Biblia zrobione - Notatki i materiały przydatne do matury z języka polskiego - opracowanie lektury PDF

Preview

Summary

Notatki i materiały przydatne do matury z języka polskiego - opracowanie lektury...

Description

MITOLOGIA

BIBLIA

Politeizm: wielobóstwo

Monoteizm- jeden bóg

człowiek istotą niedoskonałą, a bogowie istotami pod każdym względem doskonali

-człowiek jest najdoskonalszym stworzeniem Boga, któremu stwórca powierzył opiekę nad światem -człowiek został stworzony na podobieństwo Boga i jest przeznaczony do miłości

-człowiek został stworzony przez dobrego tytana, Prometeusza po śmierci ludzie prawi udają się na Pola Elizejskie, gdzie wiodą szczęśliwe życie, a nie prawi są sądzeni i pokutują w Tartarze

-po śmierci ludzie prawi idą do nieba, a nie prawi do piekła lub czyśćca

BIBLIA Dziś    

uznaje się, że najważniejszymi autorami Starego Testamentu byli: Mojżesz Samuel Dawid Salomon

W Nowym Testamencie mamy czterech autorów Ewangelii: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Świętemu Łukaszowi przypisuje się także autorstwo „Dziejów Apostolskich”, Jan jest autorem Apokalipsy św. Jana oraz trzech listów apostolskich. Innymi autorami listów są Piotr i Paweł (m.in. Pierwszego listu do Koryntian i Drugiego listu do Koryntian). Języki Biblii: Stary Testament- hebrajski, grecki, aramejski Nowy Testament- grecki, aramejski Gatunki literackie -PIEŚŃ - poemat liryczny o tematyce miłosnej -HYMN - utwór liryczny, o charakterze pochwalnym. -PSALMY - "utwór poetycki, o charakterze modlitewno - hymnicznym" -PRZYPOWIEŚCI - "gatunek literatury moralistycznej o charakterze narracyjnym, w którym przedstawione postacie i zdarzenia służą wyrażeniu uniwersalnych ponadczasowych prawd". Uniwersalizm przypowieści -Przypowieści są ponadczasowe. Mówią one o zasadach moralnych, które nie zmieniają się pomimo zmieniających się okoliczności. Mówią o miłości, dobru, prawdzie, które są obecne w życiu ludzi, niezależnie od tego, czy żyją oni obecnie, czy też żyli w starożytności -MODLITWY, LAMENTACJE, POEMATY - LISTY - traktaty teologiczne, mówią o nauczaniu wzorem Jezusa Chrystusa. - KRONIKI, EWANGELIE - dosł. z grec. "radosne wieści, dobre nowiny" - KAZANIA

Stary testament: KSIĘGA HIOBA Znajdująca się w Starym Testamencie Księga Hioba opowiada o losach człowieka cierpiącego niewinnie. Próbuje ona dać odpowiedź na jedno z wielu nurtujących ludzkość pytań. Chodzi mianowicie o to, dlaczego świat jest tak urządzony, że cierpią także osoby, które żyją dobrze i są bogobojne. Biblijny Hiob był prawym człowiekiem. Żył zgodnie z bożymi nakazami, a jednak stracił całą rodzinę i majątek, a później zachorował na trond. Nie wiedział, że jest to próba jego wiary, a jednak przeszedł ją pomyślnie. Mimo ciężkich doświadczeń nie wyparł się on Boga i nie buntował się. Cierpliwie wszystko znosił. Stwórca widząc, że nawet w obliczu tak tragicznej sytuacji Hiob nie wyparł się go, postanowił wynagrodzić mu te cierpienia, zwrócił szczęście i zapewnił o swojej opiece i pomocy. Losy Hioba pokazują, że przyjmowane z pokorą cierpienie może służyć pięknym rzeczom. Okazuje się, że ktoś, kto ma czyste sumienie i wie, że nie popełnił żadnego grzechu, nie musi się niczego obawiać, a jedynie czekać na odmianę losu. Pismo Święte uczy nas, że każdy może zostać dotknięty cierpieniem, gdyż taka sytuacja najlepiej uczy człowieka pokory wobec Boga oraz umacnia go w wierze. Konteksty i nawiązania Cierpienie Hioba przywołuje na myśl niewinne cierpienie Chrystusa. Problem niezawinionego cierpienia występuje również w „Trenach" Jana Kochanowskiego Kochanowski, podobnie jak Hiob rozpaczał po stracie dziecka. Nawiązaniem do sytuacji i postawy Hioba jest również historia Józefa K. głównego bohatera „Procesu" Franza Kafki. Józef K., tak jak Hiob, nie znajdował w sobie żadnej winy i czuł się niesprawiedliwie oskarżony. Usiłował dowieść swojej niewinności, jednocześnie nie mogąc zrozumieć mechanizmów działania niedostępnego dla niego sądu. PIEŚŃ NAD PIEŚNIAMI Psalmy to utwory do śpiewania przy akompaniamencie harfy i cytry. Psalmów jest 150. Twórcy: m.in Dawid, Mojżesz, Salomon, Charakter psalmów: to pieśni liryczne mówiące o kondycji ludzkiej, o miłości człowieka wobec Boga. Zwierają one świadomość przemijania i przekonanie, że grzech i cierpienie to nieodłączne atrybuty ludzkiej natury. Mają charakter modlitwy. Psalmy posiadają wielką siłę ekspresji. Ważne !!! Wizja człowieka jest tutaj inna niż w księdze Koheleta. Człowiek to istota potężna. Umiłowany przez Boga, który oddaje mu pod władanie cały świat. A więc mamy tu motywej człowieka, jako istoty mocnej, silnej.!!!!!! Księga Koheleta Treścią tej księgi są rozważania nad sensem życia ludzkiego. Autor nie znajduje odpowiedzi na pytanie jak jest droga do prawdziwego szczęścia. Stwierdza tylko, że szczęścia nie przynoszą ani bogactwa, ani słowa, ani używanie rozkoszy, ani też wysławiana mądrość i wiedza. Często w utworze tym powtarzają się słowa “Wszystko jest marnością”. Życie jest pełne utrapień, niesprawiedliwości i

trudów, a przy końcu bytowania czeka wszystkich śmierć. Kohelet wierzy w Boga, od którego zależą radosne i jasne strony życia, które należy traktować jako dar. Z korzystania z tych darów trzeba będzie zdać relację Bogu. Kohelet jest przekonany, że wszystko pochodzi od stwórcy, który kiedyś będzie sędzią człowieka. Ważne!!! Pochodzące z Księgi Koheleta słowa: „Marność nad marnościami, wszystko marność i gonienie za wiatrem” to motyw nawiązań w poezji barokowej. Moralność w „Biblii: “Kain i Abel” Adam i Ewa mieli dwóch synów, Kaina i Abla. Podczas składania ofiary Bogu Kain zabija brata, ponieważ jego ofiara nie była przyjęta ( była to ofiara z owoców, a nie ze zwierząt, tak jak chciał Bóg). Za swój czyn zostaje przeklęty i musi uciekać. Bóg nadaje Kainowi znamię i mówi, że jeżeli go ktoś zabije to poniesie siedmiokrotną karę. Chodzi tu o to, że zabójstwo jest największą zbrodnią. Zazdrość i zawiść to ludzkie uczucia (negatywne), prowadzące do różnych przewinień. NOWY TESTAMENT Początek – czyli stworzenie świata według Biblii Początek „Księgi Rodzaju” to z punktu widzenia religioznawstwa zapis mitu kosmogonicznego (wyjaśniającego powstanie wszechświata) starożytnych Izraelitów. Mity kosmogoniczne można znaleźć praktycznie w każdej kulturze, właściwie nie ma mitologii bez wyjaśnienia tajemnicy pochodzenia życia i ludzkości. W Biblii są dwa niezależne opisy stworzenia świata. W wersji pierwszej stworzenie świata trwało sześć dni. Bóg tworzył kolejne elementy wszechświata werbalnie – za pomocą słów powoływał je do istnienia, po czym nadawał im nazwę. Najpierw tworzył jakieś pojęcie, a potem je nazywał. Po nadaniu nazwy w biblijnym opisie pada zawsze formuła: A widział Bóg, że były dobre. „Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię” – tak brzmią pierwsze słowa Biblii dotyczące pierwszego dnia tworzenia. Nie wiadomo do końca, czy coś w ogóle było przedtem, a jeśli było – to co. Kwestia ta stała się przedmiotem niekończących się spekulacji teologów. Ziemia była początkowo zalanym wodami chaosem pogrążonym w ciemnościach – trudno jednak powiedzieć, czy powstała pierwszego dnia stworzenia, czy była już przedtem. Z pewnością natomiast pierwszego dnia Bóg rzekł: „Niechaj się stanie światłość!”, po czym nazwał ją dniem, a ciemność nocą. Drugiego dnia nastąpiło oddzielenie nieba od ziemi. Miało ono być sklepieniem, nad którym i pod którym znajduje się woda. Trzeciego dnia wyłoniły się lądy spośród zalewającej dotąd ziemię wody i powstały rośliny. Czwartego dnia Bóg stworzył słońce, księżyc i gwiazdy, aby „rządziły dniem i nocą i oddzielały światłość od ciemności”. Piątego dnia Bóg powołał do życia zwierzęta wodne i ptaki. Szóstego dnia – najpierw stworzył zwierzęta lądowe, a potem rzekł: „Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!”. Siódmego dnia Bóg odpoczywał. Druga wersja dziejów stworzenia, która potem następuje, różni się przede wszystkim opisem powstawania człowieka (na człowieku zresztą jest skoncentrowana jej treść).

Zgodnie z nią człowiek powstał nawet przed roślinami, ulepiony „z prochu ziemi”. Potem Bóg stworzył dlań (na wschodzie, czyli w najświętszej w mitologiach stronie świata) Eden – rajski ogród. W centrum Edenu rosły dwa różniące się od innych drzewa: drzewo życia oraz to zakazane – czyli drzewo poznania dobra i zła. Następnie Bóg stworzył zwierzęta, ale w tej wersji to człowiek ponadawał im nazwy. Przez upoważnienie do nadania imion wszelkiemu stworzeniu Bóg pozwolił Adamowi współuczestniczyć w dziele stworzenia. Pozornie błaha czynność nabiera tu wagi filozoficznej. Bóg stworzył ziemię, rzeki, góry, zwierzęta, kwiaty, ale nazwać je kazał Adamowi. To tak, jakby odstąpił część swej siły stwórczej, bo przed posiadaniem własnego imienia rzeczy te nie istniały w pełni. W końcu Bogu zrobiło się żal człowieka, że jest sam i nie ma żadnej pomocy, więc wyjął mu we śnie żebro i stworzył zeń kobietę. Uwaga! Uderzające jest pewne podobieństwo biblijnych opisów stworzenia świata do mitów greckiego i mezopotamskiego: w nich też za początkowy stan uważane są chaos i woda. Przypowieści biblijne – przypowieść - utwór narracyjny o charakterze parabolicznym. Obok sensu dosłownego, ma także sens ukryty. -“O siewcy” - Człowiek wyszedł na pole by zasiać ziarna. Jedno upadło na drogę i zostało wydziobane przez ptaki, drugie upadło na skałkę i zostało wypalone przez słońce, trzecie zostało zagłuszone przez ciernie, ale te które padły na glebę wydały plony: 30-krotny, 60krotny, 100-krotny. Ziarnem jest słowo boże, a glebą wszyscy ludzie, do których jest kierowane. Można je albo przyjąć, albo odrzucić, ale skutki są jednoznaczne. -“O synu marnotrawnym” - Jest to opowieść o ojcu i jego dwóch synach. Młodszy syn postanowił opuścić rodzinny dom. Zabrał swoją część majątku i wyruszył w świat. Majątek roztrwonił jednak szybko na zabawy. Zaczął paść świnie dla bogatego człowieka. Cierpiał głód i nędzę. Kiedy skruszony syn wrócił do ojca ten się bardzo ucieszył i wydał ucztę. Zdziwionemu starszemu synowi odpowiedział, że cieszy się z powrotu syna, który był jak umarły, a teraz znów ożył. Ojcem jest Bóg, który cieszy się z każdego nawróconego grzesznika. Jest to wezwanie do dostrzegania swoich błędów i ich naprawy. -“O miłosiernym Samarytaninie” Samarytanin okazał współczucie dla rannego i obrabowanego przez zbójców. Pomógł on człowiekowi innego wyznania. Opatrzył go, pielęgnował i zapłacił za pobyt w gospodzie. Wcześniej pomocy odmówili mu duchowni, których zadaniem jest nieść pomoc innym. Przesłanie to, to że ludzie powinni okazywać innym ludziom miłość i miłosierdzie. APOKALIPSA ŚW. JANA

Jest to ostatnia księga Biblii. “Apokalipsa” znaczy objawienie, odsłonięcie. Jest to jedyne proroctwo Nowego Testamentu. Jest tam wiele znaków, symboli, alegorii oraz nawiązań do ksiąg Starego Testamentu. Wizja sądu ostatecznego. Prezentuje walkę dobra ze złem, upadek ludzkości i przywracanie ładu świata. Autor przedstawia wizję baranka, który otwiera kolejne siedem pieczęci. Potem pojawiają się cztery zwierzęta. Potem pojawiają się konie z jeźdźcami apokalipsy. Na białym koniu jeździec z łukiem, na ognistym jeździec, który zabierze pokój, na czarnym jeździec z waga w ręku, blady koń niesie na grzbiecie śmierć. Święty Jan przewiduje przyszłe losy, pociesza i poucza. Zawarte symbole: Liczby 7 - oznacza nieskończoność, nieodkryte tajemnice 4 - znak skończoności (4 pory roku, 4 strony świata) • Kolory biały - chwała, zwycięstwo (zwycięzcy wkraczali do zdobytych miast odziani na biało) ognisty - wojna, cierpienie • Przedmioty pieczęci - wyroki Boże dotyczące świata księga - słowa Boże, plany Boga wobec ludzi łuk – zwycięstwo wielki miecz - zabijanie, wojna, niszczenie ludzkiego życia waga - dzielenie, odmierzanie, głód, nędza • Postaci baranek - Chrystus, zbawiciel śmierć - czwarty jeździec apokalipsy, przemijanie • Zwierzęta lew – zwycięstwo, wół – wojna, orzeł – głód, zwierzę z ludzką twarzą - zapowiedź śmierci Ważne!!! Motyw apokalipsy pojawił się na maturze ustnej kilkakrotnie. Dobrze jest wyjść od apokalipsy biblijnej. Symbolika biblijna drzewo poznania dobra i zła - pożądanie, pragnienie decydowania o tym co dobre i złe i tym samym upodabnianie się do Boga drzewo życia - symbol nieśmiertelności zakazany owoc - coś niedozwolonego wąż - symbol szatana Ewa - pramatka, pierwsza kobieta, ulegając pokusie szatana stała się symbolem grzechu i pożądania Adam - pierwszy człowiek, ojciec wszystkich ludzi, protoplasta ludzkości Eden - raj, kraina szczęśliwości, ogród, w którym mieszkał Adam wraz z Ewą...