Przemiany sfery publicznej na Filipinach PDF

Preview

Summary

Przemiany sfery publicznej na Filipinach ● Konflikt na południu Filipin (muzułmanie) ● Przez 300 lat Filipiny pozostawały w kolonii Hiszpanii, następnie w wyniku wojny amerykańsko-hiszpańskiej stały się kolonią USA ➢ Geografia i demografia Filipin ● Tagalski i angielski ​➔​języki urzędowe ● Herb Fil...

Description

Przemiany sfery publicznej na Filipinach ●

Konflikt na południu Filipin (muzułmanie)

●

Przez 300 lat Filipiny pozostawały w kolonii Hiszpanii, następnie w wyniku wojny amerykańsko-hiszpańskiej stały się kolonią USA

➢ Geografia i demografia Filipin ●

Tagalski i angielski ➔  języki urzędowe

●

Herb Filipin(nawiązanie do kolonializmu) ➔ amerykański orzeł z gałązką oliwną i bronią, a z drugiej lew hiszpański

●

Mówi się że gdyby nie Hiszpanie, Europejczycy ten archipelag mógłby wyglądać inaczej.



 ilipa II Habsburga . Nazwa F  ilipiny pochodzi od imienia króla Hiszpanii F

●

Flaga: słońce z 8 promieniami symbolizuje 8 prowincji wokół Manili oraz 3 gwiazdy symbolizujące 3 główne regiony. Kolory: nawiązanie do flagi kubańskiej; niebieski-kolor czystości rewolucjonistów oraz czerwony-symbolika krwi i oddania.(gdy kolor czerwony jest na górze oznacza że kraj jest w stanie wojny, jeśli niebieski jest na górze oznacza pokój w kraju).

●

Filipińczycy nazywani Latynosami Azji ze względu na połącznia z Ameryką Południową, wykorzystanie podobnych rozwiązań, czy też wspólna historia z Meksykiem i Kubą.

●

2. Powierzchnia 300 000km

●

Główne miasto: Manila-stolica na największej wyspie Cebu

●

Liczba ludności +/- 100 mln.

●

Komunikacja głównie lotnicza, ale także wodna – rozwiązanie dla uboższych.

●

Duża różnorodność językowa około 170 języków gł:

●

o

Tagalski

o

Ilokański

o

Cebuański

o

Waray

o

Hiligaynonma

Rozprzestrzenienie języków: determinizm geograficzny, lepiej było prepłynąć na sąsiednią wyspę, aniżeli przebić się przez góry(w górach języki tradycyjne ludów górskich, które uniknęły zislamizowania)

●

Manila-16 różnych miast

●

Problemem jest dokładne policzenie liczby Filipińczyków. Problem demograficzny jest problemem ostatnich dekad(w ostatnim czasie degradacja środowiska)

●

Filipiny: 10% najbogatszych ➔  właściciele ok.40% PKB kraju

●

W 1900r 70% archipelagu zajmowały tereny zielone obecnie jest to ok. 18%

●

Archipelag „ring of Fire” – wulkany, trzęsienia ziemi, tajfuny.

➢ Turystyka ●

Miasteczko Vigan – pozostałości kolonialne, najlepiej zachowane miasteczko po czasach hiszpańskich. Dużo budowli sakralnych, masywne bryły.

●

Tarasy ryżowe w Kordylierach – wpisane jako zabytek naturalny, ale też technologiczny na listę UNESCO.

●

Katedry Luzonu

●

Rzeka podziemna na Palawanie

●

Góry czekoladowe

●

Wulkany Taal, Pinatubo, Mayon, Apo

●

Przestrzeń publiczna Jeepney – podstawowy środek transportu publicznego, amerykańskie jeepy przerobione na „autobus”(kolorowe różne motywy religijne)

●

Kościoły, broń na ulicach

➢ Ramy czasowe historii Filipin ●

Prehistoria(do 900 roku)

●

Okres przed kolonialny (900-1521r.)

●

Okres hiszpański (1521-1898 r.)

●

Okres amerykański (1898-1946 r.)

●

Okres republiki Filipin (po 1946 r.)

Prolog: Tasadajowie – ludy żyjące w grotach, mówili językami jak grupa ludów górskich. T  asadajowie – grupa, której została przypisana legenda. Niemożliwe żeby żyli w izolacji (społecznej, kulturalnej), na pewno mieli kontakty z innymi(w cekach turystycznych) ●

 alawan, 40 000-9000 – najstarsze pozostałości Jskinia Tabon, P (kości)

Callao, Luzon, 65 000-jeszcze starsze ●

Ląd Sundajski – 10 000 p.n.e – można było suchą stopą przejść na inne tereny, które teraz stanowią osobne wyspy.

▪

Negryci (Negritos)(At, Aeta) – pierwsi mieszkańcy tego terenu, którzy do dziś zamieszkują tereny Filipin. Wizualnie podobni do Aborygenów.

Obecnie: społeczność „z boku” w górach, częściowo dyskryminowana przez społeczeństwo. ●

Ludy Austronezyjskie- Malaje- zarówno mieszkańcy Madagaskaru jak i Pacyfiku

●

Okres przedhistoryczny

▪

Urna z Manunggal (+/- 900 p.n.e)- naczynie z gliny – rozwój pewnego poziomu technologicznego (Negryci robili z kamienia ➔różnica) wzór świadczy o tym w co wierzyli.

▪

W każdym regionie można zaobserwować odmienne cechy, ale pewne cechy pozostają wspólne dla pewnego kręgu kulturowego, np. fetyszyzm- wierzenie o magicznych cechach przedmiotu oraz spirytualizm – wierzenie w duchy, rytualizm-wykonywanie różnego typu rytuałów , wiąże się to z kulą-magią.

▪

Malinowski w swoich badaniach uwzględniał funkcjonalne działanie mitów, życie codzienne społeczności, zabobony itp.

▪

Aswang to najbardziej popularny zły duch na Filipinach. Były wredne, zmiennokształtne. włażą również do domów, gdzie żywią się krwią śpiących gospodarzy.W  łamują się do domów pogrzebowych i kradną świeże zwłoki.

▪

Anito- kult przodków. Duchy przodków miały wpływ na życie, trzeba było im oddawać cześć.

▪

Brak świątyń, tradycja b  abajanów- uzdrowicieli łączących wiedzę o magii i ziołach wykorzystywana w celu pomocy wspólnocie, łączących wiedzę o magii i ziołach wykorzystywana w celu pomocy wspólnocie.

▪

Balangay-Barangy- długie nawet do 12m łodzie. Życie niektórych osób toczy się w wokół Balangay

Stratyfikacja społeczna ➔  o

Datu/Dato – przywódcy lokalni szefowie wioski(obecnie płd. Filipin)

o

Maharlica-

klasa

współpraca z datu o

Timua- chłopi

wojowników,

o

Siguiguiliris- niewolnicy (duży odsetek na filipinach, przegrana potyczka z inną wioską lub za długi)

●

Taras ryżowe- 2000 lat temu zaczęto je budować, lud Ifugao (Igorot)- ludy górskie oparli się chrystianizacji do nie dotarli Hiszpanie. Zabytek natury i kultury

●

Rok 900 -koniec prehistorii: ▪

Inskrypcja z Laguny 21 kwietnia 900- 1 tekst w języku kawi(niektóre elementy z sanskrytu-Indie, dowód na to że istniały związki i kontakty handlowe i inne z odległymi terami) I źródło pisane – darowano wolność niewolnikom

▪

Mandala Śrividźaja – głównie dóbr naturalnych natomiast do kraju import gotowych rzeczy. Filipiny najdalszą drogą łańcuchu Śrividżaja.

➢ Sułtanat Sulu: ▪

Baginda – przypływa z Sumatry, pojawia się z grupą ludzi, zamieszkał na jeden z wysp archipelagu ożenił się z tamilską kobietą, która urodziła córkę która wyszła za mąż za ArabaAbubakr Abirni (wyznającego islam).

▪

Abubakr Abirni- objął rządy po Bagindzie, kontakty z innymi islamskimi państwami

Ludy Moro- zbiorcza nazwa ludów wyznających islam na Filipinach

➢ 1521-Magelan ▪

Antonio Pigafetta- pisze co się działo na wyprawie Magellana

▪

Enrique- osobisty służący Magellana(może to on opłynął świat jako pierwszy) rozumie lokalny dialekt chociaż pochodzi z terenów dzisiejszej Malezji

▪

Humabon-Carlos- datu szanowany na kilku wyspach. Lokalny mandala, władca kilku lokalnych wysp, w tym Cebu. Zgadza się na chrzest dostaje nowe imię po królu hiszpańskim Carlosie. Z nim spotkał się Magellan wtedy się okazało że enrique rozumie lokalny dialekt, mimo że został kupiony kilkaset kilometrów na zachód, przez to można przypuszczać że był pierwszą osobą która opłynęła świat.

▪

Lapu-Lapu- Humabon miał z nim problem, poprosił Magellana o pomoc, ten ostrzela wyspę, a le nie może dalej popłynąć, zalewa strzelby. Lapu Lapu i jego ludzie zbijają Magellana i jego ludzi, 18 osób wraca do Hiszpanii.

o

Potem Hiszpanie wciąż próbują, kolejna wyprawa już po 4 latach.

➢ 1565- Miguel Legazpi- 4 wyprawa po Magellanie chce on założyć stałą hiszpańską bazę wojskową na Filipinach(bierze też kilkudziesięciu mnichów). Przybywa najpierw do tego samego miejsca, do środkowej części archipelagu – dziś Cebu. Wojska bombardują całą wioskę Tupasa, ludzie uciekają do dżungli. Marynarze odnajdują figurkę Dzieciątka Jezus, Hiszpanie odczytują to jako cud. Zakładają siedzibę w Manili.

●

 yprawy Entrada Remontados ➔ ➔w

●

Sumuroy i Dagoh(to nazwiska)- powstania w XVIII wieku przeciwko hiszpańskiemu rządowi kolonialnemu

●

Redducion- polityka w celu tworzenia wspólnoty w zasięgu dzwonu, dokąd mnich mógł dojść dźwięku dzwonu wyznaczał modlitwę. P  olityka wspólnoty “w zasięgu dzwonu”, region dla mnichów.

●

Encomendia- średniowieczny hiszpański system ściągania podatków. Encomendant miał dostarczyć określone dobra o dpowiedzialny za dany obszar. On decydował od kogo bierze i ile ➔ sposób wyzysku oraz korupcji

Filipiny były kolonią kolonii (formalnie podporządkowane Nowej Hiszpanii-Meksyk, który należał do Hiszpanii). ●

System Alcalde Mayor- system do wprowadzenia którego przyczynili się gubernatorzy amerykańscy,tzw. gubernatorzy prowincji kontrolowali sytuację na danym terytorium

Własne z neta: System encomienda był nadużywany przez encomenderos i do 1700 został w dużej mierze zastąpiony przez prowincje administracyjne, z których każda na czele był Alcalde Mayor (gubernatorem prowincji). ●

Polo Y Servicios- przymusowa praca, która została nałożona podczas hiszpańskiego reżimu. Wszyscy mężczyźni w wieku od 16 do 60 lat mający zdolność do pracy muszą pracować na projekty społeczne przez 40 dni, takie jak budowanie mostów, kościołów i produkcja.

Prawie wszystkie te pojęcia hiszpańskie obowiązywały na terenach Ameryki Południowej ➔  dlatego też Latynosi Azji ➢ Filipiny były punktem tranzytowym, ważne miejsce w handlu. Światowy eksport przez Manile. Manila była wówczas wielkim portem tranzytowym. Handel obumarł? Bo Brytyjczycy chcieli wyłączność wymiany z Chinami.2,5 wieku regularnie funkcjonowała ale potem Filipiny tracą na znaczeniu. Hiszpania nie wie co robić z Filipinami bo Meksyk odzyskuje niepodległość.

➢ I okres hiszpański do końca XVIII wieku, od XIX nowy model ➔  duże plantacje, zintensyfikowanie działań ➔  p  owstanie HACIENDAS ➢ Relacje państwo-kościół:

●

Omnondo, Real Patronado- wzajemna współpraca i ograniczenia (dobry i zły policjant) był wyrazem królewskiego patronatu kontrolującego główne nominacje urzędników kościelnych i zarządzanie dochodami kościelnymi, zgodnie z konkordatami ze Stolicą Apostolską . Powstała struktura władzy królewskiej i przywilejów kościelnych , była formująca w hiszpańskim imperium kolonialnym . Spowodowało to charakterystyczne ciągłe przenikanie się handlu, polityki i religii.?

▪

Augustianie(Cebu, Luzon)

▪

Franciszkanie (Bicol)

▪

Jezuici(Cebu, Bohol)

▪

Dominikanie(zakonnicy uczyli się lokalnego języka)

●

1720 encomendia(zniesiony) ➔ ➔alcalde Mayor

●

1719 Fernando Manuel de Bustillo Bustamante y Rueda - pełnił funkcję 37. gubernatora generalnego w hiszpańskiej Filipinach od 1717 roku aż do śmierci. K  ilka osób z nierozstrzygniętymi oskarżeniami skorzystało z azylu w kościele. Bustamante zastosował bardzo rygorystyczne środki, aby przeciwdziałać nadmiernym roszczeniom do immunitetu przez arcybiskupa Manilii Francisco de la Cuesta. Arcybiskup De la Cuesta został wezwany do przekazania władzom cywilnym lub umożliwienia zabrania ich. On także odmówił, popierając roszczenie o immunitet sanktuarium. eria kłopotów z władzami kościelnymi doprowadziła do aresztowania i uwięzienia arcybiskupa De la Cuesta, wraz z braćmi dominikańskimi i innymi duchownymi związanymi z Arcybiskupem. W  odpowiedzi na uwięzienie Arcybiskupa i całkowite lekceważenie przez rząd kościoła jako sanktuarium, tłum zwolenników arcybiskupa zaatakował Palacio de Gobernador i zabił gubernatora Bustamante. Arcybiskup De la Cuesta został zwolniony z więzienia i mianowany na stanowisko gubernatora generalnego.

➢ Gospodarka o

Manilski galeon 1565-1815 - byłe hiszpańskie handlowe statki , które przez dwa i pół stulecia związane z Filipin z Meksyku poprzek Pacyfiku , dzięki czemu jeden lub dwa rejsy w obie strony rocznie między portami w Acapulco i Manili , które były częścią Nowej Hiszpanii . Termin galeony Manila jest również używany w odniesieniu do szlaku handlowego m  iędzy Acapulco i Manila , który trwał od 1565 do 1815.

o

Czym handlowano ? 90% - Chiny Manila były głównymi szlakami

➢ XIX wiek o

1762-1864 – Brytyjczycy w Manili (ekspedycje z Indii do Filipin) ➔bezbronna kolonia Hiszpanii-kruchość kolonii.

o

▪

Hiszpański model kolonii ➔  handel +chrystianizacja

▪

Brytyjski model kolonii ➔ważna jest ziemia

Odejście

od

quazi

portugalskiego

modelu

kolonizacji(handel)

na

rzecz

brytyjskiego (amerykańskiego) o

Królewska Kompania Filipińska ( 1785-1834)- ma wspierać rolnictwo, eksport towarów na Filipinach

o

Eksport towarów rolnych (tytoń, trzcina cukrowa, bawełna, kawa)

o

Konsekwencja: H  ACIENDA; klasa HACIENDEROS (nie czysto filipińska, ale też nie hiszpańska- mieszani filipińćzycy-hiszpanie-chińćzycy) ➔  nowa forma produkcji i klasy społecznej- w  ielcy posiadacze ziemscy, podporządkowali sobie dużo osób, które dla nich pracowały

o

Reformy administracji (wybory urzędów lokalnych), liberalizacja handlu – uchylenia przywilejów handlowych gubernatorów i alcade mayor(burmistrzów), reforma szkolnictwa, początki służby zdrowia

●

Struktura społeczna: ▪

Indios- schrystianizowani, mieszkańcy archipelagu filipińskiego

▪

Moro- wyznający islam, południe archipelagu-Mindanao

▪

Lumad – plemiona zamieszkujące góry, nie zislamizowane, animiści

▪

Igorot- ludzie gór na Luzonie, tradycyjne religie, oprali się chrystianizacji

▪

Mestizo- każdy kto ma mieszane pochodzenie na Filipinach? potomkami hiszpańskich ludzi krzyżujących się z Filipińczykami. Mestizo to termin nadawany osobom dziedziczącym obcego pochodzenia.

▪

Sangley(chinos)- mniejszość chińska na Filipinach

▪

Filipino – Insulares- przez długi okres tak nazywano Hiszpanów na Filipinach. Są w rankingu poniżej Peninsulares

▪

Peninsulares najwyższa klasa na Filipinach, którym powierzono biura wysokiej rangi. Peninsulares to czystej krwi Hiszpanie urodzeni z Hiszpanii i wysłani do hiszpańskich kolonii, by rządzić. Często są nagradzani wielkimi względami i dużymi ilościami ziemi. Osoby które w 1 pokoleniu przybyły na Filipiny.

▪

Principalia- Ci wysyłali na studia, elity władzy z których wywodzili się hacienderos mówili po hiszpańsku, Metysi, wysyłali na studia do Europy

▪

Ilustrado- Ci co wyjechali na studia i potem wrócili, kształcili się

o

Teoria zależności (Prebisch, Cardoso-badacze)-elity kompradorskie. Teoria mająca wyjaśnić słabszy rozwój państw postkolonialnych po zakończeniu okresu kolonialnego. Wszystko wynika ze stworzenia elit kompradorskich w których lokalne elity poszły na współpracę z kolonizatorami za pieniądze. Pozwalały kolonizatorom eksploatować tereny za swój udział.

➢ Mixed Blessing – konsekwencje kolonializmu Negatywne: ▪

Choroby(zwłaszcza w 1 okresie na choroby przywiezione przez białego człowieka)

▪

Eksploatacja

▪

Koncentracja ziemi i podziały społeczne

▪

Zanik przed kolonialnych tradycji

▪

Edukacja

▪

Rozwój technologiczny: drogi

▪

Zniesienie niewolnictwa

▪

Rozwój gospodarczy

▪

Tożsamość

Pozytywne:

➢ Modernistyczna teoria narodu o

1984- wszytskie wprowadziły teorie narodu – zwracają uwagę na rolę edukacji, mediów, pojawia się horyzont myślowy, pojawia świadomość narodowa ▪

E. Geuner „Narody i Nacjonalizm”(wskazywał na rolę edukacji)

▪

B. Anderson „Wspólnoty wyobrażone” (społeczeństwa kolonialne to pierwsze, w których pojawiła się wizja wspólnoty)

▪ ▪

G. Hobsbawm „Tradycja wynaleziona” P  rymordializm (pierwotność) – pogląd uznający jedność, wieczność i moralność narodu, traktujący naród jako zjawisko o pierwotnym znaczeniu w ludzkim życiu.

▪

Perenializm- wieczność

▪

„To nie naród stworzył nacjonalizm, a nacjonalizm naród”

➢ Warunki Rozwoju nacjonalizmu o

Zmiana gospodarcza ( Hacienderos ➔ ➔Ilustrados (wykształceni, więcej ich interesuje))

o

Rozwój szkolnictwa

o

Przykład Meksyku (1821)-daje do myślenia do rewolucji antyhiszpańskiej doprowadziły kolonialne elity, które zbuntowały się przeciw Koronie

o

Nurt liberalny w Hiszpanii „chwalebna rewolucja”-1869. Niepokoje i walki zwycięża nurt liberalny, ale na Filipinach i Kubie pozostaje to samo.

o

Rola kościoła (zakonów)-wszystkie najważniejsze katedry to wysyłani byli prosto z Hiszpanii

➢ Do rewolucji nie dochodzi od razu o

1864 r – Jose Burgos -ksiądz „Manifest lojalnych Filipińczyków do szlachetnego narodu Hiszpańskiego”(powód: ograniczenie roli zakonów na Filipinach oraz docenienie tych lokalnych)Burgos-z rodziny hacienderos pisze ten list. I raz kiedy ktoś na piśmie sam określa się jako F  ilipińczyk , ale lojalny wobec Hiszpanów(mieli interesy, czuli się częścią świata hiszpańskiego) 1 RAZ NAZWANO FILIPIŃCZYKAMI!. Prośba o zmianę, ale nie rewolucja.

o

1872 r - rozruchy na Cavite na południu od Maniii, obrona Manili od południa dobrze rozwinięty region. Buntują się, część wojska strajkuje. Gubernator Rafael Izquierdo i jego porządki- zostaje przysłany nowy gubernator, on skazał na śmierć trzech duchownych metyskich. wprowadzając w ten sposób surowsze przepisy które wywołały powstanie. Reformacja sugerowała, że żołnierze Korpusu Inżynieryjno-Artyleryjnego powinni płacić podatki, od których byli wcześniej zwolnieni. Kolejną drastyczną zmianą był wymóg wykonywania pracy fizycznej . Zmiany te doprowadziły ostatecznie do p  owstania w 1872 r. W Cavite , w którym około 200 żołnierzy Korpusu Inżynierii i Artylerii zbuntowało się i zabiło swoich oficerów. Hiszpański sąd wojskowy potępił umęczonych kapłanów, skazał: José Burgos , Mariano Gómez i Jacinto Zamora ( GOMBURZA ), do kary śmierci. Izquierdo zachorował, a on ustąpił ze stanowiska 8 stycznia 1873 roku.

o

Jose Rizal : „El Filibusterismo”-k siążka którą dedykuje 3 zmarłym księżom, niesprawiedliwość w kolonii, system, poświecenie.

➢ 1872 Ruch propagandowy (wtedy to było rozumiane jako promocja, szerzenie idei) o

Jose Rizal, Marcelo del Pilar (organizator, zorganizował pieniądze), Mariano Pon...