4.UKŁAD Nerwowy PDF

Preview

Summary

Download 4.UKŁAD Nerwowy PDF

Description

4. UKŁAD NERWOWY Z czego składa się układ nerwowy i za co odpowiadają poszczególne jego części? - ośrodkowego UN - obwodowego UN -> odbiera info z otoczenia lub narządów wewnętrznych i przekazuje je do ośrodkowego UN poprzez włókna dośrodkowe. Za pomocą włókien odśrodkowych z ośrodkowego UN przekazuje info do narządów efektorowych. - autonomicznego UN -> przyjmuje info z narządów wewnętrznych (np. o ciśnieniu krwi, stężeniu O2 i CO2, stężeniu jonów nieorganicznych, rozciągnięciu narządów, itp.) do ośrodkowego UN przez włókna dośrodkowe. Gdzie w ośrodkowym UN są interpretowane impulsy nerwowe dochodzące i przez jakie włókna te impulsy docierają? impulsy docierają przez włókna dośrodkowe (aferentne) interpretowane są w: rdzeniu przedłużonym, rdzeniu kręgowym, pniu mózgowia, pniu móżdżku, jądrach podstawnych, korze mózgu Co dzieje się ze zinterpretowanymi sygnałami w ośrodkowym UN? są przesyłane przez włókna odśrodkowe (eferentne) do komórek narządów receptorowych (np. mięśni, gruczołów) Co stanowi najniższy poziom integracji w ośrodkowym UN? Opisz na czym polega. łuk odruchowy -> sygnały zewnętrzne i wewnętrzne są przyjmowane, trafiają do rdzenia kręgowego, impulsy przechodzą do neuronów ruchowych lub czuciowych i włóknami odśrodkowymi trafiają do narządów efektorowych Jaka część ośrodkowego UN jest miejscem najbardziej skomplikowanych procesów analityczno-integracyjnych? kora mózgu Opisz proces powstawania układu nerwowego. - w 3 tygodniu z ektodermy tworzy się płytka, potem rynienka nerwowa, a na końcu cewa nerwowa - wyodrębniają się grzebienie nerwowe wzdłuż cewy (na jej grzbietowej stronie) - w 4 tygodniu w dogłowowej części cewy powstają 3 pęcherzyki mózgowe pierwotne: przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie - w 6 tygodniu jest już 5 pęcherzyków mózgowych: (z przodomózgowia) kresomózgowie i międzymózgowie; śródmózgowie (nie dzieli się); (z tyłomózgowia) tyłomózgowie wtórne i rdzeniomózgowie - z doogonowej części cewy powstaje rdzeń kręgowy, a światło cewy przekształca się w komory mózgu i kanał rdzenia kręgowego Co powstaje z komórek grzebieni nerwowych? neurony czuciowe zwojów międzykręgowych, część neuronów zwojów współczulnych, komórki satelitarne, lemocyty, melanocyty, odontoblasty, komórki części opon mózgowych Co powstaje z komórek cewy nerwowej? wszystkie pozostałe neurony (które nie powstały z KGN) oraz astrocyty i oligodendrocyty Z czego składa się ośrodkowy układ nerwowy? - mózgowie -> w jamie czaszki - rdzeń kręgowy -> w kanale kręgowym Z czego składa się mózgowie? - z przodomózgowia (mózgu) - z pnia mózgowia

Co wchodzi w skład przodomózgowia? - kresomózgowie (ważniejsze rzeczy w kresomózgowiu: kora nowa, hipokamp, ciało migdałowate, przedmurze, jądra podstawne, komory boczne) - międzymózgowie (ważniejsze rzeczy: wzgórze, podwzgórze, część nerwowa przysadki mózgowej, szyszynka, siatkówka oka, komora III) Co wchodzi w skład pnia mózgowia? - śródmózgowie (ważniejsze rzeczy: konary mózgu, nakrywka, istota czarna, jądro czerwienne, przewód śródmózgowia) - tyłomózgowie (ważniejsze rzeczy: most, móżdżek, rdzeń przedłużony, komora IV) Jakie białko odpowiedzialne jest za dostępność tlenu dla komórek nerwowych? neuroglobina Jakie ogólne elementy histologiczne budują ośrodkowy UN? istota szara i istota biała Co to jest istota szara? zgrupowanie ciał neuronów i odchodzących od nich fragmentów wypustek Co tworzy zrąb istoty szarej i dlaczego jest nazywany pilśnią nerwową? głównie astrocyty protoplazmatyczne i włókniste, poza tym oligodendrocyty, komórki mikrogleju, błony glejowe (z proteoglikanów) Za co odpowiada zrąb istoty szarej? podtrzymuje i odżywia liczne ciała komórek nerwowych (perykariony) oraz ich wypustki Co oddziela istotę szarą od opony miękkiej i naczyń krwionośnych? warstwa graniczna wewnętrzna łączą odległe części ośrodkowego UN - włókna kojarzeniowe -> łączą neurony tych samych struktur - włókna spoidłowe -> łączą ze sobą neurony symetrycznych struktur ośrodkowego UN (np. obu półkul mózgu) Jakie rodzaje pęczków włókien nerwowych w istocie białej wyróżniamy ze względu na ich grubość i kształt? drogi, powrózki, sznury, torebki, wstęgi, promienistości, konary Jakie typy neuronów wchodzą w skład kory mózgu? piramidowe, gwiaździste/ziarniste, wrzecionowate, poziome (Cajala), wielobiegunowe komórki (Martinottiego)

Co to jest pilśń nerwowa kory mózgu i co ją tworzy? jest to tkanka podtrzymująca, czyli zrąb kory mózgu utworzona przez komórki glejowe i ich wypustki oraz proteoglikany Które komórki są stałym składnikiem kory różnych okolic mózgu? komórki piramidowe, gwiaździste/ziarniste, wrzecionowate Co pokrywa korę mózgu i w jakiej ilości? - 95% -> kora nowa - 5% -> kora niejednorodna (kora dawna + kora stara) [kora nowa ma 6 warstw komórek; kora dawna ma 3-4 warstwy; kora stara ma 3 warstwy komórek] Gdzie w kresomózgowiu jest istota biała i szara? istota szara tworzy korę/płaszcz półkul; istota biała tworzy rdzeń mózgu Ile warstw komórek wyróżniamy w korze nowej i jakie to komórki? Czym się te komórki charakteryzują? wyróżniamy 6 warstw komórek (kolejno od zewnątrz do wewnątrz): * I warstwa drobinowa/brzeżna – głównie z wypustek astrocytów, oddziela oponę miękką od kory, główną jej masę stanowi tkanka glejowa * II warstwa ziarnista zewnętrzna – tworzą ją niewielkie neurony piramidowe oraz ziarniste/gwiaździste; aksony neuronów piramidowych biegną ku istocie białej (do środka) * III warstwa piramidowa zewnętrzna – perykariony średniej wielkości o kształcie piramidalnym (komórki głębiej położone są większe od powierzchownych); aksony biegną do istoty białej a dendryty do powierzchni kory * IV warstwa ziarnista wewnętrzna – średniej wielkości komórki piramidowe i ziarniste; aksony i dendryty biegną do sąsiednich neuronów (tylko długie dendryty biegną do powierzchni kory); są też włókna nerwowe tworzące smugę poprzeczną zewnętrzną * V warstwa zwojowa – duże komórki piramidowe, liczne małe komórki gwiaździste/ziarniste, włókna nerwowe tworzą smugę poprzeczną wewnętrzną * VI warstwa komórek wielokształtnych – komórki wrzecionowate oraz powierzchownie niewielkie komórki piramidowe Co to są komórki ruchowe Betza i gdzie występują? są to duże komórki piramidowe z zakrętu środkowego przedniego (są tam szczególnie liczne) W której warstwie kory nowej są najliczniejsze neurony? w warstwie 4 (potem w warstwie 2) W której warstwie kory nowej jest najmniejsza gęstość neuronów? w warstwie 1 oraz 5 Jakie komórki w korze nowej są największe i gdzie się znajdują? komórki ruchowe Betza -> są w zakręcie środkowym przednim kory ruchowej (w warstwie V -> warstwa zwojowa) Co to jest kora ziarnista? Podaj przykład jej występowania. jest to kora w której dominują komórki ziarniste; jest np. w okolicy węchowej Co to jest kora piramidowa? Podaj przykład jej występowania. jest to kora w której dominują komórki piramidowe; jest np. w okolicy ruchowej kory Jakie funkcje pełnią neurony z warstw kory nowej: - 1. oraz 6. -> funkcje integracyjno-koordynujące - 2. oraz 4. -> funkcje odbierająco-recepcyjne - 3. oraz 5. -> funkcje wysyłania impulsów

Co to są włókna spoidłowe? są to wypustki komórek nerwowych warstwy 4. kory nowej Jakie warstwy tworzą komórki w korze dawnej? warstwa molekularna, komórek piramidowych średnich, komórek piramidowych dużych Za co odpowiadają komórki kory dawnej? za odbieranie zapachów oraz tworzenie stereotypów zachowań płciowych Z czego składa się kora stara? z formacji hipokampa istota szara - wnętrze (rdzeń móżdżku) -> istota biała Co to są jądra móżdżku i gdzie są? są to wyspy istoty szarej w rdzeniu móżdżku (z istoty białej) Z ilu i jakich warstw składa się kora móżdżku? Opisz każdą z nich. składa się z 3 warstw: - warstwa drobinowa -> z komórek gwiaździstych małych oraz dużych. Przeważają tu synapsy. - warstwa zwojowa -> z dużych komórek nerwowych o gruszkowatym kształcie (ok. 70um średnicy) czyli komórek Purkinjego (zwojowych). Oddają liczne dendryty do warstwy drobinowej, natomiast aksony biegną do jąder móżdżku. KOMÓRKI PURKINJEGO SĄ JEDYNYMI KOMÓRKAMI MÓŻDŻKU Z WŁÓKNAMI ODŚRODKOWYMI (EFERENTNYMI) - warstwa ziarnista -> ma nagromadzone leżące blisko siebie komórki ziarniste małe oraz komórki ziarniste duże W czym uczestniczy kora móżdżku? w utrzymaniu równowagi, ruchach celowych oraz kontroli postawy ciała

Scharakteryzuj komórki gwiaździste małe. leżą powierzchownie w warstwie drobinowej kory móżdżku, mają wiele wypustek, ciemne jądra, wyraźne ciałka Nissla (siateczka śródplazmatyczna szorstka), aksony tworzą liczne synapsy z komórkami zwojowymi Scharakteryzuj komórki gwiaździste duże = komórki koszyczkowe. duże komórki, wiele wypustek, leżą w wewnętrznej części warstwy drobinowej, aksony biegną równolegle do powierzchni móżdżku a potem zaginają się o 90* w kierunku komórek zwojowych na których wysokości oddają liczne kolaterale owijające komórki zwojowe w kształt koszyczka Co to jest warstwa płodowa zewnętrzna? komórki płodowe ziarniste u niemowląt w 1. roku życia na powierzchni kory móżdżku, które zanikają w 2. roku Scharakteryzuj komórki Purkinjego (zwojowe). - kształt gruszkowaty - liczne astrocyty pomiędzy komórkami zwojowymi, które oddają wypustki idące przez warstwę drobinową do powierzchni kory móżdżku. Tu zaginają się i tworzą graniczną błonę glejową. - cytoplazma bogata w ciałka Nissla - duże jasne jądra - węższą częścią skierowane do warstwy drobinowej do której oddają liczne dendryty, a te tworzą „niesamowite” drzewo dendrytyczne sięgające do powierzchni kory móżdżku - każda komórka wytwarza ok. 200 tysięcy synaps z dendrytami i aksonami innych komórek kory móżdżku oraz z włóknami kiciastymi (pochodzą z jąder nerwu przedsionkowego) - aksony odchodzą od szerszej części i biegną do istoty białej móżdżku przez warstwę ziarnistą kory - kolaterale aksonów komórek zwojowych Purkinjego tworzą splot podzwojowy (oddziela komórki zwojowe od warstwy ziarnistej) oraz splot nadzwojowy (kolaterale biegną w kierunku warstwy drobinowej) Scharakteryzuj komórki ziarniste małe. średnica 4-5 um, aksony biegną do komórek zwojowych kory móżdżku i na ich wysokości rozchodzą się w kształt litery T po czym łączą się synapsami z tymi komórkami zwojowymi oraz z komórkami gwiaździstymi Które komórki w organizmie człowieka są najmniejsze? komórki ziarniste małe Jakie włókna dochodzą do móżdżku i skąd? Z jakimi komórkami tworzą synapsy? - włókna kiciaste z rdzenia kręgowego ->tworzą synapsy z komórkami ziarnistymi i zwojowymi Purkinjego - włókna pnące z jąder nerwu przedsionkowego -> tworzą synapsy z komórkami zwojowymi Purkinjego oraz z komórkami gwiaździstymi małymi Jakie jądra wyróżniamy w móżdżku? Ile jest tych jąder? *są 4 pary jąder - jądro zębate -> największe jądro móżdżku, jest symetryczne, po jednym w każdej półkuli, ma liczne zębate wypukłości na przekroju i kształt wstęgi; (skład: duże komórki wielowypustkowe w części grzbietowo-przyśrodkowej oraz mniejsze komórki w części brzuszno-bocznej; komórki te dają liczne aksony w ramionach spajających do jądra czerwiennego natomiast do jądra zębatego dochodzą aksony z komórek zwojowych kory móżdżku) Oba mają duże wielowypustkowe komórki - jądro czopowate -> leży we wnęce jądra zębatego nerwowe wysyłające wypustki do ramion - jądro wierzchu -> jest w środkowej części dachu komory czwartej spajających i otrzymują wypustki z komórek - jądro kulkowate -> jest między jądrem zębatym, a jądrem wierzchu zwojowych kory móżdżku oraz z jąder przedsionka i robaka. Z czego zbudowany jest rdzeń i kora móżdżku? - kora -> z istoty szarej - rdzeń -> z istoty białej

Jaką funkcję pełni móżdżek? odpowiada za utrzymanie postawy, równowagi oraz za koordynację aktywności mięśni Między którymi kręgami w kręgosłupie rozciąga się rdzeń kręgowy w kanale kręgowym? od kręgu szczytowego do 1-2 kręgu lędźwiowego (od C1 do L1-L2) Wymień warstwy rdzenia kręgowego na przekroju poprzecznym wraz z jego oponami. (od wewnątrz do zewnątrz) istota szara -> istota biała -> opona miękka -> pajęczynówka -> opona twarda Jakie segmenty rdzenia kręgowego wyróżniamy? (kolejno od góry do dołu) szyjny -> piersiowy -> lędźwiowy -> krzyżowy -> guziczny Co to jest stożek rdzeniowy i na jakiej wysokości kręgosłupa się znajduje? jest to zwężenie rdzenia kręgowego na wysokości kręgu L1 Jak nazywamy część rdzenia kręgowego biegnącą poniżej stożka rdzeniowego? nić końcowa Z jakich elementów składa się istota szara rdzenia kręgowego? z parzystych rogów przednich (okrągłych) i tylnych (ostrych) połączonych częścią pośrednią pomiędzy symetrycznymi częściami pośrednimi jest spoidło szare, a w jego środku jest kanał środkowy Czym wysłany jest kanał środkowy rdzenia kręgowego? ependymą Co dzieję się z kanałem środkowym rdzenia po urodzeniu? po urodzeniu zarasta w wielu miejscach tkanką glejową i traci drożność Jaka część kanału środkowego rdzenia kręgowego pozostaje drożna? komora końcowa (część ogonowa rdzenia w kształcie litery T) Co to są jądra rdzenia kręgowego? zgrupowania komórek nerwowych w istocie szarej rdzenia, są wydłużone na kształt kolumn Ile jąder jest w każdym rogu przednim (brzusznym) rdzenia i z jakich komórek się składają? jest po 6 jąder z dwóch rodzajów komórek: ruchowych i powrózkowatych Opisz ultrastrukturę komórek ruchowych. duże (średnica ok. 100um); wielowypustkowe; pęcherzykowate jądra; cytoplazma z bogatą siateczką śródplazmatyczną szorstką (tigroidem/ciałkami Nissla); osią długą układają się wzdłuż osi długiej rdzenia; oddają grube aksony otoczone osłonką mielinową (wychodzą z rdzenia w korzeniach przednich i dochodzą do mięśni szkieletowych poprzez nerwy rdzeniowe; w mięśniach tworzą wiele kolaterali dzięki którym 1 neuron ruchowy unerwia ok. 1000 komórek mięśniowych). Jak w rogach przednich leżą komórki ruchowe unerwiające mięśnie prostowniki i mięśnie zginacze? do mięśni prostowników -> komórki ruchowe z przodu rogu przedniego do mięśni zginaczy -> komórki ruchowe z tyłu rogu przedniego Opisz komórki powrózkowate rogu przedniego istoty szarej rdzenia kręgowego. małe komórki; oddają liczne włókna kojarzeniowe (pośredniczące) łączące neurony ruchowe różnych jąder i różnych poziomów rdzenia kręgowego Co to jest jądro pośrednio-boczne (jądro współczulne) i gdzie się znajduje? Jakie komórki zawiera? jest to główne zgrupowanie komórek nerwowych w części pośredniej istoty szarej rdzenia kręgowego zawiera komórki nerwowe średniej wielkości (ok. 50um); obfite ciałka Nissla/tigroid

Za co odpowiadają komórki nerwowe jądra pośrednio-bocznego? zawiadują skurcze mięśni gładkich naczyń krwionośnych, skurcze mięśni napinaczy włosów oraz wydzielanie potu Gdzie znajduje się jądro grzbietowo-brzeżne, jakie komórki posiada i za co odpowiada? - jest w rogu tylnym istoty szarej rdzenia - ma komórki nerwowe o średnicy ok. 50um; zbita cytoplazma - odpowiada za przekazywanie i modyfikowanie sygnałów bólowych, cieplnych i dotykowych Gdzie znajduje się istota galaretowata w rdzeniu kręgowym i jakie komórki posiada? - znajduje się w tylnej części rogu tylnego istoty szarej rdzenia - komórki są małe (10-20 um); wrzecionowate; oddają liczne włókna nerwowe kojarzeniowe do komórek nerwowych rogu tylnego rdzenia Z czego zbudowana jest istota biała rdzenia? z włókien nerwowych zmielinizowanych oraz bezmielinowych, które sa podtrzymane przez zrąb z tkanki glejowej W co układają się włókna istoty białej? w drogi Jakie drogi w istocie białej wyróżniamy? - drogi zstępujące -> zaczynają się w korze mózgu, jądrach podstawnych oraz w pniu mózgowia - drogi wstępujące -> zaczynają się w zwojach międzykręgowych oraz w rdzeniu kręgowym; biegną do pnia mózgowia, kory mózgu i jąder podstawnych - drogi własne -> zaczynają się i kończą w rdzeniu kręgowym - drogi kojarzeniowe -> wchodzą do rdzenia przez korzenie tylne i biegną w istocie białej do wyższych poziomów ośrodkowego UN; są też włókna komórek ruchowych rogów przednich wychodzących z rdzenia przed korzenie przednie Jak w drogach układają się włókna z niższych części ciała lub do nich biegnące, a jak włókna z wyższych części? - z niższych części -> włókna układają się w zewnętrznych częściach dróg - z wyższych części -> włókna układają się w przyśrodkowych, wewnętrznych częściach dróg Jakie przestrzenie pokrywa splot naczyniówkowy? komorę trzecią, czwartą oraz komory boczne Co to jest splot naczyniówkowy? Gdzie jest najobfitszy? wpuklenia opony miękkiej do światła komór w postaci fałdów lub kosmków najobfitszy w komorze czwartej Z czego składa się splot naczyniówkowy? - ze zrębu -> z tkanki łącznej właściwej luźnej z fibroblastami, makrofagami i limfocytami - z licznych naczyń krwionośnych włosowatych Czym pokryty jest splot naczyniówkowy od strony komór mózgu? pokryty ependymą (jednowarstwowym nabłonkiem sześciennym); zawiera ependymocyty (komórki intensywnie pompujące jony: mają dużo mikrokosmków, liczne mitochondria oraz liczne wgłobienia na powierzchni podstawnej) Gdzie produkowany jest płyn mózgowo-rdzeniowy? głównie w splocie naczyniówkowym, poza tym też w przestrzeniach podpajęczynówkowych oraz okołonaczyniowych mózgu Opisz proces powstawania płynu mózgowo-rdzeniowego. następuje przesączanie osocza krwi do światła komór oraz pompowanie do światła komór jonów Na+ za pomocą ATP-azy co pociąga za sobą przepływ wody do światła komór

Co jaki czas płyn mózgowo-rdzeniowy jest w całości wymieniany? co 4 godziny (bo w 1h produkowane jest 30ml, a cała objętość wynosi 120ml) Opisz wygląd i skład płynu mózgowo-rdzeniowego. przejrzysty płyn; w 90% z wody; reszta to jony Na+, K+, Ca2+, Cl-, glukoza, mocznik, nieco białka, 4-5 limfocytów na 1ml Podaj drogę przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego. komory boczne -> komora trzecia -> wodociąg mózgu -> komora czwarta -> przestrzeń podpajęczynówkowa mózgu -> worek pajęczynówkowy rdzenia kręgowego Gdzie płyn mózgowo-rdzeniowy jest wchłaniany i dokąd? wchłaniany w ziarnistościach pajęczynówki; trafia do zatoki strzałkowej górnej Do czego prowadzi utrudniony przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego? do wodogłowia, czyli powiększenia komór Jaka jest rola płynu mózgowo-rdzeniowego? - obmywanie i odżywianie mózgowia - amortyzacja wstrząsów - zapewnienie homeostazy (stałości środowiska) Z czego składa się bariera krew-mózg? - głównie z obwódek zamykających (occludens) i zwierających (adherens) między komórkami śródbłonka kapilar - z grubej błony podstawnej kapilar - z ciasno upakowanych wypustek astrocytów tzw. „stópek końcowych” Jakie elementy bariery krew-mózg nadają cechę oporności wielolekowej MDR? Jak one działają? transportery ABC (kompleksy białkowe pompy) w błonie komórek śródbłonka skierowanej do krwi (wypompowują z cytoplazmy komórek śródbłonka wiele rodzajów cząsteczek przez co uszczelniają barierę krewmózg) Które fragmenty nie są chronione barierą krew-mózg? Co to umożliwia? dno komory czwartej, niektóre jadra podwzgórza umożliwia to w podwzgórzu przenikanie hormonów i innych cząsteczek (leptyny, greliny, glukozy) do otoczenia neuronów jąder podwzgórza, a to prowadzi do sprzężenia zwrotnego między cząsteczkami we krwi, a neurohormonami podwzgórza w osi podwzgórze-przysadka-narządy obwodowe Gdzie znajdują się komórki macierzyste układu nerwowego po urodzeniu? w ośrodkowym UN (okolica podependymalna komór mózgu i kanału rdzenia kręgowego; hipokamp) [mają zdolność do podziałów; w okolicy podependymalnej są komórki macierzyste zdolne do podziałów i różnicowania przez całe życie] Z jakiego rodzaju tkanki zbudowane są opony mózgowe? z tkanki łącznej właściwej Jaka jest funkcje opon mózgowych? - chronią mechanicznie mózgowie i rdzeń kręgowy - odżywiają mózgowie i rdzeń kręgowy (bo są w nich naczynia krwionośne Wymień opony mózgowia od zewnątrz do wewnątrz. opona twarda -> pajęczynówka -> opona miękka (przylega do mózgowia i rdzenia kręgowego) Opisz oponę miękką. z tkanki łącznej właściwej z włóknami kolagenowymi oraz odrobiną włókien sprężystych i siateczkowych; nieliczne

fibroblasty; dużo melanocytów (na wysokości pnia mózgowia i górnego odcinka rdzenia kręgowego) zewnętrzna warstwa: ma luźne utkanie, wiele naczyń krwionośnych wnikających w głąb mózgowia i rdzenia wewnętrzna warstwa: zbite utkanie, regularny układ włókien, brak naczyń krwionośnych OPONA MIĘKKA WYPEŁNIA WSZYSTKIE NIERÓWOŚCI MÓZGOWIA I RDZENIA KRĘGOWEGO ORAZ WNIKA W ICH GŁĄB WYŚCIEŁAJĄC JAMY OKOŁONACZYNIOWE Czym pokryta jest zewnętrzna i wewnętrzna warstwa opony miękkiej? nabłonkiem mezodermalnym Co wytwarza opona miękka rdzenia kręgowego? - więzadła zą...