Hannah Arendt – Truth and Politics PDF

Preview

Summary

Samenvatting standpunten artikels Hannah Arendt...

Description

Hannah Arendt – Truth and Politics  Waarheid niet gezien als politieke deugd  leugens noodzakelijk & te rechtvaardigen voor staatsmannen & politici  Is waarheid machteloos en macht bedrieglijk?  Welke werkelijkheid ligt er in waarheid als zij niet in de publieke ruimte kan worden toegepast?  dat is immers de belangrijkste ruimte voor zichzelf onthullende mensen, de realiteit  Door het opgeven van waarheid, als lijkt het geen politieke notie, brengen we de voortzetting van ons bestaan in gevaar  er kan geen permanentie zijn zonder te getuigen wat is en wat voor hen verschijnt omdat het is  Zij die de waarheid zochten en spraken verkeerden doorheen de hele geschiedenis in gevaar  bedreiging voor gevestigde orde  Moderne tijd: waarheid wordt niet gegeven of geopenbaard maar geproduceerd door de mens  onderscheid rationele waarheid & feitelijke waarheid  feitelijke waarheid is veel kwetsbaarder dan rationele waarheid: bv Trotsky: grote rol in Russische Sovjet geschiedenis, maar komt in geen enkel boek voor  In politiek gaat het om feitelijke waarheid: de politieke wereld, met daarin handelende mensen, bestaat uit feiten en gebeurtenissen  Heerschappij voert oorlog op eigen grond wanneer het feiten verdraait of weg liegt, terwijl het zijn gebied te buiten gaat wanneer het rationele waarheden aanvalt  Feiten en gebeurtenissen zijn veel kwetsbaarder dan theorieën, ontdekkingen, …  kunnen tijdelijk of voor altijd in vergeetput worden geduwd door macht  kans dat een belangrijke theorie door iemand anders ontdekt zou zijn geweest is niet groot maar oneindig veel groter dan dat een verloren gegaan feit weer herinnerd wordt  Rationele waarheid  fout & ignorantie (wetenschap); illusie & opinie (filosofie)  Doelbewuste leugens enkel op gebied van de feitelijke waarheid  niemand besefte dat georganiseerde leugens een adequaat wapen zou zijn tegen de waarheid  Plato & Hobbes zijn strenger voor de ignorantie, de private leugen, dan voor de georganiseerde leugen  bestond die leugen toen nog niet in de publieke ruimte?  Pas tijdens de opkomst van de georganiseerde wetenschap en de daarbij verschijnende puriteinse moraliteit werden leugens gezien als misdaad  men moest kunnen vertrouwen op waarachtigheid & betrouwbaarheid van elke wetenschapper  Conflict tss waarheid en politiek komt tot stand door 2 tegenovergestelde manieren van leven  filosoof: zoekt waarheid en onderliggende, blijvende principes in menselijke aangelegenheden om die zo te stabiliseren  burger met altijd veranderende meningen over die aangelegenheden, die ook constant verschilden  Waarheid  opinie, en opinie is voorwaarde voor macht, en dus politiek  een regering houdt geen stand zonder achterban die er hetzelfde over denken  Dialoog voor waarheid & filosofie  retoriek voor opinie en demagogiek = Hobbes: verantwoorde redenering (waarheidsprincipes)  machtige welsprekendheid (opinie, passies en interesses, die altijd verschillen en te kneden zijn)  Vrijheid van meningsuiting komt veel meer voort uit gegeven dat gedachten op zichzelf kwetsbaar zijn en pas krachtig worden wanneer we ze bevestigd zien door anderen, dan uit de idee van het recht op zelfexpressie van elk individu  Spinoza denkt dat de mens meester is van eigen denken, en dat filosoof in tegenstelling tot gewone mens, niet de nood heeft zijn gedachten te delen, communiceren: gedachten staan op zichzelf

 Kant: externe macht die mensen verbiedt om hun gedachten vrij te communiceren, ontneemt ons tegelijkertijd onze vrijheid tot denken  de enige zekerheid voor de juistheid van onze gedachten kunnen we halen uit de communicatie met anderen, die op hun beurt hun gedachten met ons delen  Menselijk redeneren functioneert alleen in publiek gebruik, aftoetsen is nodig  Shift van rationele waarheid, enkelvoudige mens, verantwoorde redenering  meningen, de mens in het meervoud, kracht van de mening bepaald door hoeveelheid mensen die mening delen  Lijkt alsof oorspronkelijke botsing tss rationele waarheid & opinie verdwenen is  Botsing tussen feitelijke waarheid en politiek lijkt erg op deze oorspronkelijke botsing  Grote vijandigheid tov feitelijke waarheden wanneer die voordeel of plezier van een bepaalde groep tegengaat  Gaat niet over staatsgeheimen, die hebben altijd bestaan, maar recente fenomeen dat publiek gekende feiten plots door die groep behandeld worden als wat ze niet zijn, namelijk geheimen, en zo de publieke discussie taboe maken  Erg gevaarlijk: vb Hitler: spreken over bestaan van concentratie & uitroeiingskampen gevaarlijker dan publiek verkondigen tegen het antisemitisme en racisme te zijn, ook al wist iedereen dat die kampen bestonden, en zou logischerwijs iemand die tegen het gedachtengoed van het regime is, en dus tegen het antisemitisme, als verrader kunnen gezien worden, en dus een gevaar voor de staat vormen  In vrije landen worden ongewilde feitelijke waarheden voor zover ze getolereerd worden, behandeld, bewust of onbewust, alsof het meningen zijn  denk bv aan impact koning Leopold op Congo  Gemeenschappelijke en feitelijke waarheid staat hierdoor op het spel, en dat is een groot politiek probleem  feitelijke waarheden, die eigenlijk amper openstaan voor discussie, worden zelfs niet weerlegd met leugens en doelbewuste onwaarheden, maar met opinies!  Nu scheidingslijn tussen waarheid en opinie zo klein is geworden, nu ze in elkaar lijken over te gaan, moet weer worden nagedacht over wat hen van elkaar onderscheidt  Wanneer feitelijke gebeurtenissen niet worden aangenomen verschijnt de achterdocht dat het misschien in de natuur van het politieke rijk ligt om alle soorten waarheden te ontkennen of verdraaien, alsof de mens nog altijd niet met zijn eigen koppigheid in het reine is gekomen  =/ filosofische waarheid die in opinie verandert, want deze moet van een bepaalde manier van menselijke existentie in een andere overgaan, kan op zichzelf staan, moet van 1 naar velen  Feitelijke waarheid is altijd gelinkt aan andere mensen, gaat over gebeurtenissen en omstandigheden, wordt bevestigd door getuigen, het bestaat waar erover gesproken wordt  is een van nature politiek iets (politiek = handelen en spreken voor Arendt)  Feiten en opinies, hoewel ze gescheiden moeten worden, behoren wel tot hetzelfde politieke rijk  Bestaan er wel feiten, los van meningen en interpretatie? Beïnvloed onze eigen rugzak niet altijd hoe we feiten aanschouwen?  geen argument tegen bestaan van feitelijke materie, noch een excuus om feiten, opinies en interpretaties met elkaar te verwarren en zeker geen legitimatie voor de historicus om feiten te manipuleren zoals hem dat uitkomt  Generaties mogen de feiten interpreteren zoals ze willen, elke generatie zal andere oorzaken en gevolgen aanduiden, maar de feiten zelf staan op zich, mogen niet worden aangeraakt  Er is veel voor nodig om feitelijke waarheden te wissen, maar het is niet onmogelijk en het is belangrijk na te denken over wat er zou gebeuren moesten machtsbelangen, nationaal of sociaal, het laatste woord hebben in deze aangelegenheden

 Element van dwang in waarheid: wanneer waarheid als zodanig wordt aangenomen, als iets dat is, wordt deze onafhankelijk van hoeveelheid mensen deze waarheid aanhangen, men moet niet overtuigd worden  Overheden zijn bang v waarheid: zij zijn gebaseerd op ‘wederzijdse instemming’, en dus bang van dwang, wat eigen is aan de waarheid  onwelkome meningen kunnen onderdrukt worden, maar onwelkome waarheden kunnen enkel aan de kant geschoven worden door doelbewuste leugens  Debat is geen eigenschap van de waarheid, terwijl debat wel de essentie is vh politieke leven  ‘waarheidsdenken’ houdt zich niet bezig met mening van andere mensen, terwijl het in rekenschap brengen van die meningen juist aan de basis ligt van al het politieke denken  Politiek denken = representatief: mening vormen door bepaalde kwestie van verschillende standpunten te bekijken en zij die afwezig zijn representeren = vanuit eigen identiteit een kwestie bekijken vanuit standpunt waar je zelf niet staat  goede en genuanceerde mening komt voort uit mogelijkheid tot dit representatieve denken  enige voorwaarde voor deze vorm van denken is zichzelf te kunnen bevrijden van de eigen belangen  Probleem met feitelijke waarheden is dat ze altijd anders hadden kunnen zijn, ze zijn contingent  Lijkt misschien, achteraf gezien, alsof de geschiedenis niet op een andere manier had kunnen verlopen, maar dat is een existentiële illusie  niets zou kunnen gebeuren als de werkelijkheid niet alle andere mogelijkheden die oorspronkelijk inherent zijn aan elke gegeven gebeurtenis, zou doden  Wanneer feitelijkheden betwist worden, wordt meestal uitgegaan van wat de meerderheid zegt, op dat vlak verschilt de manier waarop er overeengekomen wordt niet veel van die van de opinie  ook meerderheid kunnen valse getuigen zijn  Waarheden zijn van nature apolitiek; alles wat politiek relevant is moeten kwestie van overeenkomst en instemming zijn, een kwestie van mening  Socrates stelling ‘het is beter het slechte te ondergaan dan te doen’ = grote impact op ethiek  overtuigingskracht komt omdat Socrates zijn eigen leven opgaf omwille van zijn filosofie  filosofische waarheid kan praktisch worden, daden inspireren  valt alleen overeen te stemmen met het politieke als ze zich vermommen als ‘voorbeelden’  Borderline ervaring voor filosoof enkel in moraalfilosofie: waarheid wordt niet omgezet in opinie maar in actie, enige mogelijke manier v contact met menigte  Nu filosofie niet meer serieus genomen wordt is zelfs de minieme kans dat een filosofische waarheid politiek gewaardeerd wordt verdwenen  voor de verteller van de rationele waarheid is die kans er nog wel  De verteller van de feitelijke waarheid komt er het slechtst vanaf  zelfs wanneer hij zijn leven op het spel zet om waarheid te verdedigen wordt dit gezien als ‘dapperheid’ of ‘koppigheid’, maar het bewijst nooit de waarheid van de stelling  ook leugenaars, zeker in politiek, zullen met kracht achter hun onwaarheden blijven staan als deze gemotiveerd wordt door bv patriotisme of belangen van de groep  Voor feitelijke waarheden bestaat er een tegenhanger die niets te maken heeft met een persoonlijke dwaling, nl de doelbewuste leugen, die op geen manier de bedoeling heeft te vertellen hoe iets is, maar hoe iets niet is  Doelbewuste leugen, die poging is om ‘geheugen’ te veranderen, is duidelijke vorm van actie  Zelfs wanneer leugen niet doordringt, kan leugenaar zeggen dat het zijn mening is, waar hij recht op heeft, wat vaak gedaan wordt door ondermijnende groepen, en dit kan tot grote verwarring leiden bij de politiek onvolwassen menigte  zo vervagen ze de scheidingslijn tussen feitelijke waarheid en meningen  Probleem ligt in feit dat, waar leugens aanzetten tot actie, feitelijke waarheden eerder aanzetten tot het accepteren van de dingen zoals ze zijn

 



  

  







 

 

 uiteraard kan het aan het licht komen van nieuwe feiten wel posities van politieke, sociale of etnische groepen motiveren of versterken Waarheidsgetrouwheid =/ politieke deugd, omdat het niet zal leiden tot een grote verandering van de wereld of omstandigheden, die gezien worden als meest legitieme politieke activiteiten Slechts wanneer een bepaalde groep de georganiseerde leugen als principe begint te gebruiken wordt waarheidsgetrouwheid een politieke kwestie van de eerste orde  wanneer iedereen liegt, kan ook de waarheid voor verandering zorgen, en is het dus de waarheidsverteller die actie onderneemt Aangezien feitelijke waarheden ons willekeurig schijnen en dus geen hoge inherente plausibiliteit hebben, heeft de leugenaar echter een voordeel omdat hij aan de verwachtingen van de menigte kan voldoen, hen naar de mond kan praten  kan het aandeel van ‘onverwachtheid’ dat in feitelijke waarheden zit, elimineren  de realiteit beledigt wel vaker het algemene denken, en zeker dat van belangen en plezier Nieuwe fenomeen van massamanipulatie van feit & mening, wat een overheidsbeleid geworden is Traditionele politieke leugen was het verzwijgen van echte geheimen, of het verzwijgen van de intenties achter bepaalde handeling Moderne politieke leugen gaat over dingen die publiek geweten zijn  om hun beeld legitimiteit te geven ontkennen of verdraaien ze feiten  aangezien de massamedia zo alomtegenwoordig is, verspreidt het nieuwe beeld over hoe de waarheid in elkaar zit zich veel sneller dan het originele, waarachtige beeld Traditionele leugen was enkel bedoeld om de vijand te misleiden, niet om iedereen te misleiden  zolang de context intact blijft, komt de leugen uiteindelijk altijd bovendrijven Traditionele leugen speelde zich af in een kleine groep, en die kleine groep wist nog wel wat de waarheid was! Zij misleidden enkel de ander, niet zichzelf Waarom is zelfbedrog zo’n groot deel van de beeldvorming, en waarom is dat erger voor zowel de wereld als de leugenaar zelf?  lijkt bijna moreel excuus: de leugenaar heeft zo’n aversie van liegen dat hij zichzelf overtuigt van zijn eigen leugens Wanneer politieke leugens zo groot zijn dat zij om een volledige aanpassing van de feitelijke context vragen, het scheppen van een nieuwe realiteit, waarom is deze nieuwe realiteit dan geen adequaat substituut voor de werkelijke werkelijkheid? = gevaar dat voortvloeit uit hedendaagse massamanipulatie Zelfs in de vrije wereld waar de overheid niet het enige recht op spreken heeft hebben gigantische belangenorganisaties zich een werkwijze eigen gemaakt, die de overheid heeft beïnvloed, die vroeger enkel voor de afhandeling van buitenlandse zaken gebruikt werden, ze richten die intern  misleiden vd bevolking dmv propaganda & reclame Zowel de bedrogenen als de bedriegers willen dit nieuwe beeld intact houden, en hun vijand komt niet van buitenaf maar zijn juist bedrogenen die zich hebben kunnen losmaken van de verloochening, zij die de waarheid beginnen te vertellen In geglobaliseerde wereld hebben deze onwerkelijke werkelijkheden, beeldvormingen, geen lange levensverwachting: feitelijke fragmenten zullen altijd van buitenaf blijven komen Langdurige brainwashing kan leiden tot een zware vorm van cynisme, waar noch waarheden, noch onwaarheden worden aangenomen: heel de werkelijkheidszin wordt vernietigd  komt door contingentie vd feiten: als alles anders had kunnen zijn, en er oneindig veel mogelijke verlopen zijn, kan het evengoed zijn dat we het werkelijke verloop nooit zullen weten  de oneindigheid vd mogelijke leugens is tegelijkertijd hetgeen dat uiteindelijk de leugens zal verslagen, maar niet noodzakelijk de werkelijkheid zal doen winnen De meeste leugenaars moeten hun leugens continu aanpassen, en gaan zo continu terug naar de mogelijkheden waaruit zowel de leugen als de waarheid oorspronkelijk is ontstaan Leugens hebben voordeel van plausibiliteit, wat hen een tijdelijk voordeel geeft op de feiten, maar kunnen die feiten niet verslaan, omdat zij gewoon ‘zijn’, feiten zijn stabieler

Daarom zorgt het consistente liegen ervoor dat de grond onder onze voeten wegvalt, quote Montaigne vat dat mooi samen  “If falsehood, like truth, had but one face, we should know better wherewe are, for we should then take for certain the opposite of what the liar tells us. But the reverse of truth has a thousand shapes and a boundless field”  Macht kan geen vervanging produceren voor de veilige stabiliteit van de feitelijke waarheden, aangezien leugens contingent zijn en het juist eigen is aan feiten dat ze onomkeerbaar zijn, net zoals alle menselijke handelingen dat zijn  Macht heeft als eigenschap de ontstaan wanneer mensen samenkomen voor een doel, maar is vergankelijk: wanneer de mensen uit elkaar gaan als het doel bereikt of verloren is  heeft geen permanentie  feiten en waarheden, maar ook niet-feiten en onwaarheden zijn dus onveilig in de handen van macht  Politieke attitude jegens feiten is dus altijd oftewel de feiten zien zoals ze zijn, als een noodzakelijke ontwikkeling waaraan niets gedaan kan worden, ofwel de feiten uit de wereld proberen manipuleren  Waarheid, hoewel altijd tijdelijk verslagen wanneer macht ertegenin gaat, heeft ook een kracht: de machtigen kunnen nooit een waardig alternatief bieden die de echte waarheid vervangt  ze kunnen de waarheid vernietigen, maar niet vervangen  De waarheidsverteller plaatst zich altijd buiten het rijk van de politieke aangelegenheden, aangezien hij zichzelf verloochent wanneer hij in politieke taal van overtuiging of geweld spreekt  de waarheidsverteller komt dus in een van de vele posities van de eenzaamheid terecht  Er zijn politieke instituten die zich in het politieke rijk bevinden maar niet of minder onderhevig zijn aan de machtsperikelen van de politiek, namelijk de rechtsspraak en het hogere onderwijs, die de waarheid en waarheidsgetrouwheid wel als hoogste waarden zien  hun bestaan hangt wel af van de welwillendheid van de overheid, er is altijd een gevaar voor hun voortbestaan  deze instituten verhogen de kans dat de waarheid ooit komt bovendrijven aanzienlijk  overheid ziet meestal ook in dat ook zij er een belang bij hebben dat er instituten bestaan waarover zij geen macht hebben  Geschiedenis en menswetenschappen hebben, ondanks de invloed van de andere wetenschappen op de grotere maatschappij, een grotere politieke relevantie  Het vertellen van feitelijke waarheden houdt veel meer in dan het werk van journalisten alleen, maar zonder hen zouden we nooit weten waar we staan in deze continu veranderende wereld  Als pers ooit echt onderdeel zou uitmaken van de overheid, moeten zij nog meer dan de rechtspraak beschermd worden tegen macht en sociale druk, aangezien de toevoer van informatie strikt belangeloos dient te zijn  Realiteit is meer dan het totaal van feiten en gebeurtenissen: door ze in een verhaal te plaatsen verliezen ze hun contingentie en krijgen ze toch een menselijk begrijpbare betekenis  dat geldt trouwens voor alles, ook voor verdriet, verlies, geluk, …  De historicus, net zoals een poëet, zorgt voor een verzoening met de realiteit aangezien ze zorgen voor de plausibiliteit van de feiten  Bij Aristoteles had poëet de politieke functie van de catharsis: door iets al mee te maken via dramatiek werden mensen verzoend met bepaalde emoties en konden bepaalde handelingen voorkomen worden, of gemotiveerd  De verhaalverteller, historicus of schrijver, heeft als politieke functie de lezer aan te leren de feiten te accepteren zoals ze zijn, wat we ook waarachtigheid kunnen noemen

 Al deze vormen v waarheid bevinden zich buiten het politieke rijk want moeten losstaan van belangen, ze moeten onpartijdig zijn  Het belangeloze streven naar waarheid gaat voor aan alle theoretische en wetenschappelijke tradities, kan worden teruggebracht op Homerus, die zowel vriend als vijand, winnaar als verliezer bezong  Herodotus als eerste verteller van feitelijke waarheid, opent zijn verhaal met de zin: “om te voorkomen dat de grote en wonderlijke daden van de Grieken en de barbaren hun verdiende stukje glorie verliezen’  oorsprong van alle zogenoemde objectiviteit, die buiten de westerse civilisatie onbekend was  Deze objectiviteit heeft ervoor gezorgd dat wetenschap is wat hij vandaag de dag is  Arendt nam positie in van de waarheid, waardoor zij niet in staat is geweest de waardigheid en grootheid aan te kaarten van wat zich in het politieke rijk afspeelt  liet uitschijnen dat politiek slechts slagveld is van partijdigheid, conflicterende belangen, waar niets meer geld dan machtsbellust  alsof zij ook geloofde dat er geen politiek rijk zou bestaan moesten we kunnen overleven zonder  Komt omdat feitelijke waarheid enkel op dit laagste domein van menselijke aangelegenheden met de politiek botst  Arendt vind politiek echter wat ons tot mens maakt: de zelfonthulling, samen handelen, onze identiteit bestendigen, dingen beginnen  Wou aantonen dat dit politieke gebied ook zijn limieten heeft die we niet zomaar kunnen aanpassen, en dat enkel door deze grenzen van het politieke rijk te respecteren, en dus de waarheden te zien zoals ze zijn, dat het rijk van het vrije handelen en spreken, intact kan blijven en zijn integriteit en beloftes kan behouden  Conceptueel gesproken is waarheid wat we niet kunnen ver...