1.2 basale ganglia PDF

Preview

Summary

Download 1.2 basale ganglia PDF

Description

Basale ganglia de basale ganglia bestaat uit 5 kernen die door hun connecties een controlecentrum van de hersenen vormen: - de substantia nigra - het putamen - nucleus caudatus - glubus pallidus intern en extern - subthalamus nucleus  het putamen en nucleus caudatus worden samen benoemd als het striatum.  de connecties binnen de basale ganglia hebben ofwel een exiterende werking(groene lijnen) ofwel een inhiberende werking(rode banen) de basale ganglia is met veel verschillende hersenstructuren verbonden. zo heeft de basale ganglia een verbinding met de motorische cortex, de secundaire motorische cortex, de primaire motorische cortex, de prefrontale gebieden en de motorische centra van de hersenstam. de verbinding van de basale ganglia met de cortex is belangrijk voor het controleren van vrijwillige bewegingen. de basale ganglia ontvangt input vanuit de cortex die door de verschillende circuits in de basale ganglia wordt verwerkt. hierna is er via de thalamus opnieuw een output naar de cortex. via de corticospinale banen en de rubispanale banen wordt er verbinding gemaakt via de LMN voor willekeurige bewegingen. aan de andere kant is er de verbinding van de basale ganglia met de hersenstam. deze draagt bij tot de automatische controle van bewegingen zoals de posturale controle. Hierin zitten 2 systemen: 1) locomotion executing system: waaronder de fasilitatie van spiertonus en generatie van ritme behoren. via een stimulatie via de mesencephalische locomotorische regio worden ritmische bewegingen geiniteerd. dit circuit is verbonden met de centrale patroon generatoren via de mediale reticulaire formatie en de reticulo spinale banen. 2) muscle tone inhibitory system: een stimulatie van de pedunculo pontine nucleus zorgt via de reticulaire spinale neuronen die de inhibitore spinale neuronen beinvloeden voor een contractie van de posturale spieren.

Basale ganglia circuits 5 circuits Algemene functie = ▪ Intern gestuurde bewegingen, gewenst gedrag/bewegingen toelaten en ongewenst gedrag/bewegingen voorkomen ▪ speelt een rol bij motorisch leren

geassocieerde ziektebeelden 1) motorische circuit: ziekte van parkinson, dystonie, balisme, chorea en het syndroom van la tourette 2) occulomotorische circuit: ziekte van huntington en parkinson 3) profontaal circuit: la tourette 4) limbisch circuit: la tourette en obsessief compulsief gedrag Motorisch circuit de motorische controle verlopot via 3 routes: de eerste route gaat via de thalamus en de corticospinale banen naar de LMN voor willekeurige bewegingen. binnen de basale ganglia word de input via een indirecte of directe baan geleid met als doen het faciliteren van bewegingen of net te inhiberen. de directe baan die geralateerd is aan het faciliteren van bewegingen, omhelsen de exiterende input van de cortex naar het striatum waardoor er meer inhibitie zal plaats vinden van de globus pallidus internus. door de exiterende werking van de substantie nigra op het striatum zal de globus pallidus internus nog meer geinhibeerd worden. de inhibitie die de globus pallidus uitoefent op de thalamus zal hierdoor verminderen en de thalamus zal meer output kunnen sturen naar de cortex waardoor het bewegen gestimuleerd word. de indirecte baan is geralateerd aan de inhibitie van bewegingen. de stimulatie vanuit de cortex op het striatum zal er voor zorgen dat er meer inhibitie is van de globus pallidus externus dit leidt er toe dat de subthalamische nucleus minder word geinhibeerd en er dus meer exitatie is vanuit de subthalamische nucleus naar de globus pallidus internus. wanneer de globus pallidus internus meer gestimuleerd word zal zijn inhiberende werking op de thalamus groter zijn waardoor er minder output zal zijn van de thalamus naar de cortex. Rol in bewegingscontrole Functies basale ganglia Verbinding basale ganglia - hersenstam • Behouden van normale spierspanning • Behouden spiertonus van posturale spieren • Volhouden van automatische bewegingen Deficiënties van de basale ganglia leidt tot ➔ rigiditeit, dystonie, verlies van automatische bewegingen (vb stappen), tremor Motorisch circuit zorgt voor • Initiatie en regulatie van bewegingen • Controle van bewegingsamplitudo • Facilitatie van bewuste motorische acties en inhibitie van onwillekeurige acties • Intern gestuurde bewegingen

Deficiënties Motorisch circuit zorgt voor ➔ verstoorde vrijwillige beweging, akinesie (startproblemen), bradykinesie, chorea, hypokinesie, hyperkinesie Motorisch, executief en gedragscircuit • Aandachtsregulatie bij bijkomende taken (dubbeltaken) • Aanpassen van beweging aan context vb snelheidsverandering • Sequentiële bewegingen tijdens complexe taken (planning en uitvoering van complexe motorische acties) Deficiënties Motorisch, executief en gedragscircuit zorgt voor ➔ problemen met dubbeltaken, problemen met aanpassing aan context (vb snelheidsveranderingen), problemen met planning en uitvoering van complexe taken Dubbeltaken ➔Motorisch-motorische taak vb. stappen en een glas water dragen ➔Motorisch-cognitieve taak vb. stappen en een gesprek voeren = gelijktijdige uitvoering van twee aandachtstaken met een verschillend doel Afhankelijk van waar de prioriteit ligt kan de uitvoering van een of beide taken afnemen, het kan ook zijn dat er geen enkel effect is. Rol in de bewegingscontrole De basale ganglia spelen een rol bij verschillende aspecten van bewegen. Zo zorgt het motorische controlecircuit in de basale ganglia voor:  Initiatie en regulatie van bewegingen (starten van bewegingen)  Controle van bewegingsamplitudo (grootte van bewegingen)  Facilitatie van bewuste motorische acties en inhibitie van onwillekeurige acties: toelaten van gewenste bewegingen (directe baan) en onderdrukken van onwillekeurige bewegingen (indirecte baan)  Intern gestuurde, geleerde bewegingen Daarnaast hebben de basale ganglia, door een combinatie van het motorisch, executief en gedragscircuit, een functie in:  Aandachtsregulatie bij bijkomende taken ten opzichte van een hoofdtaak (bijvoorbeeld, het nemen van je mobiel toestel uit je broekzak terwijl je stapt): dit maakt dat het mogelijk is om dubbeltaken uit te voeren  Aanpassen van beweging aan context: bij een verandering in de bewegingscontext, kan men zich hieraan aanpassen. Bijvoorbeeld snelheidsverandering in het stappen  Het uitvoeren van sequentiële bewegingen tijdens complexe taken: planning en uitvoering van complexe motorische acties. Bijvoorbeeld van zit tot stand komen, of rollen van rug- naar zijlig naar zit.

Door de verbinding van de basale ganglia met de hersenstam, spelen de basale ganglia ook een rol bij het:  Behouden van normale spierspanning, bijvoorbeeld tijdens stand  Regulatie van spiertonus van de posturale spieren, zodat een stap vooruit kan gemaakt worden  Volhouden van automatische bewegingen d.i. geleerde, automatische, ritmische bewegingen zoals vb stappen of lopen....