Zjednoczenie niemiec i włoch PDF

Preview

Summary

Download Zjednoczenie niemiec i włoch PDF

Description

Zjednoczenie Niemiec (1866-1871r.): Wzrost nastrojów zjednoczeniowych przypadł na lata Wiosny Ludów. Zawiązany wtedy ogólnoniemiecki parlament, zwany od miejsca obradowania frankfurckim, podjął po długich debatach decyzję o zjednoczeniu Niemiec pod przewodnictwem Prus. Postulowane były dwie koncepcje zjednoczenia Niemiec: Wielkie Niemcy: Austria, Prusy i państwa niemieckie; dominacja Austrii. Małe Niemcy bez Austrii polityczna dominacja Prus. W państwie niemieckim zaczęły dominować Prusy było to spowodowane wzrostem gospodarczym i rozwojem przemysłu. W 1862r. Urząd premiera i ministra spraw zagranicznych objął Otto von Bismarck. Bismarck rozpoczął reformy armii pruskiej dążąc do jej unowocześnienia. Twórcą potęgi armii pruskiej był Helmut von Moltke. W 1863 roku zmarł król Danii, jednocześnie książę Szlezwiku i Holsztynu. Wspólna armia pruska-austryjacka rozgromiła siły duńskie. W konsekwencji Duńczycy zrzekli się Szlezwiku i Holsztynu na rzecz Austrii i Prus. Ustanowiono wspólne rządy prusko-austriackie. W latach 1865-1866 Prusy zapewniły sobie neutralność Francji i podpisały sojusz wojskowy z Włochami. W 1866r. wybuchła wojna między Prusami a Austrią. Przyczyną wybuchu wojny był konflikt o Szlezwik i Holsztyn a także o przewodnictwo w związku niemieckim. W lipcu 1866r. armia pruska dowodzona przez Moltkego w bitwie pod Sadową rozgromiła oddziały austryjackie. W sierpniu 1866r. zawarto pokój w Pradze. Austria zrzekła się Holsztynu i Wenecji. Zlikwidowano związek niemiecki i wypłaty 40 mln kontrybucji dla Prus. W 1867r. został utworzony związek Północnoniemiecki przewodziły mu Prusy. Do związku weszły ok. 20 państw niemieckich była to organizacja militarna. Niektóre z państewek niemieckich były przeciwne związkowi i nie weszły w jego skład przeważnie te południowe np. Bawaria, Wirtembergia. Nie znalazła się tam też Austria. Napoleon III nie chciał aby powstały silne Niemcy. W 1870r. wybuchła wojna francusko-pruska Bezpośrednią przyczyną jej wybuchu była próba osadzenia przez Ottona von Bismarcka na wolnym tronie Hiszpanii pruskiego księcia – Leopolda von Hohenzollern-Sigmaringen. Francja zamierzała nie dopuścić do uzyskania przez Prusy wpływów w Hiszpanii i w efekcie otoczenia Francji. Kolejną przyczyną była rywalizacja o dominację w Europie. Francja nie była przygotowana do prowadzenia wojny. Wojsko francuskie nie miało dobrych dowódców było też gorzej zorganizowane i uzbrojone. Francja poniosła dwie ważne klęski w tej wojnie pierwsza to bitwa pod Metz lipiec 1870r. i druga to Wrzesień 1870r. bitwa pod Sedanem. 4 Września proklamowano powstanie III Republiki prezydentem został Trochu. Po nim władzę objął Thiers. Wobec napiętej sytuacji militarnej i społecznej (zamieszki i rozruchy robotnicze) rząd dążył do szybkiego zakończenia wojny. Francja przegrała wojnę. Podpisano 10 Maju 1871r. traktat pokojowy w Frankfurcie. Skutki wojny: Zniesiono Monarchię we Francji i Wprowadzono republikę. Utrata Alzacji i części Lotaryngii. Wysokie kontrybucje wojenne. Do czasu spłaty kontrybucji wojska niemieckie stacjonowały w północnej Francji. Jeszcze w czasie oblężenia Paryża w Sali Lustrzanej pałacu wersalskiego 18 stycznia 1871 roku zakończył się proces jednoczenia Niemiec. Władcy poszczególnych państw niemieckich ofiarowali królowi pruskiemu koronę cesarską. Powstała Druga Rzesza Niemiecka, z królem pruskim jako cesarzem niemieckim Wilhelmem I na czele. Powstało niepodległe, zjednoczone państwo niemieckie. 16 Kwietnia 1871r. Niemcy uchwaliły konstytucję według niej państwo składa się z federacji 22 monarchii i 3 wolnych miast (Hamburg, Brema, Lubeka) Król Prus był zarazem dziedzicznym cesarzem niemieckim rządy sprawował za pośrednictwem kanclerza. Parlament niemiecki składał się z Bundesratu- 58 posłów inicjatywa ustawodawcza i parlament- 397 posłów. Nowym kanclerzem został Bismarck prowadził on m.in. walkę z kościołem nazywaną: kulturkampf. Zaniechano walki wtedy kiedy na arenie pojawił się nowy wróg, był nim ruch

robotniczy, socjaldemokracja. Po zjednoczeniu Niemiec możemy mówić o wykształceniu się rządów burżuazyjno- junkierskich. Junkrzy byli konserwatywni natomiast burżuazji zależało na nieustannym bogaceniu się i rozwoju kolonialnym zjednoczonych Niemiec. Kulturkampf- walka o kulturę, walka z kościołem zapoczątkowana przez Bismarcka. Nastroje anty katolickie propagowali czołowi niemieccy myśliciele również z niechęcią i wrogością o kościele katolickim rozpisywały się gazety tamtego okresu. Wszystko to potęgowało nastroje antyklerykalne wśród społeczeństwa. Niechęć do kościoła katolickiego brała się też stąd, że nie wziął on czynnego udziału w niemieckim ruchu narodowym. Do kulturkampfu kościół miał wpływ na szkołę i przywileje finansowe. Jednym z powodów zaangażowania się Bismarcka w kulturkampf (walka kulturowa ) była obawa przed rosnącą w siłę partią „Centrum”. Bismarck zmagał się z wewnętrznymi wątpliwościami jaką postawę przyjąć. Z jednej strony musiał się on liczyć z żądaniami liberałów głoszących program „walki o kulturę” z Kościołem katolickim i konserwatyzmem; z drugiej strony konserwatywny program Centrum odpowiadał mu znacznie bardziej niż program liberalny. Bismarck początkowo próbował lawirować między liberałami a centrum. Ostatecznie jednak kanclerz zaakceptował politykę kulturkampfu. Pierwszym działaniem nowego ministra wyznań było wprowadzenie „prawa o nadzorze szkolnym”. Uniemożliwiało to osobom duchownym sprawowanie funkcji inspektora szkolnego. Od teraz na stanowisku tym mogli być tylko urzędnicy powołani przez państwo. Minister wyznań będąc konsekwentny w swoim działaniu, zakazał katolickim zakonnikom podejmowania działalności edukacyjnej w szkołach państwowych. Jednak najbardziej dotkliwe dla kościoła katolickiego okazały się ustawy majowe uchwalone w parlamencie w dniach 11-14 Maja. Celem nowego prawa było utworzenie kościoła państwowego całkowicie podporządkowanego władzy świeckiej. Kościół w tej sytuacji nie mógł obejść przepisów jednocześnie nie mógł podporządkować się nowemu ustawodawstwu. Ustawy te umożliwiały ingerowanie w wewnętrzne sprawy Kościoła. Dotyczyły one następujących kwestii: wykształcenia duchowieństwa, obsadzania stanowisk kościelnych, stosowania kar kościelnych, wystąpienia z kościoła. Stanowisko kościelne mogło być nadane tylko Niemcowi ( obywatelowi rzeszy ), który spełniał następujące warunki: napisał egzamin maturalny w niemieckim gimnazjum, ukończył 3 letnie studium teologii na uniwersytecie państwowym oraz zdał egzamin państwowy. Egzamin obejmował: filozofię, historię i literaturę niemiecką. Przyszły duchowny miał zapoznać się dogłębnie z kulturą niemiecką. Ustawa skierowana była przeciwko duchownym kształcącym się w Rzymie, w Collegium Germanicum. Nazwiska kandydatów na stanowiska kościelne

miały być odtąd komunikowane władzy państwowej, której przysługiwało prawo wniesienia sprzeciwu wobec nominacji. Wyrok sądów państwowych mógł powodować odebranie stanowiska kościelnego. Wykłady teologii na uniwersytetach prowadzili zwolennicy myśli oświeceniowej ponadto na kandydatów do kapłaństwa czekały różne pokusy życia studenckiego. Planowano w ten sposób zmienić myślenie przyszłych duchownych i dostosować je do myśli liberalnej. Przyszły kapłan miał już być posłuszny nie Rzymowi a państwu. Sprzyjało temu również zamknięcie seminariów duchownych. Ustawa z dnia 12 maja, dotyczyła kościelnej władzy dyscyplinarnej i utworzenia Królewskiego Trybunału dla spraw kościelnych. Stwierdzała ona, że kary dyscyplinarne mogą nakładać tylko niemieckie władze kościelne ( nie papież ). Zesłanie do kościelnego zakładu karnego może być tylko dobrowolne. Od wyroku władz kościelnych można było się odwołać do władz państwowych. Na wniosek władz państwowych duchowni mogą być usunięci ze stanowisk kościelnych na mocy wyroku sądowego. 13 maja uchwalono ustawę dotyczącą kar kościelnych. Władza kościelna może nakładać tylko takie kary, które dotyczą wyłącznie dziedziny religijnej. Nałożenie kar kościelnych nie może być publicznie ogłoszone. Prawo wymierzania kar podlegało kontroli państwa. Ustawa z 14 maja dotyczyła wystąpienia z kościoła. Obywatelom zapewniono całkowite prawo zmieniania religii. Wprowadzone ustawy wyraźnie ingerują w autonomię Kościoła podporządkowują go państwu. Państwo pragnęło kontrolować wszelki przejaw życia osób duchownych ograniczyć wpływ na społeczeństwo. Bismarck- W polityce wewnętrznej zwolennik ewolucyjnego konserwatyzmu. Ewolucyjni konserwatyści akceptowali powolne zmiany systemu politycznego, lecz byli niechętni rewolucjom. Prekursor myśli Edmund Burke. Pierwsze wystąpienie Bismarcka na forum publicznym miało miejsce 17 maja 1847 r. w Sejmie Zjednoczonym. Jednak nie wywarł tam dobrego wrażenia, przez ogół zaczął być postrzegany jako reakcyjny junkier. Początkiem właściwej kariery politycznej Bismarcka był rok 1849, w którym to został wybrany z okręgu Zauche-Belzig-Brandenburg do Sejmu Pruskiego. Już w 1851 roku powołano go na posła przy parlamencie frankfurckim. To tam w pełni wyszły na jaw jego poglądy polityczne – konserwatysty, zagorzałego zwolennika monarchii, a także przeciwnika Austrii i jej dominującej pozycji w Związku Niemieckim. Na stanowisku posła przy Sejmie Związkowym Bismarck pozostawał przez kolejne osiem lat, następnie został odwołany. Przyczyn usunięcia ze stanowiska można upatrywać z jednej strony w działaniach dyplomacji austriackiej, z drugiej zaś w reakcji przełożonych na dość innowacyjny sposób pracy Bismarcka, charakteryzujący się dynamizmem i brutalnością.

Po odwołaniu z Frankfurtu Bismarck dostał propozycję objęcia poselstwa w jednej ze stolic europejskich – wybrał Petersburg. W rosyjskiej stolicy spotkał się z ciepłym przyjęciem zarówno ze strony ministra spraw zagranicznych Aleksandra Gorczakowa, jak i samego cara Aleksandra II. W trakcie pobytu Bismarck nauczył się mówić po rosyjsku. Dzięki dobrej znajomości różnych języków, a także urokowi osobistemu oraz dowcipowi, Bismarck stał się popularny w kręgach dyplomatycznych i dworskich. W 1861 roku doszło do zmiany na tronie pruskim. Nowym władcą został Wilhelm I. W marcu 1862 roku Bismarck został odwołany z Petersburga i jednocześnie powołany na stanowisko posła w Paryżu. Tam z bliska mógł się przyjrzeć dyplomatycznym umiejętnościom Napoleona III, o których nabrał dość negatywnego zdania. Wskazywał na chaotyczność jego poczynań oraz brak ukierunkowania na dalekosiężne cele w polityce zagranicznej. 23 września 1862 roku w czasie pobytu w Paryżu, doszła do Bismarcka wiadomość, iż został mianowany premierem Prus i tymczasowym przewodniczącym rządu krajowego. Już na początku urzędowania dążył Bismarck w sejmie do ograniczenia pozycji liberałów, którzy byli najsilniejszym ugrupowaniem. W tym celu próbował nawet podjąć rokowania z przedstawicielem dopiero co rodzącego się ruchu robotniczego Ferdynandem Lassallem. Rozmowy dotyczyły projektu nadania praw wyborczych robotnikom. Konsultacje jednak nie przyniosły żadnych efektów. 8 lutego 1863 roku podpisana została konwencja Alvenslebena, w której tworzeniu miał swój udział Bismarck. Konwencja miała zapewnić Rosji współdziałanie Prus w tłumieniu powstania styczniowego. Bismarck dzięki jej podpisaniu liczył na neutralność Rosji w ewentualnych konfliktach z Austrią i Francją. Kolejne działania dyplomatyczne Bismarcka były obliczone na osłabienie pozycji Austrii, szczególnie w Niemczech. Za namową swojego premiera, Wilhelm I nie udał się na zjazd głów państw należących do Związku Niemieckiego, co ze względu na pozycję Prus, osłabiło rangę zjazdu. W tym samym czasie w Danii trwał spór na temat ustrojowego statusu księstw Szlezwiku i Holsztyna, które należały do Związku Niemieckiego. By bronić wymienionych terytoriów Bismarck zaproponował Austrii wspólne wystąpienie przeciwko Danii. Franciszek Józef I zaakceptował tę propozycję. Wojna, która wybuchła w 1864 roku przyniosła sukces koalicjantom. Na terenie Szlezwiku-Holsztyna ustanowiono kondominium, jednak głównie za sprawą Bismarcka nie funkcjonowało ono poprawnie, a jego rządzenie nastręczało wielu kłopotów. W tej sytuacji Austria zaproponowała podział księstw, w wyniku czego Szlezwik przypadł Prusom, natomiast Holsztyn Austrii. Wojna okazała się korzystna dla planów przyszłego kanclerza. Przede wszystkim uległ osłabieniu prestiż Austrii, która zamiast stać na straży Związku Niemieckiego i jego porządku konstytucyjnego, uczestniczyła w aneksji jednego z jego członków. Fakt ten umocnił pozycję samego Bismarcka jako

premiera. Jednak przeprowadzony na niego zamach 7 maja 1866 przez studenta Ferdinanda CohenaBlinda i okazywane przez niektórych zrozumienie dla czynu pokazywało, że wciąż Bismarck nie był zbyt popularny w społeczeństwie pruskim. Bismarck doskonale zdawał sobie sprawę, iż do zdobycia hegemonii w Niemczech, a w dalszej perspektywie ich zjednoczenie, niezbędne jest pokonanie Austrii. Już wcześniej odrzucił propozycję habsburskiej monarchii, która zakładała podział wpływów na terenie Związku Niemieckiego pomiędzy Prusy i Austrię. Bismarck przede wszystkim próbował stworzyć możliwie jak najszerszą koalicję państw sprzymierzonych z Prusami, lub państw mu przychylnych. Do sojuszu udało się wciągnąć premierowi jedynie Włochy. Francję przekonał do nie mieszania się w przyszły konflikt mglistymi obietnicami cesji terytorialnych na jej rzecz, a także obietnicy poczynionej Napoleonowi III, iż będzie pośredniczył w przyszłych rokowaniach pokojowych. Nie udało się natomiast do swoich planów pozyskać Bismarckowi większości państw niemieckich. Wśród nich było całe południe z Bawarią na czele, a także Hesja, Nassau i Hanower na północy. W celu zapewnienia bezpieczeństwa państwu pruskiemu w nadchodzącym konflikcie, Hesja, Nassau i Hanower zostały zajęte. Bismarck liczył się z tym, iż walka z Austrią może się okazać wyjątkowo ciężka. Nadzieję pokładał premier w armii pruskiej, która od pewnego czasu była intensywnie modernizowana, w czym znaczny udział miał Bismarck, który zdobył niezbędne środki z budżetu. Wojna prusko-austriacka wybuchła w 1866 roku. Decydującym starciem okazała się bitwa pod Sadową, która rozstrzygnęła losy konfliktu. Bismarck dążył do jak najszybszego zawarcia pokoju. Obawiał się wmieszania innych mocarstw (Francji i Wielkiej Brytanii), zaniepokojonych sukcesami Prus. Mimo nacisków Wilhelma I zrezygnował z odebrania Habsburgom Czech, Moraw lub Austrii właściwej, tak aby nie czynić z nich na przyszłość wrogów, którzy dążyliby do odwetu. W tym samym celu nie dopuścił także do parady zwycięstwa w Wiedniu. Pokój z naddunajską monarchią przewidywał rozwiązanie Związku Niemieckiego, wykluczenie państwa Habsburgów z obrębu Niemiec, a także uznanie nabytków pruskich w północnych i środkowych Niemczech, tj. Holsztynu, Hanoweru, Hesji-Kassel, Nassau i Frankfurtu. W 1870 kanclerz sprowokował stronę francuską do wypowiedzenia wojny Prusom. Zwycięstwo militarne nad Cesarstwem Francuskim (w tym bitwa pod Sedanem) doprowadziły 10 maja 1871 do zawarcia traktatu pokojowego, na mocy którego Francja utraciła Alzację i część Lotaryngii na rzecz zjednoczonych Niemiec. Jeszcze przed podpisaniem układu, 18 stycznia 1871 w sali zwierciadlanej w pałacu wersalskim proklamowano utworzenie Drugiej Rzeszy, z Wilhelmem I na czele[4].

Zmierzch polityki Bismarcka Zaostrzenie sytuacji politycznej w Europie połowy lat osiemdziesiątych, Bismarck wykorzystał dla powiększenia stanu osobowego w armii. Partia Windthorsta zgodziła się na powiększenie armii i jej budżetu, kwestią sporną był tylko czas obowiązywania nowej regulacji. Bismarck opowiadał się za zastosowaniem siedmioletniego okresu obowiązywania ustawy, zaś opozycja godziła się przyznać większy budżet dla armii na okres trzech lat. Gdy Reichstag odrzucił propozycję kanclerza, został natychmiast rozwiązany. Przed wyborami lutowymi 1887 r. doszło do porozumienia między konserwatystami, partią wolnych konserwatystów i narodowymi liberałami – w ten sposób powstał po raz pierwszy sojusz między grupami społecznymi, które zwalczały politycznych przeciwników pod hasłami narodowymi i obrony Rzeszy przed wrogami. Grunt pod ten sojusz przygotował Bismarck. W wyborach trzy sojusznicze partie zdobyły większość, a zawdzięczały ją zasadzie tzw. wyboru ścisłego. W rzeczywistości liczba głosów oddanych na inne partie była większa niż ta, którą otrzymały partie sojusznicze. Nowy parlament zaakceptował żądania kanclerza w sprawie armii. 9 marca 1888 roku zmarł cesarz Wilhelm I. Na tron wstąpił jego syn Fryderyk Wilhelm, który przyjął imię Fryderyka III. 15 czerwca 1888 roku zmarł na raka gardła, ustępując miejsca swojemu synowi Wilhelmowi II. Nowy cesarz jeszcze jako książę-następca tronu wyrażał się bardzo pozytywnie o Bismarcku. Podobnie było z kanclerzem, który początkowo cenił sobie młodego następcę tronu. Wkrótce jednak ich wzajemnie pozytywne relacje uległy zmianie. Powodem była różnica zdań w kwestiach polityki zagranicznej oraz udział księcia w agitacji nadwornego kaznodziei Stoeckera. Punktem wyjścia ostatniego konfliktu była polityka socjalna i nieumiejętność rozwiązania kwestii ruchu robotniczego. Mimo zakazu istnienia organizacji socjaldemokratycznych, socjaldemokraci uzyskiwali w wyborach coraz większą liczbę mandatów, rosła także liczba i rozmiary strajków. W maju 1889 r. wybuchł w całych Niemczech olbrzymi strajk górników, domagających się podwyżki płac, ograniczenia dnia pracy do ośmiu godzin i utworzenia komisji robotniczych z zadaniem prowadzenia rokowań z pracodawcami. Bismarck uważał ten strajk za zjawisko o tyle korzystne, że umożliwi ono zbrojną rozprawę z robotnikami (po dokonaniu tego zamierzał ograniczyć prawo wyborcze). Wszystkie stronnictwa były temu przeciwne. Na takie rozwiązanie nie zgadzał się także Wilhelm II, który obawiał się, że Rosja skorzysta z wojny domowej w Rzeszy, aby ją zaatakować. Pod naciskiem cesarza właściciele kopalń zgodzili się na podwyżkę płac i strajk zakończył się kompromisem. Jednocześnie wyłoniła się kwestia ponownego przedłużenia ustawy antysocjalistycznej z 1878 roku. Narodowi liberałowie żądali usunięcia z ustawy postanowienia umożliwiającego deportację działaczy socjalistycznych. W wyniku braku odpowiedzi

kanclerza wyciągnięto wniosek, że nie zgadza się on na jakiekolwiek zmiany w ustawie. W rezultacie 25 stycznia 1890 roku Reichstag odrzucił projekt przedłużenia ustawy, przez co socjaldemokracja stała się ponownie stronnictwem legalnym. 20 lutego 1890 roku odbyły się wybory do Reichstagu, które zdecydowały o upadku Bismarcka. Partia Centrum zdobyła rekordową liczbę mandatów, bo 106 na 397, wolnomyślni podwoili swój stan posiadania – 67 mandatów, socjaldemokraci uzyskali największą liczbę głosów – 20% choć tylko 35 mandatów. W tej sytuacji kanclerz zaczął jeszcze intensywniej myśleć nad zamachem stanu poprzez ograniczenie prawa wyborczego, wielokrotne rozwiązywanie Reichstagu aż do uzyskania posłusznej większości i zgniecenia ewentualnych rozruchów siłą zbrojną. Cesarz nie zgodził się na to. Bismarck przedstawił mu dekret z 1852 roku. Następnie Bismarck odbył rozmowę z Windthorstem, który także był zaniepokojony z powodu sukcesu socjaldemokratów. Cesarz uznał tę rozmowę za dowód nielojalności i 15 marca zażądał anulowania dekretu z 1852 roku. 20 marca 1890 roku Otto von Bismarck złożył dymisję. Polityka zagraniczna W 1873 jako kanclerz Rzeszy doprowadził do zawarcia Sojuszu Trzech Cesarzy, jednak ostatecznie nie zapobiegł powstaniu koalicji Rosji i Francji (tzw. koszmar koalicji, fr. cauchemar des coalitions), co oznaczało w przyszłości wojnę na dwóch frontach i przegraną Niemiec. Państwo opiekuńcze Niemcy miały tradycję programów socjalnych w Prusach i Saksonii, które rozpoczęły się już w 1840 roku. Wprowadzone w 1880 roku programy ubezpieczeń społecznych były pierwszymi na świecie i stały się wzorem dla innych krajów i podstawami nowoczesnego państwa opiekuńczego. Bismarck wprowadził emerytury, ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, opieki medycznej i ubezpieczenia od bezrobocia. Zdobył konserwatywne wsparcie, podciął slogany socjalistów. Socjaliści zawsze głosowali przeciwko jego propozycjom. Jego paternalistyczne programy zyskały poparcie niemieckiego przemysłu, ponieważ ich celem było zdobycie poparcia klas pracujących dla imperium i zmniejszenie odpływu emigrantów do Ameryki, gdzie płace były wyższe, ale opieka społeczna nie istniała. Politycznie miał pozyskać Partię Centrum, która reprezentowała pracowników katolic...