Konie cwiczenia PDF

Preview

Summary

Ćwiczenia 2012 ...

Description

CHÓW I HODOWLA KONI – ĆWICZENIA Ćwiczenia I Pokrój Pokrój (eksterier) jest to wygląd zewnętrzny, budowa zwierzęcia. Dobry, prawidłowy pokrój daje duże szanse na uzyskanie wysokiej sprawności użytkowej. Odpowiednia budowa zapewnia koniowi możliwość wykonywania określonych czynności; daje mu więc predyspozycje do pracy w polu, wyścigów i uprawiania wszelakich dyscyplin sportowych.

1. Ucho, 2. Grzywka, 3. Skroń, 4. Oko, 5. Nos, 6. Chrapy, 7. Pysk, 8. Wargi, 9. Bródka, 10. Bruzda bródki, 11. Sanki, 12. Ganasz, 13. Grzebień potyliczny, 14. Potylica, 15. Grzebień szyjny, 16. Szyja, 17. Podgardle, 18. Bruzda żyły szyjnej, 19. Staw barkowy, 20. Pierś, 21. Łopatka, 22. Bark, 23. Przedramię, 24. Staw nadgarstkowy – napięstek, 25. Nadpęcie, 26. Staw pęcinowy, 27. Pęcina, 28. Koronka, 29. Kopyto, 30. Kłąb, 31. Grzbiet, 32. Lędźwie, 33. Guz biodrowy, 34. Rzep ogonowy, 35. Zad, 36. Żebra, 37. Słabizna, 38. Mostek, 39. Brzuch, 40. Udo, 41. Pośladek, 42. Guz kulszowy, 43. Kolano, 44. Podudzie, 45. Staw skokowy, 46. Mięsień międzykostny, 47. Ścięgno, 48. Kasztan, 49. Łokieć, 50. Piętka, 51. Ogon, 52. Nadpęcie

Sanki – kości żuchwy Na skutek przystosowania ewolucyjnego kończyn konia wyłącznie do biegu, obręcz barkowa konia zredukowana jest jedynie do łopatek (nie ma obojczyka) , które związane są z tułowiem jedynie za pośrednictwem mięśniozrostu i więzozrostu. Kłoda – tułów Nadgarstek – napięstek Kasztany – szczątkowe palce Ostroga wewnątrz szczotki (owłosienia z tyłu stawu pęcinowego)

Konie - ćwiczenia

Głowa – profil: - prosty (większość koni) - szczupaczy – kość czoła wklęsła (konie czystej krwi arabskiej) - garbonosy – kość czoła wypukła (rzadki, dla niektórych ras typowy np. śląskiej)

1

profil szczupaczy

profil prosty

Szyja: - prosta - łabędzia (araby - długa, łukowato wygięta, wysoko osadzona i dobrze związana z kłębem) - jelenia (wadliwa, choć dla jednej rasy typowa) - krótka (głownie u zimnokrwistych)

sz. prosta

sz. łabędzia

sz. jelenia

- wysoko bądź nisko osadzona np. konik polski ma krótką i nisko osadzoną szyję Klatka piersiowa: Klatka piersiowa powinna być dobrze umięśniona i głęboka, co stwarza dużo miejsca dla. Pierś konia powinna być dobrze umięśniona, odpowiedniej szerokości, by nogi konia umiejscawiały się dokładnie pod nim. Szeroka klatka piersiowa o przekroju kołowym nie sprzyja szybkości i jest niewskazana u koni wyścigowych. Grzbiet - normalny – lekko wklęsły - łęgowaty – mocno wklęsły (charakterystyczny dla starych klaczy hodowlanych) - karpiowaty – lekko wypukły

krótki, mocny

karpiowaty

słaby i łegowaty

Odcinek lędźwiowy Lędźwie krótkie, szerokie, mocno umięśnione, łagodnie przechodzące w zad – taki koń jest dobrze związany. Zapadnięte, długie – źle związany. Słabizna krótka, lekko wypukła – koń jest dobrze zamknięty.

Konie - ćwiczenia

2

Zad: - normalny - horyzontalny (prosty) np. spotykany u arabów - lekko ścięty – wada piękności - mocno ścięty – u zimnokrwistych zad widziany od tyłu: - normalny (zaokrąglony) - szeroki, dobrze umięśniony, o zaokrąglonych liniach - dachowaty - linie przeprowadzone od najwyższej części kości krzyżowej do wyrostków biodrowych są niemal proste i schodzą się pod w krzyżu pod pewnym kątem, często taka budowa zadu idzie w parze z gorszym umięśnieniem, a także stanowi wadę piękności, - rozłupany (zimnokrwiste i pogrubione) - kość krzyżowa leży w wyraźnym zagłębieniu w stosunku do wyrostków biodrowych, najczęściej występuje u koni cięższych ras i zwykle idzie w parze z bardzo dobrym umięśnieniem i odżywieniem konia Prawidłowe skątowanie w kończynie przedniej: - między łopatką a kością ramieniową 90 -100º - miedzy ramieniową a przedramienia 130 - 140º - nadpęcie a oś pęcinowo-kopytowa 135 – 140º - oś pęcinowo kopytowa w stosunku do podłoża 45-50º Wady postawy: kończyny przednie widziane z boku: W budowie nóg przednich można wyróżnić: łopatkę, staw barkowy, staw łokciowy, przedramię, staw nadgarstkowy, nadpęcie, staw pęcinowy, pęcinę, koronkę i kopyto. - prawidłowa - linia prosta poprowadzona prostopadle do podłoża ze szczytu łopatki przechodzi niezachwianie przez wszystkie stawy z wyjątkiem barkowego i opada tuż za

piętkami kopyta - zeszlifowany nadgarstek (brak uwypuklenia widzianego z boku w nadgarstkach) - barania noga - cofnięty nadgarstek (duża wada - powoduje to brak umięśnienia tego stawu i dyskwalifikuje konia z jakiejkolwiek użytkowości, poza tym prowadzi do zapalenia okostnej i kulawizny) - kozia noga (koziniec) – nadgarstek wysunięty do przodu, może mieć charakter wrodzony lub nabyty, między innymi na skutek przeciążenia pracą i kontuzji ścięgien, charakterystyczną cechą nabytego kozińca jest tzw. telegrafowanie, czyli stałe drżenie obarczonej kończyny - nadpęcie z podkrojem - nadpęcie butelkowate - zbyt długie nadpęcie (2:3 to prawidłowy stosunek nadpęcia do przedramienia)

prawidłowy napięstek

z podkrojem

koziniec

barania noga

zbyt długie

Konie - ćwiczenia

3

kończyny przednie widziane z przodu: - prawidłowa - rozbieżna - nie tylko kopyta są szeroko rozstawione, ale całe nogi konia "rozchodzą się na boki" a dodatkowo kopyta na zewnątrz; - zbieżna - kopyta ustawione wąsko i do wewnątrz, a linie nóg schodzą się na kształt litery V; - iksowata - załamanie się linii prostej kończyn widzianych z przodu na wysokości stawów nadgarstkowych, które schodzą się ku sobie na kształt litery X - beczkowata - odwrotność wyżej opisanego przypadku, czyli rozchodzenie się kończyn w stawach nadgarstkowych - francuska (tancerska) – przy prostej linii nóg oś pęcinowo kopytowa skierowana na zwewnątrz - szpotawa –linie nóg są proste, ale oś pęcinowo kopytowa skierowana do wewnątrz

prawidłowa

rozbieżna

iksowata

szpotawa

zbieżna

beczkowata

francuska

Przy prawidłowej postawie koń zostawia ślady w linii prostej. Szpotawy wywija – bilardujezatacza ruchy na zewnątrz. Przy francuskiej zatacza łuki do wewnątrz, uszkadza nogi – strychowanie.

prawidłowo

strychowanie

Kątowanie kończyny tylnej Oś pęcinowo kopytowa w stosunku do podłoża 50-55%

bilardowanie

Kończyna tylna: staw biodrowy, udo z kością udową, staw kolanowy, podudzie z kością piszczelową, staw skokowy, nadpęcie, staw pęcinowy, pęcina, koronka, kopyto. kończyny tylne widziane z boku: - prawidłowa – linia prosta poprowadzona z guza kulszowego (a więc najbardziej wysuniętego w tył punktu zadu) pionowo do podłoża przechodzi przez staw skokowy, nadpęcie i staw pęcinowy i również opada na ziemię tuż za piętkami

Konie - ćwiczenia

- szablasta, podsiebna - staw skokowy wystaje do tyłu poza linię wcześniej omówioną, co powoduje nadmierne obciążenie ścięgien

4

powoduje nadmierne obciążenie ścięgien - rozwarty staw skokowy, prosta kończyna - polega na zwiększeniu konta rozwarcia pomiędzy kośćcem podudzia i nadpęcie i powoduje większe obciążenie tych kości - słabo zaznaczony staw skokowy - zbyt długie i słabo umięśnione podudzie - staw skokowy z pipakiem (wada piękności)

prawidłowe

szablasta

staw rozwarty

Szpat kostny - narośl kostna na dolnej wewnętrznej stronie stawu skokowego, która ogranicza jego ruchomość. Niszczy on powierzchnie stawowe, może dochodzić do nadżerek, co z kolei spowoduje powstawanie wyrośli kostnych. Może być wynikiem wcześniejszego zapalenia okostnej lub zbyt dużego obciążenia pracą. Szpat krwawy – zapalenie kaletek maziowych. Zajęczak – osłabienie ścięgien i przesunięcie kości piętowej kończyny tylne widziane z tyłu: prawidłowa - biodra powinny być dobrze wyrażone, mocne, kończyny ustawione pionowo, dobrze zarysowane zarówno po stronie zewnętrznej jak i wewnętrznej uda i podudzia zbieżna rozbieżna krowia – nogi w stawie skokowym wykręcone na zewnątrz beczkowata (najpoważniejsza wada) – w stawie skokowym wykręcone do wewnątrz

prawidłowa

krowia

zbieżna

rozbieżna

beczkowata

Konie - ćwiczenia

5

Kończyny tylne nie powinny mieć ruchu zbyt szerokiego lub zbyt wąskiego:

wąski ruch

szeroki ruch

Pęcina Staw pęcinowy powinien być suchy, mocny i umieszczony dokładnie pod nadpęciem. Staw pęcinowy musi być dobrze wyrażony, bez nacieczeń i obrzęków. Staw pęcinowy powinien przechodzić w pęcinę ustawioną pod kątem 55°, pęciny powinny być długie mocne. - prawidłowa - zbyt krótka - zbyt długa, miękka (niedźwiedzia łapa) - staw pęcinowy dotyka lub prawie dotyka gruntu.

prawidłowa

zbyt długa

zbyt krótka i stroma

niedźwiedzia łapa

Wszelkie odstępstwa od prawidłowości w przypadku pęciny są niebezpieczne dla zdrowia konia, utrudniają ruch i prowadzą do dyskwalifikacji z użytkowości. Kopyta Powinny być duże, okrągłe, szerokie i niskie w piętkach (wadą są kopyta zbyt wąskie oraz kopyta ostrokolczyste i kozie kopyto). Strzałka pełni role amortyzatora Kopyta czyści się codziennie, rozczyszcza co 6-8 tygdni

Postawa zootechniczna – w niej ustawia się konie do zdjęć i oceny, nogi zewnętrzne skierowane pod brzuch. Konie - ćwiczenia

6

Brzuch Brzuch konia jest ograniczony przez klatkę piersiową, przeponę, kości miednicy i krzyż, powinien być pojemny, ale nie obwisły i zharmonizowany z całością budowy. Brzuch obwisły lub podkasany jest wadą. Kłoda – wady: - przebudowana –zad dużo wyższy niż kłąb( guz lędźwiowy znajduje się wyżej niż kłąb; jako prawidłowość jest to charakterystyczne jedynie dla zwierząt młodych) - cybata – w kłębie dużo wyższy niż w zadzie (wada powstająca często z powodu niedożywienia i niskiej kultury hodowlanej, charakteryzuje się dużo wyższym punktem położenia szczytu kłębu w stosunku do guza lędźwiowego oraz wklęsłą linią grzbietu) Konie szlachetne mają sylwetkę wpisaną w kwadrat. Pozostałe w prostokąt.

koń wpisany w kwadrat szlachetny Lekki, wysmukły o długich liniach

zimnokrwisty Ciężki o zaokrąglonych liniach

Suchy

Limfatyczny

Skóra

Cienka i elastyczna

Długa ciastowata

Profil

Prosty lub szukaczy

Garbonosy albo prosty, wielka ciężka gowa

Szyja

Długa, dobrze umięśniona

Krótka otłuszczona

Kłąb

Długi, wysoki

Niski, szeroki

Łopatka

Długa i ukośnie ustawiona

Stroma, krótka

Klatka piersiowa

Głęboka, długa, średnioszeroka

Szeroka

Zad

Okrągły, horyzontalny

Krótki, ścięty, rozłupany

Przedramię i podudzie

Długie

Krótkie

Temperament

Żywy

flegmatyczny

Sylwetka wpisana w Chody

kwadrat

prostokąt

Konie - ćwiczenia

7

Stęp – czterotaktowy, najwolniejszy chód; kolejność stawiania nóg: lewa tylna, lewa przednia, prawa tylna, prawa przednia. Kłus – dwutaktowy; kolejność stawiania kończyn: równocześnie tylna lewa i przednia prawa, równocześnie tylna prawa i przednia lewa Może się zdarzyć inochód, który jest preferowany u kłusaków. Galop – trzytaktowy, chód skokowy; zależnie od kolejności stawiania nóg wyróżniamy galop z lewej, lub prawej nogi (koń kończy nogą, na którą jest galop – ostatni takt). Najdalej wysunięta do przodu noga przenosi w fazę lotu. Na łuku koń powinien naturalnie galopować na nogę wewnętrzną; kolejność nóg (z prawej nogi): lewa tylna, prawa tylna i lewa przednia, prawa przednia. Cwał – czterotaktowy, galop wyciągnięty, najszybszy spośród podstawowych chodów konia; kolejność nóg (z prawej nogi): lewa tylna, prawa tylna, lewa przednia, prawa przednia, po czym następuje faza lotu Koń kryje dużo ziemi – ma długą ukośnie ustawioną łopatkę i zad dobrze skątowany i długi. Identyfikacja Umaszczenie (maść) – odziedziczana barwa sierści, włosów, ogona, kopyt, oczu i skóry. 1. Maści podstawowe:  gniada – brązowy (o różnych odcieniach), czarna grzywa i ogon oraz najczęściej kończyny - jasnogniada - barwa jasnobrązowa z żółtawym odcieniem, na brzuchu i w pachwinach jaśniejsza często bez wyraźnego czarnego zabarwienia kończyn, ogon i grzywa czarne - ciemnogniada - barwa ciemnobrązowa, czarny ogon karogniada grzywa - skarogniada – prawie czarna, w okolicach słabizny i na nozdrzach ma brunatne rozjaśnienia  kara - całkowicie czarna (dopuszczalne są natomiast różne białe odmiany na głowie i kończynach)  kasztanowata - żółtaworuda lub rudobrązowa sierść, grzywa i ogon w tym samym odcieniu lub jaśniejsze (nie ma nigdzie czarnego włosa) - jasny kasztan (zimnokrwiste i pogrubione) – barwa słomkoworuda a ogon i grzywa bardzo jasne (prawie jak palomino) - ciemny kasztan – sierść i grzywa w kolorze czekolady - kasztan z jasnym włosiem (złotokasztanowata) - sierść rudożółta o złocistym odcieniu, grzywa i ogon tej samej barwy lub jaśniejsze ??? - brudnokasztanowata – kolor sierści czekoladowy a grzywa i ogon bardzo jasne (zimnokrwiste) 2. Maści rozjaśnione genem C (Cremello)  jelenia – bardzo rzadka, sierść ma odcień żółtawy, beżowy o odcieniu od jasnego do ciemnego, grzywa i ogon są czarne, podobnie jak dolne części nóg, gdyż gen rozjaśniający wpływa tylko na brązowy pigment  izabelowata (palomino) – sierść barwy żółto-złotej (jak dobrze przypieczona bułka), a grzywa i ogon jasne (często białe)  cremello – sierść koni ma barwę kremową do prawie białej, grzywa i ogon tego samego koloru lub jaśniejsza, skóra jest różowa, pozbawiona pigmentu, a oczy niebieskie

Konie - ćwiczenia

3. maści rozjaśnione genem D (bułanym)  bułana – sierść kawa z mlekiem, grzywa i ogon to mieszanina włosów ciemnych i jasnych, wzdłuż grzbietu biegnie brązowa pręga, kończyny powyżej stawów pęcinowych zwykle czarne pręgowane - jasnobułana - jak bułana, ale sierść jest jaśniejsza (bardziej beżowa)  czerwonobułana - kolorem przypomina kasztana, jest jednak od niego jaśniejsza, sierść beżowo-ruda, grzywa i ogon w ciemniejszym odcieniu, podobnie jak dolne części nóg, występuje pręgowanie kończyn oraz pręga grzbietowa w odcieniu rudobrązowym

8

wilczata - charakteryzuje się domieszką włosów czarnych na grzbiecie, lędźwiach, zadzie i po bokach.  myszata - sierść popielata, włosy grzywy i ogona zwykle czarne, czasem przemieszane z jaśniejszymi, dolne części kończyn są ciemne, zwykle pręgowane, przez grzbiet przebiega wyraźna czarna pręga - jasnomyszta - ciemnomyszata



4. maści rozjaśnione genem S (srebrnym)  srebrna - sierść barwy od brązowej do czekoladowej, czasem prawie czarnej, grzywa, ogon, szczotki pęcinowe jaśniejsze, srebrzyste, prawie białe - gniada srebrna - czarne włosy na nogach są rozjaśnione do brązowego, czekoladowego, czarne włosy ogona i grzywy są rozjaśnione do konopiastego lub srebrnego, często błędnie określany jako brudnokasztanowaty z konopiastą grzywą i ogonem 5. wzory sierści białej:  dereszowata - na tułowiu włosy maściste przemieszane z białymi w różnych proporcjach, z przewagą włosów białych lub maścistych, najczęściej pół na pół, na głowie oraz kończynach wyraźna przewaga włosów maścistych, grzywa i ogon maściste, nieraz z domieszką białych włosów; (konie nie bieleją z czasem – rodzą się dereszowate); głównie zimnokrwiste i pogrubione - gniadodereszowata - na tułowiu brązowe i białe włosy pomieszane w różnych proporcjach. głowa i kończyny z przewagą włosów ciemnych, grzywa i ogon czarne lub przemieszane z białymi - karodereszowata - na tułowiu czarne i białe włosy pomieszane w różnych proporcjach, głowa i kończyny z przewagą włosów czarnych, grzywa i ogon czarne - kasztanowatodereszowata - na tułowiu rdzawobrązowe i białe włosy pomieszane w różnych proporcjach, głowa i kończyny z przewagą włosów kasztanowatych, grzywa i ogon barwy zasadniczej lub jasne  siwa - na ciemnej skórze białe włosy z domieszką włosów zabarwionych, grzywa i ogon białe, szare na końcach rozjaśnione, biało-czarne lub nawet czarne, konie nie rodzą się siwe – jaśnieją od głowy - siwa w hreczce - małe brunatne plamki wielkości ziarenek gryki na białym tle - siwa w hreczce z krwawą odmianą na łopatce  gniada z indiańskim ogonem – gniada z białymi znaczeniami przy nasadzie ogona  srokata - na tle dowolnej maści (także dereszowatej i tarantowatej) występują białe plamy różnej wielkości: od niewielkich obszarów bieli do bardzo rozległych, pod plamami maścistymi koń ma ciemną skórę, natomiast pod białymi - jasną, niepigmentowaną. wyróżniamy konie: - karosrokate - gniadosrokate - kasztanowatosrokate

Konie - ćwiczenia

9

wzory umaszczenia srokatego: - tobiano – białe plamy (pionowe) o gładkich brzegach, przechodzące przez grzbiet; głowa na ogół ciemna, nogi białe. - overo – białe plamy (poziome) o postrzępionych brzegach, nieprzechodzące przez grzbiet, zlokalizowane głównie na brzuchu, bokach i szyi, rozległe białe odmiany na głowie, nogi na ogół ciemne. - tovero – połączenie cech maści tobiano i overo, rozległe obszary białej sierści - sabino – białe „skarpetki” na nogach, biały brzuch i głowa, na obszarach ciemnej sierści często umaszczenie dereszowate - splashed white – białe nogi, pierś i głowa  tarantowata - na tle maści zasadniczej jednolitej lub dereszowatej nieregularna biała plama obejmująca zad, grzbiet, a nawet boki konia, na białej powierzchni zwykle występują owalne cętki lub plamki różnej wielkości - od niewielkich (wielkości monety) do dużych (wielkości dużego jabłka) i zagęszczenia, plamki zwykle są tej samej maści co zasadnicza maść konia w zależności niej i koloru plamek odróżniamy maści: - gniadotarantowata - kasztanowatotarantowata - karotarantowatą wzory maści tarantowatej: - lampart - na białym tle cętki i plamki różnej wielkości, o różnym zagęszczeniu - derka - na tle jednolitej maści biała plama o nieregularnym kształcie obejmująca zad, grzbiet, a nawet boki konia - derka z plamkami - na tle jednolitej maści biała plama o nieregularnym kształcie

obejmująca zad, grzbiet, a nawet boki konia, na białej „derce” owalne plamki zazwyczaj tej samej maści co zasadnicza maść konia, plamki mogą mieć różną wielkość i zagęszczenie - tarantowaty vernix – pojedyncze plamki (jak leopard bez plamek tarantowatych, tylko wymienione okolice są koloru maści zasadniczej lub mieszane) - „płatki śniegu” - na tle zasadniczej maści białe plamki różnej wielkości, plamki zwykle obejmują okolice zadu, grzbietu, koń wygląda jak przyprószony śniegiem - na tle dereszowatym – głowa, szyja, część piersiowa, nogi umaszczone dereszowato, tułów i zad białe, mogą być pokryte plamkami różnej wielkości i zagęszczenia, przednia część głowy wówczas często pokryta plamkami 6. Biała Konie maści białej mają jasną (różową), niepigmentowaną skórę, białą sierść, grzywę i ogon, zwykle jasnoniebieskie, orzechowe lub brązowe oczy, kopyta w kolorze rogu – jasnożółte. Źrebięta tej maści rodzą się białe. Muszą być heterozygotami żeby żyć (w układzie homozygotycznym (WW) gen ten jest letalny) Odmiany Do opisu konia, oprócz jego umaszczenia, dodaje się opis odmian, jeśli takowe posiada. Ułatwia to w znacznym stopniu identyfikację konia. Odmiana (czasem nazywana też odmastką) to biała sierść rosnąca na niepigmentowanej skórze głowy lub dolnej części kończyny, jej występowanie świadczy o braku pigmentu w sierści i skórze. Może występować tylko na głowie, tylko na nodze lub nogach, a także jednocześnie na głowie i nogach. Przy obszernych odmianach na głowie możliwe jest występowanie u konia niebieskiego oka (najczęściej wtedy, gdy biały obszar obejmuje okolice oka). Są odziedziczane.

Konie - ćwiczenia 10

Wicherki Są to zawirowania sierści. Najczęściej pod grzywką, na czole, na wardze, na gardle, szyi, piersi. Znakowanie trwałe Znaki wymrażane lub wypalane Koń prywatny ma piętno rasowe na lewym udzie Koń pa...