Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska zbrojarza-betoniarza - zarządzanie bezpieczeństwem PDF

Preview

Summary

Ocena ryzyka zawodowego na podanym stanowisku niezbędna do zaliczenia przedmiotu zarządzanie bezpieczeństwem na kierunku logistyka. Zawiera: opis prawny, ocenę ryzyka - cześć teoretyczna i praktyczną, kartę oceny ryzyka zawodowego, ocenę poszczególnych zagrożeń. ...

Description

POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ ORGANIZACJI I ZARZADZANIA

ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM

Temat: Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska zbrojarza-betoniarza.

Rok akademicki 2019/2020 Semestr IV

Wstęp Jedną z wielu dróg wiodących do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy w każdym zakładzie jest prowadzenie w nim oceny ryzyka zawodowego. Pojęcie ryzyka zawodowego zostało wprowadzone do prawa krajów Unii Europejskiej Dyrektywą Ramową nr 391/89/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r.. O ocenie ryzyka zawodowego mówi znowelizowane Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy: „Pracodawca jest obowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe, występujące przy określonych pracach, oraz stosować niezbędne środki zmniejszające ryzyko.” [1], to samo rozporządzenie definiuje ryzyko zawodowe jako: ”prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy". [2] Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego jako główne cele zakłada:  wskazanie – zarówno pracownikom, jak i ich przedstawicielom oraz organom nadzoru i kontroli – że przeprowadzono analizę zagrożeń i zastosowano właściwe środki ochronne,  sprawdzenie,

czy

występujące

na

stanowiskach

pracy

zagrożenia

zostały

zidentyfikowane i czy jest znane związane z im ryzyko zawodowe,  dokonanie odpowiedniego wyboru wyposażenia stanowisk pracy, materiałów oraz organizacji pracy,  ustalenie priorytetów w działaniach zmierzających do eliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego,  zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy. [1] Jednym ze skutków oraz w pewnym stopniu celem przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego jest fakt, iż wymusza ona podjęcie działań naprawczych w zakładzie pracy. Wnioski z niej wynikające są bardzo przydatne w szkoleniu załogi, zarówno wstępnego ogólnego i stanowiskowego, jak i okresowego.

Informacje potrzebne do oceny ryzyka zawodowego Praca prowadzona jest w hali, pod wiatą lub na wolnym powietrzu – jest to uwarunkowane od aktualnego zapotrzebowania na rynku lub specjalizacji firmy budowlanej. Podczas robót betonowych zapylenie może przekroczyć wartości NDS1, zwłaszcza w momencie dozowania cementu. Przy prefabrykacji, w okresie formowanie betonów, włączone są wibratory różnego typu, powodujące obciążenia nadmiernym hałasem. Praca stołu wibracyjnego może powodować hałas przekraczający 100 dB (A). Hałas ten obejmuje krótkie odcinki czasowe 8-godzinnego dnia pracy. Podczas pracy wibratorów występuje również znaczne narażenie na działanie wibracji, zwłaszcza na rękojeści wibratora – podobny efekt występuje podczas pracy przycinarek ręcznych i szlifierek. Podczas pracy zagrożenie może stanowić również sama masa betonowa, mająca działanie żrące i uczulające. Szkodliwe efekty wywołują również dodatki do cementu, między innymi olej techniczny, który ma działanie uczulająco toksyczne. Substancje chemiczne

stosowane jako domieszki do betonu mają działanie

uplastyczniające i upłynniające mieszankę betonową, napowietrzające beton, przyśpieszające wiązanie i twardnienie betonu, przeciwmrozowe. [3]

Opis stanowiska Zbrojarz-betoniarz oczyszcza pręty i konstrukcje stalowe z rdzy oraz zanieczyszczeń przy pomocy szczotek lub urządzeń mechanicznych. Przeprowadza prostowanie, cięcie oraz gięcie drutu zbrojeniowego – zarówno ręcznie jak i mechanicznie. Obsługuje prościarki, giętarki, nożyce do cięcia stali, wciągarki, a także elektronarzędzia. Przenosi stal zbrojeniową i elementy zbrojenia. Wykonuje deskowanie oraz wiązanie i ustawianie zbrojenia w deskowaniu. Prowadzi proces zgrzewania przy pomocy zgrzewarek. Obsługuje i konserwuje betoniarki oraz inny sprzęt stosowany przy robotach betonowych. Składa masę betonową w elementach

zbrojonych

konstrukcji.

Obsługuje

agregaty

formująco-zagęszczające,

przeznaczone do formowania prefabrykatów. [3] Pracownik ma ukończone 18 lat, zatrudniony jest na pełnym etacie w systemie zmianowym. Pracownik poddał się wymaganym badaniom lekarskim (w tym badania wysokościowe) i odbył szkolenie wstępne ogóle i stanowiskowe. Posiada wymagane uprawnienia potrzebne do wykonywania zleconych mu prac na stanowisku. 1

Wartości te określają najwyższe dopuszczalne natężenia fizycznego czynnika szkodliwego dla zdrowia ustalone jako

poziomy ekspozycji odpowiednio do właściwości poszczególnych czynników, których oddziaływanie na pracownika w okresie jego aktywności zawodowej nie powinno powodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia [4]

Ocena ryzyka zawodowego według PN-N 18002:2000 Część teoretyczna Ocena ryzyka zawodowego według Polskiej Normy PN-N 18002:2000 jest metodą matrycową. Wykorzystuje się w niej dane zawarte w tabeli 1. Zgodnie z Ustawą o normalizacji z dnia 12 września 2002r. (Dz.U. nr 162/02, poz. 1386), są stosowane dobrowolnie (art. 5, ust. 3). We wspomnianej normie zaleca się szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej, zgodnie z zasadami przedstawionymi w tabeli 1. Przy oszacowaniu ryzyka przyjmuje się podane poniżej kryteria: Stopień prawdopodobieństwa zaistnienia zdarzenia (P):  mało prawdopodobne – to te następstwa zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całej aktywności zawodowej pracownika,  prawdopodobne – to te następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas aktywności zawodowej pracownika,  wysoce prawdopodobne – to te następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas aktywności zawodowej pracownika. Ciężkość szkodliwych następstw:  mała – urazy i choroby, które nie powodują dolegliwości i absencji w pracy,  średnia – urazy i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające dolegliwości i są związane z krótkimi okresami absencji,  duża – urazy i choroby, które powodują ciężkie lub stałe dolegliwości lub śmierć. [5] Tabela 1. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej według normy PN -N 18002:2000 [6] Ciężkość następstw (C)

Stopień prawdopodobieństwa (P) 1.Mało prawdopodobne (M) 2.Prawdopodobne (S) 3.Wysoce prawdopodobne (D)

1. Mała (M)

2. Średnia (S)

3. Duża (D)

Małe (1)

Małe (1)

Średnie (2)

Małe (1)

Średnie (2)

Duże (3)

Średnie (2)

Duże (3)

Duże (3)

Po oszacowaniu ryzyka należy ocenić jego dopuszczalność i określić niezbędne działania, potrzebne do usunięcia zagrożeń (tabela 2.). Tam gdzie jest to możliwe zaleca się oszacowanie ryzyka zawodowego na podstawie wielkości charakteryzujących narażenie : NDS (najwyższe dopuszczalne stężenie) lub NDN (najwyższe dopuszczalne natężenie). Pomiarów tych zazwyczaj dokonuje wyspecjalizowana jednostka np. SANEPID. Przyjmowanie ryzyka prezentuje tabela 4.

Tabela 2. Szacow anie ryzyka i określenie działań korygujących według normy PN-N 18002:2000 [6]

Ryzyko zawodowe (R)

Duże

Dopuszczalność ryzyka zawodowego

Niedopuszczalne

Średnie Małe

Dopuszczalne

Niezbędne działania Jeżeli ryzyko zawodowe związane jest z praca już wykonywaną, działania w celu jego zmniejszania należy podjąć natychmiast. Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia zagrożeń do poziomu akceptowalnego. Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działa, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego Konieczne jest zapewnienie tego, by ryzyko zawodowe pozostało co najwyżej na tym samym poziomie

Tabela 3. Szacowanie ryzyka zawodowego na podstawie wartości wielkości charakteryzujących narażenie Nmax - wartość dopuszczalna NDS lub NDN. [7]

Wartość wielkości charakteryzującej narażenie (N)

Oszacowanie ryzyka zawodowego (R)

N > Nmax

Duże

Nmax ≥ N ≥ 0,5 Nmax

Średnie

N ≤ 0,5 Nmax

Małe

Karta oceny ryzyka zawodowego Tabela 4. Zagrożenia, ich źródła, skutki i środki profilaktyczne na stanowisku zbrojarza-betoniarza; opracowanie własne, na podstawie: Baryłka R., Bezpieczne stanowisko pracy. Możliwe źródła

Możliwe skutki

zagrożenia

zagrożenia

Śliskie i nierówne powierzchnie w miejscu wykonywania prac, zatarasowane przejścia Montaż zbrojenia na zewnętrznych krawędziach budynku, niebezpieczne otwory konstrukcyjne budynku Nieostrożne, nieumiejętne używanie pił tarczowych, młotków i siekier, nieostrożny transport elementów zbrojenia, nieostrożność podczas obsługi urządzeń do prostowania i gięcia drutu, brak lub uszkodzone osłony ruchomych elementów maszyn

Potłuczenia, złamania kończyn, zwichnięcia, urazy wewnętrzne

Lp.

Zagrożenie (zdarzenie)

1.

Powierzchnie na których jest możliwy upadek (na tym samym poziomie)

2.

Różnica poziomów (upadek na niższy poziom)

3.

Przemieszczające się przedmioty, ruchome elementy, maszyn i urządzeń (uderzenie przedmiotem, pochwycenie przez ruchomy element maszyny)

4.

Obciążenie fizyczne – dynamiczne (przeciążenie układu kostnostawowego)

Przenoszenie zbyt dużych ciężarów lub ich przewożenie w transporcie ręcznym

5.

Hałas, wibracje

Maszyny i urządzenia stosowane na budowie, w tym wibratory różnego typu oraz elektronarzędzia

6.

Przemieszczające się obiekty (uderzenie przez ruchome obiekty)

Pojazdy transportowe i budowlane

Śmierć, kalectwo

7.

Zmienne warunki atmosferyczne

Opady deszczu, chłód, promieniowanie słoneczne

Przeziębienia, przegrzanie organizmu, porażenie słoneczne

8.

Pyły (zapylenie)

Stanowiska produkcji masy cementowej, stanowiska czyszczenia prętów i konstrukcji stalowych

Choroby układu oddechowego, w tym przewlekle nieżyty oskrzeli

9.

Prąd elektryczny (porażenie prądem)

Nieodpowiednia instalacja elektryczna urządzeń mechanicznych

Śmierć

Śmierć, kalectwo

Obrażenia ciała, śmierć

Dolegliwości bólowe, uszkodzenia stawów lub kręgosłupa Uszczerbek słuchu, uszkodzenia układu kostno-stawowego, choroba wibracyjna

Środki profilaktyczne Stosowanie przez pracowników właściwego obuwia, utrzymywanie porządku na stanowisku pracy i w jego otoczeniu, zachowanie szczególnej ostrożności Stosowanie sprzętu przewidzianego do prac na wysokości, przestrzeganie wymagań dotyczących rusztowań i barierek ochronnych, przestrzeganie wymaganych szkoleń i badań profilaktycznych

Organizacja stanowiska pracy zgodna z wymogami instrukcji stanowiskowej, przestrzeganie przyjętych procedur, przestrzeganie właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn, stosowanie odpowiednio dobranych ochron osobistych, stosowanie sprawnych i właściwie dobranych narzędzi

Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, tam, gdzie to możliwe, zastąpienie transportu ręcznego transportem mechanicznym, stosowanie rotacji pracowników podczas transportu indywidualnego Stosowanie sprzętu spełniającego odpowiednie wymagania techniczne, rotacja pracowników podczas wykonywania prac szkodliwych ze względu na hałas i wibracje, wyposażenie pracowników i stosowanie przez nich ochronników słuchu Zachowanie szczególnej uwagi podczas wykonywania prac, odpowiednie oznakowanie terenu budowy, omawianie zagrożeń podczas szkoleń i odpraw Stosowanie przez pracowników właściwie dobranego obuwia i ubrania roboczego oraz ochronnego, prawidłowa organizacja stanowiska pracy, zgodna z wymaganiami instrukcji stanowiskowej Przestrzeganie wymaganych procedur, stosowanie środków ochrony układu oddechowego, stosowanie dozowników cementu, stosowanie wyciągów, przestrzeganie wymaganych badań profilaktycznych Stosowanie zabezpieczeń antyporażeniowych i ich systematyczna kontrola, bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów doprowadzających prąd oraz sprawdzanie stanu osprzętu elektrycznego, stosowanie zasilania urządzeń napięciem bezpiecznym w miejscach zagrożenia porażeniem elektrycznym

10.

Słabe oświetlenie naturalne, źle dobrane punkty świetlne, praca o zmroku przy niedostatecznym oświetleniu

Urazy ciała Spowodowane wypadkami przy pracy, osłabienie wzroku

11.

Czynniki chemiczne – drażniące, uczulające

Płynna masa betonowa i dodatki do niej, cement, wapno

Obciążenie emocjonalne (stres)

Zbyt duże wymagania w stosunku do możliwości pracownika, nerwowość i pośpiech przy wykonywaniu zadań, praca w godzinach nadliczbowych, konflikty, mobbing

12.

Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy zgodnie z normami, dbanie o czystość okien, naświetli i świetlików Rany oparzeniowe i uczuleniowe kończyn górnych, dolnych i twarzy

Choroby ogólnoustrojowe, choroby układu nerwowego

Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy zgodnie z normami, dbanie o czystość okien, naświetli i świetlików

Stosowanie właściwie dobranych środków ochrony osobistej, w tym m.in.: butów gumowych, rękawic, okularów ochronnych, przyłbic, półmasek, masek Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych pracownika, przestrzeganie norm dotyczących czasu pracy, doskonalenie metod instruktażu i szkoleń, ustalenie jasnych zasad wynagradzania, premiowania i kar regulaminowych, częste rozmowy kierownictwa zakładu z pracownikami

Ocena poszczególnych zagrożeń Tabela 5. Ocena ryzyka zawodowego i jego dopuszczalności dla stanowiska zbrojarza-betoniarza

Zagrożenie

Ciężkość następstw

Prawdopodobieństwo

Ryzyko zawodowe

Dopuszczalność

Powierzchnie na których jest możliwy upadek (na tym samym

Średnia

Prawdopodobne

Średnie

Dopuszczalne

Duża

Prawdopodobne

Duże

Niedopuszczalne

Duże

Niedopuszczalne

Duże

Niedopuszczalne

Duże

Niedopuszczalne

Duże

Niedopuszczalne

Średnie

Dopuszczalne

poziomie) Różnica poziomów (upadek na niższy poziom) Przemieszczające się przedmioty, ruchome elementy, maszyn i

Duża

Wysoce prawdopodobne

urządzeń Obciążenie fizyczne – dynamiczne

Duża

Hałas, wibracje

Duża

Przemieszczające się obiekty

Duża

Zmienne warunki atmosferyczne

Średnie

Prawdopodobne Wysoce prawdopodobne Wysoce prawdopodobne Prawdopodobne

Pyły

Duża

Prąd elektryczny

Duża

Wysoce prawdopodobne Wysoce

Duże

Niedopuszczalne

Duże

Niedopuszczalne

prawdopodobne Słabe oświetlenie naturalne, źle dobrane punkty świetlne, praca o zmroku przy niedostatecznym oświetleniu Czynniki chemiczne – drażniące, uczulające Obciążenie emocjonalne

Średnia

Prawdopodobne

Średnie

Dopuszczalne

Duża

Prawdopodobne

Duże

Niedopuszczalne

Średnia

Prawdopodobne

Średnie

Dopuszczalne

Tabela 5. Prezentuję ocenę ryzyka i jego dopuszczalności dla stanowiska zbrojarzabetoniarza, wykonaną na podstawie tabeli 1. oraz tabeli 2.. Niespełna 60% z zaprezentowanych czynników stanowią duże ryzyko zawodowe, co nie pozwala na planowanie pracy aż do momentu zniwelowania ryzyka poprzez m.in. zaproponowane w tabeli 4. środki profilaktyczne, po ich wprowadzeniu ryzyko zawodowe zostaje zniwelowane w dużym stopniu, co prezentuje tabela 6.. Tabela 6. Ocena ryzyka zawodowego i jego dopuszczalności dla stanowiska zbrojar za-betoniarza po wprowadzeniu środków profilaktycznych.

Zagrożenie

Ciężkość następstw

Prawdopodobieństwo

Ryzyko zawodowe

Dopuszczalność

Powierzchnie na których

Średnia

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Duża

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Duża

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Obciążenie fizyczne – dynamiczne Hałas, wibracje

Duża

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Duża

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Przemieszczające się obiekty Zmienne warunki atmosferyczne

Duża

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Średnie

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

jest możliwy upadek (na tym samym poziomie) Różnica poziomów (upadek na niższy poziom) Przemieszczające się przedmioty, ruchome elementy, maszyn i urządzeń

Pyły

Duża

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Prąd elektryczny

Duża

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Średnia

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Duża

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Średnia

Mało prawdopodobne

Małe

Dopuszczalne

Słabe oświetlenie naturalne, źle dobrane punkty świetlne, praca o zmroku przy niedostatecznym oświetleniu Czynniki chemiczne – drażniące, uczulające Obciążenie emocjonalne

Podsumowanie Analizując kartę oceny ryzyka zawodowego wykonaną na podstawie normy PN-N 8002:2000 w skali trójstopniowej, a także tabele 5. oraz tabele 6., z łatwością można wywnioskować iż jeżeli na stanowisku zbrojarz-betoniarz nie byłyby podjęte żadne środki ostrożności byłby on wielce ryzykowny, a więc praca nie mogłaby zostać podjęta. W przypadku w którym podejmowane są wszelkie starania, zarówno przez pracodawcę, jak i pracowników oraz nadzorców budowlanych, ryzyko jest stosownie ograniczane – jednak nie jest możliwe całkowite jego wyeliminowanie.

Stosowania się do prawa budowlanego oraz do

odpowiednich zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest na tym stanowisku konieczną codziennością. Niedopatrzenia nawet w najdrobniejszych elementach pracy mogą powodować zgon lub ciężkie obrażenia pracownika. Z podejmowanym ryzykiem zawodowym na stanowisku zbrojarz-betoniarz wiążą się liczne choroby zawodowe począwszy od pylicy płuc, aż po choroby układu szkieletowego.

Źródła: [1] Bryłka R., Bezpieczne stanowisko pracy., s. 12, ELEMED, 2007. [2] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, rozdział 1., §2., ust.7.. [3] Bryłka R., Bezpieczne stanowisko pracy., s. 50-51, ELEMED, 2007. [4] https://pl.wikipedia.org/wiki/Najwyższe_dopuszczalne_stężenie, 29.03.2020r.,14:30 [5] http://archiwum.ciop.pl/5621.html, 29.03.2020r., 15:00 [6}https://www.pip.gov.pl/pl/bhp/ocena-ryzyka-zawodowego/o-ocenie-ryzyka-zawodowego/6264,krotkacharakterystyka-wybranych-metod-oceny-ryzyka-z-przykladami-zastosowan-.html, 29.03.2020r., 16:00 [7] Bryłka R., Bezpieczne stanowisko pracy., s. 15, ELEMED, 2007....