Wesele - notatki, omówienie, najważniejsze informacje o autorze i dziele PDF

Preview

Summary

Wesele - notatki, omówienie, najważniejsze informacje o autorze i dzieleWesele - notatki, omówienie, najważniejsze informacje o autorze i dzieleWesele - notatki, omówienie, najważniejsze informacje o autorze i dzieleWesele - notatki, omówienie, najważniejsze informacje o autorze i dzieleWesele - not...

Description

Ogólne informacje o dziele Autor: Stanisław Wyspiański Tytuł: „Wesele” Data powstania: 1901r (16 marca: wystawione jako dramat w teatrze; przełom maja i czerwca: wydane jako książka) Epoka: Młoda Polska Rodzaj: dramat Gatunek: dramat symboliczny Czas, miejsce akcji: XX wiek, chata w Bronowicach

Geneza powstania dramatu Inspiracją do napisania dramatu było wesele Lucjana Rydla – inteligenta, przyjaciela Wyspiańskiego – z chłopką, Jadwigą Mikołajczykówną, które odbyło się w listopadzie 1900r. w kościele Mariackim (Kraków)

Postacie realistyczne i fantastyczne/symboliczne/baśniowe dramatu a) postacie realistyczne: Pan Młody, Pani Młoda, Gospodarz, Gospodyni, Marysia, Dziad, Czepiec, Jasiek, Poeta, Dziennikarz, Radczyni b) postacie symboliczne: Widmo, Stańczyk, Rycerz, Hetman, Upiór, Wernyhora, Chochoł Widmo – kochanek, przychodzi do Marysi Mikołajczykównej; symbol dawnej miłości (były narzeczony, który umarł na gruźlicę, powraca z zaświatów, aby ponownie ujrzeć ukochaną kobietę i przypomnieć o łączącym ich niegdyś uczuciu) Marysia ma wyrzuty sumienia, że zbyt szybko zapomniała o ukochanym i związała się z innym; Stańczyk - błazen królewski na dworze króla Zygmunta Augusta; uosabia sumienie Dziennikarza, który pracując w lojalistycznym dzienniku wie, że „usypia” naród, działa przeciwko sobie dla posiadania władzy, bycia redaktorem. Stańczyk wypomina Dziennikarzowi, że promuje on postawę bierności, zamiast nawoływać do walki; jest symbolem troski o losy kraju; wręcza on Dziennikarzowi kaduceusz (łaska poselska) i mówi, by zamieszał nią w narodowym kotle: “mąć narodową kadź”. Rycerz (Zawisza Czarny) - pokazuje się poecie, dekadentowi; jest symbolem działania, odwiezwierciedleniem marzeń poety o sile, mocy, potędze. Pokazuje, że Tetmajer chciałby coś zmienić, jednak hamuje go strach i bezsilność Hetman - hetman Branicki, który był zdrajcą ojczyzny, magnatem, postacią historyczną, jednym z przywódców konfederacji targowickiej; pokaże się Panu Młodemu: ujawnia jego lęki, że zdradza on inteligencję, jest zdrajcą klasy, ma wątpliwości; pokazuje, że pozornie brata się ze wsią; symbol zdrady Upiór (Jakub Szela) - postać historyczna, on prowadził rzeź galicyjską; pokazuje się Dziadowi i ujawnia jego lęki, że bratanie się dwóch klas społecznych nie przyniesie nic dobrego, pożytecznego; ujawnienie, że odwiecznie trwa konflikt między szlachtą a chłopami Wernyhora - ukraiński dziad z lirą, szaman, przychodzi do Gospodarza, by ten połączył inteligencję i chłopów dla słusznej sprawy – wszyscy razem mogą zawalczyć o niepodległość; wybiera Gospodarza, gdyż jest on jedyną osobą na weselu szanowaną przez obie grupy

Chłopi a inteligencja

Inteligencja:     



jej główną cechą jest poczucie wyższości, bycia lepszym niż chłopi nie ma pojęcia o życiu wiejskim (rozmowa Radczyni z Kliminą) traktuje wieś jako oazę spokoju, arkadię; nie chcą dokładnie poznać specyfiki wiejskiego życia, nie jest świadoma realiów, trudów i obowiązków takiego trybu życia jest wyraźnie osłabiona i przytłumiona niewolą, ale nie podejmuje żadnych działań by zmienić ten stan rzeczy długi okres niewoli sprawił, że wśród niej zapanował dekadentyzm: obezwładniające poczucie niemocy; artyści nie czują potrzeby tworzenia dzieł, które mogłyby poruszyć społeczeństwo, wolą je usypiać. Ich chłopomania to tylko moda, wynikająca bardziej z poczucia nudy, aniżeli chęci porozumienia z chłopami powinna pełnić kierowniczą rolę w narodzie, natomiast w dramacie, odpowiedzialność tą zrzucają na barki chłopów

Wszystko to buduje negatywny wizerunek polskiej inteligencji na przełomie wieków XIX i XX: zajętej swoimi sprawami, dekadenckiej, hałaśliwej, gadatliwej, biernej, czekającej na cud. Chłopi:  

 

są ukazani przede wszystkim jako wielka siła narodu, która nie jest jednak dobrze wykorzystana są o wiele bardziej skorzy do walki, poświeceń i odzyskania wolności przez Polskę niż inteligencja; mimo to są świadomi, że nie uda im się tego dokonać w pojedynkę, muszą być pokierowani przez inteligencję twardo stąpają po ziemi; w przeciwieństwie do inteligencji umieją realnie ocenić siebie, swoje możliwości i szanse na odzyskanie niepodległości Wadami chłopów, które ukazał Wyspiański, są: pijaństwo, awanturnictwo, zazdrość o bogactwo; wadą też może być ich wielki zapał, ponieważ wykorzystany bez konkretnego planu może wywołać niepożądane skutki

Wciąż żywe zarówno wśród środowiska inteligencji, jak i chłopskiego, są wspomnienia krwawych wydarzeń rzezi galicyjskiej z 1846 roku. Jest to jedna z przyczyn niechęci, a wręcz nieufności inteligencji do chłopów. Niechęć do siebie ma również związek z wyzyskiem chłopów w okresie pańszczyzny.

Najważniejsze rekwizyty, sceny symboliczne w „Weselu” Złoty Róg – symbol wyzwolenia, myśl przewodnia, która budzi siłę i chęć walki, uczestniczenia w powstaniu; symbol ducha bojowego, walki o świętą sprawę wolności narodowej. Jego dźwięk miał wezwać do powstania cały naród, a przede wszystkim spowodować sojusz szlachty i chłopstwa. Pawie pióra – symbol własności, egoizmu, prywaty i próżności; to przez nią Jasiek zgubił złoty róg; scena ta pokazuje, że nie można, wręcz nie powinno się stawiać spraw prywatnych przed narodowymi. Ta scena to też przyczynek do charakterystyki chłopów egoistycznych, próżnych, przywiązanych do własności. Chochoł –krzew róży owinięty słomą, by przetrwał zimę; symbol możemy interpretować pesymistycznie i optymistycznie; pesymistycznie: chochoł to krzew bez życia, „zamrożony” – symbolizuje martwicę narodu, brak życia, poezję grobową, pogrzebaną sprawę narodową. W wersji optymistycznej – róże znów rozkwitną wiosną dzięki osłonie ze słomy. W tym wypadku jest to symbol wartości i idei zachowanej na przyszłość. Chocholi taniec – powolny, letargiczny, senny, budzący grozę. Jest symbolem „bezruchu” i marazmu narodu polskiego.

Złota podkowa – na ogół odczytywana jako symbol szczęścia. W dramacie taką podkowę zgubił koń Wernyhory, a skrzętna Gospodyni schowała ją do skrzyni. Jest to więc symbol odłożonego na później szczęścia, nadziei: na razie wielka radość dla Polaków, odzyskanie niepodległości, jest niemożliwa, bo Polacy nie dorośli do walki o nią. Ten czas jeszcze nie nadszedł... Ale kto wie? Sznur – symbolizuje nicość, pustkę i rozpacz. Dźwięk dzwonu Zygmunta – symbol dawnej świetności i „świętości” Polski.

Ocena narodu polskiego Ta ocena jest pesymistyczna – inteligencja nie dorosła do roli przywódcy duchowego narodu. Zbratanie się z wsią, nawet poprzez małżeństwo, okazuje się płytkie. Chłopi nie dorośli do poważnych zadań, choć bardzo starają się podnieść swój poziom. Lecz wciąż mają pretensje do „panów" o wieki poniżania i wykorzystywania....