Emocje i motywacje wykłady PDF

Preview

Summary

emocje i motywacje wazne notatki przydatne przy egzaminie z e.martynowicz, wszytko KRYMINOLOGIA 1 ROK 1 STOPNIA UG...

Description

Emocje i Motywacje – wykład pierwszy – 18.02.2008. I „Filozofia Emocji” 

XIX wiek – William Jamek – „Czym są emocje?”



Filozofia grecka – racjonalna – świat jest uporządkowany, logiczny, rządzony przez pewne ogólne systemy. Odpowiedź racjonalna dla emocji jest niekorzystna (emocje sprzeczne z racjonalnością) Teoria Solona – metafora Pana (rozum) i niewolnika (emocje) Emocje posiadały niższy status niż procesy racjonalne (postrzeganie). Emocje – mniej zorganizowane, chaotyczne, niegodne zaufania, niebezpieczne dla podmiotu. Emocje i rozum – dwa odrębne rodzaje naturalne, nie sposób jest ich zintegrować. Emocje – gorszy rodzaj rozumu (zaburzone spostrzeganie, zniekształcony osąd) By nadać większe znaczenie emocjom w późniejszym czasie stworzono pojęcie inteligencja emocjonalna Filozofia starożytna nie lekceważyła emocji (ważny proces) – zamiast słowa emocje używano wyrazu „namiętności” (emocje i uczucia) Platon – właściwości duszy: rozum, temperament, pożądliwość. o Zwolennik idei „Pana i niewolnika”. o Metafora rydwanu ponoszącego przez rumaki (emocje), które musi kontrolować woźnica (rozum) Arystoteles – wyodrębnił samodzielną kategorię emocji. o „Emocje jako to, co prowadzi do takiej odmiany stanu człowieka, że upośledzona zostaje jego zdolność oceny i czemu towarzyszy przyjemność i ból” o Definicja złości: „Dojmujące pragnienie jawnej zemsty za jawną i nieuzasadnioną obrazę nas samych lub naszych przyjaciół. Złość jest zawsze skierowana ku komuś np. ku Kleonowi, a nie ku całej ludzkości. Złości towarzyszy niemal zawsze uczucie fizycznej przykrości. Powodem złości jest zniewaga, akt pogardy, złośliwości, bezczelności, a nieodłącznym komponentem jest komponent chęci zemsty.” (Uwzględnia komponent poznawczy – spostrzeżenie zniewagi, kontekst społeczny, tendencje behawioralne – pobudzenie fizjologiczne) o Źródła złości: Dyskomfort fizyczny bądź psychiczny np. nędza, niewdzięczność, wojna. (Szerszy kontekst egzystencjonalny) o Arystoteles rozważa emocje w kontekście etycznym (złość – naturalna reakcja na zniewagę; odwaga – rozważna w kontekście strachu) o Emocje niezbywalny element dobrego życia. Nie można żyć dobrze nie doświadczając emocji. Analizy etyczne wymagają rozważania emocji. Stoicy (nazwa od bramy budynku, w którym mieściła się ich siedziba) o Analizy etyczne wymagają rozważania emocji. o Emocje – oceny (aspekt poznawczy) – błędne spostrzeżenia, sądy, które ludzi unieszczęśliwiają. Emocje zjawisko niekorzystne. o Świat nieprzewidywalny, składa obietnice na wyrost. Emocje niemożliwe do spełnienia. Oczekiwania zostają zawiedzione. Żywiąc emocje łudzimy

       





1







się. Z tego powodu należy wystrzegać się emocji. (Apateia – nie reagowanie emocjami, spokój). Bezcelowość przywiązywania się. o Emocje negatywne są konsekwencją pozytywnych. Średniowiecze o Badania paramedyczne – stwierdzono, że humor, temperament można odgadnąć dzięki wydzielinom ciała np. żółci, flegmy, które są podłożem dla emocji. (Emocja nie pochodzi tylko od bodźca, każdy z nas ma własną predyspozycje do emocji – „Lękliwość – tak jak skłonność do przeziębień” Cyceron) o Emocje – czynnik wolicjonalny – panowanie nad emocjami przez wolę. Osobę konstytuuje rozum i wola. o Emocje, namiętności, pożądliwość – nacechowane negatywnie (np. chciwość, zazdrość, gniew), ale są też stany pozytywne: wiara, nadzieja, miłość. Kartezjusz – filozofia nowożytna (XVI / XVII). Racjonalista. Zafascynowany logiką i matematyką. o Sformułował dualistyczną teorię rozumu (rzecz rozciągła – zajmuje miejsce w przestrzeni – materia; rzecz myśląca – nie zajmuje miejsca w przestrzeni) o Napisał „Traktat o namiętnościach duszy” o Rozum – funkcja umysły. Emocje – wymagają połączenia duszy i ciała. (Rozum i ciało spotykają się w szyszynce) o Emocje pewny rodzaj namiętności duszy, na które składają się spostrzeżenia (aspekt poznawczy) i uczucia (aspekt afektywny) o Namiętności są wywołane przez ruch życiowych tchnień (ruch drobnych cząsteczek krwi) o Uczucia i namiętności powodują, że nasze oceny są bałamutne i niejasne. o Kartezjusz nie dowierzał namiętnościom i zmysłom („Zmysły mylą nas zupełnie”) o Funkcje emocji:, „Aby rozniecić w sobie odwagę i wyzbyć się strachu, nie wystarczy tylko chcieć, ale trzeba jeszcze postarać się odnaleźć i rozważyć powody, przedmioty czy przykłady, które przekonują nas, że zagrożenie nie jest takie wielkie, że zawsze bezpiecznie jest bronić się niż uciekać, że zwycięstwo przysporzy nam chwały i radości zaś ucieczka nie może przynieść nic prócz wstydu” (Trzeba uruchomić proces poznawczy – powoduje to, że kontrolujemy emocje) o „Cały pożytek z namiętności polega na tym, że potęgują one i utrwalają w duszy myśli godne zachowania, które bez tego łatwo mogłyby ulec zatarciu. Szkoda powstaje wtedy, gdy namiętności podsycają owe myśli bardziej niż to jest konieczne lub, gdy wzmacniają to, czego nie warto rozpamiętywać” o Sześć namiętności prymitywnych – zdumienie, miłość, nienawiść, pożądanie, radość, smutek. (Według współczesnej psychologii są to emocje podstawowe, do których zaliczany są jeszcze wstręt i złość) o Koncepcja Kartezjusza cieszyła się dużą popularnością Baruch Spinoza (1632 – 1677r.) Holandia. Stoik. o Uważał emocje za pewną formę myśli, które najczęściej prowadzą do błędnej interpretacji wydarzeń – powoduje to ból, cierpienie.

2

Uważał, że emocje są emocjami naszej prawdziwej natury, są spontaniczne, wyostrzają świadomość, wzmacniają poczucie aktywności (funkcja motywacyjna) Oświecenie – epoka racjonalna, tępiła wszystko to, co irracjonalne. Dawid Huem – o Emocje – źródła postępowania (funkcja motywacyjna) – postępowanie pozytywne i negatywne. Wiążą się z stycznością. W centrum rozważań filozofia, darzona szacunkiem. o Huem podjął próbę rozważenia relacji między emocjami i racjonalnością o Idee – spostrzeżenia, wyobrażenia itd. – kategorie poznawcze. o Emocje należy umieścić w łańcuchu przyczyn i skutków. W łańcuchu wyjaśniającym zachowań osoby trzeba umieścić emocje (zrównał je razem z wrażeniami zmysłowymi np. wrażenia, spostrzeganie) o Proces poznawczy np. idea wywołuje wrażenie emocjonalne, które wywołuje inna idee np. myśl, że zrobiliśmy coś wartościowego pociąga za sobą przyjemne wrażenie dumy, która następnie pociąga za sobą idee „Ja” (to ja sam zrobiłem coś pozytywnego) o Emocje nie mogą być rozważane w kategoriach czegoś przyjemnego tylko powinny być rozpatrywane w szerszym aspekcie (kompleks idei) o Huem odkrył poznawczy aspekt emocji. Wymiar emocji – intencjonalność (odnoszą się zawsze do czegoś) o Huem znał się dobrze z ekonomistą A. Smith’em – mieli taką sama koncepcję – uczucia są podstawą moralnego postępowania – współczucie kontroluje egoizm. Immanuel Kant (1724 – 1804) Niemcy. Obrońca rozumu, racjonalista, oświeceniowiec. o Inklinacje emocjonalne (dziś emocje + nastroje + sentymenty + pragnienia = procesy afektywne) o Uważał, że nic wielkiego na świecie nie powstało bez udziału emocji (zaangażowanie, proces motywacyjny) Wiek XX – powstały dwa kierunki dyskusji nad emocjami o Anglosaska – indywidualistyczna – emocje – procesy niższego rzędu. Preferuje logikę, racjonalizm. Emotywizm – kwestie emocji nie mają znaczenia, nie są weryfikowalne. Tematykę emocji przejęła psychologia, która wyodrębniła się z filozofii pod koniec XIX wieku. o Europejska, Kontynentalna – emocje nie budzą lęku. Gotowość do rozważania i akceptowania emocji np. filozofia egzystencjonalny ( nastroje – dostrajanie się do świata – Heidelberg; emocje – strategia radzenia sobie z trudnym światem – Jean Paul Sarte) o

 





II Podstawy właściwości emocji i motywacji. 

Procesy regulacyjne –procesy przy pomocy, których osoba reguluje swoje stosunki z otoczeniem. Osoba reguluje swoje stosunku z otoczeniem. Osoba musi być opisywana w kontekście. Ciągła interakcja pomiędzy środowiskiem a podmiotem. o Procesy fizykochemiczne (komórki – wymiana materii i energii) o Procesy fizjologiczne (tkanki – oddychanie, trawienie) o Procesy psychiczne (znaczenie, jakie nadajemy bodźcom. Proces regulacyjny, który odbywa się o znaczenia bodźca, które musi być przetworzone. Znaczenie bodźca + procesy przetwarzania. Proces ten ma 3

charakter informatyczny – przetwarzanie danych jako jeden proces. Może przebiegać przy różnym udziale świadomości podmiotu - tryb nieświadomy, automatyczny, przebiegający poza uwagą, dzieję się on cały czas; tryb świadomy). Emocje i Motywacje 25.02.2008 Pojęcie nadrzędne – proces psychiczny – procesy regulacyjne. Istnieją jakościowe różnice pomiędzy poznaniem drugim i trzecim (nawiązanie do końcówki wykładu sprzed tygodnia). Poziom te są niesprowadzalne do innych poziomów. Na poziomie trzecim regulacja odbywa się w oparciu o znaczenie bodźca. Musimy zrozumieć system znaczeń.  Współczesne podejście do czynników sterujących zachowaniem: Zewnętrzne Wewnętrzne Stałe Środowisko Osobowość Zmienne Sytuacja Procesy Psychiczne (orientacyjne – poznawcze) (emocjonalne – motywacyjne)  

    





Proces regulacyjny – proces wymiany materii, energii i informacji między organizmem żywym, a otoczeniem - taki, że organizm żywy jest w stanie przetrwać, rozwijać się i rozmnażać. Procesy psychiczne – proces regulacyjny oparty na znaczeniu bodźca. Znaczenie bodźca (S) nie jest obiektywną właściwością, jest reakcją S do innych SS, jest zmienne, jest subiektywne. Proces psychiczny = Znaczenie S + procedury jego przetwarzania Proces psychiczny jest jeden, ale może być realizowany w dwóch trybach (świadomym – objętym kontrolą podmiotu; nieświadomy – poza kontrolą podmiotu) Procesy psychiczne zwane emocjami: o Są one najściślej związane z dobrostanem osoby. One decydują o poczuciu szczęścia i nieszczęścia, zadowolenia i niezadowolenia z życia, komfortu i dyskomfortu. o Decydują o zdrowiu i podatności na choroby (somatyczne, somatopsychiczne, psychiczne). o Sygnały emocji informują innych o stanie podmiotu. Przyjmowanie ich przez innych następuje w drodze procesu empatii (zdolność do reagowania takimi samymi emocjami na widok sygnałów emocji pochodzących od innych – podstawa wszelkich komunikacji) o Kształtowanie emocji jest podstawowym zadaniem procesu socjalizacji oraz wczesnej edukacji. o Emocje organizują zachowanie (w szczególnych przypadkach mogą dezorganizować zachowanie np. sytuacja konfliktu dążeń) o Emocje mają ścisły związek (interakcja) z przebiegiem i efektem procesów poznawczych. Procesy motywacyjne: o Ściśle związane z działaniem. o Organizują zachowanie poprzez wybór celów i kierunków dążeń. 4









o Mają decydujące znaczenie dla rozwoju osobowości oraz dla zakresu w jakim osoba spełnia motyw samorealizacji. o Kształtowanie sfery motywacyjno – dążeniowej jest podstawowym zadaniem procesu socjalizacji oraz wczesnej edukacji. Emocje – Zimbardo. o Badanie nad emocjami przez dłuższy czas były ograniczone (uważano, że emocje działają zakłócająco na funkcje poznawcze, dezorganizują procesy). Długo badano z reguły emocje negatywne głównie gniew i strach (172 książki napisane przez 85lat – dwa razy więcej o emocjach negatywnych; ok. 500 artykułów w ciągu 30 lat – 80% o emocjach negatywnych w tym bez zakresu patologii. Wewnętrzny obserwator – po przeżywaniu średnio intensywnych emocji trwających około 20 minut, przeżuwamy je przez ok. 5 godzin (emocje pozytywne) i 12 godzin (emocje negatywne). Po przeżyciu silnych emocji przeżuwamy je 8 dni (emocje pozytywne) i 44 dni (emocje negatywne). Dlaczego emocje negatywne przeżuwamy dłużej? Ponieważ emocje są ściśle związane z działaniem i uzyskiwaniem celów, a nie z dostarczaniem przyjemności – sygnał „wszystko jest dobrze” jest szybko wyłączany. Przy emocjach negatywnych alarm trwa dopóki trwa zagrożenie. Nie można więc wypierać i zaprzeczać negatywnym emocjom. Druga połowa lat 80 – Nowy Subiektywizm (nowy paradygmat badawczy). Nowe rozumienie definicji emocji. Zmiany ekspresyjne są składowymi emocji. Osoba jest jednością psychosomatyczną (teoria monistyczna). Nie ma sztucznych badań laboratoryjnych, należy badać w neutralnych warunkach. Przykładem dobrego eksperymentu był eksperyment Oatleya i Duncana w 1994 roku. Osoby badane prowadziły pamiętnik na temat swoich emocji (głównie podstawowych – radość, szczęście, smutek, gniew, złość, strach, lęk, wstręt, niesmak). Mieli zapisywać emocje gdy będą one dostatecznie silne – fizycznie i będą powodować myśli, którym nie da się oprzeć. Wyniki: o Zarejestrowana 188 epizodów – 144 (76%) epizody emocji podstawowych (ok. 1 dziennie) o Najmniejsza średnia intensywność – gniew – 5,6 pkt. o Największa średnia intensywność – szczęście – 7 pkt. o 11% - emocje o największym natężeniu. o 9% - emocje trwające krócej niż minutę. o 33% - emocje trwające dłużej niż 30 minut. o Długość emocji niezależna od ich rodzaju (wyjątek gniew, który szybko gaśnie). o Nie wykazano różnic pomiędzy kobietami, a mężczyznami (jedyna różnica jest taka, że kobiety częściej odczuwały szczęście) o Najczęściej ludzie rejestrowali szczęście i gniew. o Ułożono listę sytuacyjnych wyzwalaczy (osiągnięcie celu lub wzrost prawdopodobieństwa jego osiągnięcia; strata; frustracja; konflikt celów; wstręt na coś toksycznego) o 69% emocji można trafnie przewidzieć na podstawie sytuacji. o W 103 (55%) przypadków źródłem emocji były inne osoby. W 14 – działanie samego podmiot. W 9 – przypomnienie sobie czegoś. W 12 było efektem lektury lub telewizji. W 27 przypadkach inne czynniki, a w 3 osoby nie umiały określić skąd się biorą emocje. 5

Uzależnienie emocji od relacji świata zewnętrznego. Psychiczna reprezentacja emocji – uzależnienie od świata wewnętrznego.  Analiza językowa – 112 osób miały określić czy podana emocja jest negatywna czy pozytywna (z 213 kategorii językowych). Na 30 terminów 20 to były emocje negatywne, które sa lepiej rozpoznawane (zależy to też od nastroju osoby)  Emocja (łac. ex movere – ruszać z miejsca, wypychać na zewnątrz; z fr. emovoir – wzruszać). Emocjonalny – skłonny do wzruszeń. Wyraz emocje po raz pierwszy pojawił się w XVIII wieku w Anglii (Emotion – emocje tłumu, zamieszki – pierwotnie emocje na zewnątrz, a później wewnątrz). W języku polskim występowały słowo „uczucia”, „czuć” (XIV w.) – wspólny rdzeń z czasownikiem „czuwać” (poznawcze „czuć” – rozumieć coś).  Rzeczownik „Emocja” odnosi się do stanów fizjologiczno – motywacyjnych. Proces, który nazywamy emocją odnosi się do określonych zmian fizjologicznych i gotowości do działania.  „Uczucie” odnosi się do stanu świadomości. Jest to subiektywna reakcja akceptowania czegoś lub odrzucania np. uczucie obrzydzenia, estetyczne. Uczucia są to doznania od strony ciała np. uczucie zimna lub gorąca. Uczucia są dostępne wewnętrznej obserwacji – tylko u ludzi. Zwierzęta doświadczają emocji np. strachu.  Emocje maja naturalną tendencję ekspresji – ujawniają się na zewnątrz.  Uświadomione uczucie strachu może być składową emocji. Świadomie żywione uczucia to stany świadomości. Pierwszeństwo mają uczucia, skupiamy na nich uwagę (mają tendencję do odgrywania głównej roli, łatwo wypierają inne stany świadomości).  Nie wystarczy chcieć, żeby opuścił nas strach – emocje nam się przydarzają, nie możemy zapobiec by się pojawiały, nie możemy nimi manipulować. Jedyne, co możemy zrobić to wystawić się na działanie bodźców, poszukać kontekstu.  Definicja emocji (Klaus Schever): emocje to sekwencja wzajemnie powiązanych i zsynchronizowanych zmian wszystkich subsystemów organizmów: przetwarzania informacji, pobudzenia fizjologicznego, wykonania, działania i monitorowania w odpowiedzi na zewnętrzne i wewnętrzne bodźce, jako ważnego z punktu widzenia centralnych zadań podmiotów.  Przy złożonych schematach wystarczy niewielka zmiana by wywołać spontaniczne reakcje.  Emocje jako epizod powstają wciąż od nowa – charakter procesu – ciągłe tworzenie się.  Pięciofazowa sekwencja oceny (pięciofazowy model oceny bodźca): o Czy bodziec jest nowy czy już istniał? o Czy bodziec jest przykry czy przyjemny? o Jak bodziec wpływa na realizację celów? o Na ile podmiot posiada kontrolę? Jak się ma bodziec do „Ja” podmiotu? Do norm? 

Emocje i motywacje – wykład

5.03.2008

(...)  tu się spóźniłam, jak ktoś może, to niech uzupełni :P 6

Emocje powstają nagle, są spontaniczne i mają krótki czas trwania. Definicja Emocji Clausa Scherera: Emocje jest to sekwencja wzajemnie powiązanych, zsynchronizowanych zmian wszystkich substystemów organizmu:  Przetwarzania informacji  Pobudzenia fizjologicznego  Wykonania (proces motywacyjny)  Działania  Monitorowania  Subiektywnego odczuwania ...w odpowiedzi na OCENĘ wewnętrznego lub zewnętrznego bodźca jako ważnego z punktu widzenia centralnych zadań i interesów podmiotu „concern” – coś, co dotyczy istotą tej definicji jest stwierdzenie, że EMOCJA TO OCENA.  Emocja tworzy pewien wzorzec zmian, który jest zsynchronizowany, praktycznie i fizycznie zmainy mogą być niewielkie.  Emocja to epizod trwający w czasie.  Emocja zachodzi od nowa.  Emocja to proces – nie jest statyczna. NAZWA EMOCJI TO TYLKO POJĘCIE, KAŻDE PRZEŻYCIE NP. STRACHU JEST ZUPEŁNIE NOWĄ EMOCJĄ W ODPOWIEDZI NA RÓŻNE BODŹCE. Claus Scherer: To wszystko dzieje się bardzo szybko. Należy sobie wyobrazić pięciofazową sekwencję kroków, pięciofazowa sekwencja oceny bodźca, która ko…ń…czy się emocją: 1. identyfikacja bodźca – czy bodziec jest nowy? Np. nowy 2. czy sam w sobie jest przyjemny, czy przykry? Np. przykry 3. Jak wpływa na realizację celu? Np. Niezgodny z celem 4. Na ile podmiot radzi sobie z bodźcem? Np. Duży poziom kontroli 5. Jaka jest relacja bodźca do ja? – ocena całościowa Np. sprzeczne z ja PRZYKŁADY:  1. nowy + 2. przykry + 3. niezgodny z celem + 4. duży poziom kontroli + 5. sprzeczne z ja  GNIEW  1. nowy + 2. przykry + 3. niezgodny z celem + 4. niski poziom kontroli + 5. sprzeczne z ja  STRACH Ta ocena ma charakter NIECIAGŁY. Jeżeli bodziec dalej trwa, to może podlegać dalszej ocenie. Ocena wyznacza treść emocji i natężenie. FUNKCJA EMOCJI  POŚREDNICZENIE POMIĘDZY „WEJŚCIEM” A „WYJŚCIEM” NA PODSTAWIE TEGO, CO MA ZNACZENIE: S emocja  R S O (właściwości osoby)  R (behawiorzym) Może też być pośredniczone procesami poznawczymi: S poznanie  R

DWA TYPY PROCESÓW POŚREDNICZĄCYCH:  Afektywne  Poznawcze DWA TYPY PROCESÓW POŚREDNICZĄCYCH: Semocja R Procesy afektywne: 7

Szybkie reakcje Odruchy bezwarunkowe i wyuczone warunkowe to procesy szybkie – te są podobme  Wzorzec reakcji jest przygotowany (nie musimy sięgo uczyć)  Energia może być znomizowana natychmiast  W przeciwieństwie do odruchów warunkowego i bezwarunkowego następuje odroczenie (latencja) reakcji przez emocje  Przy silnych emocjach odroczenie może nie wystąpić  Możemy natychmiast zareagować, pierwszeństwo ma szybkość reakcji  Są to reakcje adaptacyjne, chociaż często występują błędy i reakcja może być nieadekwatna do bodźca (często ocena taka występuje na zewnątrz i ex post)  Reakcje afektywne nie są irracjonalne! ZALETY: 1. Podmiot może dokonywać analizy S (proces odraczania), latencja może zakomunikować innym, co się dzieje (emocje widać na zewnątrz), pozwala to na zaangażowanie innych i uzyskanie pomocy) 2. Pozwala zauważać konsekwencje, które również kontrolują emocje, pozwalają one kontrolować sytuacje. 3. Obecność emocji pozwala połączyć bodziec z reakcją i z samym sobą (pozwala na nalaizę siebie), buduje życie wewnętrzne i introspekcję  

Wykład 3 ZJAWISKA AFEKTYWNE „Śniło mi się coś przyjemnego” – to proces afektywny, który nie jest emocją Zjawiska afektywne: AFEKT PIERWOTNY afekt pierwotny – elementarna, pierwotna, globalna ocena obiekty bądź kontekstu sytuacyjnego in plus albo in minus jako bezpośrednia odpowiedź na bodźce zmysłowe bądź bodźce z nimi skojarzone drogą warunkowania afekt pierwotny:  Jest to odpowiedź na bodźce,  Zapis bodźca sensorycznego i afektu  „Zgrzyt żelaza po szkle”  najtrudniej dostępne do wglądu podmiotu  mają powodować skutki regulacyjnych (nie należy ich przeceniać)  skutki mogą być poza świadomością podmiotu  jest w stanie uruchomić reakcje podmiotu zanim on to zauważy np. pierwsze wrażenie – formuje się bardzo szybko, efekt ...