Begrippen Orthopedie PDF

Preview

Summary

Redelijk exhaustieve begrippenlijst voor Orthopedie (ingrepen, materialen, tekens, testen, ... mooi gecodeerd in kleuren)...

Description

Orthopedie Begrippenlijst. Anatomische structuur

Verklaring

Indicaties

Adam’s test

Evalutie gibbus

Scoliose

Adson

Inademen, rotatie hoofd weg van TOS

Thoracic Outlet Syndrome.

Adson test

Schouder abductie, exorotatie en extensie. Hoofd draaien naar aangetaste zijde bij TOS.

Ingreep Materiaal Teken Test Ziekte

A

Indien pulsaties van de a. radialis verdwijnen = TOS (omdat de a. subclavia wordt dichtgedrukt door dat manoeuvre)

B

Allen-test voor TOS

Schouder in abductie, ellebogen in 90 graden flexie, hoofd naar contralateraal: radialis voelen, pulsaties zwak bij TOS

Antalgisch rechtkomen

Schoksgewijs uit gebukte houding rechtkomen bij echte ischias patiënten.

Ischias

Bankart operatie

Anterieure schouderstructuren inkorten/aanspannen/vasthechten.

Anterieure schouderluxatie (behandeling)

Barlowtest

Adductie, anterieure druk

Test luxeerbaarheid heup

Fenomeen van Bechterew (Russisch neuroloog)

Een zittende patiënt met ischias kan op de onderzoeksbank zijn beide benen niet tegelijk strekken.

Ischias

1

Ziekte van Bechterew (~ Spondylitis ankylopoëtica SA = een spondylartropathie)

Komt voor bij 2/1000, familiair begint meestal tussen 15j-35j.

, mannen ♂ > vrouwen ♀ (♂ 3 keer vaker),

De gewrichten van de wervelkolom en het bekken zijn ernstig ontstoken; de wervelkolom verstijft op den duur (ankylopëse = gewrichtsverstijving) door verbening van de ligamenten (syndesmofyt). De wervelkolom kan ventraalwaarts sterk verkrommen; de verbeende tussenwervelschijven vertonen röntgenologisch tezamen met de wervels het beeld van de geledingen van bamboe (~bamboo-spine). De ziekte gaat dikwijls gepaard met ademhalingsproblemen en ochtendstijfheid, men herkent het aan de voorovergeneigde houding van de patiënt.

Belly press test (Napoleon teken)

De kracht in de subscapularis wordt geëvalueerd: Patiënt op de buik laten drukken met naar voren houden van de ellebogen.

Subscapularisdysfunctie

Wanneer de patiënt de ellebogen naar achteren ‘verliest’, betekent dit een krachtsverlies.

Bicepstenodese

Lange bicepskop losgemaakt van superieure labrum en vastgemaakt aan humeruskop/korte bicepspees bij rotatorcuffletsel, dreigend Popeye-teken, …

Teken van Bragard

Om ischias te onderscheiden van tight hamstrings. Enkele graden onder pijn bij Lasègue, voet in dorsiflexie: pijn door aanspannen zenuwwortel over hernia.

Bristow-procedure

Botgreffe ventraal op collum scapulae aanbrengen: behandeling anterieure schouderluxatie

Ischias-pijn, wervels niet bewogen

2

Burton-Pellegriniingreep/LRTI (Ligament Reconstruction and Tendon Interposition)

C

Cauda Equina Syndroom

(Gedeeltelijke) resectie os trapezoideum + Rizarthrose eventueel Flexor Carpi Radialis gebruiken als reconstructiepees bij duimbasisarthrose. Compressie van het ruggenmerg waardoor meerdere zenuwwortels tegelijk worden gecomprimeerd. Oorzaken: massieve discushernia, tumor, bloeding, abces of fractuur → verdrukken ganse wervelkanaal. Dit is een medische urgentie Anamnese: bilaterale

met chirurgie binnen de 24u.

Lasègue, urineretentie, …

Primaire symptomen: dysurie, urineretentie , perianale anesthesie (zadel), erectiele dysfunctie ↓. Secundaire symptomen: lage rugpijn, radiculopathie & ischias, acute dropvoet, ander motorisch verlies OL zonder spasticiteit, afwezige  sfinctertonus bij PPA en afwezige  anale reflex. Inspanning verergert de pijn, het betert bij (platte) rust.

D

Cheilectomie

Schoonmaken van gewricht van dikke teen, ter behandeling van hallux rigidus. Alle osteofyten worden verwijderd. Hierdoor neemt beweeglijkheid teen toe.

Hallux rigidus

Coleman blok test

Nagaan of achtervoet soepel is.

Pes cavovarus

Syndroom van CopemanAckerman

Pijnlijke palpeerbare lipoompjes over SIG/distaal vd heupkammen; vnl bij vrouwen

Cross-chest test

Pijn uitlokken bij artrose van het acromioclaviculair gewricht door hyperadductie van de arm.

AC-artrose

DDH

Developmental Dysplasia of the Hip

Congenitale heupdysplasie

3

E

F

DISH

Diffuse idiopathic skeletal hyperostosis

Excessieve aanmaak bot, vaak in wervelkolom

Drukbelteken

Hevig drukken paralumbaal wekt ischiasuitstraling op

EAST/hands up-test (Roos)

Schouder abductie, ellebogen 90° flexie, handen 3 minuten open/dicht  pijn en armzwakte, tintelingen handen bij TOS.

Essex-Lopresti letsel

Scheur membrana interossea, prox radius fractuur

ESWT = extracorporeal shockwave therapy

Echo shock wave therapie.

Fietstest

Patiënten met neurogene claudicatio Neurogene claudicatio ≠ hebben minder last als ze voorover buigen. vasculaire claudicatio Dit verbetert de bloedtoevoer langs de segmentaire vaten vd cauda equina. Fietsen heeft hetzelfde effect om dezelfde reden.

TOS

Tenniselleboog

Behandeling voor tenniselleboog: nietinvasief alternatief voor operatie

Test van Finkelstein Duim in gesloten vuist, pols naar ulnair forceren: pijn door opspannen pezen bij ziekte van De Quervain (=stenoserende tendovaginitis van fibreuze schede die de pezen van de APL en EPB omgeeft)

Fliptest

Subjectiviteit Lasègue testen (vermomd als bv voetonderzoek): patiënt zit neer, been strekken. Bij echte ischias zal patiënt

Échte ischias-pijn

achterover ‘flippen’. Foot squeeze test

Tangentiële drukpijn bij metatarsalgie

Metatarsalgie

4

Fovea teken

Druk anterodistaal van het ulnaire styloid  pijn bij TFCC scheur (ligamentaire

TFCC

instabiliteit, ulnair) Freiberg

Necrose 2de metatarsaalkop

Teken van Froment

Functie m. Adductor pollicis testen (werking n.ulnaris): vb papier tussen duim en index, arts trekt papier weg: normaal vasthouden, dysfunctie laat los (patiënt compenseert soms door duimflexie)

N. Ulnaris inklemming

Interphalangeale flexie in plaats van duimadductie bij knijpen, bij n.ulnaris inklemming.

G

Girdlestone-situatie Heupprothese verwijderen na infectie en zonder prothese verder leven

H

Exostose van Haglund

Kraakbenige exostose op de boven achterrand van het calcaneus. Kan ontstaan door lokale druk van de schoenrand.

Hamerteen

IP flexie (vooral teen 2). Callusvormingen aan de tip van de teen. Bursa aan dorsale zijde van het PIP (kan bursitis geven). R/ heelkundig, PIP artrodese/resectie.

Hawkin’s test

Een anteversie gecombineerd met een endorotatie (elleboog in 90°), dit maakt het impingement pijnlijk en herkenbaar.

Holt-Oram syndroom

RC impingement

Hart + Duimafwijkingen 5

I

Ingreep van Papineau

Holtes van pijpbeenderen (buiten tibia) vullen met spierweefsel ter behandeling van chronische osteomyelitis

Inversietrauma enkel

Laterale ligamentcomplex wordt uitgerokken en soms afgescheurd. De voorste schuifladetest is vaak positief (hiel van patiënt fixeren en naar voren transleren: abnormale voorwaartse verplaatsing van de voet tov onderbeen). Vaak avulsie van anterieure talofibulaire ligament.

Ischias

Een vorm van Radiculopathie.

Chronische osteomyelitis

(= ischialgie/ Neuralgie/zenuwpijn in het gebied van de n. Ischiadicus, veroorzaakt door velerlei afwijkingen op de plaats waar de zenuw uit het RM ontspringt, heuppijn) (≠ ischiagra/heupjicht) waardoor druk wordt uitgeoefend op de achterwortels. Voornamelijk hernia en prolapsus nuclei pulposi, gezwellen, varices en artrose. Men spreekt pas van een échte ischias wanneer deze lager uitstraalt dan de knie. Positief teken van Lasègue, teken van Bragard en achterover leunen bij de Fliptest.

J

K

Jobe-reconstructie / Tommy John operatie

Ulnair collateraal ligament vervangen door allogene peesgreffe ter behandeling van acute/mediale ellebooginstabiliteit

Jobe-test = empty can test

Supraspinatuspees testen (abductie). Arm in abductie en endorotatie (duim naar beneden). Arm naar onder duwen doet pijn bij dysfunctie/impingement.

Jumper’s knee

Een veel voorkomende blessure bij atleten Apexitis patellae die bestaat bij een overbelasting van de pees vd m. quadriceps bij het onderste punt van de knieschijf waar deze spier over de knieschijf heenloopt en aan het onderbeen aanhecht; de blessure komt het meest voor bij springers en wordt daarom ook wel aangeduid als ‘springersknie’.

Teken van Kehr

Pijn schouder door prikkeling diafragma

Rotator Cuff scheur

Miltscheur

6

Arthroplastie volgens Keller

Proximale helft van proximale falanx verwijderen ter behandeling van hallux valgus.

Klauwteen

IP flexie. MTP hyperextensie. Dikwijls gepaard met holvoeten van neurologische oorzaak.

Hallux valgus (hehandeling)

R/ tenotomie flexor.

L

Klippel-Feil syndroom

Fusie nekwervels, tipisch korte nek en soms scoliosis. Aandachtig zijn voor geassocieerde afwijkingen zoals nierproblemen en gehoorstoornissen!

Köhler

Necrose os naviculare

Teken van Kussmaul

CVD stijgt bij inademen

Lacertus fibrosus sign (hook test)

Bicipitale aponeurose: lacertus fibrosus. Verschil tussen twee zijden elleboog bij distale bicepsinsertie tendinopathie. Aanhaken van de bicepspees met de vinger.

Lachman test

Translatie van de tibia naar voor tov femur in 20 graden flexie bij ACL-scheur

ACL

Lapidusprocedure

Operatieve behandeling curly toe mbv. Peestransfer.

Curly toe

Test van Lasègue

Liggende houding, been opheffen, aantal graden vanaf wanneer pijn (ischias). Pijn lager dan de knie is nodig om tot een positieve Lasègue te besluiten.

Ischias-pijn

Harttamponade

Bij deze test neemt de pijn toe omdat men de zenuwwortel extra aanspant over de discushernia. Kan soms worden vervalst door tight hamstrings. Ziekte van LegCalvé-Perthes

(LCP, ‘Coxa Plana’) Avasculaire necrose van de heup bij het kind. Recidiverend manken en pijn in de heupregio, uitstralend naar dij/knie. Als het langer bestaat kan een Trendelenburggang ontstaan en een verkorting vh OL.

Lichtman-stadiëring Radiologische staging ziekte v Kienbock

Ziekte van Kienbock

7

Lift off test van Gerber

Deze test is enkel mogelijk bij behouden Subscapularis functie van de subscapularis functie (endorotatie). Handrug op rug leggen: bij >75% scheur van subscapularis kan patiënt hand niet wegduwen van rug. De Latissimus dorsi is hier ‘uitgeschakeld’.

Lijn van Shenton

M Mallet toe

Lijn humerus-os coxae

Onderbreking bij fractuur

Cfr Mallet finger (act. Extensie eindkootje niet meer mogelijk): DIP flexie

Mcconell tape

Tape tegen patellofemorale kraakbeenaantasting

Mcmurray-test

Voor mediale meniscus:

~ Rotatiecompressie test

Arts pakt knie in flexie en voetzool vast; valgusstress geven op knie (door tibia naar buiten te trekken), dit geeft ‘klik’ en pijn => mediale meniscusscheur

Mediale meniscusscheur

Voor laterale meniscus: hetzelfde, maar dan met varusstress.

Meralgia paresthetica

Pijnlijke paresthesie anterolaterale zijde dij door aanspannen n. Cut. Fem. Lat. (bij rugpijn, scheefstand bekken, ischias): spannende broeken. 8

Monteggia fractuur

Fractuur ulna + luxatie radiuskop (4 gradaties)

Milking test

Schouder 90 graden abductie, elleboog in flexie en supinatie; arts trekt duim naar lateraal: verhoogde valgusstress toont acute/mediale ellebooginstabiliteit

Valgus stress, med instab elleboog

Moving valgus stress test volgens O’Driscoll

Mediaal collateraal elleboogligament testen: schouder in abductie/exorotatie, elleboog van flexie naar extensie, painful arc tussen 80 en 120 graden

Mediale instabiliteit elleboog

De rotator cuff wordt tegenaan het acromion gedrukt door de arm naar voren te brengen: impingement.

RC impingement

N Neer test

(Abductie en flexie elleboog)

O

Ober test (Tight IT)

Ext+abd heup: falen adductie parallel aan tafel = positieve test

Iliotibiale band tightness

Ortolani test

Abductie heup, posterieure druk

Test reduceerbaarheid heup

Os fabella

Sesamoïd

In pees m gastrocnemius, vaak bilateraal

Os peroneum

Sesamoïd

M peroneus longus pees, mediaal

Os tibiale externum/os naviculare accessorium

Sesamoïd

M tib post pees, type 1=naast os naviculare, type 2 tegen os naviculare

Os trigonum

Sesamoïd

Lateraal tegen tub post lat op post zijde talus

Osteotomie volgens Pauwels

Bij jongere personen met coxarthrose: Proximaal fragment Femur roteren zodat druk vermindert; helpt 10-15 jaar

Coxartrose bij jonge mensen, helpt 10-15j 9

Bij jonge patiënten waarbij overbelasting van een gedeelte van het heupgewricht de belangrijkste rol schijnt te spelen. Het proximale fragment wordt geroteerd op een wijze dat de belasting beter verdeeld wordt. De pijn verdwijnt hierdoor, en het gewrichtskraakbeen regenereert. Het effect is wel van beperkte duur (10-15jaar).

P

OuterbridgeKashiwaghi procedure

Chirurgische operatie waarbij de distale humerus gefenestreerd wordt ter behandeling van cubartrose (elleboog artrose). Door daling van compressie krijg je betere beweeglijkheid in ellebooggewricht.

OK procedure

Fenestratie distale humerus

Cubarthrosis

Pavlik apparaatje

(~ Pavlik harnas) Harnas ter behandeling van heupdysplasie bij baby’s.

Congenitale heupdysplasie

Ziekte van Panner

OCD in de elleboog (capitellum).

OCD

“little league elbow”: jonge pitchers met overbelasting waardoor continue valgus in elleboog  ↓ doorbloeding capitellum  necrose mogelijk Patrick test

FABER (flexie, abductie, endorotatie)

SIG

Patrick’s test – SI joint dysfunction

Flexie + abductie + exorotatie. Indien pijn: positieve test.

Pellegrini-stieda

Inflam reactie femorale insertie à weke delen calcificatie

Med lig letsel

Phalen test

Minuut polsflexie (handruggen tegen elkaar) lokt pijn uit bij carpal tunnel syndroom (compressie nervus medianus).  atrofie duimmuis, pijn in gebied nervus

N medianus inklemming

medianus.

10

Phalen-teken

Minuut polsflexie (handruggen tegen elkaar) lokt pijn uit bij carpal tunnel syndr.

Elleboog pivot shift test

Evolutie van acute (posterolaterale elleboog instabiliteit), naar chronische elleboog instabiliteit.

Knie Pivot shift test

Rotationele instabiliteit testen. Been in flexie en extensie brengen terwijl je draait aan onderbeen. Bij VKB scheur ga je voelen shiften van knie.

Pivot shift test

Anterolaterale subluxatie van tibia uitlokken; test instabiliteit (itt Lachman en Schuiflade)

Poland syndroom

Afwezige m pectoralis (unilat) + evt cutane syndactylie

Popeye teken

Bij scheur van de bicepspees ontstaat een popeye teken.

Ponseti

Serieel gipsen

Ziekte van Preiser

Spontane necrose van het os scaphoideum, i.e. zonder voorafgaande fracturen die de vaatas kunnen onderbreken.

Klompvoet

11

Push up

R

Elleboog in varus in plaats van fysiologische valgus bij oppushen bij verlaten stoel bv: apprehensie chronische elleboog instabiliteit evolutie (van acuut).

Radiculopathie

Prikkeling van de zenuwwortels. Zenuwwortels verlaten de neuronale (Gr. Radix = wortel foramina langs het wervelkanaal, als hier compressie of externe druk op | L. -pathie = ziekte, uitgeoefend wordt, kan radiculopathie ontstaan. Enkele oorzaken hiervan zijn lumbale discushernia, foraminale vernauwing (vb. door facetartrose), laterale aandoening) recessus stenose of een progressieve spinaal kanaal stenose (centrale stenose). Onverwikkelde en verwikkelde radiculopathie. Bij de verwikkelde patiënten gaat het om verlammingsverschijnselen (niet: gevoelsvermindering of paresthesiën) en patiënten met (persisterende) onhoudbare pijn, die niet onder controle te krijgen is. Verwikkelde: discushernia, centrale en foraminale stenose.

S

Ring teken Signet

Radiologisch: volaire/palmaire kanteling scaphoid bij ligamentaire polsinstabiliteit

SLAC

Roos test (EAST)

Pompen hand bij Adson

TOS

Salter-harris

Classificatie bij metafysiale breuken

Sarmiento brace

Humerusschaftfracturen

Test van Schober

Recht: LS-overgang en punt 10 cm erboven markeren; Voorovergebogen: normaal tot 15 cm, bij ruglijden maar tot bv 11 cm

Ruglijden

Schouderteken

Ontstaat aan duimbasis, duimbasis wordt prominenter door subluxatie en osteofytose van het carpo-metacarpale gewricht (bij rizarthrosis)

Rizarthrosis

Spondyl-

Betreffende de wervel.

Spondylartritis

Ontsteking van wervelgewrichten

Spondylartropathie

Aandoening van wervelkolom-gewrichten; verzamelnaam voor de reumatische ziektebeelden (reactieve artritis, syndroom van Reiter, ziekte van Bechterew, artritis psoriatica en enteropathische artritis.)

12

Voorste schuifladetest

Knie in flexie, arts zit op voet patiënt.

Achterste schuiflade test

Zelfde als voorste, maar nu met tibia naar achteren duwen. Achterste kruisbandletsel opsporen.

Ziekte van Sever

Apofysitis os calcaneum

Je trekt tibia in 90° flexie naar voren, gaat duidelijk verplaatsing geven van tibia naar voren toe (positieve voorste schuiflade test: voorste kruisbandscheur in knie).

Sinding larsen johanson

T

Tendinitis distale patella pool

SLAC-wrist

Scapholunar advanced collaps: ligamentair letsel scaphoidfractuur

Sprengel

Hogere scapula

Bovenste spronggewricht (talocruralis) Tibiotalaire gewricht

Maakt flexie en extensiebewegingen mogelijk in de voet.

Onderste s...