Egzamin farmakologia opracowany PDF

Preview

Summary

dr hab. Maślanka...

Description

FARMA 1 Biodostępność – 2 przykłady Jest to wartość dawki leku jaka znajdzie się w osoczu po podaniu do ustroju roznymi drogmi. Parametr ten okresla stopien zaawansowania technologicznego leku. Dla sub podanych donaczyniowo=100%. Biodostepnosc okresla pole powierzchni pod krzywa AUC oraz tmax i Cmax. Mamy biodostępność:  

Bezwzgledna -okresla roznice po podaniu leku donaczyniowo a pozanaczyniowo Względna - roznica po podaniu leku w innej postaci niż wzorcowa ,droga podania jest taka sama ale postac leku inna np. tabletki zamiast roztworu a) Wysoka : klarytromycyna, doksycyklina b) Niska : kolistyna, furazolidon

2. MRL – podział + 2 przykłady    

Aneks I- substancje farmakologiczne dla których zostały wyznaczone najwyższe dopuszczalne pozostałości np. antybiotyki: amoksycylina, sulfonamidy, awermektyny, ketoprofen Aneks II- leki, dla których nie jest konieczne wyznaczanie MRL (tzw. substancje bezpieczne): oksytocyna, insulina, neostygmina, atropina Aneks III- substancje farmakologiczne, dla których przyjęto tymczasowe wartości MRL (do 5 lat): gramytromycyna, erytromycyna, piperazyna, morantel, imidokarb, metamizol Aneks IV- leki wycofane ze stosowania u zwierząt żywnościowych; brak możliwości wyznaczenia MRL, ponieważ każda pozostałość stanowi zagrożenie dla zdrowia człowieka (np. związki o działaniu rakotwórczym)- metronidazol, chloroform, chlorpromazyna, choramfenikol, kolchicyna

3. Leki działające na H1 i H2 + 2 przykłady H1 >leki antyhistaminowe: difenhydramina, prometazyna, dimenhydrant Blokuja rec H1 w osrodku wymiotnym >Neuroleptyki: pochodne fenotiazyny(chloropromazyna, acepromazyna), pochodne butyrofenonu (haloperidol, droperidol) tez blokuja H2 terapia wrzodów żołądka : ranitydyna, cymetydyna, famotydyna, nizadyna Antagonisci receptora H2 – obniżają wydzielanie HCl i pepsyny we wszytkich fazach wydzielania żołądkowego 4. Tetracykliny – substancje, zakres działania, działania uboczne Tetracykliny naturalne – tetracyklina, chlortetracyklina, okytetracyklina Tetracykliny modyfikowane – doksycyklina, rolitetracykina, minocyklina, meta cyklina, limo cyklina, ZARKES : G+ i G- tlenowe, seroki zakres DZIAŁ. UBOCZNE: zabużenia żołądkowo-jelitowe, hepato- i nefrotoksyczność, fotosensybilizacja, zabużenia gospodarki białkowej, odkładają się w zębach i kościach MECH. : hamują syntezę białek bakteryjnych, wiążą się z podj. S30 rybosomu 5. Penicyliny naturalne – substancje i droga podania 

penicylina G



 Penicyina prokainowa im  Penicylina klemizolowa?????????????  Penicylina benzatynowa – działa najdłużej do 7-8 dni penicylina V – p.o.

1

Drogi podania: i.m. , s.c. Spektrum : głównie G+, nieliczne G- wrażliwe na B-laktamazy 6. Leki usprawniające pracę serca – 3 substancje (inotropowo +) 



 

Pimobendan – uwrażliwia serce na Ca, szczególnie w miejscach regulatorowych wiązania Ca do troponiny C Oprocz tego rozszerza naczynia bo hamuje fosfodiesteraze II, przeciwzakrzepowe>blokuje tromboksan A2, luizotropowe+, moduluje produkcje cytokin Leki hamujące aktywność fosfodiesterazy III ona rozklada cAMP, a wiec jak duzo cAMP to w sercu >zwieksza przepuszczalność blon kardiomiocytow dla Ca > wzrost w cytoplazmie >wzrost skurcz aleeee w naczyniach troche inaczej bo Ca idzie do mitochondriow wtedy jest go Malo w cyt i jest rozkurcz naczyn> zminiejsznie obciążenia obw wiec sjuuper (amrinon, milrinon, piroksymon, enoksymon) Glikozydy nasercowe np.digoksyna, digitoksyna,gita lina, strofantyna G – hamują pompę Na/K, nadmiar Na blokuje pompę Na/Ca. Powoduje to nadmiar Ca w komórce – większa dostępność dla miofilamentów – silniejszy skurcz B1-adrenomimetyki – dobutamina> selektywny agonista b1 wiec zajebisty silne dzialanie inotropowe + dopamina> mala dawka wpływa na rec dopaminergiczne w naczyniach nerkowych, trzewnych i wieńcowych rozszerza je w większej dawce dziala na B1 a duzych dawkach pobudza już alfa1 naczyn obwodowych = skurcz=wzrost oporu obwodowego a to już jest zle, ale jak w malych dawkach to spoko bo poprawia perfuzje nerek i jest wzrost diurezy > leczenie przednerkowej niewydolności nerek, poprawia skurcze serca. Dopeksamina`

7. Ketamina – właściwości             

Blokuje rec. dla kw. glutaminowego , pobdza receptory opioidowe Anestetyk infuzyjny, dysocjatywny Metabolizowana w watrobie, wydalana przez nerki Wywołuje sen powierzchniowy Dobrze znosi ból somatyczny, słabo trzewny Podnosi napięcie mięśni Nie znosi odruchów Stymuluje ukł sercowo-naczyniowy Slabo depresyjnie na oddechowy Nasila wydzielanie w śliniankach Ma 5-krotnie wyższy indeks terapeutyczny niż barbiturany Stosowany i.v. u dużych zwierząt; i.m., i.v., s.c. u małych Stosowana w skojarzeniu z benzodiazepinami, pochodnymi agonistami(klonidyna,metyldopa)

butyrofenonu(ksylazyna),

α2-

8. α2-agoniści – substancje i właściwości Substancje : ksylazyna, medetomidyna, detomidyna, romfidyna, klonidyna, metyldopa, deksmedetomidyna Właściwości:       

Pobudza rec alfa2 w oun Efekt uspokajająco-nasenny, przeciwbólowy i miorelaskujący, wymiotny Stosowany w premedykacji, cesarka u psow, indukcja wymiotow u kotow, morzyska Antagonista to atipamezol, johimbina Synergizm z neurodepresyjnymi Niepozadane: spadek temp, cis , motoryki, insuliny, odech, zaburzenia serca, poronienia, wzrost diurezy UWAGA przy cukrzycy odwodnieniu i padaczce!

9. Trzy substanje aktywujące receptory metabromowe α1 – fenylefryna,tymazolina, mitodryna β1 – dobutamina, dopamina, dopeksamina alfa2- klonidyna ,metyldopa, ksylazyna (rec typu hamującego) M – acetylocholina, metacholina, karbachol???

2

Pobudzenie receptorów metabotropowych prowadzi do zwiększenia lub zmniejszenia tzw. przekaźników II rzędu (cAMP, DAG, IP3) poprzez aktywacje białek G; przykłady: receptory alfa i beta- adrenergiczne (adrenalina) , dopaminergiczne (dopamina), serotoninergiczne (serotonina), muskarynowe(acetylocholina, pilokarpina) Alfa1- fosfolipaza- wzrost IP3 i DAG Beta1- cyklaza adenalowa- wzrost cAMP 10. Inhibitory COX i 3 właściwości NLPZ Inhibitory COX – aspiryna, ketoprofen, ibuprofen, flurbiprofen Właściwości NLPZ – p. gorączkowe, p. bólowe, p. zapalne 11. Parasympatykolityki – substancje i właściwości Substancje – atropina, skopolamina, glikopyrolat Efekt farmakologiczny :      

Zwiotczenie mm gładkich p. pokarmowego, pęcherza moczowego, dróg żółciowych, oskrzeli Hamowanie wydzialania ślinianek, gruczołów potowych, łzowych i oskrzelowych Rozszeżrzenie źrenic, porażenie akomodacji Tachykardia Działanie na OUN : pobudzenie po atropinie, uspokojenie po skopolaminie Działanie przeciwwymiotne

Zastosowanie:    

Jako leki antyspastyczne i spazmolityczne Jako leki przednarkotyczne W okulistyce ( atropina 1-2 %; homatropina w 2-5 %) Zatrucia przebiegające z silnym pobudzeniem ukł. Parasympatycznego

12. Awermektyny – substancje, mechanizm działania i spektrum Substancje – iwermektyna, doramektyna, eprinomektyna, selamektyna, abamektyna Spektrum- stawonogi (gzy, wszy , larwy much) ,nicienie żołądkowo-jelitowe i płucne (nie działają na przywry,tasiemce i pierwotniaki !) Wpływaja na kanały Cl bramkowane glutamina i GABA, blokując pre i post synaptyczny transfer jonow chlorowych przez blone kom. Doprowadza to do niekontrolowanej aktywności ośrodkowego i śmierci pasożyta. Ograniczją kontakt ze ścianą jelita Aktywacja rec. GABA – otworzenie kanałów ClHiperpolaryzacja Zaburzenia ukł. Nerwowego Zgon pasożyta 13.Objętość dystrybucji - parametr farmakokinetyczny charakteryzujący dystrybucję leku w organizmie. Definiuje się ją jako hipotetyczną objętość płynów ustrojowych, potrzebna do rozpuszczenia calej dawki leku wprowadzonej do ustroju tak aby uzyskac stezenie, jakie ta substancja wykazuje we krwi. Calkowita ilość sub lecz w org/ jej stezenie zmierzone we krwi Duza obj> lek latwo przenika do tk barbiturany Mala> trudno np. penicyliny, cefalosporyny, mannitol

14. Antybiotyki jonoforowe 

monezyna

3

    

salinomycyna narazyna lazalocid maduramycyna semduramycyna

MONEZYNA – nie stosować / toksyczne dla koniowatych Wskazania: zmniejszenie występowania ketozy u krów mlecznych i jałówek 1.

Mają szeroki zakres działania

2.

Działają na zew. Komórkowe sporozoity i merozoity; wew. Komórkowe merozoity i prawdopodobnie formy płciowe

3.

Ograniczają liczbę sporozoitów a tym samym zmniejszają liczbę powstających z nich schizontów

4.

Mają niski współczynnik terapeutyczny

5.

Nie wpływają na rozwój oporności ; oporność rozwija się powoli; istnieje częściowa oporność krzyżowa wewnątrz gurpy

6.

Unikac stosowania u indykow i niosek

7.

Dozwaczowo

8.

Efekt: zmieniejszenie populacji drobnoustrojow G+ >zmiejszenie liczby bakteri produkujących octany i maslany a zwiekszenie tych od propionianow które SA prekursorami glukoneogenezy> poprawa metabolizmu> zmniejszenie cial ketonowych > wiecej glukozy w osoczu > spadek ketozy

15. Fluorochinolony – 5 substancji i farmakokinetyka I gen – kw. nalidyksowy II gen – flumechina III gen – enrofloksacyna, ciprofloksacyna, marbo, iba, sis, pe , o IV gen – difloksacyna Beztlenowe – pradofloksacyna, moksyfloksacyna, klinafloksacyna Farmakokinetyka:  Wchłaniają się szybko i łatwo po podaniu p.o. i parenteralnym  Biodostępność > 80% ( u przeżuwaczy mieso Albendazol i fen> bydlo PRAZIKWANTEL – podstawowy lek EPSIPRANTEL Mechanizm :

4

Powoduje natychmiastowy tężcowy skurcz mm pasożyta prowadzący do utraty jego zdolności przyczepiania się do tk żywiciela, szybka wakuolizacja i uszkodzenie powłok u tasiemców co prowadzi do ich śmierci Spektrum PRAZIKWANTEL – larwy i dojrzałe Taenia, Dipilidium caninum, Bąblowiec -> PSY I KOTY Monezia, Stilesia, Avitelina -> owce ( skuteczny na przywry płuc i jelit, fascioloza) EPSIPRANTEL – Dipilidium caninum, taenia, bąblowiec

Mniej skuteczny przy inwazjach prywr NIKLOZAMID Mechanizm: - Hamuje adsorpcję glukozy przez tasiemce - zaburza fosforylację oksydacyjną w mitochondriach, co blokuje cykl Krebsa i prowadzi do nagromadzenia się kw mlekowego, który zabija pasożyta Spektrum: Taenia i dipilidium caninum – PSY I KOTY Monezia – PRZEŻUWACZE Anoplobephala – KONIE 17. Substancje używane w premedykacji + po 2 efekty ich mechanizmy Pochodne fenotiazyny: acepromazyna, chloropromazyna, promazyna, prometazyna – sedacja, działanie przeciwwymiotne Pochodne butyrofenonu: azaperon, droperidol – działanie uspokajające i przeciwwymiotne α 2- agoniści : ksylazyna, medetomidyna – uspokajająco-nasenne, przeciwbólowe, miorelasujące, wymioty Ksylazyna- alfa 2 agonista Działanie farmakologiczne: - obwodowo wywołują spadek ciśnienia krwi i bradykardię - ośrodkowo wywołują działanie uspokajające i przeciwbólowe Acepromazyna- Blokują receptor D2- uspokojenie Blokują receptor D1- zwiększone napięcie mięśiowego Działają obwodowo i ośrodkowo adrenolitycznie i obwodowa cholinolitycznie- rozszerzenie naczyń krwionośnych. Przciwhistaminowo- przeciwwymiotnie Diazepam- wiążą się z receptorem GABA i powodują hyperpolaryzację anksjolityczne przeciwdrgawkowe nasenne

18. Glikokortykosteroidy – 5 przykładów(2 wziewne) i zastosowanie Prednizon, prednizolon, kortyzon, budezonid, flutikazon, beklometazon – trzy ostatnie wziewne Zastosowanie: 

Transplantologia



Niedoczynność kory nadnerczy



Stany zapalne miejscowe i ogólne



schorzenia z autoimmunoagresji



reakcje alergiczne – wstrząs, świąd

5

19. Ksylazyna , mechanizm Ksylazyna należy do α2-agonistów Pobudza receptory α2-adrenergiczne w OUN (a to SA autorec) Działanie – uspokajająco-nasenne, mierelaksujące i przeciwbólowe, rzyg 20. Substancje w chorobie wrzodowej i mechanizmy Hamowanie wydzielania soku żołądkowego  



Leki parasympatykolityczne: atropina (zmniejsza obj wydzielanego soku żołądkowego i równocześnie pesyny i sluzu) pirenzepina (antagonista rec M1 hamuje wybiorczo wydzielanie HCl, hamuje gastryne i dziala spazmolitycznie Antagonisci H2: Obniżają wydzialnie HCL i pepsyny we wszyskich fazach wydzialania żołądkowego. Cymetydyna Ranitydyna Famotydyna Nizatydyna Inhibitory pompy protonowej: Omeprazol Pantoprazol Lanzoprazol Rabeprazol Esomeprazol

Hamują czynny transport jonów H+ z komórek okładzinowych do światła żołądka Hamowanie aktywności cytochromu P450



Mizoprostol – ester metylowy analogu PGE1 Hamuje wydzialnie kw solnego stymulowane przez różne czynniki; nasila wydzialanie śluzu.



Środki osłaniające Sukralfat – ulega dysocjacji do sulfonowanej sacharozy i Al(OH)3, ona polimeryzuje i staje się lepka gesta pasta Związki bizmutu



Terapia wrzodziejącego zapalenia j. grubego Mesalazyna Sulfasalazyna Olsalazyna

Hamuje wytwarzanie mediatorow stanu zapalnego, skuteczność zależy od stężenia leku w j. grubym

21. Substancje na odruch wymiotny!!!!! Przeciwwymiotne: Antagoniści H1 – difenhydrat, difenhydramina, prometazyna Antagoniści D2 – metoklopramid, domperydon Antagoniści 5-HT3 – dolasetron, ondansetron, tropisetron, granisetron Parasympatykolityki – skopolamina Antagoniści NK1 – maropitant, blok receptora dla substancji P Leki wymiotne o dzialaniu obwodowym: Nasycony NaCl, wodny roztwor siarczanu miedzi, wyciagi z korzenia wymiotnicy Leki wymiotne o dzialaniu ośrodkowym: Apomorfina (agonista rec D2, odtrutka nalokson), ksylazyna 22. Substancje rozkurczające oskrzela różne + mechanizmy β2-adrenomimetyki – salbutamol, fenoterol, klenbuterol pobudzanie rec. β2

6

leki przeciwzapalne (SLPZ i NLPZ) – poteguje bronchodilatacyjny wpływ adrenaliny i srodkow B-adrenomimetycznych, tlumi spastyczne dzialanie leukotrienow, zmniejsza koncentracje eozynofilow w plucach, hamuje uwalnianie mediatorow Parasympatykolityki – ipratropium, glikopyrolat, atropina Blokada rec muskarynowych Metyloksantyny – teofilina, aminofilina >Hamowanie aktywności fosfodiesterazy – rozkurcz gladkich 23. Analogi PGF i zastosowanie u krów i świń Dinoprost, alfaprostol, kloprostenol Zastosowanie : KROWY  Synchronizacja rui  Ciche ruje  Ciałko żółte rzekomociążowe  Zapalenie macicy ropomacicze  Wywołanie aborcji przy patologicznej ciąży  Indukcja porodu – tydzień wcześniej LOCHY  Indukcja porodów  Zapobieganie syndromowi MMA 24. Leki neuroleptyczne – przykłady, mechanizm działania albo efekty farmakologiczne Pochodne fenotiazyny – acepromazyna, chloropromazyna, propiopromazyna, promazyna, prometazyna Blokują rec dopaminergiczne D2 i D1 Działają adrenolitycznie ośrodkowo i obwodowo oraz cholinolitycznie obwodowo Działanie przeciwwymiotne( przeciwhistaminowe) Efekt: uspokajająco, przeciwwymiotnie, kataleptycznie, spadek metabolizmu, wzrost wydzielania prolaktyny spadek GH, zwiotczenie miesni, spadek T i cis, osłabienie wydzielania w gruczołach trawiennych Pochodne butyrofenonu - butyrofenon, azaperon, droperidol, haloperidol, fluanizon Hamowanie rec dopaminergicznych i adrenergicznych w strukturach podkorowych mózgu Działają hamująco w układzie pozapiramidowym i hamują pobudzające działanie kw glutaminowego W mniejszym stopniu niż pochodne fenotiazyny wpływają na obwodowy AUN Efekt: uspokajająco, przeciwwymiotnie Pchodne tioksantenu – tiokasnten, chlorprotiksen Jak fenotiazyny  25. Aminopenicyliny , spektrum, mech Amoksycylina, ampicylina Mechanizm : hamowanie syntezy ściany komórki bakteryjnej  Przyłączanie do swoistych białek wiążących ( PBP )  Blokowanie transpeptydazy  Aktywacja enzymów autolitycznych i liza bakterii Spektrum : głównie G+ tlenowe, nieliczne G- tlenowe 26. Aktywmność wewnętrzna leku, podaj po 2 przykłady z różnych grup terapeutycznych o dużym i małym wskaźniku. AKTYWNOŚĆ WEWNĘTRZNA LEKU – zdolność do wywołania reakcji fizjologicznej o natężeniu względnym do działania naturalnego mediatora chemicznego 

im wyższa aktywność wewnętrzna leku przy jednocześnie dużym powinowactwie do receptora, tym silniejsze i bardziej wybiórcze działanie

 duże powinowactwo leku do receptora przy braku wewnętrznej aktywności powoduje blokadę receptora 27.Podaj po 1 przykładzie substancji pobudzających 3 receptory metabotropowe. Alfa1 – fenylefryna Beta1 – dobutamina M – karbachol

7

28.Mechanizm działania sympatykomimetyków i 3 przykłady substancji. Alfa 1- pobudzenie receptora – wzrost działania – fenylefryna, metaraminol, metoksamina, mit odryna Skurcz naczyn wzrost cisnienia Alfa2 –pobudzenie powoduje spadek uwalniania NA jako neuromediatora – spadek pobudzenia- klonidyna, ksylazyna, detomidyna, metyldopa Rozszerzenie naczyn tet, zwolnienie serca, inotropowo Beta2 mimetyki – klenbuterol, fenoterol, salbutamol – aktywacja receptora 29. Podaj 3 przykłady substancji działających przeciwarytmicznie i mechanizm działania.  Glikozydy nasercowe- działają chronotropowo i batmotropowo ujemnie. Hamują działalność pompy sodowo-potasowej a co za tym idzie dochodzi do zablokowania wymiennika Na+/Ca2+ skutkiem czego jest zwiększona ilość wapnia w kardiomiocycie i silniejszy skurcz mięśnia. Przeciwdziała arytmiom nadkomorowym  Beta1 antagoniści; blokują receptory dla adrenaliny i noradrenaliny a co za tym idzie zmniejszają częstość pracy serca, siłę skurczu i pobudliwość  acebutolol  atenolol  metoprolol  esmolol  bisoprolol 

Chinidyna- jest to lek, który przedłuża czas trwania potencjału czynnościowego, wydłuża okres refrakcji mięśnia sercowego; działa chronotropowo i inotropowo ujemnie

Lidokaina- zmniejsza automatyzm pracy serca, ale nie spowalnia jego pracy, nie działa chronotropowo i inotropowo ujemnie  Amiodaron- jest to lek który hamuje napływ jonów potasu do komórki kardiomiocytu a co za tym idzie wydłuża okres refrakcji i czas trwania potencjału czynnościowego, dodatkowo zmniejsza automatyzm pracy serca. 30. Podaj 3 kombinacje substancji działające neuroleptanalgetycznie.  Ketamina+diazepam  Ksylazyna + ketamina  Medetomidyna+ butorfanol 

31. Mechanizm pompy protonowej i 2 substancje. Pompa protonowa jest w żołądku i umożliwia tworzenie kwasu solnegow sposób czynny pompuje jany wodorowe pochadzące z komórek okładzinowych, które po połączeniu się z jonami Cl- będą tworzyły kwa solny. Inhibitory tej pompy stosowane w chorobie wrzodowej to: omeoprazol, lanzoprazol, pantoprazol, esomeprazol 32.Podaj 2 substancje zależne od czasu i mechanizm działania. Większość antybiotyków beta-laktamowych, są skuteczne kiedy osiągną stałe umiarkowanie wysokie stężenie substancji czynnej; amoksycylina, ampicylina, karbenicylina. Hamują syntezę ściany komórkowej, przyłączanie do swoistych białek wiążących (PBP), blokowanie transpeptydazy, aktywacja enzymów autolitycznych i liza komórki 33. 4 przykłady sulfonamidów i ich mechanizm działania.  Sulfacetamid  Sulfanilamid  Sulfatiazol  Sulfametazyna  Sulfaguanidyna  Sulfizoksazol  Sulfadiazyna  sulfadimetoksyna W normalnych warunkach, w komórce bakteryjnej dochodzi do syntezy kwasu dihydrofoliowego (DHF) z użyciem PABA i kwasu foliowego. Dostanie się leku do komórki powoduje włączenie w tę syntezę sulfonamidu zamiast PABA i w konsekwencji zahamowanie procesu (przez zablokowanie odpowiedniego enzymu). W wyniku niedoboru DHF komórka bakteryjna nie może produkować nowych nukleotydów i budować nowych nici DNA i RNA. Doprowadza to do zablokowania zdolności rozmnażania się bakterii. SCHEMAT 34. 2 substancje przeciwgrzybicze z różnych grup i mechanizm działania Amfoterycyna B – uszkadza bł kom grzyba Gryzeofulwina – hamuje syntezę chityny i uszkadza RNA

8

Flucytozyna – przeksztalcana w fluorouracyl potem dziala jak metabolit cytozyny prowadzi do zaburzeń syntezy białka Terbinafina – hamowanie syntezy ergosterolu 35. Fenikole - podział, mechanizm działania. Hamuje syntezę białek bakteryjnych, wiąże się z podjednos...