Uczenie się i pamięć PDF

Preview

Summary

Download Uczenie się i pamięć PDF

Description

PAMIĘĆ- jest to zdolność umysłu do przyswajania, utrwalania i przypominania doznanych wrażeń, przeżyć, sądów. Odbieranie informacji i bodźców, ich segregowanie, przetwarzanie, porównywanie, wyszukiwanie i zapisywanie nowych informacji to podstawa myślenia i zapamiętywania. Przy klasyfikowaniu rodzajów pamięci można stosować różnorodne metody, pozwalające na wyodrębnienie różnych jej typów zależnie od punktu widzenia. Ogólne obserwacje i dane eksperymentalne pozwalają wyróżnić pamięć krótko – i długoterminową. 

RODZAJE PAMIĘCI

- Pamięć dziedziczna(pamięć gatunkowa) - Niektóre reakcje występują niezależnie od doświadczenia i to w tej samej postaci u wszystkich przedstawicieli tego samego gatunku. Taka czynnością jest np. budowanie gniazda przez ptaki, co więcej każdy gatunek ptaków buduje inny rodzaj gniazda. Jako inny przykład można tu podać poszukiwanie konkretnego pożywienia przez zwierzęta, czy odruch ssania u noworodków. Na nasza pamięć wpływ wiec maja nie tylko bodźce, które aktualnie na nas działają, czy osobiste doświadczenie, ale także to, co działo sie w poprzednich pokoleniach. - Pamięć osobnicza- Pamięć osobnicza jest ściśle związana z osobistymi doświadczeniami jednostki a) obrazowa( wzrokowa)- „wzrokowa pamięć obrazowych spostrzeżeń” , czyli przeciwstawianie treści obrazowych treściom umysłowym. Osoby, które maja dobrze rozwiniętą pamięć obrazów z reguły bardzo dobrze zapamiętują wnętrza budowli, scenerie miejsc, ubranie i wygląd zewnętrzny spotkanych ludzi, itd. Warto jest podkreślić, że mianem pamięci obrazów określa sie równie_ obrazy słuchowe, dotykowe, smakowe i węchowe. b) słowna(myśli)- Dotyczy formułowanych słownie związków, a wiec treści dostępnych tylko dla ludzi. To jedna z ważniejszych cech, która wyróżnia człowieka w świecie zwierząt i stawia go w pozycji uprzywilejowanej. c) emocjonalna(uczuć)- Oprócz różnego rodzaju treści przekazywanych nam w formie pisemnej i obrazowej zapamiętujemy również stany, jakie towarzyszyły nam w trakcie odbierania bodźców, np. lek, radość, smutek, wstyd. Człowiek nie tylko spostrzega to, co się wokół niego dzieje, ale także potrafi ustosunkować sie do tego, co sie wydarzyło. d) mechaniczna i logiczna- związane są ze sposobem zapamiętywania treści. Zdarza sie, _e uczniowie zapamiętują nowy materiał w sposób bezmyślny, gdyż nie do końca rozumieją jego treść Pamięć mechaniczna jest wiec zapamiętywaniem treści niepowiązanych ze sobą i nie mających znaczenia dla osoby uczącej się. Jeżeli przy zapamiętywaniu wykorzystujemy myślenie logiczne, skojarzenia, powiązania, nadajemy sens danemu materiałowi i mówimy wtedy o pamięci logicznej. -Pamięć ultrakrótka(sensoryczna)- dominuje rejestracja czysto zmysłowa – czyli mamy do czynienia z pamięcią ikoniczna, echoiczna, fonematyczna. Informacje przechowywane są tu od kilku dziesiątych sekundy do maksymalnie 2-3 sekund. -Pamięć krótkotrwała- przechowuje informacje przez maksymalnie 15-30 sekund, a informacje znajdujące sie w pamięci nie opuszczają w zasadzie pola świadomości. Czasami ten rodzaj pamięci nazywany jest również pamięcią świeżą lub pierwotna. -Pamięć trwała- „stanowi trwały magazyn zakodowanych śladów pamięciowych o nieograniczonej pojemności i czasie przechowywania” (Kurcz 1992, s.39). Pojemność pamięci trwałej jest nieograniczona. Pamięć trwała, zwana równie_ wtórna, rejestruje informacje na podstawie ich znaczenia. Polega to na interpretacji informacji odebranej przez narządy zmysłowe w ten sposób, by zostało odtworzone jej znaczenie. -Pamięć epizodyczna- system zawierający dane o epizodach i zdarzeniach, umiejscowionych w konkretnym miejscu i czasie. Informacje te odnoszą sie przede

wszystkim do osobistych przeżyć jednostki, do jej przeszłości. Biorąc pod uwagę fakt, że pamięć epizodyczna rejestruje nasze doznania, osobiste przekonanie jest najważniejsze. -Pamięć semantyczna- Pamięć semantyczna rejestruje wiedze przenoszona przez język, jest ona źródłem naszej wiedzy i wykształcenia. Warto jest podkreślić, że pamięć semantyczna odnosi sie do klas obiektów, co znaczy, że pojęcia dotyczą typów ludzi, obiektów, zjawisk, itp. -Metapamięć- jest rodzajem wrażliwości, lub inaczej wiedzy o tym, w jakich sytuacjach należy podjąć intencjonalne czynności.



CECHY PAMIĘCI

-szybkość zapamiętywania - przejawia się przede wszystkim w ilości czasu potrzebnego do zapamiętania określonej ilości materiału zależy od doświadczenia w zakresie zapamiętywanych treści, od zainteresowania, umiejętności skupiania uwagi, a także od sprzyjających lub niesprzyjających warunków zewnętrznych (np. cisza lub hałas). -trwałość pamięci - to zdolność długotrwałego przechowywania w pamięci wyuczonych treści. Trwałość wzrasta w miarę tego, jak często powtarza się i w praktyce operuje wyuczonym materiałem, jak bardzo jest on ważny i interesujący dla uczącego się oraz jak dobrze i dokładnie został on wyuczony. -wierność pamięci - zapamiętane treści odtwarza się bez zniekształceń, luk i dodatków pochodzących z innych doświadczeń. -gotowość pamięci - polega na umiejętności szybkiego przypominania sobie tego, co w danym momencie jest potrzebne.  TEORIE ZAPOMINANIA (INFERENCJI) Zapominanie- utrata zdolności do przypominania sobie, rozpoznawania lub reprodukowania tego, co poprzednio zostało zapamiętane. Zapominanie pojawia się wtedy, kiedy podobne informacje utrudniają sobie nawzajem przechowywanie lub odtwarzanie informacji. Istnieją dwa rodzaje interferencji: retroaktywna i pro aktywna Np. Dariusz poznał dziewczynę imieniem „Julie”. Po 30 minutach poznał drugą dziewczynę o imieniu Judy. Później, kiedy Mariusz chciał odtworzyć imię pierwszej lub drugiej dziewczyny, pierwsze imię pomyliło mu się z drugim. -Interferencja retroaktywna. Zapominanie następuje, gdy świeżo wyuczony materiał zaburza pamięć zachowanego wcześniej podobnego materiału -Interferencja pro aktywna. Zapominanie następuje, gdy uprzednio zachowany materiał zaburza pamięć wyuczonego później podobnego materiału  Zapominanie motywowane. Zgodnie z myśleniem Z. Freuda, każde zapominanie jest motywowane (istnieje jakaś nieświadoma przyczyna samoobronna, która pozwala zapominać o jednych zdarzeniach, a pamiętać o innych proces wypierania. Teoria ta pozwala na wyjaśnienie niektórych przypadków niepamięci wstecznej (kiedy chorzy pamiętają wydarzenia

historyczne i zapamiętują nowe fakty, ale nie pamiętają własnych przyjaciół, krewnych, lub bolesnych doświadczeń). Teoria zapominania motywowanego wzbudza ogromne. Kontrowersje.  Zapominanie na skutek braku klucza (cue-dependent forgetting). Informacje znajdują się w pamięci (zostały poprawnie zarejestrowane w pamięci). Natomiast brakuje wystarczających wskazówek do odtwarzania tej informacji. Dowód: pamięć zależna od stanu (tendencja do pamiętania czegoś, czego nauczyliśmy się, będąc w takim samym stanie fizycznym lub psychicznym, w jakim jesteśmy obecnie).  Dlaczego zapominamy? Jedną z przyczyn jest to, że kontekst społeczny, w którym uprzednio spotykaliśmy tych ludzi zmienił się i na skutek tej zmiany utraciliśmy informacje związane z tymi osobami, którymi posługiwaliśmy się tworząc przechowywane w pamięci informacje ich dotyczące. W przypadkach amnezji spowodowanej przez czynnik natury psychologicznej, zapomniany materiał jest przechowywany, lecz jego wydobycie zostało zablokowane. Traumatyczne wspomnienia powracają dopiero, gdy natrafimy na efektywną wskazówkę. Czasami zapominamy dlatego, że nie chcemy pamiętać pewnych wspomnień, które są dla nas przerażające, bolesne lub upokarzające. Takie zapominanie o spotkaniach, na które nie chcemy pójść, o nazwiskach ludzi, których nie lubimy i zdarzeniach, które zagrażają poczuciu naszego bezpieczeństwa nazywamy wyparciem.  Reminiscencja nieświadome wspomnienie, refleksja; paradoksalny efekt poprawy pamięci po upływie pewnego czasu od ostatniej próby zapamiętania. Istota tego zjawiska polega na tym, że ludzie po przekroczeniu pięćdziesiątego roku życia lepiej (w porównaniu z ogólnym przebiegiem krzywej zapominania) pamiętają zjawiska z okresu, kiedy mieli od 10 do 30 lat. Reminiscencja pomaga osobom starszym w optymistycznym podsumowaniu dotychczasowego życia, daje poczucie spełnienia.



RODZAJE UCZENIA SIĘ

- uczenie się pamięciowe – którego celem jest zapamiętanie układów wiadomości lub czynności tak, by można je było powtarzać w sposób bezbłędny – podstawowa czynność to powtórzenia. Odnoszą się do tego trzy prawa a) postawa czynna powoduje lepsze efekty niż postawa bierna; b) zapamiętanie początku i końca materiału wymaga mniej powtórzeń niż zapamiętanie środka; c)czas potrzebny do wyuczenia się określonego materiału jest wprost proporcjonalny do kwadratu długości szeregu. - uczenie się przez rozwiązywanie problemów – gdy podmiot spotyka się z sytuacją nową, trudną, gdy zadanie nie może być rozwiązane przy pomocy posiadanej wiedzy. Uczeń informacje a) musi sam wytworzyć.

- uczenie się przez próby i błędy- wtedy gdy podmiot znajduje się w jakiejś nowej sytuacji, rozpatruje nowy układ zależności, po to by lepiej przystosować się do życia. Jest to nieekonomiczny sposób uczenia się, stosowany tam gdzie zawodzą inne. Podstawowe prawo odnoszące się do tej formy uczenia się to prawo efektu Thorndike: a) wśród wielu wykonywanych czynności, najsilniej utrwalają się te po których następuje efekt w postaci nagrody. - uczenie się przez wgląd, czyli przez zrozumienie - odkrywanie organizacji materiału, nadawanie mu jakiejś struktury. Chodzi o wniknięcie w istotę rzeczy, zobaczenie powiązań między elementami, wniknięcie w terminy wchodzące w zakres działania - uczenie się sensoryczne, polegające na wytwarzaniu odruchów warunkowych - uczenie się przez naśladownictwo - uczenie się uboczne - mimowolne, przy okazji wykonywania jakiś czynności. - niezamierzone-to "...organizowanie sytuacji, w których zachodzi uczenie się innej osoby. O nauczaniu mówimy wtedy, gdy poza osobą uczącą się jest ktoś drugi, kto podejmuje działanie zmierzające do tego, aby uczeń coś sobie przyswoił"  Warunkowanie klasyczneDzięki warunkowaniu klasycznemu można uzyskać reakcję wydzielania śliny na dowolny sygnał obojętny, wystarczy tylko regularnie go powtarzać w towarzystwie bodźca bezwarunkowego. Przykład: jeśli bezpośrednio przed podaniem psu pokarmu zadzwoni dzwonek, to po kilku próbach na sam dźwięk dzwonka pies zaczyna wydzielać ślinę. Przed eksperymentem dzwonek nigdy nie wywoływał u psa reakcji ślinienia, a więc nauczył się on, że bodziec, który zawsze pojawia się przed jedzeniem, jest sygnałem karmienia  Warunkowanie instrumentalneWymaga od badanego organizmu wykonania określonej reakcji ruchowej lub powstrzymania się od niej (reakcje te zwane są reakcjami instrumentalnymi lub sprawczymi). Wykonanie takiej reakcji ma zwykle charakter wolicjonalny i jest regulowane tzw. napędem (popędem), w praktyce jest to stopień odczuwanego głodu lub pragnienia.  Różnica między warunkowaniem klasycznym a instrumentalnym cechą wspólną jest nagroda, natomiast podstawową różnicą między warunkowaniem klasycznym a warunkowaniem instrumentalnym jest to, iż warunkowanie klasyczne wywołuje odruchową reakcję bezwarunkową (bodziec – reakcja), natomiast warunkowanie instrumentalne jest bardziej złożone i reakcje w tym warunkowaniu nie są przeważnie odruchowe (bodziec – reakcja – wzmocnienie pozytywne lub negatywne, czyli nagroda lub kara)....