Anatomia - pełny materiał PDF

Preview

Summary

Download Anatomia - pełny materiał PDF

Description

UKŁAD KRĄŻENIA 1. Podział układu krążenia:  duże – zaczyna się w lewej komorze (aorta), kończy się w prawym przedsionku  małe – zaczyna się w prawej komorze, kończy w lewym przedsionku 2. Aorta wychodzi z lewej komory serca i ma następujące części:  wstępującą  łuk  zstępującą – dzieli się na aortę piersiową i brzuszną Aorta brzuszna na poziomie L4 dzieli się na 2 tętnice biodrowe wspólne, które z kolei dzielą się na tętnicę biodrową wewnętrzną i zewnętrzną. 3. Gałęzie odchodzące od aorty  aorta wstępująca; tętnice wieńcowe prawa i lewa  gałęzie łuku aorty o po prawej stronie pień ramienno-głowowy (tętnica szyjna wspólna prawa i tętnica podobojczykowa) o po lewej stronie - tętnica szyjna wspólna lewa i tętnica podobojczykowa lewa)  aorta zstępująca o aorta piersiowa – zaopatruje ściany i narządy klatki piersiowej z wyjątkiem serca; gałęzie trzewne to gałęzie oskrzelowe, osierdziowe, śródpiersiowe, przełykowe; gałęzie ścienne to tętnice międzyżebrowe tylne i przeponowe górne o aorta brzuszna – gałęzie ścienne to tętnice lędźwiowe i przeponowe dolne; gałęzie trzewne to: parzyste (tętnice nerkowe, nadnerczowe, jajnikowe i jądrowe; nieparzyste (pień trzewny, t. krezkowa górna , t. krezkowa dolna 4. Pień trzewny dzieli się na:  tętnicę wątrobową wspólną  tętnice śledzionową  tętnice żołądkową lewą 5. Tętnice kończyny górnej t. podobojczykowa  t. pachowa  t. ramienna  t. promieniowa i t. łokciowa 6. Tętnice kończyny dolnej t. biodrowa zewnętrzna  t. udowa  t. podkolanowa  t. piszczelowa przednia  t. grzbietowa stopy  t. piszczelowa tylna  podeszwowa

7. Najważniejsze żyły:  żyła główna górna – powstaje z 2 żył ramienno-głowowych; każda żyła ramiennogłowowa powstaje z połączenia żyły szyjnej wewnętrznej i żyły podobojczykowej; żyła główna górna zbiera krew z nadprzeponowej komory ciała, jej głównym odpływem są tzw. żyły nieparzyste  żyły nieparzyste – zbierają krew z ścian i narządów klatki piersiowej z wyjątkiem serca, czyli z zakresu unaczynienia aorty piersiowej; mamy 3 żyły nieparzyste które tworzą na powierzchni przedniej kręgosłupa układ literki H, po prawej stronie kręgosłupa biegnie od dołu ku górze żyła nieparzysta, po lewej stronie biegną 2 żyły – od dołu ku górze żyła nieparzysta krótka, od góry ku dołowi żyła nieparzysta krótka dodatkowa; obie łączą się i poprzecznym ramieniem uchodzą do żyły nieparzystej; sama żyła nieparzysta uchodzi bezpośrednio do żyły głównej górnej



żyła główna dolna – powstaje z 2 żył biodrowych wspólnych na poziomie L4; biegnie na prawo od aorty brzusznej ku górze, przechodzi przez przeponę i w klatce piersiowej uchodzi do prawego przedsionka serca Dopływy żyły głównej dolnej: o żyła nerkowa o żż. nadnerczowa prawa, jajnikowa prawa, jądrowa prawa (lewe uchodzą do żyły nerkowej lewej) o żż. wątrobowe o żż. lędźwiowe o żż. przeponowe dolne Żyła główna dolna zbiera krew spod przeponowej połowy ciała.

żyła wrotna – zbiera krew z nieparzystych narządów jamy brzusznej z wyjątkiem wątroby; powstaje z połączenia 3 żył (krezkowej górnej, krezkowej dolnej, śledzionowej), wchodzi do wątroby i jej odgałęzienia biorą udział w utworzeniu w wątrobie sieci dziwnej żylno-żylnej; z wątroby zbierają krew żyły wątrobowe uchodzące do żyły głównej dolnej 8. Żyły kończyn  głębokie – towarzyszą tętnicą  powierzchowne – uchodzą do głębokich KOŃCZYNA GÓRNA: o ż. odpromieniowa – uchodzi do ż. pachowej o ż. odłokciowa – uchodzi do ż. ramiennej Obie te żyły na poziomie dołu łokciowego łączą się żyłą pośrodkową łokcia 

KOŃCZYNA DOLNA

9.

10.

11.

12.

13.

o ż. odpiszczelowa – uchodzi do ż. udowej o ż. odstrzałkowa – uchodzi do ż. podkolanowej Serce – leży w worku osierdziowym w śródpiersiu środkowym, ma podstawę, koniuszek i dwie powierzchnie (przednią: mostkowo-żebrową, tylną: dolno-przeponową); zbudowane jest z 2 komór oddzielonych przegrodą międzykomorową oraz dwóch przedsionków oddzielonych przegrodą międzyprzedsionkową; każdy przedsionek tworzy kieszonkę, zwaną uszkiem Unaczynienie serca  tętnice wieńcowe prawa i lewa  żyły serca – uchodzą do zatoki wieńcowej (znajdującej się między lewym przedsionkiem i lewą komorą na powierzchni przeponowej serca) Budowa ściany serca  wsierdzie – nabłonek wyściełający serce od wewnątrz  śródsierdzie – mięsień sercowy, szkielet serca, układ bodźco-przewodzący  nasierdzie – blaszka trzewna osierdzia surowiczego Serce jest mięśniem poprzecznie prążkowanym, którego czynność jest niezależna od naszej woli; mięśniówka lewej komory jest dużo grubsza niż mięśniówka prawej; w obrębie komór występują tzw. mięśnie brodawkowate, które swoimi ścięgnami zwanymi strunami ścięgnistymi przyczepiają się do płatków zastawek przedsionkowo-komorowych; w obrębie przedsionków a szczególnie uszek występują mięśnie grzebieniowe. Zastawki w sercu

 dwudzielna – między lewym przedsionkiem a lewą komorą  trójdzielna – między prawym przedsionkiem i prawą komorą  półksiężycowate aorty i pnia płucnego 14. Szkielet serca  4 pierścienie włókniste – otaczają zastawki  2 trójkąty włókniste – między pierścieniami  odcinek błoniasty przegrody międzykomorowej 15. Układ bodźco-przewodzący  węzeł zatokowo przedsionkowy  węzeł przedsionkowo-komorowy  pęczek przedsionkowo-komorowy (pęczek Hisa) – dzieli się na 2 odnogi  włókna Purkiniego UKŁAD NERWOWY 16. Układ nerwowy – podział topograficzny  ośrodkowy – mózgowie i rdzeń kręgowy  obwodowy – nerwy czaszkowe i ich zwoje, nerwy rdzeniowe i ich zwoje, nerwy i zwoje pnia współczulnego 17. Receptor – odbiera bodźce ze środowiska zewnętrznego Receptory dzielimy w zależności od rodzaju odbieranego bodźca  mechanoreceptory  fotoreceptory  termoreceptory Pod względem lokalizacji:  eksteroreceptory (skóra)  proprioreceptory (narządy ruchu)  interoreceptory (narządy wewnętrzne) 18. Mamy 12 par nerwów czaszkowych  nerw węchowy (I) – odbieranie wrażeń węchowych; uszkodzenie – brak węchu (anosmia)  nerw wzrokowy (II) – odbieranie wrażeń wzrokowych; uszkodzenie – ślepota oka po stronie uszkodzenia; uszkodzenie środkowej części skrzyżowania wzrokowego – niedowidzenie połowiczne dwustronicowe; za skrzyżowaniem – uszkodzenie pasma wzrokowego – niedowidzenie połowiczne jednoimienne  nerw okoruchowy (III) – unerwia mięśnie gałki ocznej (z wyjątkiem mięśnia skośnego górnego i prostego bocznego) oraz zwieracz źrenicy i mięsień rzęskowy; objawy uszkodzenia – opadająca powieka, rozszerzenie źrenicy, upośledzenie akomodacji oka, podwójne widzenie  nerw bloczkowy (IV) – unerwia mięsień skośny górny oka; objawy uszkodzenia – delikatny zez skierowany ku górze i przyśrodkowo  nerw trójdzielny (V) – unerwia mięśnie żwacze, mięśnie nadgnykowe, skórę twarzy, śluzówkę jamy ustnej i nosowej, zęby i dziąsła, ma 3 gałęzie o V.I – nerw oczny o V.II – nerw szczękowy o V.III – nerw żuchwowy

Uszkodzenia tego nerwu zdarzają się rzadko, częściej neuralgia (zapalenie nerwu trójdzielnego); objawy – silny, piekący ból twarzy; jeśli zapalenie dotyczy nerwu żuchwowego – problemy z działaniem mięśni żwaczy  nerw odwodzący (VI) – unerwia mięsień prosty boczny oka, uszkodzenie nerwu – zez zbieżny  nerw twarzowy (VII) – unerwia mięśnie wyrazowe twarzy, częściowo mięśnie nadgnykowe oraz mięsień strzemiączkowy, ślinianki – podjęzykową, podżuchwową, gruczoły jamy nosowej, podniebienia, łzowy, smakowo 2/3 przednie języka; objawy uszkodzenia – pacjent nie może: symetrycznie zacisnąć powiek, symetrycznie zmarszczyć czoła, wyszczerzyć zębów; pacjent ma opadnięty kącik ust, wygładzoną bruzdę nosowo-wargową, porażony mięsień policzkowy, wzniesiony odruch rogówkowy, nadwrażliwość na bodźce dźwiękowe, problemy z odbieraniem smaku z 2/3 języka, problemy z wytwarzaniem śliny  nerw przedsionkowo-ślimakowy (VIII) – wrażenia słuchu i równowagi, dzieli się na 2 gałęzie – nerw przedsionkowy (równowaga) i ślimakowy (słuch); uszkodzenie – upośledzenie odbierania zmysłów dźwiękowych i problemy z równowagą  nerw językowo-gardłowy (IX) – unerwia częściowo mięśnie gardła i podniebienia, błonę śluzową gardła, czuciowo i smakowo 1/3 tylną część języka oraz ślinianki przyuszne, gruczoły policzkowe i wargowe; uszkodzenie – problemy z przełykaniem pokarmu, wydzielaniem śliny przez ślinianki przyuszne, odbieranie wrażeń smakowych z 1/3 tylnej części języka  nerw błędny (X) – unerwia mięśnie i błonę śluzową krtani, częściowo mięśnie gardła i podniebienia, narządy wewnętrzne klatki piersiowej i jamy brzusznej; uszkodzenie – dotyczy głównie gałęzi nerwu błędnego zaopatrującej mięśnie krtani; jest to nerw krtaniowy wsteczny, jednostronne przecięcie nerwu – chrypka, obustronne przecięcie nerwu – afonia  nerw dodatkowy (XI) – unerwia mięśnie czworoboczne grzbietu i mostkowoobojczykowo-sutkowy, uszkodzenie: zgięcie głowy z bródką uniesioną ku górze  nerw podjęzykowy (XII) – unerwia mięśnie języka z wyjątkiem mięśnia podniebiennojęzykowego; uszkodzenie – w czasie wysuwania języka język zbacza w stronę uszkodzoną 19. Nerwy rdzeniowe Każdy nerw rdzeniowy jest nerwem mieszanym; zawiera włókna ruchowe i czuciowe. Mamy 31 par nerwów rdzeniowych: 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych i 1 parę nerwów guzicznych. Pień nerwu rdzeniowego jest krótki i szybko dzieli się na gałęzie: brzuszną, grzbietową i oponową. 20. Gałęzie nerwów rdzeniowych  brzuszne – tworzą sploty: szyjny, ramienny, lędźwiowy, krzyżowy; wyjątek to gałęzie brzuszne nerwów piersiowych, które nie tworzą splotów tylko przebiegają między żebrami jako nerwy międzyżebrowe  oponowe  grzbietowe – nie tworzą splotów, przebiegają metamerycznie, nie mają nazw własnych, unerwiają skórę potylicy częściowo, skórę karku, grzbietu, mięśnie głębokie grzbietu, stawy kręgosłupa 21. Sploty utworzone przez gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych  splot szyjny – utworzony przez gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych C1-C4  splot ramienny – C5-Th1

22.

23.

24.

25.

26.

 odcinek piersiowy – brak splotów, w zamian nerwy międzyżebrowe  splot lędźwiowy – L1-L5  splot krzyżowy – S1-Co1 Rdzeń kręgowy leży w kanale kręgowym, rozciąga się od podstawy czaszki do poziomu Th12L1. Zakończenie rdzenia kręgowego to powierzchnia zwana stożkiem rdzeniowym. Rdzeń kręgowy tworzy zgrubienia – miejsca z którego wychodzą od rdzenia duże nerwy unerwiające kończyny są to zgrubienia szyjne (C3-Th1) oraz lędźwiowe (Th11-L2). Dolne nerwy rdzeniowe idą skośne i tworzą strukturę zwaną końskim ogonem. Jest to spowodowane rzekomym wstępowaniem rdzenia ku górze w czasie rozwoju. Rdzeń kręgowy składa się z małych odcinków zwanych neuromerami. Neuromer – odcinek rdzenia kręgowego od którego odchodzi jedna para nerwów rdzeniowych. Rdzeń kręgowy otoczony jest oponami. Opony rdzenia kręgowego i mózgowia  opona twarda – 2 blaszki (zewnętrzna i wewnętrzna)  opona pajęcza  opona miękka Przestrzenie znajdujące się między oponami  przestrzeń nadtwardówkowa – między blaszkami opony twardej (nie ma jej w mózgowiu), przestrzeń ta zawiera sploty żylne kręgowe wewnętrzne  przestrzeń podtwardówkowa – między oponą twardą i pajęczą  przestrzeń podpajeczynówkowa – między pajęczą a miękką – zawiera płyn mózgowordzeniowy Unaczynienie rdzenia kręgowego  tętnica kręgowa – tętnice rdzeniowe przednia i tylna  gałęzie rdzeniowe różnych tętnic w zależności od odcinka rdzenia np. międzyżebrowych w odcinku piersiowym Budowa rdzenia kręgowego  na zewnątrz istota biała  wewnątrz istota szara Istota biała: szczelina pośrodkowa przednia, bruzda pośrodkowa tylna, bruzdy boczne przednie, bruzdy boczne tylne, bruzdy pośrednie tylne Istota szara: rogi przednie (brzuszne), rogi tylne (grzbietowe), istota szara pośrednia, na niektórych odcinkach rdzenia wytwarza róg boczny, znajdują się tam ważne ośrodki: na poziomie C8-L3 – ośrodki współczulne, na poziomie S2-S5 – ośrodki przywspółczulne, wewnątrz widoczny kanał środkowy rdzenia kręgowego

27. Mózgowie – składa się z 3 części, są to mózg, pień mózgu i móżdżek Mózg – to dwie półkule mózgowe oddzielone szczeliną podłużną mózgu ; mózg od móżdżku oddziela szczelina poprzeczna mózgu; każda półkula ma 3 powierzchnie – grzbietowo-boczną (wypukłą), powierzchnie dolną (podstawną), powierzchnie przyśrodkową; każda półkula zbudowana jest z płatów: czołowego, ciemieniowego, potylicznego, skroniowego oraz tzw wyspy (leżącej w głębi bruzdy bocznej) 28. Bruzdy oddzielające płaty półkul mózgowych  boczna – oddziela płat czołowy, ciemieniowy od skroniowego  środkowa – czołowy od ciemieniowego

ciemieniowo-potyliczna – ciemieniowy od potylicznego; widoczna tylko na powierzchni przyśrodkowej Ośrodki korowe  płat czołowy – ośrodki ruchowe, związane z zachowaniem i emocjami  ciemieniowy – czuciowe  potyliczny  skroniowy – słuchu i równowagi Nieparzysta struktura między półkulami nosi nazwę pnia mózgu. Pień mózgu  międzymózgowie  śródmózgowie  most  rdzeń przedłużony Opony mózgowia – takie same jak opony rdzenia kręgowego; opona twarda wytwarza wypustki Wypustki opony twardej  sierp mózgu – oddziela półkule mózgu  sierp móżdżku – oddziela półkule móżdżku  namiot móżdżku – oddziela półkule mózgu od móżdżku  przepona siodła – pokrywa siodło tureckie W mózgowiu nie ma przestrzeni nadtwardówkowej ale są wyjątkowe miejsca gdzie blaszki opony twardej się rozdzielają; są to naczynia żylne zwane zatokami opony twardej; zbierają one krew z mózgowia i opon; z gałki ocznej i oczodołów oraz ucha wewnętrznego; krew z zatoki uchodzi do żyły szyjnej wewnętrznej Zatoki opony twardej  grupa górna zatok o strzałkowa górna o strzałkowa dolna o poprzeczna o potyliczna o esowata o prosta  grupa dolna zatok o klinowo-ciemieniowa o jamista o skalista górna o skalista dolna 

29.

30.

31. 32.

33.

UKŁAD ODDECHOWY 34. Drogi oddechowe  górne  dolne Granicą między nimi jest tzw. wejście do krtani. Jama nosowa kostna ma 4 ściany: górną, dolną (podniebienie kostne), boczną oraz przyśrodkową (przegroda nosowa). Jama nosowa kostna zaczyna się otworem gruszkowatym zaś

kończy otworem zwanym nozdrzami tylnymi. Nos zewnętrzny budują również chrząstki: boczna, skrzydlate większe, mniejsze a przegrodę nosową uzupełnia też chrząstka przegrody nosowej. Od ściany bocznej jamy nosowej przyśrodkowo zwisają małżowiny nosowe: dolna jest kostką, środkowa i górna – są chrząstkami. Pomiędzy małżowinami przebiegają przewody nosowe. 35. Zatoki przynosowe:  czołowa, szczękowa, komórki sitowe przednie uchodzą do przewodu nosowego środkowego  komórki sitowe tylne uchodzą do przewodu nosowego górnego  zatoka klinowa – uchodzi do zachyłka klinowo-sitowego (powyżej małżowiny nosowej górnej) Do przewodu nosowego dolnego uchodzi przewód (kanał) nosowo łzowy. 36. Krtań leży w tzw. przestrzeni środkowej szyi powyżej kości gnykowej, ku dołowi przedłuża się w tchawicę, zaczyna się otworem zwanym wejściem do krtani, częściowo przykryta jest przez płaty tarczycy. Zbudowana jest z chrząstek:  nieparzyste: tarczowata, pierścieniowata, nagłośniowa  parzyste: nalewkowate, klinowate, rożkowate 37. Chrząstki krtani są połączone ze strukturami sąsiednimi:  błona tarczowo-gnykowa  więzadło pierścienno-tchawicze  więzadło gnykowo-nagłośniowe 38. Chrząstki krtani połączone są ze sobą: stawy pierścienno-tarczowy i pierścienno nalewkowy oraz stożek sprężysty, błona czworokąta, więzadła głosowe, przedsionkowe, nalewkowonagłośniowe 39. Podział jamy krtani:  przedsionek- od wejścia do krtani do fałdów przedsionkowych  jama pośrednia krtani – od fałdów przedsionkowych do fałdów głosowych  jama podgłośniowa – poniżej fałdów głosowych aż do tchawicy 40. Unerwienie krtani – gałęzie nerwu błędnego – nerw krtaniowy górny i nerw krtaniowy wsteczny (ważniejszy, unerwia mięśnie krtani z wyjątkiem pierścienno-tchawiczego) 41. Tchawica jest przedłużeniem krtani, leży w górnym śródpiersiu i na poziomie Th4 dzieli się na 2 oskrzela główne. Budowa tchawicy:  błona wewnętrzna – śluzówka z nabłonkiem migawkowym  błona środkowa – chrząstki tchawicze połączone więzadłami obrączkowymi , z tyłu mięsień tchawiczy  błona zewnętrzna – przydanka (przydanka, luźna tkanka łączna, z naczyniami i nerwami) 42. Podział tchawicy  oskrzele główne prawe – krótsze, grubsze, odchodzi pod mniejszym kątem  oskrzele główne lewe – dłuższe, większe, odchodzi pod większym kątem 43. Budowa płuc:  płuco prawe – 3 płaty – górny, środkowy, dolny – oddzielone szczeliną skośną i poziomą  płuco lewe – 2 płaty – górny i dolny, oddzielone szczeliną skośną 44. Budowa płuca:  podstawa (powierzchnia przeponowa)

  

szczyt (wierzchołek) powierzchnia żebrowa powierzchnia śródpiersiowa z wnęką płuca (tętnica płucna, oskrzele główne i 2 żyły płucne)

Płuco podzielone jest jeszcze na mniejsze części zwane segmentami oskrzelowopłucnymi. 45. Podział drzewa oskrzelowego Każde oskrzele główne dzieli się na oskrzela płatowe, one z kolei na oskrzela segmentowe, następnie oskrzela segmentowe dzielą się dalej a zakończeniem drzewa oskrzelowego są pęcherzyki płucne, które leżą w ścianach woreczków pęcherzykowych. Opłucna ma 2 blaszki: ścienną, pokrywającą od wewnątrz ściany klatki piersiowej i trzewną, pokrywającą płuca. Pomiędzy blaszkami znajduje się potencjalna przestrzeń z niewielką ilością płynu, zwana jamą opłucnej. Pomiędzy częściami opłucnej ściennej tworzą się przestrzenie zwane zachyłkami opłucnej (żebrowo-śródpiersiowy, żebrowo-przeponowy, przeponowośródpiersiowy) UKŁAD MOCZOWY 46. Nerki są położone w przestrzeni zaotrzewnowej po obu stronach kręgosłupa, nerka prawa niżej niż nerka lewa. Każda nerka ma 2 powierzchnie (przednią i tylną), 2 brzegi (boczny i przyśrodkowy) oraz 2 bieguny (górny i dolny). Na górnym biegunie nerki leży nadnercze. Brzeg przyśrodkowy nerki zawiera wnękę nerki a w niej: tętnice nerkową, żyłę nerkową oraz moczowód. 47. Budowa wewnętrzna nerki:  rdzeń – wewnątrz, składa się z piramid nerkowych  kora – na zewnątrz, wnika w rdzeń (między piramidy) w postaci słupów nerkowych 48. Drogi wyprowadzające mocz: cewki zbiorcze nefronu  brodawki nerkowe na szczycie piramid  kielichy nerkowe mniejsze  kielichy nerkowe większe miedniczki nerki moczowód pęcherz moczowycewka moczowa 49. Moczowód - przebieg  odcinek przynerkowy  odcinek podnerkowy – biegnie po mięśniu lędźwiowym większym i dzieli się na: o odcinek brzuszny o odcinek miedniczny – tu moczowód krzyżuje nasieniowód u mężczyzn i tętnice maciczną u kobiet  uchodzi do kąta bocznego trójkąta pęcherzowego w dnie pęcherza moczowego UKŁAD POKARMOWY 50. Układ pokarmowy dzielimy na:  przewód pokarmowy  narządy układu pokarmowego  otrzewną 51. Przewód pokarmowy dzielimy na:  część nadprzeponową  część podprzeponową

52. Jama ustna jest ograniczona:  z przodu przez wargi  z boku przez policzki  od góry przez podniebienie  od dołu przez dno jamy ustnej  ku tyłowi otworem zwanym cieśnią gardzieli; łączy się z częścią ustną gardła 53. Podział jamy ustnej  przedsionek – przed zębami – uchodzi tu przewód ślinianki przyusznej  jama ustna właściwa – za zębami – uchodzą tu przewody ślinianek podżuchwowej i podjęzykowej 54. Podniebienie dzielimy na twarde i miękki. Twarde jest utworzone przez szczękę i kość podniebienną, zaś miękki to języczek i 2 fałdy – podniebienno-językowy i podniebiennogardłowy. Pomiędzy fałdami leżą migdałki podniebienne. 55. Język - ma wierzchołek, trzon i nasadę; 2 powierzchnie (górną i dolną), 2 brzegi boczne. Posiada tzw. brodawki językowe. Język ma mięśnie wewnętrzne i zewnętrzne. Wewnętrzne to podłużny górny i dolny, poprzeczny i pionowy. Zewnętrze łączą język ze strukturami sąsiednimi np. mięsień bródkowo-językowy, gnykowo-językowy, rylcowo-językowy i podniebiennojęzykowy. 56. Zęby  budowa o korona – pokryta szkliwem o szyjka - pokryta cementem o korzeń – pokryty kostniwem (cementem) Podstawą ich budowy jest zębina. Wewnątrz jest jama zęba, wypełniona miazgą, przedłuża się w kanał korzenia w obrębie korzenia.  wzór zębów stałych o 2 siekacze o 1 kieł o 2 przedtrzonowe o 3 trzonowe  wzór zębów mlecznych o 2 siekacze o 1 kieł o 2 trzonowe 57. Gardło – rozciąga się od podstawy czaszki do poziomu C6. Tylna ściana gardła utworzona jest przez mięśnie zaś przednia ściana ma 3 otwory, z których każdy łączy gardło z inną jamą i dlatego wyróż...