Makro II - Notatki z wykładu 12 PDF

Preview

Summary

WYKŁAD 1. KURS WALUTOWY. SYSTEMY KURSU WALUTOWEGO. RYNEK WALUTOW Y.Kurs walutowy – cena jednostki monetarnej waluty zagranicznej wyrażana w walucie krajowej. O sile danej waluty decyduje zmienność kursu walutowego. Systemy kursu walutowego: I. System sztywnego kursu walutowego [w Polsce 01.01 990 – ...

Description

WYKŁAD 1. KURS WALUTOWY. SYSTEMY KURSU WALUTOWEGO. RYNEK WALUTOWY. Kurs walutowy – cena jednostki monetarnej waluty zagranicznej wyrażana w walucie krajowej. O sile danej waluty decyduje zmienność kursu walutowego. Systemy kursu walutowego: I. System sztywnego kursu walutowego [w Polsce 01.01.1990 – 17.05.1991) a) Deprecjacja waluty krajowej (waluta zagraniczna drożeje) = prowadzi do inflacji b) Aprecjacja waluty krajowej (waluta zagraniczna tanieje) Bank centralny ustala tzw. kurs centralny i po nim musza być zawierane transakcje na międzynarodowym rynku walutowym. Kurs z międzynarodowego rynku walutowego = najważniejszy (oficjalny) kurs! CEL: System sztywnego kursu walutowego = narzędzie polityki inflacyjnej, obawa BC przed kursem płynnym, który może prowadzić do deprecjacji. dewaluacja – obniżenie kursu walutowego 1. tanieją produkty eksportowane (wzrost eksportu = korzyści dla bilansu handlowego) 2. drożeją produkty importowane rewaluacja = podwyższenie kursu walutowego 1. drożeją produkty eksportowanie 2. tanieją produkty importowane (celem takiej polityki jest osłabienie tendencji inflacyjnych w gospodarce) II. System stałego kursu walutowego ( „wąż w tunelu” – kurs waha się np. +/- 10%) [w Polsce 17.05.1991 – 8.04.2000] Bank centralny ma obowiązek interwencji jeśli kurs (np. złotego) przekroczy granice „tunelu” (np.10%) 10 aprecjacja złotego => kupowanie euro (popyt na euro wzrasta, podaż złotego wzrasta) => waluta krajowa się obniża 20 deprecjacja złotego => sprzedaż euro (popyt na złotego wzrasta, podaż euro wzrasta) III. System płynnego kursu walutowego („wąż bez tunelu”) = 100% rynku [w Polsce 8.04.2000 - ] Kurs walutowy zależy tylko i wyłącznie od „gry” popytu i podaży. Bank centralny nie ma obowiązku interwencji. + izolacja gospodarki od wpływu czynników zewnętrznych - większe wahania kursu rynkowego - wzrost ryzyka realizowanych transakcji import/export Gdy w gospodarce obowiązuje system płynnego kursu walutowego to zmiana poziomu tego kursu w okresie (t) zależy od ekonomicznego wyniku bilansu płatniczego. [CZYNNIKI DZIAŁAJĄCE NA WYSOKOŚĆ KURSU WALUTOWEGO: np. podaż walut obcych, popyt na waluty obce, różnice cen stóp % i inflacji na rynku obcym i krajowym, polityka walutowa itp. ] ĆWICZENIA 1. Budżet państwa – obejmuje wszystkie szczeble, na których państwo gromadzi i wydatkuje środki publiczne. W ujęciu ekonomicznym, budżet państw to inaczej sektor finansów publicznych. Krzywa Laffera oraz krzywa aktywności gospodarczej (y-dochody podatkowe, x-przeciętna stopa podatkowa (stopa fiskalizmu), To=stopa, która zapewnia maksymalne dochody podatkowe – NIE NAZYWAĆ STOPĄ OPTYMALNĄ) Mówimy, ze w okresie (t) mamy do czynienia w gospodarce z efektem Laffera jeżeli wzrost stopy fiskalizmu spowodował spadek dochodów podatkowych. Stopa fiskalizmu (t) (wg ekonomii) = [dochody podatkowe (t)/dochody czynników produkcji (=PKBFP) (t)] * 100% Stopa fiskalizmu (t) (liczona rzeczywiście) = [dochody podatkowe (t)/PKBMP) (t)] * 100% PKBMP=PKBFP +Te (podatki pośrednie-VAT, akcyza) Dochody podatkowe = stopa fiskalizmu * dochody czynników produkcji Przy dużych deficytach obniżenie podatków (sposób naprawczy) może prowadzić do jeszcze większego pogorszenia sytuacji. Trzeba więc zrobić to w odpowiednim momencie i pamiętać o tym że uzdrowienie gospodarki może trwać kilka lat (okres przystosowawczy). Można obniżyć podatki, ale trzeba również znacząco zmniejszyć wydatki. DOCHODY I PRZYCHODY PAŃSTWA Przychody państwa w roku t to wszystkie wpływy do kasy państwa jakie miały miejsce w roku (t). Przychody państwa dzielą się na: 1. Dochody budżetu państwa 2. Źródła finansowania deficytu budżetowego Za podziałem przychodów państwa na te dnie grupy stoi idea, aby wynik budżetu państwa pokazywał faktyczny stan tego budżetu w roku (t). Miarą stanu budżetu państwa w roku (t) jest to, ile nowego długu zaciągnęło państwo w roku (t). Przychody państwa: 1. Przychody z podatków 2. Przychody z dywidend 3. Przychody z zysku banku centralnego 4. Przychody z emisji przez państwo skarbowych papierów wartościowych (obligacje i bony skarbowe) = przychody z zaciągania długu publicznego = przychody z nabywania przez państwo z oszczędności 5. Przychody z prywatyzacji = ze sprzedaży elementów majątku państwowego 6. Przychody z nadwyżek budżetowych z lat ubiegłych DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DEFICYTU BUDZETOWEGO FINANSUJĄ WYDATKI FINANSOWE Kryteria oceny stanu budżetu państwa: 1. Wynik budżetu państwa (t) 2. Dług publiczny na moment (t)

ĆWICZENIA 1* Skutki wzrostu stopy inflacji dla gospodarki: 1. im wyższa stopa inflacji, tym wyższe rynkowe stopy procentowe (czyli cena oszczędności w gospodarce) 2. im wyższa stopa inflacji, tym większe ryzyko związane z projektami inwestycyjnymi 3. w warunkach wysokiej inflacji zmienność cen jest niewiarygodnym źródłem inflacji dla uczestników życia gospodarczego, co ma szczególne duże znaczenie dla przedsiębiorstw W efekcie powyższych czynników wzrost stopy inflacji prowadzi w średnim i długim okresie do spadku wielkości produkcji krajowej. W krótkim okresie wzrost stopy inflacji może prowadzić do wzrostu wielkości produkcji krajowej. [INWESTYCJE zależą od poziomu: podatków, kosztów pracy, infrastruktury, korupcji] Wykład 2. BILANS PŁATNICZY DANEJ GOSPODARKI. Bilans płatniczy – zestawienie wszystkich transakcji miedzy dana gospodarka a innymi gospodarkami, z którymi związany jest przepływ walut wymienialnych (międzynarodowych). Tylko te waluty które są w pełni wymienialne mogą być uznane za międzynarodowe, czyli obsługiwać handel międzynarodowy (ZŁOTY NIE JEST). W bilansie płatniczym powinny zostać ujęte wszystkie te transakcje, w których do budżetu wpływają lub wypływają waluty wymienialne. Oficjalny bilans płatniczy robi TYLKO bank centralny danego kraju! Struktura bilansu płatniczego I. Bilans obrotów bieżących (z zagranicą) – w tej części zapisujemy te transakcje, które związane są z handlem instrumentami realnym. 1. Bilans handlu zagranicznego – Bilans eksport/import (ujmujemy tu handel produktami – dobrami i usługami) 2. Bilans dochodów czynników produkcji 3. Bilans transferów Wynik bilansu obrotów bieżących pokazuje czy dana gospodarka jest kupcem/nabywcą czy tez sprzedawcą instrumentów realnych (produktów) na międzynarodowym rynku. Saldo B.O.B (saldo bilansu obrotów bieżących) = NAJWAŻNIEJSZY WSKAŹNIK OCENY STANU CAŁEGO BILANSU PŁATNICZEGO (najbardziej skorelowany z zestawem gospodarki) II. Bilans obrotów kapitałowych i finansowych z zagranicą – w tej części umieszczamy przepływy walut wymienialnych związane z handlem instrumentami finansowymi. 1. Bilans inwestycji bezpośrednich (ujmujemy przepływy walut wymienialnych związane z chęcią czerpania korzyści z działalności produkcyjnej) Np. nabycie przez zagranice dużego pakietu akcji przedsiębiorstwa krajowego 2. Bilans inwestycji portfelowych (spekulacyjnych) – tutaj umieszczamy te przepływy walut wymienialnych, które związane są z chęcią czerpania korzyści z działalności czysto finansowej. Np. nabywanie obligacji/akcji [pakiet 10% - inwestycje bezpośrednie] Saldo bilansu obrotów finansowych i kapitałowych pokazuje czy więcej walut wymienialnych wpłynęło czy wypłynęło. Saldo to informuje czy dana gospodarka jest nabywca czy tez sprzedawca instrumentów finansowych (oszczędności) na rynku międzynarodowym. Nabywać oszczędności = pożyczać [w Polsce do elementów bilansu zaliczmy jeszcze: III. Saldo błędów i opuszczeń. IV. Wynik B.P.] WYNIK B.P. (t) = SALDO BOB (t) + SALDO B.O.K.i F. Saldo to, to inaczej zmiana poziomu rezerw walut wymienialnych gospodarki jaka zaszła w okresie (t) - w oficjalnym bilansie wynik bilansu płatniczego jest w rzeczywistości odwrotny, np.: -3,9 mln w bilansie oznacza w rzeczywistości 3,9mln (wzrost nabywanych walut wymienialnych) [każda z transakcji wpływa na popyt i podaż na rynku walutowym. W przypadku płynnego kursu walutowego – na jego wzrost] nadwyżki rezerw walut wymienialnych -> aprecjacja waluty krajowej W POLSCE zawsze pod koniec roku występuje aprecjacja (efekt działania rządu) Wykład.3 DEFICYT Deficyt bilansu obrotów bieżących (źródła makroekonomiczne, źródła finansowania, skutki dla gospodarki) Deficyt oznacza, że jesteśmy kupcem na rynku międzynarodowym) Makroekonomicznym źródłem tego deficytu jest doprowadzenie do sytuacji w gospodarce, ze wielkość popytu krajowego (strumień produktów finalnych nabyty w okresie (t) przez podmioty krajowe) jest większy od wielkość produkcji krajowej (strumień produktów finalnych wytworzony w danym okresie (t) w gospodarce). AD (t) = C + I + G + ( Ex – I) AD (t) – wielkość popytu globalnego C+I+G – wielkość popytu krajowego (Ex-I) – wielkość popytu zagranicznego (saldo bilansu zagranicznego = saldo BOB) Proces dostosowawczy – np. jeśli rośnie import to pojawia się deficyt w BOB. AD (T) > PKB MP(t) -> taka nierównowaga nie może się długo utrzymywać, uruchamiają się procesy wyrównawcze np. nadmierny popyt globalny może zostać obcięty przez wzrost importu. DEFICYT w B.O.B. to nadwyżka wielkości popytu krajowego nad PKBMP Kiedyś nadmierny popyt globalny był zmniejszany przez wzrost cen (inflację), lecz teraz przy łatwym handlu zagranicznym używa się do obcinania nadwyżki wzrostu importu, gdyż przynosi to skutki o wiele szybciej. Wykład 4– ŹRÓDŁA FINANSOWANIA I SKUTKI DLA GOSPODARKI DEFICYTU FINANSÓW BIEŻĄCYCH. Od jakiego poziomu deficyt jest wysoki? od 8% PKB w górę Metody finansowania deficytu bilansu obrotów bieżących: I. Nadwyżką w bilansie obrotów kapitałowych i finansowych uzyskaną dzięki napływowi zagranicznych inwestycji bezpośrednich (długoterminowych, które jest ciężko wycofać z gospodarki). Jest to najkorzystniejsza dla gospodarki metoda. Zalety: brak ryzyka wystąpienia skokowej deprecjacji waluty krajowej w okresach przyszłych oraz brak deprecjacji waluty krajowej w okresie bieżącym.

II.

Nadwyżką w bilansie obrotów kapitałowych i finansowych uzyskaną na napływie zagranicznych inwestycji portfelowych (de facto przyciąganie pożyczkodawców – emisja obligacji itp.). Metoda ta jest stosowana w Polsce. Zalety: zapewnienie braku deprecjacji waluty w okresie bieżącym. Wady: w gospodarce rodzi się ryzyko skokowej deprecjacji waluty krajowej i ryzyko kryzysu walutowego (np. Argentyna), a w konsekwencji ryzyko skokowego wzrostu stopy inflacji i rynkowych stóp procentowych, czyli stopy oszczędności w gospodarce (w okresach przyszłych). III. Finansowanie deficytu B.O.B. zmniejszeniem poziomu rezerw wymienialnych – zmniejszenie oszczędności Przyczynia się do deprecjacji waluty w okresie bieżącym DEPRECJACJA -> INFLACJA  Nabywanie czynników produkcji za granicą  Zaciąganie kredytów za granicą  Kanał panicznej ucieczki od waluty krajowej  Wypłynięcie inwestycji w bardzo krótkim okresie czasu, które musi być wystymulowane przez Bank Centralny (wydanie rezerw walutowych)  Dlatego deficyt budżetowy jest niebezpieczny  Prowadzi do wzrostu zadłużenia zagranicznego gospodarki (NIE DŁUGU PUBLICZNEGO!!!)  Polska jest 15 krajem pod względem zadłużenia zagranicznego (20-krotny wzrost od 1990r.); odsuwanie deprecjacji w czasie, balon spekulacyjny Alternatywa: sztywny kurs walutowy (np. w Argentynie), co jednak jest drogą do nikąd. Wykład 5 – KONCEPCJE WZROSTU GOSPODARCZEGO WE WSPÓŁCZESNEJ POLITYCE GOSPODARCZEJ I. Popytowa koncepcja wzrostu gospodarczego – w tej koncepcji głównym źródłem wzrostu gospodarczego (wzrasta strumień wytworzonych produktów = realny PKB) jest wzrost wielkości popytu globalnego Przykładowe instrumenty polityki gospodarczej w ramach tej koncepcji: - zwiększenie deficytu budżetowego poprzez wzrost wydatków budżetowych - obniżenie stóp procentowych banku centralnego (prowadzi do spadku stóp % rynkowych) Zalety: - szybko można osiągnąć efekt (wzrost gospodarczy) - koncepcja ta jest prosta w realizacji Wady: - inflacja (towarzyszy wzrostowi gospodarczemu) jest kosztem wzrostu inne negatywne zjawiska towarzyszące wzrostowi: wzrost deficytu budżetowego, deprecjacja waluty krajowej - efekt jest krótkotrwały (produkcja zaczyna malec przez te negatywne zjawiska w średnim/długim okresie) II. Podażowa koncepcja wzrostu gospodarczego – źródłem wzrostu jest poprawa warunków dla inwestycji i produkcji (poprawa sprawności/konkurencyjności gospodarki). Aby pobudzić gospodarkę w długim okresie należy zacząć od zwiększenia inwestycji a nie popytu. Nowa podaż kreuje nowy popyt: WIĘCEJ PRODUKCJI ->WIĘCEJ PŁAC (wzrost dochodów gospodarstw domowych) -> WIĘKSZY POPYT Zalety: - wzrostowi nie towarzyszą negatywne zjawiska, dzięki czemu koncepcja ta wprowadza gospodarkę na ścieżkę wzrostu w długim okresie - poprawa warunków do inwestycji i produkcji Wady: - trudna to realizacji - wymaga czasu (efekty przychodzą po pewnym okresie) Przykładowe instrumenty polityki gospodarczej w ramach tej koncepcji: - wszystkie instrumenty prowadzące do obniżenia kosztów - ulepszenie systemu podatkowego - zmniejszenie biurokracji - poprawa jakości infrastruktury dla przedsiębiorców - poprawa jakości kapitału ludzkiego - rozwój badań naukowych - poprawa środowiska makro Ćwiczenia 3 – zadania obliczeniowe Wydatki kasowe = wynik kasy + dochody budżetu państwa Wynik pierwotny – informuje jaki byłby w danym roku wynik kasowy, gdyby nie było kosztów obligu długu publicznego Wynik ekonomiczny budżetu państwa = (dochody kasowe + delta należności państwa) – (wydatki kasowe + delta zobowiązań wymagalnych państwa*) Wynik ekonomiczny = wynik kasowy budżetu państwa + delta należności – delta zobowiązań wymagalnych państwa *zmiana zobowiązań wymagalnych – zmiana zasobów państwa z tytułu niezapłacenia za otrzymane produkty oraz niewypłacenia transferów, których wypłacenie ciążyło na państwie Zaleta wyniku ekonomicznego jest to, ze pokazuje całkowita zmianę długu publicznego Deficyt ekonomiczny = delta długu publicznego = deficyt kasowy + delta zobowiązań wymagalnych państwa Wykład 7 BLIŹNIACZE DEFICYTY: 1. Wzrost deficytu ekonomicznego budżetu państwa a skala deficytu bilansu obrotów bieżących a) Wzrost budżetu państwa = wzrost popytu krajowego b) Wzrost popytu krajowego = powiększenie nadwyżki tego popytu nad wielkość produkcji krajowej co prowadzi do wzrostu importu i w konsekwencji do wzrostu deficytu bilansu obrotów bieżących 2. Wzrost deficytu budżetu państwa a struktura finansowania deficytu bilansu obrotów bieżących a) Wzrost deficytu ekonomicznego przyczynia się do pogorszenia struktury finansów bieżących, bo przyczynia się do wzrostu wzrostu napływów zagranicznych inwestycji portfelowych

b) Z taka sytuacja mamy do czynienia zarówno wówczas gdy wzrost deficytu będzie finansowany oszczędnościami zagranicznymi jak i wówczas, gdy finansujemy wzrost deficytu oszczędnościami krajowymi 3. Wzrost deficytu budżetowego a skutki deficytu bilansu obrotów bieżących a) Powiększenie skali deficytu b) Powiększenie skali jego finansowania c) Im wyższy deficyt budżetowy państwa tym bardziej niebezpieczny jest deficyt finansów bieżących. Skutki wzrostu deficytu ekonomicznego budżetu państwa dla gospodarki 1. Skutki związane z tym, ze wzrost deficytu powiększa wielkość popytu globalnego Deficyt ekonomiczny i budżet państwa rosną  AD (t) rośnie  AD(t)/PKBMP rośnie  albo deficyt BOB rośnie albo stopa inflacji rośnie 2. Skutki związane z koniecznością sfinansowania wzrostu deficytu budżetowego a) finansowanie wzrostu deficytu ekonomicznego oszczędnościami krajowymi deficyt ekonomiczny i budżet państwa rośnie  albo wzrost rynkowych stóp % (czyli ceny oszczędności w gospodarce) albo efekt wypierania (wzrost deficytu budżetu państwa spowodował, ze przedsiębiorstwa maja do dyspozycji mniej oszczędności krajowych niż miałyby gdyby wzrost deficytu nie nastąpił. b) finansowanie wzrostu deficytu oszczędnościami zagranicznymi Wykład– BILANS PŁATNICZY POLSKI (2007-2013) WYNIK B.O.B., NOMINALNE POB, ITP. Wykład RYNEK PRACY WYKRES: Y- przeciętna realna płaca ekonomiczna X – LD (wielkość popytu na pracę) DL – popyt na pracę PŁACA EKONOMICZNA (przeciętna realna płaca ekonomiczna) – łączny wydatek jaki musi mieć przedsiębiorstwo w okresie (t) w związku z zatrudnieniem pracownika – cena na rynku pracy. Składają się na nią: 1. Kwota, która otrzymuje bezpośrednio pracownik 2. Podatek dochodowy od pracy (18.32%) 3. Obowiązkowe składki na różnego rodzaju ubezpieczenia społeczne Klin podatkowy – relacja tej części ekonomicznej, która nie trafia do pracownika, do części, która do niego trafia Cena pracy jest najbardziej regulowana przez państwo. Dzieje się to nie bezpośrednio, lecz przez regulowanie opodatkowania i różnych składek. Uciekanie od technik kapitałochłonnych, jest spowodowane działaniem państwa. Z reguły przedsiębiorstwo wolałoby zatrudnić nowego pracownika niż zwiększać wydajność starego. W Europie koszty zatrudnienia są jednak za wysokie, dlatego przedsiębiorstwa nie mogą sobie na to pozwolić. Taki model działa w USA. W Europie są też wysokie koszty zwalniania pracowników (wysokie odprawy). Tam gdzie trudno się zwalnia pracownika trudno jest dostać pracę. Analogicznie: łatwe zwolnienia=łatwe zatrudnienia. Podaż pracy tworzą gospodarstwa domowe. Wielkość podaży pracy (LS) jest to ilość osób, która jest skłonna zatrudnić się (pracować) przy danym poziomie płac. Wielkość podaży = ZASÓB PRACY W GOSPODARCE. Siła robocza – wszystkie osoby, które biorą pod uwagę możliwość podjęcia pracy. Spośród siły roboczej zasobem pracy są osoby, które są gotowe do podjęcia pracy w tych warunkach, które występują w danym momencie w gospodarce. Teoria czasu pracy i czasu wolnego mówi, że zapłata jest rekompensatą straconego czasu wolnego Krzywa podaży staje się prosta w momencie gdy cała siła robocza zaczyna pracować. Kategorie faktyczne na rynku pracy: -Zatrudnieni – osoby przeznaczające czas na generowanie płacy -Bezrobotni są to osoby, które nie pracują, ale są w sile roboczej tzn. biorą po uwagę podjęcie pracy (aktywnie poszukują pracy). ZATRUDNIENI + BEZROBOTNI = SIŁA ROBOCZA Stopa bezrobocia = (bezrobotni/siła robocza) * 100% Ćwiczenia Metody liczenia stopy bezrobocia: 1. Stopa bezrobocia liczona metoda rejestracyjna (bezrobotni zarejestrowani w urzędzie pracy) 2. Stopa bezrobocia ustalana metoda ankietowa (stopa BAEL – badania aktywności ekonomicznej ludności, w Ameryce) 3. Bezrobotni: a) przymusowi to osoby, które: nie pracują, są w zasobie pracy; powód: nie wystarczający popyt na prace b) dobrowolni to osoby, które: nie pracują, są w sile roboczej, nie są skłonni pracować przy aktualnej płacy. W ramach tego bezrobocia mamy również bezrobocie frykcyjne i strukturalne. ba) frykcyjne – ktoś jest bezrobotny bo poświecił czas na przekwalifikowanie bb) strukturalne – niedopasowanie strukturalne, np. jesteś górnikiem a akurat szukają informatyków Funkcjonowanie rynku pracy: 1. Na rynku pracy obowiązuje płaca równowagi (giętka, doskonale konkurencyjny rynek pracy), która ustalana jest przez niewidzialna rękę rynku (nie maja na nią wpływu ani gospodarstwa domowe/przedsiębiorstwa ani władza) 2. Na runku pracy obowiązuje płaca na poziomie wyższym od płacy równowagi Przyczyny sztywności płacy na rynku pracy (na poziomie wyższym od poziomu równowagi): 1. Wprowadzenie przez państwo plac minimalnych (działa jak cena minimalna), zasiłków, składek na różne ubezpieczenia społeczne 2. Brak swobody stosowania krótkookresowych umów o pracę Wykład– prezentacje na temat wybranych modeli makroekonomicznych i nagrodach Nobla w dziedzinie ekonomii Wykład– PAKT FISKALNY A KRYTERIA Z MAASTRICHT STRUKTURYZOWANY DEFICT BUDŻETU PAŃSTWA – wynik budżetu państwa, wyliczony przy założeniu, że państwowa gospodarka będzie produkowała na poziomie potencjalnym (przy wykorzystaniu wszystkich zasobów) KRYTERIA MAASTRICHT: -dług publiczny nie może przekroczy 60% PKBMP

-deficyt ekonomiczny budżetu państwa nie może przekroczyć 3% PKB USTAWA O FINANSACH PUBLICZNYCH, KOSTYTUCJA RP: - 3 progi ostrożnościowe: 50%, 55%, 60% - po nowelizacji w 2013 zawieszono próg 50%. WYKŁAD – POLITYKA PIENIĘŻNA Cel strategiczny – długofalowy, ostateczny Bank centralny kształtuje następujące kategorie: - stabilność cen - niską stopę inflacji Większość banków centralnych to „strażnicy siły pieniądza” EBC – jest ściśle związany z powstaniem Euro, nadzoruje politykę pieniężną w krajach strefy euro. Przejmuje kompetencje NBC kraju, który przyjmuje wspólną walutę. Główny cel EBC – utrzymanie stabilności cen. (wspieranie wzrostu gospodarczego nie jest celem!! ) Wartość wytworzonego PKB nie jest wyznacznikiem bogactwa (jest nim PKB p...