Esej na temat Psychologia jako nauka PDF

Preview

Summary

Otrzymałam maksa z tej pracy...

Description

Psychologia jako nauka Na przestrzeni wieków człowiek jest przedmiotem badań wielu pokoleń naukowców. Ludzkość zna własną historię, pochodzenie, biologiczną naturę, języki i zwyczaje, i w tym znaczeniu psychologia ma osobliwe miejsce. Kiedyś starożytny mędrzec powiedział, że nie ma dla człowieka bardziej interesującego obiektu, niż inny człowiek. W oparciu o psychologię rozwoju leży stały wzrost zainteresowania naturą ludzkiej egzystencji, warunki jego rozwoju i kształtowanie się w społeczeństwie ludzkim, sposobu jego interakcji z innymi ludźmi. Obecnie niemożliwe jest wykonywanie wielu działań, w nauce, medycynie, sztuce, nauczaniu, w grach i sporcie bez wiedzy i zrozumienia zasad psychologii. Czym zajmuje się psychologia jako nauka? Sama nazwa w tłumaczeniu z języka greckiego oznacza naukę o duszy (psyche - dusza, logos - "nauka"). Poznanie oraz próba wyjaśnienia znaczenia duszy jest pierwszym etapem w kształtowaniu się przedmiotu psychologii. Przede wszystkim psychologię definiuje się jako naukę o duszy, lecz próba odpowiedzi na pytanie, czym jest dusza, przysparza wiele trudności. W różnych epokach historycznych naukowcy próbowali włożyć różne znaczenia w to słowo. Powstanie i rozwój naukowych poglądów o istocie psychiki zawsze związane było z próbą rozwiązania głównego dylematu filozofii - o stosunek materii i świadomości, materialnej i duchowej substancji. To właśnie w trakcie próby wyjaśnienia tego zagadnienia pojawiły się dwa diametralnie przeciwstawne kierunki: idealistyczny i materialistyczny. Przedstawiciele filozofii idealistycznej traktowali psychikę jak coś pierwotnego, istniejącego samodzielnie, niezależnie od materii, jako przejaw materialnej, bezcielesnej i nieśmiertelnej duszy. Materialistyczne zaś rozumienie psychiki wyraża się w tym, że psychika jest postrzegana jako zjawisko wtórne, pochodne od materii. Nie można poznać zachowania, nie badając myśli, uczuć i motywacji. Z tego powodu w psychologii nastąpił kryzys. Wyjście z tego impasu otworzyła filozofia dialektycznego materializmu. Dialektyczny materializm uznaje tylko jeden początek wszystkiego co istnieje materię, a psychikę, myślenie, świadomość traktuje jako podrzędne, pochodne od materii. Dialektyczny materializm opiera się na danych bazujących na zdobyczach nauki oraz praktyki i w miarę ich rozwoju aktualizuje i pogłębia swoje znaczenie. Głównym zadaniem psychologii jest nauka o umysłowej działalności w trakcie jej rozwoju. Obszar zjawisk, badanych za pomocą psychologii, jest ogromny. Obejmuje on proces, stan i właściwości człowieka, które mają różny stopień złożoności - od podstawowego rozróżnienia poszczególnych cech obiektu, które oddziałują na zmysły, do interpretacji motywów osobowości. Niektóre z tych zjawisk są już dość dobrze zbadane, a opis pozostałych sprowadza się tylko do przeprowadzenia prostych obserwacji. Jednak na tym teoretyczna praca nie kończy. Jej ostatecznym celem jest, aby odkryć istotę badanych zjawisk. Badanie praktycznie całego systemu zjawisk psychicznych - od elementarnych doznań do psychicznych właściwości osobowości, ma na celu ujawnienie obiektywnych i uniwersalnych praw, którym te podlegają. Ma to zasadnicze znaczenie dla stworzenia bazy naukowej, rozwiązywania problemów życia publicznego oraz doskonalenia organizacji wychowania i nauki. Psychologia - nauka o wzorach rozwoju i funkcjonowania psychiki. Współdziałanie wszystkich żywych istot ze światem zewnętrznym odbywa się za pomocą specjalnego rodzaju procesów i stanów psychicznych. Te szczególne procesy są nierozerwalnie związane z procesami fizjologicznymi, ale nie sprowadzają się do nich. W ciągu wielu wieków te niesamowite i tajemnicze zjawiska oznaczone ogólnym terminem "dusza" i były dziełem wyższej istoty - Boga. W poglądach starożytnych dusza była rozumiana jak coś niecodziennego. Arystoteles zaproponował interpretację duszy jako sposobu organizacji żywego ciała i jego zachowania, co było silnym bodźcem rozwoju poglądów naukowych w dziedzinie psychologicznej na Zachodzie. Historię powstawania nauki psychologicznej i jej rozwój, można przedstawić w następujący sposób: Ludzie zaczęli zastanawiać się nad istnieniem pewnego duchowego początku, powodującego ich zachowanie które musiało mieć swój początek w bardzo odległych czasach

prehistorycznych. Pierwsze teorię, próbujące wyjaśnić to zagadnienie, brały pod uwagę czynniki zewnętrzne oddziałujące na człowieka, czy dusza jest "cieniem", który mieszka w ciele i opuszcza go po śmierci człowieka, lub bogowie, których uważano za odpowiedzialnych za wszystkie działania ludzi. Starożytni filozofowie, zwłaszcza Arystoteles, popchnął ideę o istnieniu duszy kilka kroków dalej, uważając, że dusza egzystuje w jedności z ciałem i kontroluje myśli oraz uczucia, które opierają się na doświadczeniach, których doznajemy w ciągu życia. Dopiero w XVII wieku dzięki teorii Kartezjusza rodzi się nowoczesna psychologia, która opiera się na wyobrażeniu o stosunku między układem nerwowym i zachowaniami. Jednak Kartezjusz wciąż uważał, że za działania człowieka odpowiedzialna jest dusza. Na początku XX wieku behawioryści stwierdzili, że jeśli psychologia chce stać się prawdziwą nauką, to musi ona opierać się wyłącznie na behawioralnych zachowaniach, które można poddać obiektywnej obserwacji by móc wykazać ich związek z sytuacjami, które je wywołują. Według teorii behawiorystów, zachowanie jednostki w zasadzie zależy od środowiska i dlatego układa się w schemat S - R (bodziec reakcja). Psychologia - zarówno bardzo stara i młoda nauka. Mająca tysiącletnią przeszłość nauka, cały czas spogląda w przyszłość. Jej istnienie jako samodzielnej dyscypliny naukowej ledwo liczy sobie wiek, ale można śmiało stwierdzić, że podstawowa problematyka zajmuje się ludzką myślą z czasów, kiedy człowiek zaczął próbować zrozumieć tajemnice otaczającego go świata. Pochodząca od filozofii psychologia w przeciągu ponad dwóch tysięcy lat była nierozerwalnie z nią związana. W ramach filozofii zgromadzono ogromną ilość wiedzy na temat różnych psychicznych procesów i stanów, badano procesy percepcji i poznania otaczającego świata, emocjonalne procesy, mechanizmy rozwoju zjawisk psychicznych, wykonane próby typologii ludzi. Biologiczne podstawy psychiki badano za pomocą medycyny. Dużo wiedzy na temat ludzkiej psychiki została zgromadzona w astrologii, w tak zwanych naukach okultystycznych. Gromadzenie wiedzy o naturze i mechanizmach funkcjonowania psychicznego odbywało się na dwóch płaszczyznach: empirycznej i teoretycznej i doprowadziły w drugiej połowie XIX wieku do ustanowienia psychologii jako samodzielnej nauki. Psychologia jako nauka ma szczególne właściwości, które odróżniają ją od innych dyscyplin naukowych. Przeciętny człowiek ma odczynienia codziennie z procesami psychologicznymi. Przejawiają się one w postaci własnych doznań, obrazów, idei, zjawisk pamięci, myślenia, mowy, woli, wyobraźni, zainteresowań, motywacji, potrzeb, emocji, uczuć i wiele innych. Podstawowe psychiczne zjawiska możemy bezpośrednio wykryć u siebie i pośrednio obserwować u innych ludzi. Przedmiotem badań psychologii jest przede wszystkim psychika człowieka i zwierząt, zawierając w sobie wiele subiektywnych zjawisk. Za pomocą tychże, odczuć, percepcji, uwagi, pamięci, wyobraźni, myślenia i mowy, człowiek poznaje świat, dlatego często są one nazywane procesami poznawczymi. Inne zjawiska regulują jego kontakt z ludźmi, bezpośrednio sterują działaniami i czynami. Ich dysfunkcje nazywa się zaburzeniami właściwości i stanów osobowości (należą do nich potrzeby, motywy, cele, interesy, wolę, uczucia i emocje, postawy i umiejętności, wiedzę i świadomość). Ponadto, psychologia bada komunikację człowieka i jego zachowanie, jego zależność od zjawisk psychicznych i z kolei zależność kształtowania się i rozwoju zjawisk psychicznych od niego. Człowiek nie tylko wnika w świat za pomocą swoich procesów poznawczych. Mieszka i działa na tym świecie, tworząc go dla siebie w celu zaspokojenia swoich materialnych, duchowych i innych potrzeb, wykonuje pewne działanie. Aby zrozumieć i wyjaśnić ludzkie czyny, zwracamy się do takiego pojęcia, jak osobowość. Procesy psychiczne, właściwości oraz stan osoby, komunikacja i działalność są badane oddzielnie, chociaż w rzeczywistości są one ściśle ze sobą powiązane i tworzą spójną całość. Badając psychikę i zachowanie ludzi, naukowcy szukają ich wyjaśnienia, z jednej strony, w biologicznej naturze człowieka, z drugiej — w jego indywidualnym doświadczeniu, z trzeciej —

w zasadach, na podstawie których buduje się i dzięki którym funkcjonuje społeczeństwo. W tym ostatnim przypadku bada się zależność psychiki i zachowania się człowieka od miejsca, zajmowanego im w społeczeństwie, od istniejącego systemu społecznego, ustroju, metod nauczania i wychowania, konkretnych relacji, zawieranych przez tę osobę z innymi ludźmi, od jej społecznej roli, jaką odgrywa w społeczeństwie, od rodzaju działalności, w której bezpośrednio uczestniczy. Oprócz indywidualnej psychologii zachowań w kręgu zjawisk badanych przez psychologów, wchodzą relacje między ludźmi w różnych ludzkich stowarzyszeniach — dużych i małych grupach, zespołach. Zadania psychologii w zasadzie sprowadzają się do następujących: • nauczyć się rozumieć istotę zjawisk psychologicznych i ich wzorce; • nauczyć się zarządzać nimi; • wykorzystywać zdobytą wiedzę w celu zwiększenia efektywności; • być teoretyczną podstawą praktyki psychologii. Zakres zadań, których rozwiązaniem trudnią się psycholodzy jest szeroki, stąd, z jednej strony, konieczność relacji psychologii z innymi dyscyplinami naukowymi biorącymi udział w rozwiązywaniu złożonych problemów, a z drugiej – naświetlenie wewnętrznych działów specjalnych psychologii trudniącymi się rozwiązaniem psychologicznych zadań z różnych dziedzin społeczeństwa. Psychologia aktywnie współpracuje z dużą ilością innych nauk i dziedzin wiedzy naukowej. Ta interakcja przejawia się przede wszystkim w tworzeniu gałęzi psychologii, które są połączone, dziedzinami wiedzy naukowej, badającymi prawidłowości obiektywnej rzeczywistości z pozycji przedmiotu psychologii. Na przykład, związek psychologii z antropologią przyczynił się do powstania takiej fundamentalnej branży psychologii, jak psychologia osobowości; związek psychologii z psychiatrą, wykształcił takie odnogi psychologii jak psychopatologia, psychosomatyka, psychologia nadmiernego rozwoju; związek z neurobiologią i anatomią ośrodkowego układu nerwowego wytworzył neuropsychologię; związek z genetyką przyczynił się do stworzenia psychologii genetycznej; Połączenie psychologii z logopedią stworzyło psycholingwistykę; z jurysdykcją - psychologię sądowa, psychologia ofiary, psychologię kryminalną, psychologię śledztwa w sprawie przestępstw. Istnieje duża liczba odnóg psychologii, zajmujących się zróżnicowaną tematyką. Tradycyjnie działy psychologii można podzielić na 2 duże grupy: Podstawowe: psychologia ogólna, psychologia rozwoju, różnicowa psychologia, psychologia kliniczna, psychologia wychowawcza, psychologia eksperymentalna, psychologia pracy i psychologia społeczna, organizacyjna psychologia, psychologia religii. Praktyczne: psychologia prawa, psychologia dziecka, neuropsychologia, psychopatologia, psychologia genetyczna, zoopsychologia, psychologia specjalna, psychologia twórczości, psychologia rodzinny, psychologia reklamy, psychologia sportu, psychologia wojskowa i inne. Współczesna psychologia zajmuje pozycję pośrednią między filozoficznymi naukami, z jednej strony, biologicznymi – z drugiej, społecznymi - z trzeciej. Wynika to z tego, że w centrum jej uwagi zawsze pozostaje człowiek. Wiadomo, że filozofia jest jej integralną częścią – teoria poznania decyduje o odniesieniu psychiki do świata i traktuje umysł jako odbicie świata, podkreślając, że materia jest podstawą, a świadomość jest drugorzędna. Psychologia wyjaśnia rolę jaką odgrywa psychika w życiu człowieka i jego rozwoju. Psychologia integruje wszystkie dane nauk i z kolei wpływa na nie, stając się wspólnym modelem wiedzy o człowieku. Psychologię należy traktować jako naukowe badanie zachowania i umysłowej działalności człowieka, a także praktyczne zastosowanie nabytej wiedzy. Największa tajemnica historii – tajemnica ludzkiej świadomości. Labirynty, katakumby, ślepe zaułki, aleje i uderzenia myśli bardzo często nieprzewidywalne. W swojej pracy starałam się ukazać definicje psychologii jako nauki, określić miejsce psychologii w hierarchii nauk, a także przedmiot i zadania jednej z najbardziej skomplikowanych i tajemniczych nauk. Psychologia – intrygujący świat zjawisk, powodujących szczególne, wyjątkowe zainteresowanie na przestrzeni

wieków. Myślę, że każdy człowiek powinien być zaznajomiony z podstawami psychologii, pomogło by to ludziom zrozumieć siebie nawzajem, współpracować ze sobą i ze swoim otoczeniem....