Język polski - ogólne notatki z epoki Baroku PDF

Preview

Summary

BAROK od poł. XVI w. do poł. XVIII w. Nazwa pochodzi od jubilerskiego terminu ‘baroko’ – czyli perła o nieregularnych kształtach Kontrreformacja – prąd religijny, będący próbą zahamowania reformacji o wystąpienie Marcina Lutra 1517 r o wykluczenie Lutra z kościoła 1520 r o Sobór Trydencki 1545 r (b...

Description

BAROK  od poł. XVI w. do poł. XVIII w. Nazwa pochodzi od jubilerskiego terminu ‘baroko’ – czyli perła o nieregularnych kształtach Kontrreformacja – prąd religijny, będący próbą zahamowania reformacji o wystąpienie Marcina Lutra 1517 r o wykluczenie Lutra z kościoła 1520 r o Sobór Trydencki 1545 r (był odpowiedzią na narastającą potrzebę reform w Kościele katolickim Sarmatyzm – zespół cech przypisanych warstwie szlacheckiej w Polsce od schyłku XVI w. do końca XVIII w. Konceptyzm – dążenie do nieustannego zadziwiania, zszokowania czytelnika. Koncept to wyszukany i oryginalny pomysł w utworze poetyckim Marinizm – dążył do zaskoczenia czytelnika kunsztownym i zawiłym stylem, niezwykłymi metaforami, obrazami itd. Makaronizm – obcy wyraz (najczęściej łaciński) wpleciony do zdań w jęz. Polskim Cechy Sarmaty  (również według Paska + kierowanie się uczuciami) o skłonność do biesiadowania o unoszenie się honorem i dumą o porywczość o skłonność do bijatyk o interesowność o materializm o religijność o pijaństwo Wizerunek błędnego rycerza – związek frazeologiczny oznaczający średniowiecznego rycerza wędrującego w poszukiwaniu niezwykłych przygód, najczęściej pokrzywdzonych na cześć wybranki swego serca Donkiszotyzm – postawa życiowa charakteryzująca się marzycielstwem, brakiem rozsądku i walce z urojonymi przeciwnikami. Osoba taka z góry skazana jest na porażkę, wzbudzając śmiech i politowanie

Portret trumienny - realistyczna podobizna osoby zmarłej, jeden z elementów castrum doloris. Kształt portretu dostosowany był do boku trumny. (uwydatniano szczególne cechy) Pompa funebris - czyli szlachecki obyczaj pogrzebowy, zdecydowanie różnił się od dzisiejszych pochówków. Wtedy także chciano godnie chować zmarłych, jednak równie bardzo liczyło się przestawienie towarzyszące ceremonii. (ciało zmarłego przetrzymywano miesiącami)  Obraz kobiety według Morsztyna o kobiety są niezdecydowane, nie stałe w uczuciach. Dopóki mężczyzna żyje w zgodzie ze swoją ukochaną jej obraz przedstawia się idealnie, natomiast gdy się pokłócą zamienia się ona w potwora. Morsztyn powiela stereotypy funkcjonujące w kulturze ówczesnych czasów Nurt metafizyczny u Naborowskiego  Cechuje swoisty intelektualizm. Oznacza bowiem twórczość poetycką o charakterze refleksyjno-intelektualnym, obracającą się głównie w sferze przeżyć religijnych i zarazem erotycznych. Motyw vanitas – przemijalność, kruchość ludzkiego życia (Naborowski – fascynacja przemijaniem, czasem, nicością i śmiercią / Morsztyn – zachęca do korzystania z życia, podkreśla jego przemijalność i przestrzega przed tym) Emblemat - kompozycja literacko-obrazowa, na alegoryczny utwór składa się alegoryczny obrazek, krótki podpis oraz jego poetyckie rozwinięcie Rubensowskie kształty  o synonim malarstwa barokowego – kobiety o pełnych, wydatnych kształtach Wygląd kobiety według Twardowskiego o blond włosy o złocistym odcieniu o gładkie czoło o gęste, wydatne brwi o ciemne oczy o prosty, długi nos o rumiane policzki o jasna karnacja o czerwone usta, wypukłe

o wydatne, jasne piersi o okrągłe kształty Obraz Polaków u Potockiego  Obraz Polaków w jego wierszach jest przygnębiający. Była nietolerancja, krytykuje Polaków przede wszystkim za egoistyczną postawę wobec państwa, lekkomyślność, rozrzutny tryb życia, kiedy to w myśl przysłowia „Zastaw się, a postaw się” wydawano pieniądze na stroje, klejnoty, bankiety. Opowiada o szlachcie , która interesuję się tylko swoim dobrem materialnym. Wymieni najważniejsze przyjemności do których dąży społeczeństwo. Jest tu mowa o prywacie i egoizmie szlachty. Na końcu pojawia się przestroga, iż pogoń za rzeczami zbytecznymi prowadzi tylko do osłabienia narodu Polskiego.

Cechy stylu barokowego  o przepych, bogactwo, nadmiar o przerost formy nad treścią o ekspresja uczuć, niepokój o dysharmonia, asymetria o zdobnictwo, oryginalny kształt o liczne posągi, ornamenty Sonet - kunsztowna kompozycja poetyckiego utworu literackiego, złożona z 14 wersów zgrupowanych w dwóch czterowierszach, rymowanych zwykle abba abba, i dwóch trójwierszach. (Sęp-Szarzyński) Nurty poezji barokowej  o poezja metafizyczna - poezja trudna, wyrafinowana, o zaskakującej metaforyce, podejmująca trudne tematy, takie jak relacje Bóg – człowiek, przemijanie, śmierć, kondycja człowieka. Reprezentanci: Mikołaj Sęp–Szarzyński, Sebastian Grabowiecki). o poezja światowych rozkoszy (związana często ze środowiskiem dworskim) - poezja sławiąca przyjemności zmysłowe, korzystanie z uroków życia, często miłość ukazuje jako grę, a rozkosze ziemskie jako dar od Boga. Reprezentanci: Jan Andrzej Morsztyn, Hieronim Morsztyn. o poezja ziemiańska (sarmacka) - problemy i charakterystyka stanu szlacheckiego, pochwała życia na wsi, dydaktyzm, natura. Reprezentanci: Zbigniew Morsztyn, Wacław Potocki. Filozofowie  1. Kartezjusz – (racjonalizm) „Myślę więc jestem”

2. Pascal – (mistycyzm) zasada rozdziału między rozumem, a wiarą – należy żyć tak jakby Bóg istniał 3. Hobbes 4. Spinoza...