4. Czy człowiek pochodzi od małpy PDF

Title 4. Czy człowiek pochodzi od małpy
Course Antropologia Kulturowa
Institution Uniwersytet Rzeszowski
Pages 3
File Size 53.1 KB
File Type PDF
Total Downloads 37
Total Views 122

Summary

Monika Biedroń...


Description

Cz yc z ł o wi e kp o c h o d z i o dma ł p y ? Kł o p o t zt a kp o s t a wi o n y mp y t a n i e mp o l e g an at y m, ż ewb i o l o g i i p o j ę c i e„ c z ł o wi e k ”n i e mad o b r e j d e fi n i c j i , as ł o wo„ ma ł p a ”n i ep o wi n n ob y ćwo g ó l eu ż y wa n e . Za n i mwi ę c z a j mi e mys i ęn a s z y m„ p o c h o d z e n i e m”( n a we t t e nt e r mi nwy ma g a ł b yd e fi n i c j i ) , s p r ó b u j my s p r e c y z o wa ću ż y t ewp y t a n i up o j ę c i a . Za c z n i j myo dc z ł o wi e k a . J e ś l i c z ł o wi e k i e mn a z wi e myż y j ą c yd z i śg a t u n e kHo mos a p i e n s( z wr a c a m, n a wi a s e m mó wi ą c , u wa g ęn ab r a kd o b r e j d e fi n i c j i p o j ę c i a„ g a t u n e k ” ) , t op o c h o d z i myp r a wi en a p e wn oo dg a t u n k uHo moe r e c t u s , i s t o t yn i e z a p r z e c z a l n i el u d z k i e j , n i ema ł p i e j ( Ho mo , j a k wi e my , z n a c z yc z ł o wi e k ) . Cz ł o wi e kp o c h o d z i ł b yz a t e mo dc z ł o wi e k a , n i eo dma ł p y ( wy s t ę p u j ą c ąt un i e z r ę c z n o ś ćl o g i c z n ąmo ż n ao b e j ś ćmó wi ą c , ż ec z ł o wi e kr o z u mn y p o c h o d z i o dc z ł o wi e k awy p r o s t o wa n e g o , c ob ę d z i eś c i ś l e j s z e , a l ez mi e n i an i e wi e l e ) . Oc z y wi ś c i e , t r u d n ou z n a ćt ęo d p o wi e d źz as a t y s f a k c j o n u j ą c ą . T a kd ł u g o , j a k p o z o s t a j e mywo b r ę b i er o d z a j uHo mo , p o c h o d z i my , n amo c yd e fi n i c j i , o d–n i g d z i e d o b r z en i ez d e fi n i o wa n e g o–„ c z ł o wi e k a ” . Coj e d n a kzp r z o d k i e mp i e r ws z e g oHo mo ?Cz y b y ł o nma ł p ą ?Ot ó żn i e , n i eb y ł ( p o mi j a mn ar a z i en i e o k r e ś l o n o ś ćs a me j „ ma ł p y ” ) . Pr z o d k i e mHo mo , oi l ewi e my , b y ł Au s t r a l o p i t h e c u s( ar a c z e j j e d e nzj e g og a t u n k ó w, z a p e wn ea f r i c a n u s ) . Ot ó ża u s t r a l o p i t e k , wb r e wn a z wi e( „ ma ł p ap o ł u d n i a ” )n i eb y ł ma ł p ą , l e c zd wu n o ż n y m, wy p r o s t o wa n y m, wy t wa r z a j ą c y mn a r z ę d z i ah o mi n i d e m, p r z e d s t a wi c i e l e mr o d z i n yc z ł o wi e k o wa t y c h , k t ó r ąp ot owł a ś n i ewy d z i e l o n ozr e s z t y n a c z e l n y c h , b yp o d k r e ś l i ćj e j o d r ę b n o ś ćo d„ ma ł p ” . L u d z i ewi ę cp o c h o d z ąo d c z ł o wi e k o wa t y c h , c h o ćma ł ok o g oi t ao d p o wi e d źz a d o wo l i .

Ba r d z i e j wt a j e mn i c z e n i l u b i ąma wi a ć , ż ec z ł o wi e kn i ep o c h o d z i o dma ł p y , a l emi a ł z n i ą( j a k ą„ n i ą ” ? )ws p ó l n e g op r z o d k a . Br z mi t owp r a wd z i en a u k o wo , a l ep r a wi en i cn i e z n a c z y . J e ś l i wi e r z y mywe wo l u c j ęi mo n o fi l e t y z mż y c i a( t z n . wt o , ż eż y c i ep o ws t a ł on a Z i e mi t y l k or a zi r o z wi j a ł os i ęp ó ź n i e j p r z e zr o z c h o d z e n i es i ęp o s z c z e g ó l n y c hl i n i i r o d o wy c h–t oz d a n i et e żwy ma g a ł o b yż mu d n y c hwy j a ś n i e ń ) , u z n a j e myt y ms a my m n i e j a k oa u t o ma t y c z n i e , ż ek a ż d ed waż y j ą c en aZ i e mi g a t u n k i p o c h o d z ąo dws p ó l n e g o p r z o d k a . Al en i eu d a wa j my : mó wi ą co„ p r z o d k u ”ma myr a c z e j n amy ś l i b e z p o ś r e d n i e g o p r z o d k a , mó wi ą co„ ma ł p i e ”my ś l i myz wy k l eos z y mp a n s i el u bg o r y l u( e we n t u a l n i e o r a n g u t a n i e ) . Cz yc z ł o wi e kmo ż ep o c h o d z i ćo ds z y mp a n s al u bg o r y l a ? Ot ó żn i e , n i emo ż e . Ż y j ą c eg a t u n k i z wy k l en i es ąp r z o d k a mi i n n y c hż y j ą c y c h g a t u n k ó w, aj e ś l i n a we t ws p ó ł wy s t ę p u j ąp r z e zj a k i śc z a s , t r wat ok r ó t k o . T y mc z a s e m g a t u n k i ma c i e r z y s t yi p o t o mn yp o wi n n yb y ćwy s t a r c z a j ą c op o d o b n e , b ywy k l u c z y ć i s t n i e n i emi ę d z yn i mi p o ś r e d n i c ho g n i we wo l u c y j n y c h . Mi ę d z ys z y mp a n s e ma c z ł o wi e k i e mr ó ż n i c es ąz b y t wi e l k i e , b yu z n a ćmo ż l i wo ś ći c hb e z p o ś r e d n i e j fi l i a c j i , aw wi e l k i es k o k i e wo l u c y j n ewi e r z ąt y l k on i e l i c z n i . I c h o ćz d a n i et o–wz a s a d z i ep o p r a wn e– n a l e ż a ł o b yo p a t r z y ćn a t y c h mi a s t d z i e s i ą t k a mi z a s t r z e ż e ń( c z yd z i s i e j s z e„ ż y j ą c e

s k a mi e n i a ł o ś c i ”n i es ąwj a k i mśs e n s i ep r z o d k a mi c a ł y c hl i n i i e wo l u c y j n y c h , n i et y l k o p o j e d y n c z y c hg a t u n k ó w?c z ymi ę d z yc z ł o wi e k i e mas z y mp a n s e mi s t n i e j er z e c z y wi ś c i e n i e p r z e k r a c z a l n ap r z e p a ś ć , s k o r og a t u n k i t es ąg e n e t y c z n i en i e ma l i d e n t y c z n e ? . . . ) , t o ś wi a d c z ąo n et y l k oon i e o s t r o ś c i n i e ma l ws z y s t k i c hn i e c ob a r d z i e j o g ó l n y c hs ą d ó w, an i e of a ł s z y wo ś c i s a me g ot wi e r d z e n i a . Sz y mp a n sn i ej e s t p r z o d k i e mc z ł o wi e k a( a n i z r e s z t ą o d wr o t n i e ; c i e k a we , ż en i k t n i ep y t aot ęd r u g ąmo ż l i wo ś ć ) , a l ep o k r e wi e ń s t woo b u g a t u n k ó wj e s t wy s t a r c z a j ą c od u ż e , b yj eb a r d z ob l i s k os i e b i eu mi e j s c a wi a ć . J a kb l i s k oj e d n a k ?I c z yn a j b l i ż s z yws p ó l n yp r z o d e kc z ł o wi e k ai s z y mp a n s ab y ł ma ł p ą ?L u br a c z e j –b oot owk o ń c uc h o d z i –c z yb y ł b a r d z i e j p o d o b n yd oc z ł o wi e k ac z y d os z y mp a n s a ?I t on i ej e s t j a s n e . Są d z i l i ś myd on i e d a wn a , ż ec z ł o wi e k( i j e g ol i n i a )t o s z c z e g ó l n a , wy r a ź n i eo d d z i e l o n ao dwi ę k s z e g oi p r y mi t y wn e g op o d ł o ż ama ł p c z ł e k o k s z t a ł t n y c h , j e d n o s t k as y s t e ma t y c z n a , wy j ą t k o wai o s o b n a . By ł od o ś ćo c z y wi s t e , ż emi ę d z yma ł p a mi „ wy ż s z y mi ”( s z y mp a n s , g o r y l , o r a n g u t a n , mo ż eg i b b o n ) i s t n i e j e z n a c z n i ewi ę k s z ep o k r e wi e ń s t wo , n i żmi ę d z yk t ó r ą k o l wi e kzn i c hac z ł o wi e k i e m, b o ws z y s t k i eo n es ąwmi a r ęp o d o b n ed os i e b i ei wo c z y wi s t ys p o s ó bp r y mi t y wn i e j s z e , mn i e j z a a wa n s o wa n ee wo l u c y j n i e . Ws z y s t k i et e żs ą„ ma ł p a mi ” , at y l k oc z ł o wi e kn i e . Ot ó ż i t on i ej e s t p r a wd ą . Ba d a n i ag e n e t y c z n e g op o k r e wi e ń s t wac z ł o wi e k ai ma ł p( at y l k ot a k i e p o k r e wi e ń s t womó wi n a mob l i s k o ś c i e wo l u c y j n e j ; o g ó l n e„ p o d o b i e ń s t wo ”j e s t z ł u d n e ) p o k a z a ł y , ż ec z ł o wi e k , s z y mp a n si g o r y l s ąn i e z wy k l eb l i s k os p o k r e wn i e n i . Gd y b yn i e t r a d y c j a , mo g l i b yś mi a ł ot wo r z y ćj e d e nr o d z a j b i o l o g i c z n y( n ap r z y k ł a dHo mo , c z e mu ż b y 1 n i e ? ) .Na t o mi a s t o r a n g u t a nj e s t o dws p ó l n e g op r z o d k ac z ł o wi e k ai o b u„ ma ł p ” a f r y k a ń s k i c hz n a c z n i eb a r d z i e j o d d a l o n y , o s o b n y . Ni ei s t n i e j ewi ę cn i ct a k i e g oj a kma ł p y c z ł e k o k s z t a ł t n e , s k o r og e n e t y c z n i e( az a t e mi e wo l u c y j n i e )„ ma ł p y ”t er ó ż n i ąs i ęmi ę d z y s o b ąz n a c z n i eb a r d z i e j , n i żn i e k t ó r ezn i c hr ó ż n i ąs i ęo dc z ł o wi e k a . Po z o s t a j ąwi ę ct r z yr o d z a j e–c z ł o wi e k , s z y mp a n so r a zg o r y l –i p r o b l e mi c h ws p ó l n e g op r z o d k a . Po d ś wi a d o mi ewy d a j en a ms i ę , ż ep r z o d e kt e nmu s i a ł b y ćz n a c z n i e b a r d z i e j p o d o b n yd os z y mp a n s al u bg o r y l an i żd on a s . Al en a we t t on i ej e s t o c z y wi s t e . We d ł u gn a j l e p s z e j n a s z e j wi e d z y , ws p ó l n yp r z o d e ks z y mp a n s ai c z ł o wi e k aż y ł p r z e d c z t e r e mal u bp i ę c i o ma , wk a ż d y mr a z i ep r z e dk i l k o mami l i o n a mi l a t . Zt e g oo k r e s uz n a my s z c z ą t k i t y l k oj e d n e j g r u p yi s t o t , k t ó r an ad r z e wi er o d o wy mn a c z e l n y c hz a j mu j e o d p o wi e d n i emi e j s c e . T ąg r u p ąs ąa u s t r a l o p i t e k i –i s t o t n yd wu n o ż n e , wy p r o s t o wa n ei wy t wa r z a j ą c en a r z ę d z i a , az a t e mo b d a r z o n ec e c h a mi , k t ó r eu wa ż a myz awy r ó ż n i k n a s z e g og a t u n k u( c h o ćt r z e b ap r z y z n a ć , mi a ł yo n ei i n n e , mn i e j „ l u d z k i e ”c e c h y ) . Ni et wi e r d z ę , ż ewś r ó da u s t r a l o p i t e k ó wwł a ś n i e , l u bi s t o t p o d o b n y c hd on i c h , s z u k a ć n a l e ż yo we g o„ ws p ó l n e g op r z o d k a ” , a n i ż eó wp r z o d e kb y ł d on i c hs z c z e g ó l n i ep o d o b n y . Ni emat e żj e d n a kp o d s t a w, b yt wi e r d z i ć , ż ews p ó l n yp r z o d e kb y ł p o d o b n i e j s z yd oma ł p y ( t z n . s z y mp a n s a )n i żd oc z ł o wi e k a , g d y żmo g ł ob y ćo d wr o t n i e . J e ś l i z g o d z i ćs i ęn at a k d u ż ąd o z ęn i e p r e c y z y j n o ś c i , j a k ąz a wi e r ap o s t a wi o n en ap o c z ą t k up y t a n i e , mo ż n ab y n a we t o d p o wi e d z i e ć , ż et o„ ma ł p a ”wł a ś n i ep o c h o d z i o dc z ł o wi e k a( b y ł yj u żt a k i e s u g e s t i e ) . T y l k oż ed o p r a wd yn i e wi e l ezt a k i e j o d p o wi e d z i wy n i k a . I n i ct e żn i eo d b i e r a n a mn a s z e j wy j ą t k o wo ś c i , n i et y l k owś r ó dma ł p , a l ei wc a ł y mo ż y wi o n y mś wi e c i e .

J e s t e ś myj e d n a kwy j ą t k o wi n i ed l a t e g o , ż et a kb a r d z oo d d a l i l i ś mys i ęo di n n y c hz wi e r z ą t , a l ewł a ś n i ep o mi mot e g o , ż et a kn i e z wy k l eb l i s k oj e s t e ś myzn i mi s p o k r e wn i e n i ....


Similar Free PDFs