Psychologia i jej dziedziny PDF

Preview

Summary

Notatki z konwersatorium...

Description

Dr Katarzyna Pawełek Dyżury: I poł. Semestru: środa godz. 10-12 Kolokwium: 02.02.2021 lub 09.02.2021 [email protected] (czas oczekiwania na odp. do 14 dni roboczych)

PSYCHOLOGIA I JEJ DZIEDZINY 1. Rozumienie psychologii – tradycyjne  psychologia rozwijała się początkowo jako dział filozofii, była jego bardzo istotnym działem.  w starożytności oznaczała naukę o duszy ludzkiej (grec. psyche – dusza, lagos – słowo) ujmowanej jako siedlisko życia wewnętrznego człowieka. dusza ta, jako coś niematerialnego, była przeciwstawiana materialnemu ciału, pełniąc jednocześnie nad nim prymat. DUSZA > CIAŁO 

niezależnie od kontekstu filozoficznego, jaki im towarzyszył, obserwacje psychologiczne myślicieli niejednokrotnie uderzały swą trafnością. np. - typologia temperamentów opracowana przez Hipokratesa cztery wieki przed naszą erą (cztery temperamentalne: sangwinik, melancholik, flegmatyk, choleryk)

-

systematyzacja zjawisk psychicznych dokonana przez Arystotelesa i próby wykrycia praw, jaki nimi rządzą

2. Psychologia naukowa Psychologia klasyczna  1879 Instytut Psychologii W. Wundta w Lipsku.  Wundta interesowało badanie zjawisk psychicznych.  introspekcja – metodycznie zastosowany sposób spojrzenia do wnętrza własnego „ja”; dostęp do zjawisk psychicznych ma jedynie przeżywający je człowiek, stąd podstawowym źródłem wiedzy psychicznej jest wgląd we własne przeżycia (introspekcja) Biologiczny punkt widzenia  Hipokrates – typologia temperamentów  kontrola zachowania przez określone ośrodki w mózgu (obserwacje/badania od poł. xixw.) o funkcjonowanie mózgu o substancje chemiczne a mózg o procesy biochemiczne zachodzące w mózgu  geny a zachowanie  mózg – system nerwowy – układ wydzielania wewnętrznego (hormony) Psychoanaliza (kierunek psychodynamiczny)  Zygmunt Freud  nieświadomość  popęd życia (seksualny) i śmierci  id – ego (ja) – superego (nadja) / każdy z tych elementów charakteryzuje się innymi cechami: id – kieruje się zasadami przyjemności (porównuje się to do rozkapryszonego dziecka), zachcianki mają być spełnione na teraz superego – kieruje się moralnością, ma w sobie normy postępowania, wie, co jest dobre, a co złe (strażnik moralności) ego – warstwa naszej podświadomości, kierująca się realizmem





metody badania: - hipnoza - wolne skojarzenia - analiza marzeń sennych (w marzeniach sennych odzwierciedlenie znajduję nasza nieświadomość) - czynności pomyłkowe (powiedzenie czegoś, czego nie chcieliśmy) zasługi: o objawy fizyczne (choroby/zaburzenia) a aspekty psychologiczne o rola wczesnego dzieciństwa o rola rozmowy

Behawioryzm – dział psychologiczny, który zajmuje się zachowaniem  John B. Watson  badania Iwana P. Pawłowa (warunkowanie klasyczne)  Burrhus F. Skinner (warunkowanie instrumentalne)  psychologia Stimulus – Response

Na początku XX wieku powstał nowy kierunek psychologia postaci (Gestalt)  stanowiła znaczący odłam psychologii świadomości, która dała początek współczesnej psychologii poznawczej (kognitywnej)  przedstawiciele tego nurtu psychologii uważają, że zachowanie człowieka i sposoby jego reagowania na siebie samego i świat, który go otacza zależy od tego, jak ten człowiek rozumie siebie i ów świat; zachowanie człowieka jest zależne od treści i przebiegu jego procesów poznawczych, myślenia, pamięci itp. (człowiek jako istota aktywna, informacje odebrane porządkuje, nadaje im sens)

Konstruktywiści  Jean Piaget o wiedza a nadawanie znaczenia nowym informacjom Humanistyczny punkt widzenia (psychologia humanistyczna – trzecia siła)  Abraham H. Maslow – teoria potrzeb/hierarchia potrzeb  Carl. R. Rogers  samorealizacja

3. Porównanie podejść Nadużywanie alkoholu a) biologiczne – skłonność dziedziczna? b) behawiorysta – wpływ otoczenia? c) psychoanalityk – pokonanie lęków? d) konstruktywista – myśli poprzedzające sięgnięcie po alkohol, myśli towarzyszące piciu?

4. Psychologia naukowa w Polsce  pierwsze pracownie psychologii eksperymentalnej o 1901 Lwów, K. Twardowski (filozof, psycholog, pedagog) o 1903 Kraków, W. Heinrich (badania eksperymentalne nad reakcjami psychicznymi i fizjologicznymi w dziedzinie uwagi, percepcji wzrokowej, uczuć)



pierwsza pracownia psychologiczna w Warszawie 1910, Edward Abramowski







psychologia rozwojowa i wychowawcza: o Jan Władysław Dawid o Aniela Szycówna o Józefa Joteyko okres międzywojenny o nowe ośrodki naukowe: Wilno, Poznań, Lwów o psychologia ogólna: W. Witwicki, M. Kreutz, S. Błachowski o katedry psychologii wychowawczej i rozwojowej: 1928, Warszawa i Kraków po II wojnie światowej – kryzys psychologii teoretycznej i stosowanej do połowy lat 50. XX w.

5. Przedmiot zainteresowań psychologii Wielu współczesnych psychologów nawiązuje do orientacji poznawczej przyjmując pogląd, że:  psychologia jest nauką o czynnościach człowieka i o nim samym jako podmiocie tych czynności. Uszczegóławiając (tak rozumiany przedmiot nie wyróżnia jej wystarczająco mocno od innych nauk), głównym przedmiotem zainteresowania psychologii są zachowania celowe (skierowane na rozwiązanie jakiegoś problemu przez sytuację) człowieka składające się głównie z czynności.  psychologia stawia sobie za zadanie poznanie człowieka jako podmiotu zachowania się, człowieka żyjącego w swym naturalnym środowisku przyrodniczym i społecznym i oddziałującego przez swą działalność na świat zewnętrzny, zmieniające swe otoczenie. Innymi słowy, człowieka nieustannie regulującego swe stosunki z otoczeniem

6. Regulacja stosunków człowieka z otoczeniem Rodzaje czynności: • wegetatywne (homeostaza) • ruchowe (lokomocyjne i manipulacyjne) • werbalne Regulacja stosunków ze światem zewnętrznym • aktywność i działanie • struktura działania wg Stefana Szumana (podmiot, cel, następstwa jego realizacji, warunki działania, plan działania)

•

autoregulacja – kształtowanie własnej osobowości, charakteru, doskonalenie siebie; od wychowania (rodzice, wychowawcy) do samowychowania (kierowanie swoimi poczynaniami, działaniami, powściągliwość, panowanie nad sobą; przezwyciężanie „przeciwności losu”, własnych słabości i wad)

7. Działy psychologii a) teoretycznej: • psychologia ogólna • rozwojowa • społeczna b) praktycznej: • psychologia wychowawcza • pracy i organizacji • zdrowia • środowiskowa • kliniczna

•

penitencjarna i sądowa

8. Metody badania psychiki • Wywiad o psychoanalityk: co klient mówi i co przemilcza o behawiorysta: widoczne cechy zachowania o psycholog humanistyczny: subiektywne odbieranie świata przez klienta • obserwacja • eksperyment laboratoryjny • psychologiczny eksperyment terenowy • kwestionariusze • testy • analiza treści • studium przypadku...