Begrippen SI - ............... PDF

Preview

Summary

Begrippen Community Care Vermaatschappelijking van de zorg Sociale inclusie Participatieladders Actief burgerschap Concentrische cirkels Persoonsvolgende financiering Gevarieerde samenleving Vermarkting van de zorg Tendering Pushplan/ pullplan Zorglogica’s Zorgethiek Autonomie en privacy Communityem...

Description

Begrippen 1) Community Care 3 2) Vermaatschappelijking van de zorg 5 3) Sociale inclusie 7 4) Participatieladders 13 5) Actief burgerschap 24 6) Concentrische cirkels 30 7) Persoonsvolgende financiering 32 8) Gevarieerde samenleving 34 9) Vermarkting van de zorg 43 10) Tendering 44 11) Pushplan/ pullplan 45 12) Zorglogica’s 47 13) Zorgethiek 48 14) Autonomie en privacy 50 15) Communityempowerment 58 16) Civil society 58 17) Facilitator 60 18) Maatschappelijk empowerment 62 19) Sociaal constructivisme 68 20) Bruggenbouwer 88 21) Acceptatie-, handelings- en vraagverlegenheid 91 22) Sociale netwerkmethodiek 131 23) RADIO 138 24) Systems of care 155 25) Kwartiermaken 176 26) Outreachend werken 184 27) Participatieve basishouding 192 28) Community Building 195 29) ABCD-methode 201 30) Buurtvervlechting 204 31) Key-ring 205 32) Samenlevingsopbouw 210 33) Sociaal ondernemen 212 34) Krachtenmodel van Rapp en Gorcha 217 35) Enabling nices 220 36) Basisschakelmethodiek 223 37) Deïnstitutionalisering 5, 27, 41, 45, 46, 85, 186 Methodieken 1) Persoonlijke toekomstplanning 144 2) Eigen Kracht Conferentie 150 3) Wrap aroundmodel 157 4) Colombusproject 172 5) Kwartiermaken 176 6) Outreachend werken 184 7) ABCD-methode (met o.a. buurtvervlechting en Key-ring) 204 8) Samenlevingsopbouw 210 9) Gezinsverpleging 229

Community Care Definitie  = Gemeenschapszorg  Zorg in en door de samenleving  Niet enkel door professionals maar breder geïnterpreteerd, namelijk (informeel) o Aandacht hebben voor elkaar o Zich bekommeren om o Betrokken zijn op elkaar  Centraal: het creëren van geschikte kansen en mogelijkheden voor mensen in een kwetsbare positie centraal, om hen met de nodige ‘ruggensteun’ een volwaardige rol te laten spelen in de samenleving.  Relationeel begrip: elkaar ontmoeten en verbinden, over activeren en inbedden o Activeren: mensen in beweging krijgen o Verstevigen van het sociale netwerk  Dan heeft individuele activering ook pas zin  Betrekken, samenwerken met en het zien van alle burgers is van onschatbare waarde  Door belangstelling: aansluiting in de samenleving van elke burger  Behoeden voor het normatieve aspect o Actief burgerschap o Er wordt verwacht dat elke burger zijn bijdrage levert o Eerder relationele burgerschap  Burger als je in relatie en dialoog treedt met elkaar Caring for en about  Community gekenmerkt door warmte, emotionele steun en wederzijds vertrouwen  Caring for o Verwijst dan naar formele zorg en professionals o Care in the community  Caring about o Verwijst naar informele zorg en vrijwilligerswerk o Care by the community  Beide vormen van ‘care’ hebben elkaar iets te bieden en elkaar iets te geven  Elkaar verkennen en samenwerken  Streefdoel: alliantie verkrijgen tussen o Cliënt o Formele zorg o Informele zorg  Rol professional o Bestaande professionele hulpverlening verbeteren o Gedeelde verantwoordelijkheid opnemen in de zorg met het netwerk en de gemeenschap o Gemeenschappen binden o Sociale cohesie verstevingen Opdracht CC op 3 niveaus  Microniveau o Het verstevigen van de positie van de cliënt o CC zal hen ondersteunen in het opbouwen en verstevigen van relaties met hun omgeving





Mesoniveau o Verbindingen maken met en ondersteunen van de omgeving van de cliënt o CC zal omgeving bijstaan in hun informele zorg Macroniveau o Sensibilisering van de samenleving in het opnemen van gedeelde verantwoordelijkheid o In werken op maatschappelijke barrières (vb.: stigmatisering) o Zo wordt kans tot sociale inclusie gerealiseerd voor alle burgers o Signaleren aan het beleid over valkuilen tijdens het proces van vermaatschappelijking

Streefdoel CC  CC streeft vanuit een empowerende benadering naar relationeel burgerschap, ernaar  CC gaat vanuit DIALOOG, op zoek naar de unieke beleving en betekenis die betrokkenen geven aan hun leven en de HV waarbij ze niet blind staart op beperkingen, maar open staat voor mogelijkheden en krachten zonder te vervallen in een blind optimisme  Alliantie krijgen tussen 1) Cliënt 2) Formele zorg 3) Informele zorg

Vermaatschappelijking van de zorg Definitie  Het streven om de zorg zoveel mogelijk in de samenleving te laten plaatsvinden  De juiste kansen en mogelijkheden creëren om mensen in een kwetsbare positie met de nodige ‘ruggensteun’ in de SL een volwaardige rol te laten spelen  Begrip kent zijn oorsprong in de geestelijke gezondheidszorg  Verschuiving binnen de zorg waarbij er wordt gestreefd om maatschappelijk kwetsbare personen met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen en hen daarbij te ondersteunen waarbij nodig en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen. Doel  Mensen in een kwetsbare positie ondersteunen bij het leven in en deelnemen aan de samenleving Opdracht HV  Microniveau: ten aanzien van de cliënt  Mesoniveau: ten aanzien van het netwerk  Macroniveau: ten aanzien van de samenleving Invalshoeken  Zoveel mogelijk deel uit te maken van de samenleving  Vermaatschappelijking van de zorg zelf  Proces van verandering om de zorg zoveel mogelijk in de samenleving aan te bieden  Invalshoeken o Individueel proces  Het streven van mensen in een kwetsbare positie om zoveel mogelijk deel uit te maken van de SL  Iedereen een plek gunnen in de samenleving o Collectief proces  Macroniveau  Het proces van verandering om zorg zoveel mogelijk in de samenleving aan te bieden  De samenleving zelf zal een rol moeten spelen   Reorganisatie van de professionele hulpverlening zodat een flexibele persoonlijke ondersteuning kan geboden worden Artikel ‘De meervoudigheid van vermaatschappelijking’  verschillende betekenissen over de jaren heen o Overheid steeds meer zorgverantwoordelijkheden o Sluiting van grote instellingen  concentrische cirkels o Gelijkekansenbeleid (samenleving krijgt schuld van het ervaren van een beperking) o Participatiesamenleving  Vlaanderen moet inzetten op tweede en derde variant Vermaatschappelijking van de zorg in Vlaanderen  Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving/ activeringsstaat  Individualisering samenleving  Verzorgingsstaat o Burger beschermd tegen risico’s o Neveneffecten  Mensen gingen zich afhankelijk opstellen  Hoge kosten



Participatiesamenleving/ activeringsstaat o Zorgen dat iedereen actief is o Tegenover rechten staan plichten (rechten vallen weg als je je plichten niet nakomt) o Meer verantwoordelijkheid bij de burgers

Belofte van nabijheid  Vier relaties: nabijheid tussen o Overheid en burger o Professional en burger (outreach, presentie…) o Professionals onderling o Het sociale netwerk  Nabijheid moet leiden tot meer o Overzicht  Richt op diensten en rechten waarop ze beroep moeten doen  Wordt belemmerd door het feit dat professionals (generalisten, 1 ste lijnwerkers) botsen op samenwerkingsproblemen met gespecialiseerde zorg op 2delijn o Inzicht  Samenhang tussen probleemdomeinen  Integraal werken  1stelijn professionals hebben inzicht, maar vaak zo indringend dat ze niets meer zien o Toezicht  Op de leefwereld: zien wat er misloopt  Geeft meer kansen op preventie  Generalistisch werken staat op gespannen voet omdat er meer gespecialiseerde competenties nodig zijn om preventief in te grijpen Vermaatschappelijking als beleidsimpuls  Beleidsnota van huidig minister van Welzijn , Volksgezondheid en Gezin Jo Van Deurzen o Pleit hierbij voor een ondersteuning van de mantelzorg en het vrijwilligerswerk o Versterken van zelfredzaamheid o Inzetten op flexibele samenwerking o Inzetten op preventie o Inzetten op sociale bescherming en zorg op maat  Vertalingen zijn terug te vinden in concrete beleidsinitiatieven zoals o Het ontwerpdecreet Integrale Jeugdhulp  6 cliënt en resultaatgerichte doelstellingen: vermaatschappelijking van de zorg als eerste doelstelling  Nieuwe decreet wil de cliënt met zijn expertise en mogelijkheden centraal stellen  Vraagt jeugdhulpverleners om steeds te onderzoeken hoe de krachten van de MY, zijn ouders en mensen uit de nabije omgeving mee kunnen ingezet en versterkt worden  doel om de particpatie en eigen inbreng in de HV te verhogen en minder gespecialiseerde hulp in te zetten  Bij de intersectorale toegangspoort zal aan de aanmelder gevraagd worden hoe er al gewerkt is aan het versterken van eigen krachten en worden aangepaste methodieken aangeboden om die exploratie en versterking mogelijk te maken o Perspectief 2020  Zorgaanbod dichter bij de persoon met een handicap te brengen, het liefst in de samenleving bij de mensen thuis

Model van de American Association on Mental Retardation (AAMR)  Visualiseert de zorg en ondersteuning d.m.v. een dynamisch ondersteuningssysteem  Bestaat uit 5 concentrische cirkels: partijen die een rol kon opnemen in zorg of ondersteuning 1) Cliënt 2) Eigen gezin 3) Familie, vrienden, buurt en vrijwilligers 4) Algemene zorg en ondersteuning (reguliere zorg) 5) Gespecialiseerde zorg en dienstverlening  Geen mechanistisch systeem: alle cirkels moeten geëxploreerd worden  Cirkels zijn complementair en dynamisch  Eerste drie cirkels niet afdwingbaar, niet onder controle van de overheid  Overheid o Faciliteert eerste drie cirkels  Bevorderen zelfregie cliënt  Stimuleren mantelzorg  Valideren vrijwilligers o Organiseert twee volgende cirkels  Vraaggestuurde reguliere zorg  Gespecialiseerde VAPH zorg  Vlaams model: Soorten zorg die geboden kunnen worden o Zelfzorg  Zorg en ondersteuning die de persoon zelf opneemt o Gebruikelijke zorg  Normale dagdagelijkse zorg die gezinsleden onder het zelfde dak geacht worden voor elkaar op te nemen o Zorg en ondersteuning die geboden wordt door familie, vrienden en/ of informele contacten o Professionele zorg en ondersteuning vanuit de algemene zorg- en dienstverleningsdiensten  Maatschappelijk werk, CAW, diensten gezinszorg, kinderopvang…  Vorm van ondersteuning die voor alle burgers toegankelijk zijn o Gespecialiseerde professionele zorg en ondersteuning  Bijvoorbeeld door het VAPH gefinancierd  Buitenste cirkels pas aangesproken wanneer o Ondersteuning vanuit het gezin of het sociale netwerk ontbreekt o Gebruikelijke zorg of ondersteuning vanuit het sociale netwerk ontoereikend is om voldoende tegemoet te komen aan de ondersteuningsnoden van de cliënt o De zorg en ondersteuningsnoden de mogelijkheden en draagkracht van de binnenste ondersteuningssystemen overschrijden Gevarieerde samenleving  Een samenleving waar gelijkheid en diversiteit centraal staan  Gelijkheidsbeginsel: ongeacht de verschillen zijn mensen gelijkwaardig  Rechtvaardigheidsbeginsel: verschillen mogen er niet tot leiden dat mensen onderling in een hiërarchisch verband worden geplaatst

Sociale inclusie Definitie  = in zich sluiten, erbij horen  Inhoud geven aan volwaardig burgerschap  Men hoort feitelijk en daadwerkelijk bij  Volwaardig burgerschap krijgt pas inhoud als het gepaard gaat met sociale participatie (meedoen) Kwaliteit van leven  Algemene term om welbevinden van een persoon uit te drukken  Algemeen persoonlijk welzijn o 3 bepalende factoren (o.a. sociale participatie) o 8 verschillende domeinen (o.a. sociale integratie)  Sociale inclusie o Actieve vorm: participatie o Passieve vorm: erbij horen Niveaus  Macroniveau o Wet- en regelgeving die gericht is op inclusie en het vergroten van kansen op maatschappelijke participatie o Patronen, trends in de samenleving (waarden en normen) o Zonder concrete acties op andere niveaus komt deze inclusie niet tot leven  Mesoniveau o Toegang tot de buurt, gemeenschapsvoorzieningen, drempelvrije omgevingen, gelegenheid tot deelname aan de gemeenschap, transport, rolstatus en steun uit de omgeving o Nadruk ligt op sociale acceptatie en het vervullen van sociaal gewaardeerde rollen  Microniveau o Familie, vrienden, de mensen die een directe invloed hebben op iemands leven o Gewaardeerde bijdrage kunne en mogen leveren is van belang Sociale uitsluiting  Niet volledig kunnen deelnemen aan economische, sociale en burgerlijke leven  Toegang tot inkomen en andere hulpmiddelen is dermate ontoereikend dat zij niet van de levensstandaard kan genieten die door de maatschappij waarin zij leven als acceptabel wordt beschouwd.  Armoede is een specifieke vorm van sociale uitsluiting  Breuklijnen worden een kloof die niet op eigen kracht overbrugt kan worden

Participatieladders Betekenis  Methodieken dienen ingezet te worden om effectieve participatie te meten, verhogen of te versterken  Rangschikking van verschillende gradaties van participatie Kritiek  Enkel in kaart brengen van participatiegraad kan nieuwe vorm van labeling met zich meebrengen  Methoden zijn dus geen doel op zich, maar een middel  Normatief beladen begrip (bovenaan is beter dan onderaan)  Als HV bewust blijven van de verschillen in perspectief en waardering Soorten  Participatieladder van Arnstein o Politiek/ vorm in het beleid o Mate van participatie o Basis andere participatieladders  Participatiemodel van Shier o Vertaling Arnstein o Hoe kunnen jongeren geleidelijk meer actief betrokken worden bij het uitbouwen van hun eigen leefwereld o Jongeren hebben zelf het recht en de verantwoordelijkheid om te kiezen of ze hier al dan niet op ingaan o Participatieniveaus 1) Informeren - Jongere wordt ‘beluisterd’ en geobserveerd - Niet speciaal hiervoor gestimuleerd maar ook niet tegengewerkt - Hun stem wordt gehoord, hun manieren van reageren worden geobserveerd maar er wordt niet speciaal naar gevraagd - Niet alle jongeren komen hiertoe bv door gebrek aan zelfvertrouwen, vertrouwen in anderen, gebrek aan communicatiecultuur of taalbarriere - Jogneren krijgen nodige informatie wat er met hen gebeurt alsook hun rechten en plichten uitgelegd in een voor hun verstaanbare taal 2) Raadplegen/ consulteren - Jongeren krijgen enige steun - Worden gestimuleerd om hun visies uit te drukken, krijgen plek om dit te doen, begeleiding, een specifiek moment en enige aanmoediging 3) Overleggen - Ernstig nemen van de jongeren, is niet vanzelfsprekend - Er wordt effectief ook belang gehecht aan de mening en visie van jongeren en rekening mee gehouden 4) Adviseren - Actieve participatie bij het nemen van beslissingen - Bij vorige niveaus worden jongeren wel aangezet en zelfs gestimuleerd om hun mening te zeggen maar er wordt geen expliciete uitspraak gedaan over de mate waarin rekening gehouden wordt met de benadering van jongeren - Jongeren worden actief betrokken op het moment dat de beslissingen worden genomen - Zowel cliënt heeft evenveel inspraak als professional





5) Meebeslissen - Het is vanzelfsprekend dat ze deel uitmaken van het beslissend orgaan - Zij beslissen mee, zij nemen mee de verantwoordelijkheid o Stadia van integratie (van integratie van het participatief handelen in het beleid) 1) Openingen: participatie als basishouding - Hv maakt zelf een persoonlijk engagement waar om op een bepaalde manier te werken, visie en attitude die de formeel opgezette structuren overschrijden 2) Kansen: participatie als instrument - Participatie wordt toegepast door formeel opgezette structuren met als doel inspraak en participatie te bevorderen - Vaardigheden als: luisteren, onderhandelen, samenwerken, keuzes maken en zelfreflectie 3) Verplichtingen: participatie als standaard in het beleid - Het niveau is volledig ingeburgerd in de voorziening Participatieladder van Pretty 1) Geen participatie  Niet geïnformeerd over plannen, alleen over de activiteiten waar ze bij betrokken zijn 2) Passieve participatie  Professionals hebben volledige controle over programma, planning en organisatie van activiteiten  Wel geïnformeerd over plannen 3) Participatie via informatie  Mensen worden wel geïnformeerd over programma en activiteiten en worden betrokken via het stellen en beantwoorden van vragen 4) Participatie via consultatie  Er wordt geluisterd en gehandeld naar hun visie als de professionals dat nodig achten  De besluitvorming ligt bij de professionals 5) Functionele participatie  Meer betrokken bij het proces van besluitvorming  Ze doen actief mee aan de ontwikkeling van activiteiten  Professionals hebben de controle in handen en nemen de uiteindelijke besluiten 6) Interactieve participatie  Besluiten worden gezamenlijk gemaakt en mensen leveren hulpbronnen aan 7) Zelfmobilisatie/zelfbeheer  Professionals staan op de achtergrond  Mensen hebben volledige controle over planning en implementatie van activiteiten  Vb.: ciënt beslist zelf wanneer hij of zij thuiskomt (Pegode Studio) Participatieladder i.f.v. verwerven/ behouden van werk o Zeer normatief o Grote invloed op algemene participatie o Treden 1) Geïsoleerd 2) Sociale contacten buitenshuis 3) Deelname georganiseerd activiteiten 4) Onbetaald werk 5) Betaald werk met ondersteuning 6) Betaald werk

Actief burgerschap Definitie  = Het sociaal gedrag en zelfredzaamheid van burgers en de wijze waarop dienstverleners en beleid burgers uitnodigen tot sociaal gedrag en zelfredzaamheid en hen daarin ondersteunen  Burger dient een actieve bijdrage te doen  Volwaardig burgerschap (full citizenship) is de centrale betrachting van empowerment Beleid  Mag geen dekmantel zijn voor een terugtredende overheid  Vraagt een investering in de publieke dienstverlening, omdat zelfredzaamheid intensiever is dan zelf de problemen voor burgers op te lossen  Overheid blijft maatschappelijke verantwoordelijkheid dragen om voor kwetsbare burgers te zorgen  Beleidsdoelen zijn erop gericht om zoveel mogelijk mensen aan de samenleving te laten deelnemen o Consequenties voor  Burger  Dienstverleners  Beleid o Burgers uitdagen om eerst op eigen kracht problemen op te lossen o Voortdurend zoeken naar manieren om die eigen kracht (zelfredzaamheid) te vergroten Uitganspunten  Kracht van burgers  Inzet van burgers  Professionele dienstverleners zijn ondersteunend en aanvullend Kritische bedenking  Zo wordt het recht op zelfbepaling en eigen regie verschoven naar de plicht op zelfredzaamheid, waarbij je zo veel mogelijk, zo lang mogelijk moet terugvallen op je eigen krachten en de kracht van je netwerk  Verplichten, opleggen van plichten  Overheid verwacht dat er iets terug voor gedaan wordt, maar dat kan niet iedereen

Concentrische cirkels Model van de American Association on Mental Retardation (AAMR)  Visualiseert de zorg en ondersteuning d.m.v. een dynamisch ondersteuningssysteem  Bestaat uit 5 concentrische cirkels: partijen die een rol kon opnemen in zorg of ondersteuning 1) Cliënt 2) Eigen gezin 3) Familie, vrienden, buurt en vrijwilligers 4) Algemene zorg en ondersteuning (reguliere zorg) 5) Gespecialiseerde zorg en dienstverlening  Geen mechanistisch systeem: alle cirkels moeten geëxploreerd worden  Cirkels zijn complementair en dynamisch  Eerste drie cirkels niet afdwingbaar, niet onder controle van de overheid  Overheid o Faciliteert eerste drie cirkels  Bevorderen zelfregie cliënt  Stimuleren mantelzorg  Valideren vrijwilligers o Organiseert twee volgende cirkels  Vraaggestuurde reguliere zorg  Gespecialiseerde VAPH zorg  Vlaams model: Soorten zorg die geboden kunnen worden o Zelfzorg  Zorg en ondersteuning die de persoon zelf opneemt o Gebruikelijke zorg  Normale dagdagelijkse zorg die gezinsleden onder het zelfde dak geacht worden voor elkaar op te nemen o Zorg en ondersteuning die geboden wordt door familie, vrienden en/ of informele contacten o Professionele zorg en ondersteuning vanuit de algemene zorg- en dienstverleningsdiensten  Maatschappelijk werk, CAW, diensten gezinszorg, kinderopvang…  Vorm van ondersteuning die voor alle burgers toegankelijk zijn o Gespecialiseerde professionele zorg en ondersteuning  Bijvoorbeeld door het VAPH gefinancierd  Buitenste cirkels pas aangesproken wanneer o Ondersteuning vanuit het gezin of het sociale netwerk ontbreekt o Gebruikelijke zorg of ondersteuning vanuit het sociale netwerk ontoereikend is om voldoende tegemoet te komen aan de ondersteuningsnoden van de cliënt o De zorg en ondersteuningsnoden de mogelijkheden en draagkracht van de binnenste ondersteuningssystemen overschrijden

Persoonsvolgende financiering Betekenis  = de zorg, ondersteuning en assistentie voor pmh worden met de komst van PVF anders georganiseerd en ge...