Stałe i zewnątrzustne aparaty PDF

Preview

Summary

notatki z książki Karłowskiej...

Description

Aparaty stałe i wewnątrzustne

Aparaty stałe PODZIAŁ

- wewnątrzustne, # - zewnątrzustne # - grubołukowe, # - cienkołukowe #

Aparaty cienkołukowe# zróżnicowana budowa i zasady działania. # TECHNIKI STOSOWANE W LECZENIU:

-

Technika Edgewise Technika łuku prostego (straight- wire) Technika bioprogresywa ( technika Rickettsa) Technika niskiego tarcia ( technika zamków samoligaturujących) Technika aparatów stałych językowych (lingualna )& ! Obecnie najczęściej stosowane są różne odmiany aparatów techniki stright- wire lub edgewise o prostokątnym przekroju szczeliny zamka (slot). !

FAZY LECZENIA WG HASUNDA

1. 2. 3. 4. 5.

Faza niwelizacji Faza prowadzenia Faza kontrakcji Faza wyrównania Faza retencji !

BUDOWA

Elementy podstawowe:# - zamki# - pierścienie# - łuki # Elementy dodatkowe - źródło siły ortodontycznej# ligatury# wyciągi elastyczne# sprężyny (otwarte lub zamknięte)# zaczepy - metalowe paski, haczyki, uszka od strony językowej pierścienia# pierścienie elastyczne (wykonane z lateksu) - jako wyciągi jedno- bądź międzyszczękowe# łańcuszki elastyczne (siły raczej przerywane – utrata elastyczności w jamie ustnej)# magnesy ortodontyczne #

-

&

Zamki # Działanie:# - utrzymywania łuków# - przenoszenia sił na zęby# - umożliwienia ślizgania się łuków w slocie # Wymagania # - stabilność kształtu# - estetyczność# - jak najmniejsza widoczność# - dopasowanie do warunków anatomicznych zębów # - gładkość powierzchni wewnętrznej slotu # Rodzaje:#

Strona 1 z 8

Aparaty stałe i wewnątrzustne

-

zamki metalowe# zamki monokrystaliczne - szafirowe# zamki ceramiczne (w tym polikrystaliczne) # zamki kompozytowe# zamki porcelanowe #

- Zamki Edgewise - szczelina dla drutu szeroka# - Zamki Begga - szczelina wąska# Pierścienie Gdy potrzeba trójwymiarowego przenoszenia sił na zęby# Stalowe (stop chromu z niklem) fabrycznie wykonane, różnych rozmiarów. # Grubość zwiększa się proporcjonalnie do wielkości zęba (średnio 0,1mm), # twardość pierścienia niezmienienna. # Obecnie pierścienie produkowane są od razu z zaczepami, jako gotowe zestawy dla danej techniki leczniczej. #

• stopy niklowo – tytanowe (NiTi) - pamięć kształtu i superelastyczność. # • stopy tytanowo – molibdenowe (Beta-tytan, TMA)- nie zawierają niklu - mogą być stosowane u pacjentów z alergią na ten pierwiastek.#

• kompozyty – materiały elastyczne przyszłości?&

Sprężynka zamknięta Coil Najczęściej wykonana ze stopu Niklowo-Tytanowego (NiTi) # Wskazania:# • zamykanie przestrzeni międzyzębowych # • Odtwarzanie brakującego miejsca w łuku # Pierścienie elastyczne - wyciągi Wykonane są z lateksu # Zastosowanie: wyciągi elastyczne jednoszczękowe oraz międzyszczękowe # Rodzaje:# • Klasa I# • Klasa II# • Klasa III# • Delta# Łańcuszki elastyczne& wytwarzane z sytetycznych polimerów& siła wywierana przez łańcuszki elastyczne zmniejsza się wraz z upływem czasu# - utrata 60% siły po czterech tygodniach (Reynolds)# - utrata 50-70% siły po 24 godzinach (Wong) # Wskazania: zamykanie przestrzeni międzyzębowych #

Ligatury: elastyczne/ metalowe Zastosowanie: mocowanie łuku ortodontycznego w slocie zamka # ZASADA DZIAŁANIA

Przemieszczenia zębów zależą od : # - aktywacji wartości angulacji, torku, inset i offset zapisanych w budowie zamka, a także zależnych od pozycji zamka na koronie zęba# - kształtu łuku i materiału z jakiego wykonany jest stosowany łuk# - dogięć wykonanych na łuku # - zastosowanych elementów dodatkowych (wyciągi elastyczne, sprężyny, łuki dodatkowe) #

Strona 2 z 8

Aparaty stałe i wewnątrzustne

Aparaty grubołukowe# wykonane z drutu ze stali nierdzewnej o przekroju okrągłym o średnicy od 0,8 do 1,1 mm.& Wspólna cecha wszystkich aparatów grubołukowych - zamocowanie drutu:# - do pierścieni na zębach trzonowych# - przywiązanie do specjalnych lub standardowych zamków,# - bezpośrednie przylutowanie drutu do pierścieni#

# QUAD - HELIX Budowa: # - korpus – łuk podniebienny z 4 wygięciami w postaci pętelek: 2 w przedniej i 2 w tylnej części podniebienia # - 2 pierścienie na zębach trzonowych górnych, do których korpus jest dolutowany lub dowiązany # - ramiona boczne – przylegają do podniebiennych powierzchni zębów bocznych # dostępny jako łuk gotowy lub wykonywany indywidualnie -

aktywować poza jamą ustną# Wskazania:# - poszerzanie łuku górnego (są modyfikacje do dolnego)#

PENDULUM Budowa: # - podniebienna płyta akrylowa (tzw. guzik Nance`a) - w części centralnej podniebienia, odsunięta od podniebienia na odległość 1,5-3 mm # - 4 stalowe druty kotwiące zamontowane w akrylu, z drugiej strony przyklejone do zębów przedtrzonowych lub trzonowych mlecznych# - 2 sprężyny dystalizujące wykonane z drutu TMA - jednym końcem zamontowane w akrylu, drugim połączone z pierścieniami na 1 zębach trzonowych, które zaktywowane wykonują ruch wahadłowy). # Oprócz dystalizacji zębów trzonowych górnych dochodziło do ich przesunięcia w kierunku podniebienia z tendencją do zgryzu krzyżowego oraz wychylenia siekaczy szczęki #

PENDEX Budowa:# - śruba poszerzająca górny łuk zębowy umieszczona centralnie w części akrylowej aparatu # - Reszta jak pendulum# Wskazania - dystalizacja zębów trzonowych górnych # - poszerzenie górnego łuku zębowego #

Strona 3 z 8

Aparaty stałe i wewnątrzustne ROTATOR TRZONOWCÓW z termoaktywnego drutu niklowo - tytanowego # WSKAZANIA:

- korekta mezjorotacji/ dystorotacji trzonowców& - po zakończeniu korekty rotacji trzonowców może służyć jako retencyjny aparat podniebienny # ŁUK JĘZYKOWY Drut okrągły 0,9mm mocowany do pierścieni na I dolnych trzonowcach stałych# Łuk biegnie w odcinku bocznym na wysokości szyjek zębów, odsunięty o 1,0 -1,5 mm od zębów, w odcinku przednim na guzkach# Wskazania:# - utrzymywanie przestrzeni po utracie mlecznych trzonowców# APARAT NANCE

Okrągły drut 0,9mm # Wzmacnia zakotwienie trzonowców stałīch w szczęce# # LIP BUMPER

-

Głównie w żuchwie# Oddalony o 3-5 mm od powierzchni wargowej# 3-6mm poniżej brzegu siecznego# Z lub bez peloty od kła do kła# Mocowany na pierścieniach zębów trzonowych I stałych#

Zmienia równowagę: wargi policzki język - częściowo czynnościowy# Zwiększa wymiary łuku dolnego# Wskazania:# - uzębienie mieszane/ wczesne stałe - stłoczenia małe/średnie#

APARATY STAŁE CZYNNOŚCIOWE# APARAT HERBSTA

Wskazania:# Dotylne wady zgryzu (klasa II/ 1 wg Angle’a) # Budowa: #

Strona 4 z 8

Aparaty stałe i wewnątrzustne

- konstrukcja przypomina sztuczny staw między szczęką a żuchwą # - do pierścieni lub koron zacementowanych na zębach filarowych: pierwszy trzonowiec górny i &

pierwszy przedtrzonowiec dolny przymocowane są teleskopy zawiasowe # • teleskop składa się z rurki prowadzącej wewnątrz której przesuwa się ruchomy trzpień # • teleskopy przymocowane są do osi przymocowanych do pierścieni na zębach filarowych i & przebiegają od pierwszego zęba trzonowego górnego do pierwszego zęba przedtrzonowego & dolnego#

Zalety:#

- działanie przez 24 godziny na dobę ( brak możliwości zdjęcia przez pacjenta) # - krótki czas leczenia : 6-8 miesięcy #

APARATY STAŁE GRUBOŁUKOWE DO EKSPANSJI SZCZĘKI - aparaty ze śrubą typu # - ekspander NiTi #

Modyfikacja aparatu ze śrubą typu Hyrax - wały nagryzowe boczne # EKSPANDER NITI Budowa:# - przypomina klasyczne aparaty służące do ekspansji np. Quad Helix - podstawowa część aparatu (korpus) to termoaktywny łuk niklowo- tytanowy# - pętle boczne: z drutu ze stali nierdzewnej, umożliwiają jedno lub obustronną aktywację aparatu# - pętle są połączone z ramionami, opartymi o powierzchnie podniebienne górnych zębów bocznych# Mocowanie: za pomocą stalowych zaczepów osadzonych w rurkach podniebiennych na pierwszych stałych zębach trzonowych #

Wskazania:# - ekspansja górnego łuku zębowego # - odrotowanie zębów trzonowych # QUAD HELIX

Budowa Drut 0,9mm# Korpus: 4 zamknięte symetryczne pętelki w przedniej i tylnej części podniebienia - przymocowane do pierścieni na 1 trzonowcach# Ramiona boczne - przylegają do podniebiennych powierzchni zębów bocznych# Gotowe lub indywidualnie robione# Wskazania: poszerzanie łuku górnego: mleczaki, wczesne mieszane uzębienie - efekt ortopedyczny i ortodontyczny, późne mieszane i stałe - efekt ortodontyczny# Cementowanie w formie zaaktywnowanej - szerokość łuku większa o 1/2 szerokości trzonowca, ponowna aktywacja po 1-2 msc noszenia# ŚRUBA HYRAX Może poszerzyć 7-15 mm# Śruba mocowana w linii szwu podniebiennego, na pierwsze trzonowce stałe i pierwsze przedtrzonowce#

Strona 5 z 8

Aparaty stałe i wewnątrzustne Od korpusu odchodzą po 2 ramiona # Rozszerzanie do kontaktu guzków podniebiennych z językowymi stokami guzków policzkowych# Po rozszerzeniu: 3 msc retencji - aparat pozostaje nieaktywny w jamie ustnej# RPE - 0,5-1mm dziennie - trwa 2-3 tygodnie# SPE - 1 mm na tydzień - trwa 3 miesiące#

Strona 6 z 8

Aparaty stałe i wewnątrzustne

APARATY ZEWNĄTRZUSTNE PODZIAŁ

1) wyciąg zewnątrzustny ( HG, headgear) # 2) maska twarzowa (FM, face mask, wyciąg zewnątrzustny odwrotny, riverse headgear- RHG) #

WYCIĄG ZEWNĄTRZUSTNY - Headgear# Budowa:# - łuk wargowy# WSKAZANIA

- zwiększenie zakotwiczenia - utrzymanie przestrzeni po przedwczesnej utracie zębów -

mlecznych hamowanie wzrostu szczęki dystalizacja pierwszych zębów trzonowych górnych odrotowanie pierwszych zębów trzonowych górnych niewielkie rozszerzenie/ zwężenie łuku zębowego szczęki zmniejszenie nagryzu poziomego spłycenie nagryzu pionowwgo - ekstruzja pierwszych zębów trzonowych górnych - wyciąg ! niski - karkowy pogłębienie nagryzu pionowego – intruzja pierwszych zębów trzonowych górnych - wyciąg ! wysoki - ciemieniowo-potyliczny!

PRZECIWWSKAZANIA #

- brak współpracy ze strony pacjenta - wyciąg wysoki gdy zgryz głęboki lub gdy tendencja do zgryzu głębokiego - wyciąg niski gdy zgryz otwarty lub gdy tendencja do zgryzu otwartego ! UŻYTKOWANIE

- Noszenie - jak najdłużej - 12-14 h/ dobę # - siła działania powinna być stała i mała (około 150g-350g na każdą stronę wg Karłowskiej; 350450g wg Proffita) #

- zęby powinny przesuwać się około 1 mm na miesiąc # - leczenie trwa 12 – 18 miesięcy# ZALECENIA DLA PACJENTA

- Noszenie codziennie - tylko regularne stosowanie aparatu przynosi efekt terapeutyczny - zakładać codziennie wieczorem i na noc - nie należy stosować aparatu podczas dużej aktywności fizycznej dziecka (uprawianie sportu, gry, zabawy)- poinformować pacjenta, że jeżeli ktoś chwyci za łuk zewnętrzny np. w czasie zabawy, pacjent również powinien chwycić za łuk, aby zapobiec urazowi lub uszkodzeniu aparatu

MASKA TWARZOWA- FM - wysuwa szczękę# RODZAJE

1) oparta na czole i brodzie:# - Delaire’a# - Petite’a # 2. oparta na czole i łukach jarzmowych - Grummonsa (suborbitalna) - dwie plastikowe podpórki (czołowa i bródkowa) #

Strona 7 z 8

Aparaty stałe i wewnątrzustne

- połączone ze sobą pionową drucianą ramką -

(maska Delaire’a) lub pionową szyną (maska Petite’a)# na wysokości szpary ustnej rozpięty jest poprzeczny drut - miejsce zaczepiania wyciągów elastycznych#

DOPASOWANIE

dopasowanie części czołowej i bródkowej:# - ustawienie poprzeczki poziomej tak, aby: # - wyciągi elastyczne nie unosiły górnej wargi # - kąt między płaszczyzną zgryzu a wyciągami elastycznymi - 30- 45 stopni # Dobór wyciągów, aby generowały odpowiednią siłę: 350-500 gram na stronę # WSKAZANIA

- niedorozwój szczęki u pacjenta rosnącego pobudzanie doprzedniego wzrostu szczęki#

- (przodozgryz rzekomy, stan po rozszczepie

podniebienia pierwotnego i/ lub wtórnego) #

PRZECIWWSKAZANIA

- wychylenie górnych siekaczy# - pionowy kierunek wzrostu twarzowej części czaszki # SKUTKI UBOCZNE

- rotacja żuchwy do dołu i tyłu # - wychylenie górnych siekaczy # - otwarcie zgryzu& STOSOWANIE

- minimum 14-16 h/ dobę# - siła wyciągu ortopedyczna- 350-500 gram na stronę# - czas leczenia zależy od współpracy pacjenta# • FAZA AKTYWNA - do uzyskania dodatniego nagryzu poziomego - 4 mm # • FAZA RETENCYJNA - 4- 6 miesięcy- zakładanie FM na noc # ZALECENIA DLA PACJENTA

- musi być noszony codziennie - tylko regularne stosowanie aparatu przynosi efekt terapeutyczny#

- min. 14 h/ dobę - im dłuższy czas użytkowania, tym lepszy efekt działania aparatu # - gumowe wyciągi wymieniać codziennie wg zaleceń lekarza# - przed założeniem maski twarzowej brodę należy posmarować tłustym kremem - pod podpórkę bródkową można wkładać waciki kosmetyczne #

Strona 8 z 8...