De kat - Kenmerken en rassen PDF

Preview

Summary

Kenmerken en rassen ...

Description

De kat: 1. Wilde katten -

Het houden van wilde katten is verboden en BE/NL: niet op de positieflijst o Alternatief: Bengaal vanaf F5  Hybride kat  Afkomstig van de wilde soort: Bengaalse tijgerkat - Alle 36 wilde katachtigen zijn bedreigd 2. Voorouders van de tamme (huis)kat - Felis lybica = Afrikaanse wilde kat of Indische woestijnkat o Veel minder schuw o Vruchtbare Halve Maan - Felis silvestris = Europese wilde kat (door latere inkruising) - Onderling fertiel en fertiel met huiskat

3. Domesticatie kat -

-

Semi-gedomesticeerd o Territoriaal dier en individuele jager o Obligaat carnivoor (mens kan niet volledig in voedsel voorzien) Zelfdomesticatie Commensalen: vingen muizen rond graanvoorraden Vruchtbare Halve Maan Bleven paren met wilde soortgenoten  genetische basis van de huiskat zeer breed NATUURLIJKE SELECTIE Geen “flessenhalzen”, niet kleiner door domesticatie 200-300 YBP: ontstaan van echte rassen: onnatuurlijke selectie

4. Kat in een notendop -

m.: kater v. poes / kattin k.: kitten Obligaat carnivoor (krachtige kaken, scheur-of knipkiezen, ruwe tongpappilen) 10-16j (ras katten: 10-13j), senior vanaf 10j Solitaire jager, territoriaal Bronst: GEEN voortplantingsseizoen, winteranoestrus (okt – febr) Draagtijd: 65d., cyclus: elke 2-3w krols Gemiddeld 4 kittens (1-8)

-

Gehoor: excellent (zeer hoge frequentie) Zicht: excellent (actief tijdens schemering en nacht) o Verticale pupil en knipvlies (3e ooglid) o Meer staafjes dan kegeltjes o Blauwe ogen: minder goed zicht Reukzin: goed (feromonen secreteren en waarnemen: flehmen)

-

a. Gedrag: - Spinnen: angst, pijn of tevredenheid - Weinig uithoudingsvermogen en slapen veel (14-18u/dag) - Zitten graag hoog + goede klimmers - Goed evenwichtsgevoel - Gehecht aan omgeving ( hond: gehecht aan baas)

5. Invloeden van domesticatie en selectie a. Exterieur kat - Schedelvorm o Dolichocephaal hoofd  Lang lichaam en ledematen, lange staart, grote oren o Mesocephaal hoofd  Middelgrote oren en ogen o Brachycephaal hoofd  Korte volle staart, kleine ver uit elkaar staande oren b. Vachtlengte - Langharig - Halflangharig - Kortharig - Rextype - Haarloos c. Oogvorm - Ronde ogen o Brachicephaal: vaak verstopte traankanalen Amandelvormig o Oosterse rassen o Scheelkijken: voreger vaak bij Siamezen – bijna uitgefokt  Vooral blauwe ogen d. Oogkleuren - Grote variatie - Oogkleur bij kitten verandert rond 6w: iris initieel blauw o Adulte oogkleur rond 6-9m - Oogkleur minder intens bij oudere katten - Blauwe ogen ALTIJD bij point-aftekeningen: geen pigment in iris - Soms odd-eyed o Effen witte katten o Katten met veel wit (bi- en tricolours, Harlekijnen en Vans) e. Neusvorm - Brachycephale rassen o Ademhalingsproblemen o Oogproblemen -

o Tandproblemen f.

Oorvorm - Brachycephale rassen: kleine oren - Dolichocephale rassen: grote oren - Pathologie o Bloedoor of oorhematoom  operatie o Neerhangende oorpunten door langdurig gebruik corticosteroïden: geen pijn o Doofheid: vaak bij witte katten met blauwe ogen (behalve Siamesen)  Kan getest worden met BEAR-test vanaf 6 weken g. Poten - VB: 5 tenen, 7 zoolkussentjes - AB: 4 tenen, 5 zoolkussentjes - Intrekbare klauwen, om prooi te vangen o Krabpalen nodig om nagels te scherpen o Ontnagelen verboden!! h. Staart - Geknikte staart niet gewenst - Lange dunne staart: Oosterse (dolichocephale) rassen - Dikke pluimstaart: Perzen en langharigen - Pluimstaart: halflangharige rassen - Stevige staart: Europese korthaar - Bobtail of staartstomp i. Staartafwijkingen o Manx-mutatie  Kan gepaard gaan met Manx-syndroom o Bobtail o Ringtail o Geknikte staart i. Vachtkleuren !kleurveranderingen door domesticatie - GEEN effect van castratie op de vacht (itt hond) - Geboren met definitieve haarkleur, maar vaak lichter en verdonkert met leeftijd o Uitz. Siamees: wit geboren, vaak tabbytekeningen die later weggaan - Seniorkatten: stugger en dunner, grijze snorharen en wimpers - Zwarte vacht kan bruin worden in de zomer, weer zwart in de winter - Goede voeding geeft gezonde vacht o Gebrek aan tyrosine: zwarte kat wordt bruine kat - Huidproblemen: bij veelvuldig likken: kleurverandering of kale plekken

6. De kat in al zijn kleuren -

-

-

-

-

-

Effen kleuren --- verdunde kleuren o Zwart (eumelanine) --- Blauw o Chocolade --- Lilac !! Lilac iets donkerder en koeler van tint als fawn o Cinnamon --- Fawn  Abessijn en Somali o Rood-oranje (pheomelanine) --- crème (tabby) Schildpad = lapjeskat o Schildpad (zwart/ros) --- schildpad blauw/crème o ENKEL KATINNEN Tabby M-aftekening op voorhoofd & zwart lijntje rond neusspiegel = Lokale ontkleuring van de haren door agoutifactor o Gemarmerd tabby – gewone tabby  “Vlindertekening” op schouders, rug streep tot aan staart o Gestreept tabby - tijgerkat o Gevlekt tabby o Ticked tabby

Ghost striping of spooktekening = tabbypatroon blijft zichtbaar bij effen kleur Silver, smoke en shaded (speciale afwijking) o Inhibitie van kleur, vooral feomelanine o Moeilijk te herkennen bij kitten o Silver: bij tabby katten Smoke en shaded/tipped: bij effen katten Pointed kleurpatroon: Burmees – albino o Albino gen o Lichaam licht gekleurd, extremiteiten donker  Donkere kleur kan ook optreden bij lichaamsdelen die afkoelen (vb. geschoren), nadien verandert kleur weer naar normaal o Donker Burmees: geelachtig / geelgroene ogen o Licht Burmees of tonkanees: intermediar-blauwgroene ogen  Burmees x Siamees o Siamees (sealpoint): blauwe ogen Dominant wit ≠ albino o Doofheid ~ BAER Test Bont of gevlekt (Leukisme) o Leukisme typisch bij domesticatie o Magpie = Harlekijn: “kapje” op hoofd o Bicolour: witte buik, poten en snoet

o Tuxedo = Smoking: witte voetjes, neus en bef o Particolour = Tricolour = Calico(kat)

Kattenrassen:

*(half)langharige (versie)

GEEN indeling in functionele groepen o Geduld als muizenvangers - Eeuwen natuurlijke selectie, artificiële selectie op “grace and beauty” (sinds 150 jaar) 1. Klassieke rassen !bestonden al rond begin 20e eeuw en verder gefokt voor shows a. Abessijn (ticked tabby, dolichocephaal, slank en sierlijk, grote oren) i. Somali* (gespierd lichaam, ticked tabby, grote oren met oorpluimpjes) b. Burmees (minder slank, oren wijd uit elkaar, bruin/sepia, kortharig) c. Egyptische mau (gevlekt tabby, slanke, sierlijke bouw) d. Heilige Birmaan (langharig colourpoint, blauwe ogen, 4 witte voetjes, korte beharing op kop, kleine oren) e. Siamees (sealpoint, (schele) blauwe ogen, knikstaart – heel dolichocephaal) i. Balinees* (pointaftekeningen, slank lichaam, langharig, kop en poter korter behaard, blauwe ogen, grote spitse oren) f. Foreign white (volledig witte siamees, zonder points, grote oren, driehoekige kop) g. Oosterse korthaar (gekleurde siamees, diepgroene ogen) i. Oosterse langhaar* (pluimstaart) h. Perzische langhaar (lange, zijdeachtige vacht, korte staart, compact) i. Colourpoint Pers ii. Exotic (kortharige variant) i. Britse korthaar (stevig gedrongen, dikke kop, kleine oren, katers: katerwangen) j. Russische blauwe (blauwgrijs, uniek korte en fijne vacht, extrem. minder intens gekleurd) 2. Oorspronkelijke natuurrassen !kwamen al voor als huiskat in streek van herkomst a. Europese korthaar (setvig gebouwd, ronde kop) b. Chartreux (stevige kortharige katten, blauwe vacht) c. Thai (klassieke Siamees) d. Japanse bobtail (heel korte staart, langere achterpoten, lange rug, slank en gespierd, vaak met veel wit) e. Manx (staartloos/korte staart, korte rug, achterpoten langer) i. Cymric (langharige Manx) f. Maine Coon (grote kat, bozige blik, “vierkant”, Lynxpluimen op grote oren, halskraag en dikke pluimstaart) g. Noorse boskat (“driehoekig”, recht profiel zonder stop, grote oren met Lynxpluimpjes) h. Sibersiche kat (≈ Noorse boskat, WEL duidelijke stop) -

i.

Turkse Angora (vaak wit met blauwe ogen/odd-eyed, andere kleuren ook, langharig met pluimstaart) j. Turkse Van (witte kat met typisch gekleurde vlek op kop, gekleurde staart) k. Singapura (ticked tabby, kleine kat, kleine oren, grote ogen) 3. Combinatierassen of hybriden !door kruising van rassen/soorten

a. Exotic (kortharige Pers, extreem brachycephaal) b. Nebelung (langharige, blauw, katers: kraag, poezen meestal niet, wel staart en pluimstaart) c. Ragdoll (colourpoint, langharig, grote kat, V-vormige witte patroon op kop)

d. Bengaal (lang, gespierd lichaam, kleine kop, gevlekt en gemarmerd tabby) e. Savannah (hoogbenig, grote oren, gevlekt patroon, “cheetah tears”) 4. Mutatierassen !gebaseerd op 1 opvallend erfelijk kenmerk a. Devon rex (breed, hartvormig gezicht, gegolfd dek- en donshaar, vaak geen b. c. d. e. f. g.

haar op buik en hals) Cornish rex (elegante katten, korte gekrulde ondervacht en snorharen, zonder dekharen) Selkirk rex (kort- of langharig, niet klittende, losvallende krullen) Sphynx (naakte, gerimpelde huid, gekrulde snorharen) Bambino Sfinx (naakt met korte poten) Munchkin (kortbenigheid) Scottish fold & Higland fold (“uilenkop”, gevouwen oren)

Thailand Thai Japan Japanse bobtail UK Abessijn Somali Oosterse korthaar Oosterse langhaar

USA Myanmar Frankrijk Burmees Heilige Birmaan Heilige Birmaan Egyptische mau Ierland Chartreux of Karthuizer Nebelung Manx Turkse Angora Rusland Egypte Scandinavië Russische blauwe Egyptische mau Europese korthaar Italië Chartreux of Karthuizer

Noorwegen Noorse Boskat

Singapore Singapura

Brutse korthaar Cornish Rex Extra eigenschappen Abessijn - Ruddy/wildkluer - Sorrel/Cinnamon - Blauw - Fawn

Een van de oudste kattenrassen Genetische link met katten uit de “Golf van Bengalen” (India) Zeer mensgericht, actief en vriendelijk Vrij stil, maar erg nieuwsgierig

-

Zilver

Somali

Halflangharige versie van Abessijn Burmees - Bruin/sepia - Nakomelingen gefokt op koffiekleur met donkerdere extremiteiten - Lilac (Am. versie) Egyptische mau - Zilver - Brons - (zwart)smoke Heilige Birmaan

Siamees -

Klassiek type: inteelt  Schoonheidsideaal Recent type

Balinees - Klassiek type - Recent type Langharige versie van Siamees Foreign white Afgeleide van Siamees Oosterse korthaar

Afgeleide van gekleurde Siamezen Oosterse langhaar Perzische langhaar = Pers

Exotic: kortharige variant Colourpoint Pers Britse korthaar

Groene/gele ogen Veel interactie met eigenaar, vriendelijk,actief en intelligent Groene/gele ogen “kraag-broek-pluimstaart” Zeer mensgericht, actief, intelligent Goudgele ogen, amandelvormig Matig wigvormige kop Amerikaanse variant: echte ronde kop: brachicephaal, ronde ogen, lilac Een van de oudste kattenrassen, vrij zeldzaam Actief en sociaal, minder goed alleen Ogen: kruisbessengroen Gevoelig, houden niet van drukte Uit Myanmar naar Frankrijk (rond 1900) Altijd blauwe ogen Oosterse kat Elegant, altijd point aftekeningen Aanhankelijk, vraagt veel aandacht Vroegrijp, zeer luidruchtige krolsheden Altijd blauwe ogen Geen ondervacht Pointaftekeningen, blauwe ogen Lange dunne staart – pluimstaart Volledig wit door verdere verdunning Siamees patroon uit albinoserie: niet Dominant White gen; bijna nooit doof Aanhankelijk, vragen veel aandacht Vroegrijp, luidruchtige krolsheden Alle kleuren behalve Siamees Zuiver diepgroene ogen Idem Oosterse korthaar, maar langharig en pluimstaart Meer en meer brachicephaal gefokt Rustige kat, veel vachtverzorging nodig Alle kleuren mogelijk Oogkleur: koper, donkeroranje, groen of blauw Vriendelijk en rustig karakter, speels tot 2 jaar Laatrijp, volgroeid op 3-5 jaar Goed ontwikkelde ondervacht Oogkleur: oranje, groen, blauw

Russische blauwe

Een van de oudste katenrassen Dubbelde vacht, zeer dicht Sterk gericht op eigenaar Ogen: groen

Europese korthaar - Alleen natuurlijke kleuren

Huiskatten GEEN inmenging van Perzische langharen ( wel bij Britse korthaar) Gezond en sterk ras, gemiddeld actief Uniform blauw in diverse schakeringen Rustig en vriendelijk karakter: kunnen perfect op flat gehouden worden Ogen: donkergeel tot dieporanje koper Kittens: lichte tabby, verdwijnt later Klassieke Siamees Verder gefokt met traditionele type Robuuster en rustiger

Chartreux

Thai - Sealpoint - Bluepoint - Chocolate point - Lilac point Japanse bobtail

Manx

Cymric Langharige Manx Maine Coon

Noorse boskat Sibersiche kat Turkse Angora

Oud kattenras Alle kleuren mogelijk, vaak met veel wit Van- of harlekijn 1 of 2 blauwe ogen Een van de eerste erkende rassen Elke vacht- en oogkleur mogelijk Manx-syndroom mogelijk - Rumpy: holte in ruggengraat ipv staart - Rumpy-riser: stukje ruggengraat in lichte boog naar boven - Stumpy: staartstomp

Vriendelijke, goedgehumeurde katten, ondanks bozige blik Laatrijp: volw. op 4j Natuurkleuren, GEEN ticked tabby NIET toegestaan andere rassen in te kruisen Vaak heupdysplasie, polydactylie Boerenkatten, populair Alle boerenkatkleuren Aanhankelijker en rustiger dan Noorse boskat Zeldzaam Witte variëteit met blauwe ogen bekendste, vaak doof of odd-eyed

Turkse Van

Singapura

Exotic

Nebelung

Ragdoll

Bengaal Savannah

Devon rex

Cornish rex

Selkirk rex

Sphynx

Bambino sfinx Munchkin

Voorderest gezond ras In zomer kortharig, pluimstaart blijft Kleurverdeling toevallig en moeilijk te fokken, vaak Van-patroon Gezond ras Straatkatten, een van de kleinste rassen Selectie op kleine kat met kleine oren en grote ogen, ticked tabby Nu veel inteelt Kortharige Pers:“Pers voor luie mensen” Extreme brachycephalie, dagelijkse verzorging ogen nodig, niet hitteresistent Alle kleuren van de Pers toegelaten Inteelt en vers bloed van Russisch blauw, maar groter en minder vaak volledig groene ogen Uitzonderlijk lief en zachtaardig Laatrijp, soms pas volw. op 4j Altijd colourpoint: mitted/bicolour Op positieflijst vanaf F5 Erg actief, niet waterschuw Nog wilde kenmerken Achterhand vaak hoger dan voorhand Kleiner naarmate verder van Serval Recessieve mutatie Paring gaf gladharige kittens Kunnen veel talg aanmaken  vettige vacht Koboldkat Recessieve mutatie Oosters type GEEN dekharen  vacht voelt zacht aan Dominante mutatie Trad spontaan op bij huiskat Vaak beter na castratie Ingekruist met Perzen Actieve, speelse katten Extra huidverzorging nodig Risico op zonnebrand Geen haarverlies, toch nog allergie voor kattenhuidschilfers Kruising Sphynx en Munchkin Dominante overerving van kortbenigheid  kunnen niet zo hoog springen, verder geen last

Scottish fold

Highland fold Kruisingen Tonkanees Abessijn (in UK) Perzische Langhaar

Maine Coon Nebelung Ragdoll Bengaal Savannah

? Bambino Sphynx Scottish Fold/Scottish Straight Oorpluimpjes Somali

Kortharig Abessijn Burmees Egyptische mau Siamees en Thai Foreign White Oosterse korthaar Exotic = kortharige pers Britse korthaar Russische blauwe

Dominante mutatie Kraakbeenveranderingen aan oor NOOIT met elkaar kruisen Osteochondroplasie Langharige Scottish Fold x Burmees Siamees Westerse rassen Zuid-Oost-Aziatische rassen Turkse Angorakat (Engelse) langhaarkatten Oosterse korthaar Siamees Balinees Oosterse langhaar Britse langharigen Perzen 2 zwarte kortharige huiskatten die langharige blauwe kittens kregen Witte Pers Heilige Birmaan Wilde Bengaalse tijgerkat Gedomesticeerde katten Serval Huiskat Savannah Egyptische Mau Ocicat Europese korthaar Oosterse korthaar Selkirk Rex Perzen Sphynx Devon Rex Sphynx Munchkin Scottish Fold Britse korthaar Scottish Fold Lynxpluimen Maine Coon Noorse Boskat Halflangharig Somali Nebelung Naakt Sphynx Bambino Sphynx

Langharig Heilige Birmaan Balinees Oosterse langhaar Perzische langhaar Cymric of langharige manx Maine Coon Noorse boskat Siberische boskat Turkse Angora

Europese korthaar Chartreux of Karthuizer Selkirk Rex Devon en Cornish Rex Scottish Fold Singapura Bengaal & Savannah

Selkirk Rex Highland Fold Nebelung Ragdoll

Weetjes: -

-

-

-

-

Alle Amerikaanse katten stammen af van de Europese&Aziatische Founderkatten Europese katten zijn veel dichter met elkaar verwant dan Aziatische rassen Chinchilla perzen hebben allemaal een stamvader uit India Langharige vacht: recessief Krulharen: recessief Kortbenigheid: dominant Knikstaarten: teken van inteelt Rexfactor = verschillende genetische mutaties o Plaatselijke kaalheid komt voor, verbetert na castratie Natuurlijke kleuren o Zwart (= ebony), blauw, rood, crème, wit o Schildpad, al dan niet met wit o Tabby o Smoke en zilver Oosterse kleuren o Point o Lilac o Chocolate (= havana) Boerenkattenkleuren o Zwart, blauw, rood, crème o Bont o Tabby o Smoke en zilver (ondervacht) Klassieke point kleuren o Seal = extremiteiten (zeer) donker, lichaam lichter o Chocolate (= havana) o Blue o Lilac Ziekten bij raskatten o Hypertrofische cardiomyopathie o Polycysteuze nieren o Manx-syndroom (dominant autosomaal - homozygoot: lethaal  Spina bifida en paralyse van de achterpoten  Incontinentie

o o o o o o o o

Epiphora Chediak-Higashi syndroom Osteochondrodysplasie Mammatumoren Oogafwijkingen Dystocie Heupdysplasie Polydactylie...