Podstawy zarzadzania - Jjhbb PDF

Preview

Summary

Jjhbb...

Description

PODSTAWY ZARZĄDZANIA Pojęcia „ zarządzanie” i „ kierowanie” często są stosowane zamiennie. Kierowanie jednak należy szerzej rozumieć, dlatego, że zarządzanie jest jedną z dziedzin kierowania. Zarządzanie - . 1. interpretacja instytucjonalna – zarządzanie jest zidentyfikowane z instytucją, z przedsiębiorstwem, z ogółem stanowisk w strukturze organizacyjnej, w których zostały przyporządkowane funkcje kierownicze. 2. interpretacja funkcjonalna.- nawiązuje do działań i funkcji, jakie pełnią managerowie w instytucjach, pozwala wyróżnić podstawowe funkcje kierownicze jak: a) planowanie b) organizowanie c) motywowanie d) kontrolowanie Są to funkcje sfery zarządzania. Mają być funkcjami sprawczymi tj. Współdziałać z innymi funkcjami. Obok niech odbywają się funkcje pierwotne. a) produkcja b) zaopatrzenie c) sprzedaż d) marketing e) finanse f) in.

Definicja zarządzania Zestaw działań, (obejmujący planowanie, podejmowanie decyzji, organizowanie, motywowanie, kierowanie) skierowany na zasady organizacji ( ludzkie, finansowe, rzeczowe, informatyczne.. Jest też podziała na materialne i niematerialne.) i wykonywany z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny. Sprawność – robienie rzeczy we właściwy sposób tj. Racjonalnie wykorzystując zasoby, bez zbędnego marnotrawstwa Skuteczność – robienie rzeczy właściwych tj takich, które przybliżają nas do ustanowionego celu. I sprawność i skuteczność są bardzo ważne, ale skuteczność przybliża do określonego celu. Działalność kierownicza Różnorodny charakter, managerowie musza wykonywać proces komunikacji i decydowania. Funkcje zostały wyodrębnione, by postrzec zachowania kierownicze. Zarządzanie to w połowie nauka , a w połowie praktyka. W fazie rewolucji przemysłowej dostrzeżono, że odkrycia naukowe są w praktyce potrzebne. Funkcje zarządzania 1. planowanie – wytyczanie celów organizacji i określenie najlepszego sposobu ich osiągnięcia, częścią tego procesu jest podejmowanie decyzji polegające na wyborze określonego sposobu działania spośród wielu dostępnych możliwości 2. zorganizowanie – logiczne grupowanie działań i zasobów, organizacja przyczynia się do podniesienia sprawności organizacji 3. motywowanie – kierowanie ludźmi, zespół procesów wykorzystywanych w celu sprawienia, by członkowie organizacji współpracowali ze sobą w interesie organizacji, aby identyfikowali się z misją organizacji. Jest to oddziaływanie na podwładnych 4. kontrolowanie – obserwowanie postępów organizacji w realizowaniu jej celów. Obejmuje 3 podstawowe czynności określenie mierników efektywności ( ilościowo określić co chcemy osiągnąć) pomiar bieżącej efektywności porównanie efektywności z wyznaczonymi miernikami Jeśli efektywność nie odpowiada miernikom, podejmuje się działania korygujące, funkcja jest dopełnieniem zarządzania Zarządzanie to czynność sprawowana w organizacjach tj. Grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów, wszystkie cele ukierunkowane na realizacje głównego celu. organizacja 1. rzeczowe – instytucjonalne, całość złożona z ludzi wyposażonych w środki rzeczowe ( aparaturę), których łączą określone więzi, konkretne instytucje 2. atrybutowe – strukturalne, jako cecha rzeczy złożonych, określająca sposób ich wewnętrznego zorganizowania. Organizacja jako atrybut rzeczy złożonych, mówić można o dobrej i złej organizacji 3. czynnościowe – jako rodzaj działania zorganizowanego ukierunkowanego na realizację określonych celów – czynność organizowania np zorganizowanie wyjazdu, sympozjum naukowego, sprawnego funkcjonowania instytucji własności organizacji 1. celowość – istnienie celu ogólnego, któremu są podporządkowane działania ( część) 2. Złożoność – organizacja składa się z wielu różnorodnych elementów ( z zasobów)

3.

odrębność – cele i struktura są wyodrębnione z otoczenia, lecz jednocześnie z tym otoczeniem powiązane, organizacja się wirtualizuje, odrębność jest względna, organizacja bez powiązania z otoczeniem nie może istnieć, podlega wtedy samounicestwieniu

zadania i czynności managerów kierownicy pracują z ludźmi i przez ludzi, trzeba mieć dobre kontakty personalne, umiejętność wpływania na ludzi tworzą kanały komunikacyjne w organizacjach, ponoszą odpowiedzialność za prace wykonana przez podwładnych doprowadzają do równowagi między konkurencyjnymi celami i ustalają priorytety ( co jest najważniejsze, co mniej ważne) musza myśleć syntetycznie i analitycznie są rozjemcami są politykami są dyplomatami są symbolami podejmują trudne decyzje Organizacje są tworzone by uzyskać synergię. Tj. Współdziałające elementy dają wynik wypadkowy pod jakimś względem większy niż prosta suma skutków wywołanych przez każdy czynnik z osobna. Przyczyny zjawiska synergii: osiągnięcie wprawy zwiększenie ciągłości pracy koncentracji i harmonizacja sił i środków wzajemne oddziaływanie motywacyjne wykorzystanie bardziej wydajnych narzędzi Miejsce kierownika w organizacji jest zróżnicowane , managerowie zajmują się różnymi sprawami  zróżnicowanie wg szczebla zarządzania managerowie najwyższego stopnia- prezes, wiceprezes, dyrektor naczelny, wyznaczają ogólne cele organizacji, jej strategię i politykę operacyjna, reprezentują organizację na zewnątrz managerowie niższego szczebla – kierownik zakładu, szef wydziału, odpowiadają za realizację polityki operacyjnej i planów opracowanych na najwyższym szczeblu zarządzania oraz nadzorują i koordynują działania managerów najniższego rzędu managerowie pierwszej linii- brygadzista, nadzorca, kierownik biura, nadzorują i koordynują działania pracowników wykonawczych, kierownicy określonych komórek organizacyjnych np finansowa, marketingowa  ze względu na obszar zarządzania kierownicy d/s administracyjnych kierownicy d/s marketing. Kierownik personalny Kierownik produkcji kierownik finansowy umiejętności kierownicze ( managerów) techniczne – zdolność posługiwania się narzędziami, metodami i technologią w określonej specjalności społeczne – zdolność współpracowania z innymi ludźmi, rozumienia ich i motywowania, zarówno poszczególnych osób jak i grup koncepcyjne - umysłowa zdolność koordynacji i integrowania wszystkich interesów i działalności organizacji, jest to zdolność postrzegania organizacji jako całości i współzależności jej części, ale i zrozumienia i w jaki sposób zmiana w dowolnej części organizacji wpłynie na całość 



Robert Owen – związany z branża włókienniczą, kierował kilkoma zakładami wytwórczymi. Jego spojrzenie było nowoczesne, bo dostrzegł znaczenie czynnika ludzkiego w organizacji. Po jego śmierci następuje zachwyt maszynami, a siła robocza jest stawiana na drugim miejscu. Stąd Owen zwany „ ojcem nowoczesnego zarządzania personelem”, doceniał wkład i dodatkową wartość jaką dawał człowiek. Jego poglądy to m.in. człowiek powinien mieć duże przerwy by regenerować siły, dążył do skrócenia czasu pracy ( był 12h), bo zmęczony człowiek jest mniej efektywny, należy dokształcać ludzi, by zwiększać ich kwalifikacje, co budzi w nich motywacje Charles Babbage – matematyk, próbował wdrążyć metody matematyczne w zarządzanie, dokonywał prób analizy procesu produkcyjnego, uwzględniając elementy jak czas, dobór ludzki, koszty itp

Początek XX w. Powstają szkoły zarządzania  Klasyczna naukowa organizacja pracy – naukowe zarządzanie, koncentracja na pracownikach w organizacji i na sposobach podnoszenia ich wydajności, przedstawiciele :  F. Tylor Zaczynał od podstaw, jego kariera zawodowa zaczyna sie od robotnika, przechodzi wszystkie szczeble hierarchii organizacyjnej aż do doractwa organizacyjnego, jako pierwszy opublikował książkę „ zarządzanie zakładem wytwórczym” ( 1903) i „ zasady naukowego zarządzania” (1911), próbował wdrążyć metody

naukowe w zakresie organizacji pracy, zaczął więc obserwować pracowników, jego propozycją było dostosowanie robotników do pracy pod względem cech fizycznych. Proponuje redukcję zatrudnienia ( pracowników małoefektywnych) ustalił normy wydajnościowe, należy robotników przyuczać do pracy, tym modelem odniósł sukces. Zaczął reorganizować inne zakłady. Po czasie kazał pracownikom więcej i ciężej pracować, co spotkało się z niezadowoleniem, postawiono mu zarzut nieludzkiego traktowania pracowników 4 zasady Tylor’a: opracowanie założeń naukowej organizacji pracy tj racjonalne metody wykonania każdego zadania naukowy dobór pracowników do określonych prac ( pod względem cech fizycznych) oraz ich przyuczanie, doskonalenie, wpajanie wiedzy o tej metodzie zachowanie współpracy pomiędzy przełożonym a podwładnymi ( nie do końca stosowano) Metoda ta przyczynia się do skonstruowania taśmy produkcyjnej. Tylor opracował zasady postępowania organizacyjnego ( co zrobić , by dobrze zorganizować proces wytwórczy): podzielić proces wytwórczy na drobne elementy szczegółowe elementy obserwować i zmierzyć ( również pod względem czasu) obserwować jaki wpływ maja wyniki poszczególne na wynik procesu produkcyjnego oddzielić czynności istotne od mniej istotnych wyeliminować czynności zbędne ustalić metody wykonania tych czynności w sposób naukowy uporządkować proces produkcyjny ustalić czasy i metody poszczególnych czynności  F.L.Gilberthowie Lilia jako pracownik naukowy ( psychologia przemysłowa) nie mogła wydać swojego dzieła, oboje obserwowali pracowników w czasie pracy, wykorzystywali do tego kamerę tzw. Cyklograf, obserwując sekundowe i minutowe obrazy stworzyli listę ruchów roboczych, tym samym wprowadzili podstawowe zasady ekonomii ruchów roboczych ( np obie ręce powinny brać czynny udział w wykonywanej pracy)  H. Gantt Znany z wykresów Gantt’a , podzielił proces produkcyjny na elementy, rysował schemat czasu z symbolika graficzna, do danej czynności określił czas, w jakim należy czynność wykonać ( w dniach i godzinach) znany jako twórca karty instrukcyjnej. Elementy karty: wykaz zadań czasy do ich realizacji najlepsze metody ich wykonania narzędzia, których używać każdy dostawał taką kartę i to współdziałało z wykresami Gantt’a  -

H. Emerson

klasyczna teoria organizacji – administracyjne zarządzanie,( expose, kierunek administracyjny) koncentracja na całej organizacji i na sposobach uczynienia jej bardziej sprawną i skuteczną, przedstawiciele:  H. Fayol  Dzieło” administracja przemysłowa i ogólna” opublikowane w 1916 r., żył w latach 1841-

1925, był praktykiem zarządzania, kierował zakładem górniczym,    

L. Urwick M. Weber Ch. Barnard

Behawioralna Szkoła stosunków międzyludzkich, koncentracja na zachowaniu pracownika w kontekście organizacyjnym, ruch na rzecz stosunków międzyludzkich, pobudzony narodzinami psychologii przemysłowej, zastąpił kierunek naukowego zarządzania w roli dominującego podejścia do zarządzania, lata 30/40 dostrzeżono człowieka, przedstawiciele:  E. Mayo Pracował z zespołem, podjął się eksperymentu badawczego, stworzył metodę – analiza wyselekcjonowanej sytuacji problemowej oraz zastosował technikę ankietową, bada zachowania pracowników w miejscu pracy i motywy ich zachowań, z pracowników wybrał i stworzył grupę badawczą, poddawał ich działaniu zmiennych warunków np zmiana przerw na posiłki, obserwował wydajność, udowodnił, ze człowiek jest istotą społeczną stąd praca to działalność zespołowa, bo ma społeczny charakter, zauważa, że człowiek zwraca większą uwagę co do przynależności do grupy niż do pracy, pracownicy pracują wydajniej gdy mają poczucie, że kierownictwo dba o nich, przy frustracji i niezadowoleniu spada wydajność  A. Maslow  D. McGregor Teoria X i teoria Y McGregor’a – założenia x: ludzie nie lubią pracować i starają się unikać pracy ponieważ ludzie nie lubią pracować managerowie, by skłonić ich do pracy na rzecz realizacji celów organizacji musza ich kontrolować, zmuszać, kierować nimi grozić

-

ludzie wola , by nimi kierować, pragną unikać odpowiedzialności, pragną bezpieczeństwa, nie maja ambicji, ambicje są niewielkie

założenia y: praca naturalną potrzeba stąd człowiek chętnie ja wykonuje bo odczuwa satysfakcje ludzie chce być samodzielni, dążą by się samorealizować, kontrola i nadzór nie są potrzebna pracownik może wykazywać inicjatywę człowiek gdy sam się kieruje jest lepiej motywowany bo ponosi odpowiedzialność są zdolni twórczo rozwiązywać problemy w organizacji= wnosi wartość do organizacji ludzie nie są głupi ale w najczęstszych warunkach organizacyjnych ich możliwości intelektualne są wykorzystywane tylko częściowo



Teoria decyzji – badania operacyjne, teoria ilościowa,

System -

organizacja traktowana jako obiekt, którego sposób wewnętrznego uporządkowania polega na tym, ze poszczególne jego części współprzyczyniaja się do realizacji celów całości zestaw powiązanych ze sobą elementów, które tworzą całość , elementy to: cele, wejścia, wyjścia, proces, zasoby ludzkie, zasoby rzeczowe, otoczenie

właściwości systemu 1. celowość – cele stanowią kryterium podejmowanych decyzji w organizacjach, są to twory celowe 2. złożoność – każdy system składa się z dużej liczby podsystemów 3. struktura – wyznacza porządek organizacyjny, umożliwia podział obowiązków, wyznacza zakres odpowiedzialności i usprawnia przebieg procesów 4. hierarchia – w obrębie systemu występuje podsystem o dominującej roli, gdy zwiększa się znaczenie podsystemu mówimy o centralizacji władzy w organizacji, w miarę wzrostu autonomii pozostałych podsystemów mamy do czynienia z decentralizacją ( podejmować decyzje najbliżej klienta) 5. homeostaza – zdolność do utrzymywania wewnętrznej równowagi 6. samoregulacja – zdolność do poszukiwania samodzielnego najlepszego stopnia zorganizowania 7. adaptacyjnosć – zdolność do przystosowania się zmian w otoczeniu 8. otwartość – powiązanie z otoczeniem 9. Synergia - Współdziałające elementy dają wynik wypadkowy pod jakimś względem większy niż prosta suma skutków wywołanych przez każdy czynnik z osobna Prawo harmonii „Aby osiągnąć sprawność wzorcową pod względem ekonomicznym trzeba dobierać organy z ich charakterystycznymi wykresami , a następnie trzeba aby te organy działały w ścisłym za sobą powiązaniu tak, aby każda czynność odbyła się w swoim czasie” Planowanie – ukierunkowuje wszelka działalność przedsiebiostwa, planowanie należy traktować jako działalność uniwersalną ze strony, że wszystkie organizacje planują. Z drugiej strony planowanie odbywa się w sposób indywidualny ( każda organizacja planuje w swój własny sposób) planowanie obywa się w kontekście otoczenia w oparciu o zrozumienie otoczenia ustalić co jest misją organizacji z misji organizacji wypływają równoległe strumienie celów i planów Fundamentem planowania jest ustalenie celów 1. misja – podstawowy, niepowtarzalny cel organizacji, który ją wyróżnia z otoczenia, jej elementy: docelowi klienci i rynki, główne produkty i usługi, obszar geograficzny, troska o przetrwanie, wzrost i rozwój, filozofia firm 2. cele strategiczne – formułowane na najwyższym szczeblu zarządzania, mają długi horyzont czasowy o małej szczegółowości, odpowiedzialni za realizacje celów jest top-menedżment 3. cele taktyczne – ustalane na średnim szczeblu, odpowiedzialni za realizacje managerowie szczebla średniego zarządzania 4. cele operacyjne – cele bieżące, na najniższym szczeblu ustalone dla managerów z najniższego szczebla 5.- wyróżniamy cele różnych aspektów działalności organizacji : produkcyjne, finansowe, marketingowe, sprzedaży... 6 - cele krótkookresowe, średniookresowe, długookresowe optymalizacja w przedsiębiorstwie jest dużo celów, pomiędzy nimi są konflikty, sprzeczności, należy je niwelować, zakłada możliwość równoważenia, informuje jak należy łagodzić konflikty między celami przedsiebiostwa Plany są podporządkowane celom wyróżniamy Strategiczne – długi okres czasu, szczegółowość nie duża, plany wieloletnie, długi horyzont czasowy, strategia wyznaczona jako kierunek, ustalane na najwyższym szczeblu hierarchii tj. Przez zarząd, ukierunkowane na realizacje celów strategicznych, obejmują decyzje np w zakresie wejścia na nowe rynki, alokacji zasobów.

-

-

-

Ustalenie celów i planów strategicznych wymaga abstrakcyjnego myślenia tj wyjść w przyszłość, wziąć pod uwagę całość organizacji Taktyczne- nakierowane na realizacje celów taktycznych, kształtuje się je po to by realizować pewne elementy planów strategicznych ( szczebel średni i wyższy kształtuje), krótszy horyzont czasowy, koncentrują uwagę na konkretnych działaniach w odniesieniu do planów strategicznych, strategie wyznaczają pewne działania, a taktyczne zajmują się realizacja tych zadań Operacyjne- wynikają z planów taktycznych, opracowywane przez szczebel średni i najniższy, rodzaje:  Jednorazowe- przygotowywane do realizacji zadań, które w przyszłości nie będą powtarzane. Są tu programy i projekty. Programy to plan jednorazowy dla szerszego zestawu działań np z procedurami, a projekty to plan jednorazowy, jednokrotnego użytku, wyższy zakres niż program i mniej złożony, może być częścią składową programu, ale i samodzielnym planem. ważne w projekcie są budżety i harmonogramy  Ciągłe – plany trwale obowiązujące, opracowane dla działań regularnie się powtarzających, wyróżniamy: Wytyczne polityki ( określają jak organizacja reaguje np na dany program), standardowe procedury działania ( określają jakie kroki podjąć gdy zaistniej określoną sytuacja, przepisy i regulaminy ( określają dokładnie sposób wykonania danych czynności) inne: długookresowe (powyżej 5 lat), krótkookresowe ( do 1 roku), średniookresowe ( do 3 lat)

struktura organizacji – z łac. Oznacza „ budowa”, wewnętrzna budowa całości, elementy struktury: 1. elementy strukturalne  stanowiska pracy  komórki organizacyjne – komórka to najmniejszy twór w przedsiębiorstwie ( dział sekcja zespół)grupa osób składająca się z kierownika i podporządkowanych mu członków zespołu grupy, realizująca określone zadania będące celem cząstkowym organizacji. Komórki łączą się w służby( zespół ludzi lub komórek organizacyjnych realizujących wyspecjalizowane zadania wydzielone na podstawie kryterium funkcjonalnego i podporządkowane jednemu fachowemu kierownictwu, tworzone na bieżące potrzeby organiz., gwarantują fachowe wykonanie działań, przynależność do służby nie musi być związana z zależnością służbową) i w piony organizacyjne ( zespół jednostek organiz.. Lub służb powoływane do wykonywania zadań realizujących jeden lub więcej celów całej organizacji np pion ekonomiczny, finansowy, marketingowy itp 2. relacje- więzi, stosunki, interakcje, zależności w organizacji, charakter mogą mieć służbowy, funkcjonalny, informatyczny itp. Więź organiz. To utrwalenie drogi przepływu informacji, świadczeń, zasobów rzeczowych pomiędzy elementami organiz. I pomiędzy organizacją i jej otoczeniem. Mają charakter materialny i niematerialny. Rodzaje więzi: służbowa- hierarchiczna, liniowa, więź pionowego podporządkowania określająca stosunek przełożony – podwładny, służy do przekazywania poleceń i decyzji kierowniczych. Przebieg od najwyższego szczebla w układzie pionowym poprzez pośrednie do stanowisk wykonawczych funkcjonalna – charakter zróżnicowany, przebiega w różnych kierunkach: poziomo, pionowo, skośnie ( doradzanie, wydawanie opinii, przygotowywanie informacji dla kierowników liniowych, inicjowanie różnych działań) informacyjna – utrwalona droga przebiegu informacji, pokrywa się z więzią liniową i funkcjonalną. Wymiary struktury organizacyjnej To parametry strukturalne, które pozwalają wyodrębnić pewne cechy struktur organizacyjnych dla ich zróżnicowania. Cechy: 1. konfiguracja- wyjaśnia ile pionów jest w organizacji, ile szczebli i komórek lub stanowisk podległych jednemu kierownikowi, rozpiętość formalna i rzeczywista 2. centralizacja – wewnętrzny podział władzy i zakres samodzielności jednostek organiz. Informuje nas o stopniu koncentracji uprawnień do podejmowania decyzji na najwyższym szczeblu hierarchii organizacyjnej 3. specjalizacja –efekt podziału pracy w organizacji, charakteryzuje zakres funkcji poszczególnych jednostek organizacyjnych Im większa specjalizacja tym więcej jest wyodrębnionych funkcjonalnych obszarów działania 4. formalizacja - opisanie elementów struktury organizacyjnej w formie znaków. 5. Standaryzacja – ujednolicenie działań i zachowań członków organizacji. Miarą standaryzacji jest stopień ogran...