Samenvatting slikact - orale fase PDF

Preview

Summary

Samenvatting slikact - hoorcollege - artevelde
Orale fase - faryngeale fase - oesophagale fase...

Description

Samenvatting : de normale slikbeweging Inleiding We slikken ongeveer 600 keer per 24 uur. De frequentie vermindert tijdens de slaap. 2 soorten - Automatisch slikken van secreties (‘droog slikken’) - Willekeurig ingezet slikken van eten en drinken De normake slikact : - Willekeurig deel  Hierbij kan je kiezen wanneer men gaat slikken  Vanaf een bepaalde triggerzone , start een automatisch verlopend patroon  Prikkelzone : de voorste gemeltepijlers en het gebied tussen de tongbasis en de achterste farynxwand - Reflexmatig deel  De volledige slikbeweging van de mond tot de maag duurt 10 tot 20 seconden. Anatomische figuren

1 = het palatum / harde verhemelte 2 = zacht

3 = De huig

5 = Postrio farynxwand

7= epiglottis

9 = valse stemplooien

11 = cricoid

4 = Tong

6=

8 = additus

10 = ware

12 = bovenste

verhemelte

basis

Valeculae

laryngis

stemplooien

slokdarmsfincter 13 = arythoroïde

1 = Tongbasis 2 = Epiglottis 3 = Trachea 4 = sinus pyriformis 5 = Stembanden Orale fase Een bewuste en volledig willekeurige fase die men kan verkorten of verlengen. De duur is afhankelijk van : - Consistentie van de voeding - Persoonlijke gewoonten - Leeftijd We onderscheiden 2 delen in de orale fase : de voorbereiding en het transport. Oraal voorbereidende fase Wanneer mensen voedsel ziet en riekt zullen de speekselklieren extra beginnen te werken, en dus meer verteringssappen produceren.  Ook alleen de gedachte of eten kan dit proces in gang zetten. We spreken soms over de pre-orale fase = de processen die actief zijn alvorend voeding de lippen passeert. - Honger en dorstprocessen - Verwerking van visuele en olfactorische informatie - Emotionele status

- Omgeving - Sociale invloeden, motorische vaardigheden Geur en smaak beïnvloeden elkaar enorm : de geur neemt duidelijk af met de leeftijd en volledig verlies van de reukzin is niet ongewoon op oudere leeftijd en dit heeft ook invloed op de smaakperceptie.

Verschillende handelingen in de oraal voorbereidende fase 1. de kaken en lippen worden geopend 2. Voedsel wordt in de mond gebracht.  Afhankelijk van de wijze waarop het voedsel wordt aangeboden worden de lippen, kaak en tong in een andere positie gebracht 3. Lippen worden gesloten 4. De tongrug komt omhoog  Hermetische afsluiting tussen tongrug en harde verhemelte  Voorkomt dat het voedsel onder invloed van de zwaartekracht voortijdig naar achter zou verplaatsen 5. Het zachte verhemelte zakt  Zo komt er geen voedsel in de nasofarynx terecht  De toegang tot de larynx is open , dus de stembanden zijn open.  De epiglottis is niet gekanteld. De slokdarm blijft gesloten : om reflux te vermijden 6. Het kauwen begint  Spieren van de binnenkant van de wang geven een lichte inwaardse druk zodanig dat het voedsel in het midden van de mond blijft.  Speeksel heeft verschillende functies  Smaakpapillen te activeren  Voedsel tot een consitente prop maken  Hierdoor kan de brok vlot doorheen de mond en de farynx  Essentieel voor mondhygiëne  Enzymen die belangrijk zijn voor de spijsvertering  Je kan max 3 a 4 keer na elkaar slikken 7. Het einde van de voorbereidende orale fase is een bolus

De orale transportfase De bolus wordt naar achteren gebracht door in de mondholte druk op te bouwen (1 sec). De tong duwt de bolus naar boven (palatum) en naar achteren (tegen de verhemeltepijlers)  Hierdoor wordt het slikreflex getriggerd en dat is het begin van de faryngeale fase. De volgende activiteiten vinden plaats 1. Bolus wordt op het midden van de tongrug geplaatst 2. Tongpunt zet zich af tegen de alveolaire wand 3. De lippen zijn toe en de tong maakt een golvende beweging van voor naar achter. De blijft open en de slokdarm gesloten.

larynx

Betrokken craniale zenuwen - V (trigeminus) - IX (glossofaryngeus) - X (vagus) - XII (hypoglossus)

Faryngeale fase Dit is een bewuste maar reflexmatig uitgelokte beweging van 1 seconden.  Trigger : contact tussen bolus en de voorste verhemeltepijlers en de tongbasis  Hierdoor komen allerlei processen in gang  Alle andere wegen waar de bolus onder invloed van druk heen zou kunnen gaan worden afgesloten. -

De mondholte  Tong sluit deze weg af door contact te maken met het verhemelte

-

De neus  Zacht verhemelte gaat omhoog en maakt contact met de achterste farynxwand

-

De luchtpijp  Larynx tilt naar voor en wordt opgeheven door contractie van de tongbeenmusculatuur.  Hierdoor gaat de m. cricopharynheus relaxeren en de farynx breder worden.  Valse en ware stemplooien sluiten zich door het heffen van de larynx en door het naar voren tillen van de arythenoïden

-

Ademhaling  Er is een kortstondige ademstop tijdens deze fase en NA de slikact volgt er een UITADEMING (zo kunnen er partikels verwijderd worden)

-

Epiglottis  Deze kantelt zich als een deksel over de larynx, de bolus gaat hierdoor in 2 delen zijdelings langs de gekantelde epiglottis en wordt verenigd is de oesofagus.

-

Faryngeale spieren  Deze zorgen voor peristaltiek (afwisseling van contractie en relaxatie van de slokdarm) door te relaxeren voor de bolus en samen de trekken achter de bolus  Samen met de zwaartekracht, de beweging van de tongbasis en de peristaltiek van de farynx glijdt de bolus naar de slokdarm.  De slokdarm staat open door de relaxatie van de m. cricofaryngeus.

-

Bovenste sfincter  Deze is normaal gezien gesloten om reflux te vermijden  Wanneer de bolus de sfincter passeert gaan we over naar de volgende fase.

Betrokken craniale zenuwen : V, VII , X , IX , XII

Oesofageale fase Dit gebeurt onbewust en onwillekeurig. -

Epiglottis keer terug naar de oorspronkelijke stand : larynx en hyoid zakken

-

Velum komt los van de dorsale larynxwand

-

Ademhaling wordt hervat (begin met een uitademing)

-

Dankzij de peristaltiek kunnen we ook drinken als we op onze handen staan. Enkel met de zwaartekracht zou dit niet lukken.

-

Slokdarm is 25 cm lang en bestaat volledig uit spier , bovenaan afgesloten door de cricofaryngeale sfincter en onderaal door de gastro-oesofageale sfincter. Normale mensen kunnen geen controle uitvoeren op de sfincters.

-

Zwaardslikker (uitzondering) : deze kan de bovenste sfincter wel bewust laten relaxeren op het moment dat het zwaard zijn slokdarm ingaat

-

!! nervus X zorgt voor de innervatie van de oesofageale fase

Neurologische regulatie

Beïnvloedende factoren -

Houding  Als je hoofd naar voren staat, is er meer druk nodig in de orale fase

-

Zichzelf voeden  Wanneer je gevoed wordt heb je minder controle over de snelheid van de voedingsinname.

-

Cognitieve invloeden  Concentratie en vermoeidheid

-

Viscositeit van de bolus  De bovenste slokdarmsfincter blijft langer open bij kleverige substanties om meer tijd te geven om te passeren.

-

Normale veroudering  Langer kauwen, vermindede peristaltiek....