. Yonca Gençoğlu Fatih Gökdağ Yard. Doç. Dr. M. Fazıl Himmetoğlu Leyla İpekçi Semih Kaplanoğlu Dr. Faruk Karaaslan

Fikret Karakaya Aydın Karakimseli Prof. Dr. Atabey Kılıç Prof Dr. Turan Koç Prof. Dr. Yurdagül Mehmedoğlu Ayşe Önder Prof. Dr. İlhan Özkeçeci Prof. Dr. Selahattin Polat Mehmet Sarıçiçek Prof. Dr. Şefaettin Severcan Prof. Dr. İhsan Toker Prof. Dr. Nur Urfalıoğlu Osman Yalçın Yusuf Yerli Hasan Ali Yıldırım Yard. Doç. Dr. Ali Yıldız

YAPIM

Sahabiye Mahallesi Ahmet Paşa Caddesi Adalet İş Merkezi No: 23 Kat: 2/8 Kocasinan - Kayseri

BASKI M GRUP MATBAACILIK Kayseri Organize Sanayi Bölgesi 8. Cadde No: 7 38070 Melikgazi-Kayseri

t: +90 352 221 16 16 f: +90 352 221 16 11 [email protected]

t: +90 352 321 24 11 f: +90 352 321 24 19 [email protected]

KAPAK FOTOĞRAFI Dursun Çiçek

Düşünen Şehir Kayseri Büyükşehir Belediyesi'nin üç ayda bir yayımlanan hakemli dergisidir. Bu dergide yer alan yazı, makale, fotoğraf ve illüstrasyonların elektronik ortamlar da dahil olmak üzere çoğaltılma hakları yalnızca Kayseri Büyükşehir Belediyesi’ne aittir. Yazılı izin olmadıkça makul alıntılar dışında bir kısmının ya da tamamının çoğaltılması yasaktır. Yayımlanan yazıların hukuki sorumluluğu yazarlarına aittir. Dergideki isimsiz fotoğralar Dursun Çiçek'e aittir...

DOSYA YUSUF YERLI

DOÇ. DR. ŞERIFE TALI

Kutsal ve Taş

Kayseri Kâgir Evlerinde Taş ve Taşın Sembolik Anlamları

8

52 DOÇ. DR. RAMAZAN ADIBELLI

Taş ve İnsanın Kaderi

DURSUN ÇIÇEK

20

Richard Sennet’in Kitabı Bağlamında Batı Düşüncesinde Ten, Taş ve Şehir

PROF. DR. CELALEDDIN ÇELIK

“Ev”den “Konut”a: Meskenin Sosyolojik Dönüşümü

58

30

YARD. DOÇ. DR. BEDIR SALA

Y. MIMAR AYŞE ÖNDER

Sokakların Dobra Dili: Duvar Yazıları

Taş Deyip Geçme

68

42

içindekiler

HASANALI YILDIRIM KÂNI ÇINAR

Turgut Cansever

Edebiyatımızda Taş

74

48

ARAŞTIRMA-İNCELEME

ŞEHİR AKADEMİ DERSLERİ

DÜŞÜNEN ŞEHIR

YRD. DOÇ. DR. ALI YILDIZ

PROF. DR. AHMET KÂMIL CIHAN

Taş Üzerine Vacit İmamoğlu ile Söyleşi

Necip Fazıl’ın Şiirlerinde Şehir İmgesi

İslam Düşüncesinde Varlık

78

104

MEHMET ÇAYIRDAĞ

PROF. DR. ATABEY KILIÇ

DENEMELER

Kayseri’de Selçuklu ve Beylikler Devri Binalarında Bulunan Taşçı İşaretleri

Başkâtib-Zâde Râgıb Bey Mecmû’asından Seçmeler: Seyyid Bürhâneddîn Hazretleri

Erzurum

90

116

144

128

DR. NECDET SUBAŞI

ÜMIT BEKIR DURDU

Şehir ve Medeniyet ÇEVİRİ

148

LYNN WHITE, JR

Batı’nın Ekolojik Krizinin Tarihi Kökleri

KİTABİYAT

120

YRD. DOÇ. DR. MUHAMMED ESAT ALTINTAŞ

“Ezilenlerin Pedagojisi” Paulo Freire 154 NUMAN YILDIZ

Taşa Kazınmış Sözler 156

KİTABİYAT

Kitabiyat Yrd. Doç. Dr. Muhammed Esat Altıntaş “Ezilenlerin Pedagojisi” PauloFreire

“Ezilenlerin B Pedagojisi” Paulo Freire

rezilyalı eğitimci paulo freire, dünyada eğitim felsefesiyle ilgili dikkat çekici çalışmalara imza atmıştır. İlk kitabı “Bir Özgürleşme Pratiği Olarak Eğitim” adıyla 1967’de çıkmış, bu kitabı daha sonra 1968 yılında yayınlanan “Ezilenlerin Pedagojisi” adlı kitabı takip etmiştir. ‘Eleştirel pedagoji’ alanında öncü çalışmalardan biri olarak kabul edilen “Ezilenlerin Pedagojisi”, yazarın düşünce sistematiğini net bir şekilde ortaya koyması açısında önemlidir.

DÜŞÜNEN ŞEHİR | Kitabiyat | “Ezilenlerin Pedagojisi” PauloFreire

YRD. DOÇ. DR. MUHAMMED ESAT ALTINTAŞ Erciyes Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Din Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi [email protected]

156

Freire, kendi yaşadığı tecrübelerden yola çıkarak içinde yaşadığı toplumsal sistemin işleyişine, bu sistemin ürettiği insan tipolojilerine ve bu tipolojinin sürekli üretilmesine neden olan eğitim anlayışına ve uygulamalarına yönelik çarpıcı tespitlerde ve önerilerde bulunmuştur. Mevcut toplumsal düzenin ezen-ezilen ilişkisi üzerinde yürüdüğünü çarpıcı bir şekilde tasvir eden Freire, sistemin ezenlerin amaçlarına hizmet edecek şekilde yürümesine ve ezilenlerin bunu içselleştirmesine sert itirazlar dile getirmiştir. Ona göre ezenler, ezilenleri insan/özne gibi değil bir ‘nesne’ gibi algılamakta, onları “insandışılaştırmak”tadırlar. Bunu mutlak hakikat gibi içselleştiren ezilenler de bir süre sonra ezenlerin haleti ruhiyesini modelleyerek ezen-ezilen ilişkisinin kendini tekrarlayan kehanete dönüşmesine neden olmaktadır. Bir diğer deyişle, ezilenler fırsat bulup özgürleştiğinde ezenlerin tutum ve eylemlerini benimsemektedirler, tabiri caizse ezilenler kendi cellatlarına âşık olmaktadırlar. Freire, bu duru-

Freire iki temel eğitim anlayışı olduğunu öne sürmektedir. Bunlardan birincisi; Bankacı Eğitim Modeli, diğeri ise Problem Tanımlayıcı Eğitim Modelidir. Bankacı eğitim modelinde öğretmen öznedir, öğrenci ise nesne konumundadır. Çünkü öğretmen her şeyi bilendir, her şeye karar veren otorite konumundadır. Freire burada çeşitli metaforlar kullanmaktadır. Eğitim faaliyetini yatırıma, öğretmeni yatırımcıya ve öğrenciyi yatırım nesnesine benzet- mimiz maalesef bireyin düşünmesine ve mektedir. Öğretmen eğitim sürecinde sorgulamasına hizmet etmeyen ‘anlatım öğrencilerin sabırla dinlediği, ezberle- hastalığına’ düçar olmuştur. Nesne gibi diği ve tekrarladığı yatırımları yapar. yetiştirilen fertler belirli bir süre sonra Yatırım yapılan öğrencinin yaptığı bu eğitim anlayışını içselleştirerek çeşitli ise hiçbir diyaloga girmeden yatırılan savunma mekanizmaları geliştirmiştir. bilgileri aynen kabul edip, tasnileyip Bunlardan birincisi ‘içselleştirmedir’. yığmaktan ibarettir. Öğrencinin ‘boş Kendilerini özne konumunda görmebidon’ olarak algılandığı bu anlayışta yen öğrenciler, belirli bir süre ezilen öğretmen tarafından aktarılan bilgileri rolünü içselleştirip eleştiri yapamayan bir papağan gibi tekrar etmek en makbul ve dünyayı dönüştürme tasavvurunu eylemdir. Böyle bir eğitim anlayışında yitiren varlıklara dönüşebilmektedir. yetişen bir öğrenci belirli bir süre sonra Bir diğer savunma mekanizması ise, ‘düşünemeyen’, ‘haklarını arayamayan’, ‘öğrenilmiş çaresizlik’ tir. İçinde yaşasistemin sahipleri tarafından pazarlanan dıkları durumun belirli bir süre sonra malumatları tekrarlayan bir ‘temsilci’ normal olduğunu düşünmeye başlarolünü üstlenebilmektedir. Böyle bir yan fertler, yaşadıkları bu durumdan eğitim modeli ezenlerin ekmeğine rahatsızlık duymamaya ve bu duruma yağ sürmektedir. Zira böyle bir eğitim kulak tıkamaya başlamışlardır. Mesela, anlayışının çıktısı at gözlüğü takmış derslerde öğrencilerimizin bu sistemin bireylerdir. Bu anlayış, bir sürü toplumu ürettiği insan tipolojisini sorgulamaları yaratmaktadır. istendiğinde genelde onlar şu cevapları Türkiye’deki eğitim anlayışıyla ilgili vermektedirler: “Nasıl olsa her şey yine sarf edilmiş bazı atasözleri de bankacı olduğu gibi kalacak, bizim bunu düşünüp eğitim anlayışının öğretmen-öğrenci değiştirmek ne haddimize.”, “Ben tek başıma tasavvuruna benzemektedir: “Eti senin, bu düzeni nasıl değiştirebilirim?”, vb. Bir kemiği benim.”, “Öğretmen canı nasıl isterse buçuk saatlik blok ders boyunca sadece öyle yoğurur.”, vb. Okullardaki eğitim hocanın konuştuğu ve öğrencinin dinuygulamalarıyla ilgili yapılan çalışmalar lediği sınıf ortamlarında çoğu zaman da bunu teyit etmektedir. Eğitim siste- öğrenci zihnine takılan soruları dahi

soramadan, ne dinlediğini anlamakta ne de öğrenmenin hazzını duymaktadır. Sabırla dinleyen küplerin ne kadar sessiz olduğuyla gurur doyan hocalar, boş bidonları doldurmanın huzuruyla dersi bitirmektedirler. Fakat bu hocalar, ders sonunda sabırla dinleyen küplere derste anlatılanlarla ilgili ne anladıklarını sorduklarında muhtemelen asıl şoku yaşayacaklardır! Çünkü böyle bir eğitim ortamında yaratıcılık, sorgulama ve bilgiyi özümseme yoktur. Sınavlar bitinceye kadar anlamadıkları malumatın hamallığını yapan öğrenciler, sınavı geçtikten sonra malumatları unutmanın hazzını yaşamak için dört gözle beklemektedirler. Bu da onlarda kalıcı izli öğrenmeyi ortadan kaldırmaktadır. Peki, Freire’ye göre çözüm nedir? Freire çözümü, Bankacı Eğitim Modelinin tam zıddı olan Problem Tanımlayıcı Eğitimde görmektedir. Bu eğitim anlayışında öğretmen-öğrenci arasında gerçek bir iletişim vardır. Yani bilgi sadece öğretmenden öğrenciye akan bir nesne değil, her ikisinin çabasıyla anlamlandırılması gereken bir hammaddedir. Bu eğitim modelinde öğretmen ezen konumunda değildir, bir anlamda öğretmen-öğrenci arasında hiyerarşik manada ast-üst ilişkisi yoktur. Öğretmen öğretirken aynı zamanda öğrencilerden öğrenmeye çalışan bir varlıktır. Bu eğitim modelinde, eğitim diyalog merkezlidir. Öğrenciyle öğretmen arasında karşılıklı etkileşim vardır. Öğrenci kendisine sunulan bilgiyi anlamlandırmadan almak yerine kendi düşünce örgüsüne göre sorgular, bilgi kendisi için yararlıysa alır; anlamlı ve yararlı değilse reddeder. Böylece hem öğrenci hem de öğretmen birbirlerinden öğrenirler, yeni bakış açıları kazanırlar. En önemlisi ise, öğrenciler kendilerini bir özne gibi hissettiklerinde ezen-ezilen ilişkisini bir kader olarak görmeyip dünyayı değiştirme gücünü ve umudunu daima koruyabilirler.✒

DÜŞÜNEN ŞEHİR | Kitabiyat | “Ezilenlerin Pedagojisi” PauloFreire

mun tüm bireylerin insanlaşmasının önündeki en büyük engel olduğunu özellikle vurgulamaktadır. Toplumun ezen-ezilen ilişkisi üzerinde devam etmesini sağlayan ve bunu üreten en önemli kurumsal yapının mevcut eğitim anlayışı olduğunun üzerinde durulmaktadır.

157...