Dług Publiczny i Deficyt Budżetowy PDF

Preview

Summary

JN - zaliczenie...

Description

Deficyt budżetowy i Dług Publiczny Definicja Dług publiczny zgodnie z definicją formalnoprawna obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z tytułów: ➢ wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne; ➢ zaciągniętych kredytów i pożyczek, ➢ przyjętych depozytów, ➢ wymagalnych zobowiązań, ➢ wynikających z odrębnych ustaw oraz prawomocnych orzeczeń sądów lub ostatecznych decyzji administracyjnych, ➢ uznanych za bezsporne przez właściwą jednostkę sektora finansów publicznych będącą dłużnikiem.

Państwowy dług publiczny oblicza się jako wartość nominalną zobowiązań jednostek sektora finansów publicznych po wyeliminowaniu wzajemnych zobowiązań między jednostkami tego sektora. Saldo budżetu państwa jest to wynik różnicy pomiędzy dochodami i wydatkami. Przepisy ustawy o finansach publicznych definiują nadwyżkę budżetu państwa oraz deficyt budżetu państwa. Nadwyżką budżetu państwa jest dodatnia różnica między dochodami a wydatkami budżetu państwa, deficytem budżetowym zaś ujemna różnica tych wartości. Do deficytu albo nadwyżki budżetu państwa. nie mogą być wliczane deficyt budżetu środków europejskich albo nadwyżka środków europejskich. Oznacza to, iż saldo budżetu państwa nie może być korygowane o wynik budżetu środków europejskich.

Polska Polska posiada ustaloną graniczną wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto. Konstytucja RP (art. 216 ust. 5) określa maksymalną wielkość relacji długu publicznego do PKB. Polska nie może zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, gdy skutkowałoby to zwiększenie długu publicznego do 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto. Wyszczególnione są dwa progi w stosunku do PKB. ·

jest większa od 55%, ale mniejsza od 60%, to

a) w projekcie budżetu na kolejny rok: ➢ nie przewiduje się istnienia deficytu budżetowego państwa lub uchwala się budżet

zapewniający spadek relacji długu Skarbu Państwa do PKB w stosunku do roku bieżącego ➢ nie przewiduje się wzrostu wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej ➢ waloryzacja rent i emerytur nie może przekroczyć poziomu wzrostu cen towarów i

usług konsumpcyjnych w poprzednim roku budżetowym ➢ wyklucza się możliwość udzielania z budżetu państwa nowych pożyczek i kredytów ➢ ogranicza się wzrost wydatków wielu instytucji państwowych, takich jak: Kancelaria

Sejmu, Kancelaria Senatu, Kancelaria Prezydenta RP, Trybunał Konstytucyjny, Najwyższa Izba Kontroli, Sąd Najwyższy, by nie przekroczył wydatków w administracji rządowej.

b) Rada Ministrów jest zobowiązana do przeglądu wydatków budżetu państwa, finansowanych środkami pochodzącymi z kredytów zagranicznych oraz przeglądu programów wieloletnich c) Rada Ministrów jest zobowiązana do przedstawienia programu sanacyjnego, mającego na celu obniżenie relacji długu publicznego do PKB d) wprowadza się ograniczenia wysokości wydatków jednostki samorządu terytorialnego ·

jest równa lub większa od 60%, to: ➢ stosuje się postanowienia pkt. 2 lit., a i b

➢ Rada Ministrów jest zobowiązana, w ciągu miesiąca od daty ogłoszenia relacji,

do przedstawienia programu sanacyjnego, obniżającego relację poniżej poziomu 60% PKB ➢ wydatki jednostki samorządu terytorialnego nie mogą być wyższe niż jej do-

chody ➢ poczynając od siódmego dnia od ogłoszenia relacji, jednostki sektora finansów

publicznych nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji.

4.00%

60.00%

3.00%

45.00%

2.00%

30.00%

1.00%

15.00%

0.00%

0.00% 2008

2009

2010

2011

2012 publiczny 2013 Dług

2014Deficyt 2015 2016 budżetowy

2017

2018

2019

Wykres 1 Dług publiczny i deficyt budżetowy w Polsce w latach 2008 – 2019

Jak na zaprezentowanych Wykresie 1 możemy zaobserwować, że dług publiczny w Polsce w badanym okresie nie był nigdy większy od ustawowych 60%. Deficyt budżetowy utrzymuje się, za wyjątkiem jednego roku, cały czas poniżej 3%. Świadczy to bardzo dobrze o zarządzaniu systemem finansowym w Polsce. W 2018 roku nie dużo brakowało a wypracowana zostałaby nadwyżka budżetowa. Niestety w 2020 roku mieliśmy kryzys wywołany pandemiom COVID-19, z tego powodu prognozowana wartość deficytu to ponad 5%.

UE Polska w stosunku do innych państw Unii Europejskiej pod względem długu publicznego prezentuje nadwyraz dobrze. Plasuje się na 16 pozycji, posiada mniejszy deficyt choćby od takich państw jak Francja, Niemcy, Austria. Najgorzej wypadają państwa wchodzące w skład tzw. grupy PIGS. Grecja posiada 199,9 % deficyt, Włochy 154,2 % a Portugalia 130,8 %. Tutaj wysoki deficyt jest utożsamiany z błędnie prowadzoną polityka fiskalnej.

199.9

154.2 130.8 119.5116.5 114.11 13.2

86.4 79.178.5 74.3 70 66.9

62 60.8 56.755.253.7 45.944.643.142.4 38.438.4 26.125.3

Grecja Słowenia Litwa

Włochy Węgry Łotwa

Portugalia Niemcy Rumunia

Cypr Francja Hiszpania Finlandia Irlandia Słowacja Publiczny Szwecja Dania DługCzechy

Belgia Polska Luksemburg

Chorwacja Holandia Bułgaria

18.5

Austria Malta Estonia

Wykres 2 Dług publiczny w relacji do PKB w % w krajach UE. Stan na koniec III kw. 2020

Najlepiej z pośród krajów UE wypadają Luksemburg, Bułgaria i Estonia ich wyniki to wartości poniżej 30%. W Europie szczególnie w Instytucja unijnych panują poglądy, iż nie powinniśmy przejmować się tak wysokimi wartościami długu, eksperci wręcz doradzają zwiększenie wartości i zadłużanie się w jeszcze większym stopniu. Miałoby to służyć szybkiemu wychodzeniu z kryzysu jaki spowodowany został ponad rok temu pandemią COVID-19. Długiem wg. opinii ekspertów nie należy się przejmować, aż do momentu, kiedy nie będzie możliwości jego płynnej spłaty. Zgodnie z warunkami paktu stabilności i wzrostu UE państwa członkowskie zobowiązały się do utrzymywania deficytu budżetowego państwa na poziomie nie przekraczającym 3%.

Z danych dostępny na koniec 2018 roku wynika, że państwa UE pod względem budżetowym prezentują się bardzo różnie, niektóre państwa posiadają nadwyżki niektóre deficyty. Nie ma tutaj znaczenia czy państwo to duża gospodarcza czy mała. Nawet, gdybyśmy szukali powiązań pod względem geograficznym nie występuje takowe. Grecja zaliczana zawsze do outsiderów finansowych posiadała nadwyżkę budżetową. Nie da się tez utworzyć podziały na starą i nową UE jak również na państwa strefy euro i państwa, które do niej nie należą.

Rysunek 1 Saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2018 r. [% PKB] / Bankier.pl na podstawie danych Eurostatu

Najgorzej wypada Cypr -4,8% druga jest Rumunia -3% kolejno Hiszpania i Francja. Po drugiej stronie mamy Luksemburg +2,4%, Bułgarie i Maltę +2% oraz Niemcy jako największa gospodarka UE odnotowała +1,8%.

Świat Bardzo podobne poglądy jak poglądy elit Europejskie wykazują najbardziej rozwinięte gospodarki świata. Świat zadłuża się coraz bardziej. Na wykresie 3 zaprezentowana jest zmiana roczna długu publicznego dla grupy G20, ostatni badany okres 2020 bądź 2019. Jedynie Meksyk nieznacznie zmniejszył % zadłużenie r/r, pozostałe państwa zwiększyły swój udział. Rekordzistą na skalę światową jest Japonia tutaj dług wynosi przeszło 250%. Jednakże rząd Japonii dług zaciąga prawie w całości u swoich obywateli dlatego jest mała obawa o niewypłacalności kraju. 300 225 150

75 0 r a y y a a a y a k a a a a o ki e a e a a a a a ni och apu ani nad ncj zon tyn tani Eur fry zyli m c Indi hin ndi ksy ari iow rcj ezj rali yjsk osj o ł u on st d a e ajc n g C la R e A ra n c e p Ka Fr p W in i y T a z o j a r f d M w łu N J d Au a u B S His Ho dn Arg a B tre owe In S Sz Po je S ni a lk Z e a bi i y d e a n r u W ł a Ar Ko Po St a k i bl pu Re Ostatni Poprzedni

Wykres 3 Dług publiczny w % w grupie G20. Źródło https://pl.tradingeconomics.com/country-list/government-debt-to-gdp? continent=g20 Opracowanie Własne

Na koniec jeszcze możemy przywołać dane historyczne dot. długu w US od 1790 roku wykres 4. Widzimy dobitnie, że w historii US musiały borykać się z większym długiem niż obecny. Ogromne wzrosty dotyczyły wojem jednakże od raku po ich ustaniu dług wracał do poziomów poniżej 30%. Obecnie prowadzona polityka US ma na celu ciągłe zwiększanie długu publicznego. Ciągłe zapożyczanie się jest obecnie napędem wzrostu gospodarczego. Obecny prezydent US zapowiedział kolejne programy stymulujące do może jeszcze bardziej przyspieszyć ten proces.

Wykres 4 Dług publiczny w 2

Źródła: ▪ Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DZ.U. z 2019, poz. 869, ze zm), art. 72-73 ▪ Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2019, poz. 869 ze zm.), art.: 1, 4, 7, 36, 52, 76, 86, 110, 113, 118, 142, 174, 182, 212. https://www.bankier.pl/wiadomosc/Zadluzenie-Europy-zbliza-sie-do-100-proc-PKB-

▪

8041276.html https://ec.europa.eu/eurostat

▪

bankier.pl

▪

stat.gov.pl

▪

▪ Art. 216 ust. 5 Konstytucji RP

x...