Dwudziestolecie międzywojenne - Historia prawa PDF

Preview

Summary

Dwudziestolecie międzywojenne - Historia prawa...

Description

I. Dwudziestolecie międzywojenne     



 

  

       

1. John Maynard Keynes Keynes postrzegał swoją teorię jako uwspółcześnienie klasycznego liberalizmu ekonomicznego (musiał ją dostosować do realiów Wielkiego Kryzysu) Jego poglądy stały się podstawą doktryny państwa dobrobytu Keynesizm nie kwestionuje indywidualizmu i wolnej konkurencji, ale zarządzanie popytem przez instytucje państwowe, aby zasady wolnorynkowe mogły działać bez zakłóceń Zakwestionowanie zdolności gospodarki do samoregulacji i tego, że sama zawsze dąży to równowagi między poziomem oszczędności a poziomem inwestycji Mechanizmy wolnorynkowe nie są same w stanie wyprowadzić gospodarki z kryzysu. Jest do tego potrzebny interwencjonizm państwowy polegający na przyjęciu na siebie (państwa) roli podmiotu gospodarczego, inwestycjach publicznych czy zaciąganiu pożyczek publicznych – wszystko to zwiększa ilość pieniędzy w obiegu, a tym samym ożywia gospodarkę Instrumenty podatkowe jako sposób likwidacji nadmiernych dysproporcji majątkowych i kierowanie pozyskanych w ten sposób dochodów z powrotem na rynek 1. Ogólna teoria zatrudnienia i procentu pieniądza Franklin Delano Roosevelt Twórca programu odbudowy gospodarki „New Deal” opartego o założenia keynesizmu New Deal miał na celu pobudzenie gospodarki i nastrojów społecznych po Wielkim Kryzysie poprzez uczynienie z administracji państwowej narzędzia korygowania mechanizmów rynkowych tak, by prawa rynku działały na korzyść społeczeństwa i stymulowały wzrost gospodarczy Uporządkowanie emisji pieniądza, zniesienie wymienialności dolara na złoto, wprowadzenie rządowych kredytów dla banków, ustalenie płac minimalnych, kontrola uczciwej konkurencji Najtrwalszym osiągnięciem New Deal, który pozostał do dziś, było wprowadzenie systemu ubezpieczeń społecznych FDR określał New Deal jako liberalna odpowiedź na niebezpieczeństwa związane z destabilizacją sytuacji gospodarczej (powoływano się na wzrost tendencji autorytarnych w Europie, które spowodował kryzys) 2. Republikańskie państwo konstytucyjne po I wojnie światowej Zasada suwerenności ludu głosząca, iż cała władza należy do społeczeństwa i jest ona wykonywana przez wybranych przedstawicieli Podział władzy według koncepcji Monteskiusza Wpływ obywateli na władzę ustawodawczą (dzięki wyborom i demokracji bezpośredniej) oraz proporcjonalny system wyborczy (jego negatywna konsekwencją była często niemożność uformowania większości) Odwołanie do konstytucji jako najwyższego aktu normującego relacje między organami władzy i zawierającego katalog podstawowych praw obywatelskich Wprowadzenie odpowiedzialności politycznej i prawnej organów administracyjnych (umożliwiało obywatelom, których prawa były naruszone, wejście na drogę sądową) Decentralizacja terytorialna (rozwój samorządu lokalnego) i rzeczowa (powstawanie zakładów administracyjnych jak szkoły, muzea, biblioteki) Wzrost politycznej zaangażowania obywateli Mnogość poglądów i interesów prowadziła do rozdrobnienia politycznego, co mogło zmierzać do autorytaryzmu czy nawet totalitaryzmu

3. Elityzm Elityzm to teoria wyjaśniająca, w jaki sposób władza w państwie dostaje się zawsze w ręce pewnych grup. Z kolei elitaryzm uznaje już konkretną grupę (np. mędrcy, wojskowi) za predestynowaną do objęcia władzy, negując polityczne prawa innych Vilfredo Pareto: o ludzkich działaniach decyduje przede wszystkim nasze wyposażenie biologiczne – podobnie jak zwierzęta kierujemy się instynktami  Motywacja do podejmowania działań jest wzbudzana poza naszą świadomością dzięki rezyduom (uniwersalnym wzorcom wykorzystywania energii psychicznej, np. skłonność do nawiązywania relacji interpersonalnych czy chronienia samego siebie)  Jako, że kierują nami rezydua, nie mamy kontroli nad większością naszych zachowań (są one jedynie reakcją na bodźce). Jednak jako istoty rozumne nie chcemy tego przyjąć to wiadomości, więc tworzymy derywacje – pozornie logiczne wyjaśnienia uzasadniające poszczególne działania (i zachować przekonanie, że jesteśmy wolni i niezależni od przyrody). Przykładem derywacji jest wiara w Boga



Elity powstają dlatego, że w poszczególnych okresach historycznych pewne rezydua są szczególnie premiowane w społeczeństwie, podobnie jak związane z nimi derywacje (np. społeczeństwo kapitalistyczne jest skoncentrowane na zabezpieczeniu bytu materialnego – rezyduum – co jest tłumaczone powiązaniem bogactwa z wyjątkowymi uzdolnieniami i prestiżem – derywacja)  Elita to grupa ludzi, która w swojej dziedzinie działalności posiada najwyższy wskaźnik osiągnięć. W każdym społeczeństwie mamy do czynienia z wieloma elitami i walką o władzę między nimi.  Sukces w walce o władzę jest zawsze przejściowy, gdyż elita zwycięska coraz bardziej się zamyka i staje się obca społeczeństwu, co prowadzi do rewolucji i ustanowienia nowej elity rządzącej) – jest to teoria krążenia elit  Teoria Pareto była inspiracją dla faszyzmu i krytyków demokracji, gdyż pokazywała, że demokracja prowadzi do tryumfu irracjonalizmu w stosunkach politycznych Gaetano Mosca: zamiast pojęcia elit używał określenia „klasa polityczna” oznaczającą zorganizowaną mniejszość sprawującą władzę nad większością  Podział na rządzących i rządzonych jest potrzebny w każdym społeczeństwie, ale przebiega w oparciu o różne kryteria, np. bogactwo czy zdolności osobiste  Władza klasy politycznej jest umacniana dzięki określonej formule politycznej, czyli zasady legitymizującej jej działania (np. suwerenność ludu)  Główną troską rządzących powinno być stałe reorganizowanie swojej grupy, aby zachować równowagę między stabilnością i innowacją (wprowadzanie nowych osób) 

  

 

4. Carl Schmitt Polityka jest zbiorem przyjacielskich i wrogich relacji między grupami, przez co życie polityczne (także w aspekcie międzynarodowym) staje się potencjalnym polem do konfliktu, w którym celem jest realizacja celów własnych i pokonanie przeciwników Teoria ta prowadzi do stwierdzenia, że rozwiązania pluralistyczne i parlamentarne są nierealne, gdyż nie potrafią sprostać rzeczywistej wrogiej dynamice procesów politycznych Najważniejszym celem państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom (co jest jednym z wielu poglądów zaadaptowanych przez Schmitta z teorii Hobbesa). W związku z tym musi ono być silne i dominujące nad innymi uczestnikami życia politycznego i zapewniać porządek za pomocą strachu Legalność – obowiązek absolutnego posłuszeństwa obywateli i zakaz sprzeciwu Nie da się całkowicie zlikwidować wrogości jednostek wobec siebie i potrzeby



rywalizacji, dlatego trzeba być przygotowanym na stan wyjątkowy (przypominający stan natury u Hobbesa) Jedynym rozwiązaniem w sytuacji stanu wyjątkowego jest wprowadzenie dyktatora, którego władza nie opiera się na prawie, tylko decyzjach (stąd nazwa doktryny „decyzjonizm”) Schmitt definiuje suwerena jako „osobę w państwie uprawnioną do ogłoszenia stanu wyjątkowego” Teologia polityczna; O pojęciu polityczności



To wszyscy znamy z historii i WOSu w liceum

 

5. Faszyzm, nazizm i komunizm...